Η μεγάλη γιορτή του ποδοσφαίρου, το Παγκόσμιο Κύπελλο, θα απασχολήσει τους απανταχού φιλάθλους σε όλο τον πλανήτη σε 66 μέρες από σήμερα. Από τις 10 Ιούνη μέχρι το μεγάλο τελικό στις 12 Ιούλη η στρογγυλή θεά θα κάνει τα... δικά της στα γήπεδα της Γαλλίας. Αραγε το θέαμα που θα δούμε θα είναι αντάξιο των σπουδαίων μονομάχων; Αυτό είναι το ερώτημα που βασανίζει όλους τους κύκλους του λαοφιλέστερου σπορ. Ποιες είναι αλήθεια οι τάσεις στο σύγχρονο ποδόσφαιρο; Τι θα αλλάξει στο χάρτη της τακτικής; Στα παραπάνω ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντηση στις επόμενες αράδες.

Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν για τα συστήματα που κυριάρχησαν στην ιστορία του ποδοσφαίρου θα καταλήξουμε σε τρία. Το περίφημο αγγλικό WM του Τσάπμαν, το αυθεντικό επιθετικό της ουγγρικής σχολής, αλλά και της Βραζιλίας 4-4-2 που μετατρεπόταν ανάλογα με τις ανάγκες του ματς σε 4-3-3 και φυσικά στο κατενάτσιο του Καρλ Ράπαν και του Χελένιο Χερέρα. Πολλοί μίλησαν για "δολοφονία" του ποδοσφαίρου από τις αμυντικές εμπνεύσεις του "μάγου". Δεν είναι όμως τόσο απλά τα συμπεράσματα. Η θωράκιση της άμυνας και οι ξαφνικές αντεπιθέσεις ήρθαν και πάλι στο προσκήνιο στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Αγγλίας. Η Γερμανία με ομοσπονδιακό προπονητή, μετρ του μαν του μαν, τον Μπέρτι Φογκτς, έναν από τους κορυφαίους ακραίους μπακ όλων των εποχών, επέβαλε το 5-3-2 με τον Ματίας Σάμερ (κορυφαίο παίκτη του 1996 στην Ευρώπη) έναν λίμπερο με πολλά καθήκοντα. Ο ξανθομάλλης άσος δεν ήξερε να κρατάει τα... μπόσικα μόνο στα μετόπισθεν. Εβγαινε μπροστά με το αρχοντικό του στιλ, σημείωνε και γκολ. Ιδανικό θα έλεγε κανείς σύστημα. Δεν είναι έτσι. Η μάχη του κέντρου, που είναι σημαντική για να πάρεις έναν αγώνα, πολλές φορές είναι χαμένη. Ομως ο Φογκτς επιμένει στο σύστημα κυρίως γιατί έχει παίκτες δυνατούς, μαχητές και με έντονη προσωπικότητα.

Η Βραζιλία του Μάριο Ζάγκαλο προτιμά το κλασικό 4-4-2 που όμως δεν είναι τόσο συμπαγές όσο παλιά. Ο Σέζαρ Σαμπάιο έχει νέο διπλό ρόλο στα χαφ ανάλογα με την εξέλιξη του ματς. Πότε στήριγμα στον γερο Ντούνγκα, όταν η ομάδα αμύνεται (σ.σ. χάλασε ο κόσμος ακόμη και η Σελεσάο παίζει άμυνα) και παρτενέρ του Ντένιλσον ώστε να "σερβίρουν" πάσες στους Ρονάλντο, Ρομάριο. Βλέπει κανείς στη φιλοσοφία του Ζάγκαλο πως ένας παίκτης "δορυφόρος" είναι απαραίτητος στο χώρο του κέντρου ώστε να συμπληρώνει το περίσσιο ταλέντο των "καριόκας". Γνωρίζει καλά ο πολύπειρος τεχνικός ότι μόνο με τις φανέλες η Βραζιλία δε θα σηκώσει το 5ο της παγκόσμιο κύπελλο. Εκτός από την τέχνη θα παρατάξει δύναμη.

Η τρίτη τάση είναι αυτή της πάντα κλασικής Ιταλίας που δείχνει "κολλημένη" στο αμαρτωλό της παρελθόν. Το 1-3-4-2 του Τσέζαρε Μαλντίνι δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, αφού στο παραπέντε οι "ατζούρι" πήραν το εισιτήρια για τη Γαλλία. Το κλασικό λίμπερο υπάρχει, Κοστακούρτα, με τρεις αμυντικούς μπροστά του στην ίδια ευθεία. Συνωστισμός στο κέντρο με τα τέσσερα χαφ και δύο επιθετικοί. Προσωπική μας άποψη, αυτό το σχήμα δε θα αποδώσει. Παίκτες φινετσάτοι, όπως ο Ντελπιέρο, ίσως χαθούν στην... πολυκοσμία.

Καταλήγοντας φτάνουμε στο στιλ της Γαλλίας. Ολοι υποστηρίζουν ότι το 3-4-3 ταιριάζει γάντι στις σύγχρονες απαιτήσεις του ποδοσφαίρου. Εμπνευστής είναι ο Ιταλός Ζακαρόνε που το καθιέρωσε στην Ουντινέζε.

Ενα επιθετικό αναμφίβολα σχήμα με ενίσχυση στα άκρα. Οι "τρικολόρ" θα έχουν ακροβολισμένους στο κέντρο τους Καρεμπέ, Ντιομεντέ, που δε θα έχουν μόνο μάτια για... μπροστά. Θα έχουν και ένα "τρίτο μάτι", όπως τονίζει ο Αμέ Ζακέ, για το τι γίνεται στα... νώτα τους. Οι τρεις επιθετικοί εξασφαλίζουν θέαμα. Στο ίδιο μήκος κύματος θα κινηθεί και η Αγγλία, αφού ο Γκλεντ Χοντλ δείχνει να εμπιστεύεται αυτό τον τρόπο παιχνιδιού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αρκετές ακόμη χώρες που θα αγωνιστούν στο Μουντιάλ θα "κλέψουν" την πατέντα του Ζακαρόνε.

Αραγε αυτό θα είναι το νέο στιλ ποδοσφαίρου που θα "προκύψει" μετά το τέλος του Μουντιάλ της Γαλλίας; Αυτό θα το ξέρουμε σε μερικούς μήνες. Πάντως η ιστορία έχει δείξει πως για να καθιερωθεί ένα διαφορετικό στιλ ποδοσφαίρου πρέπει να περάσουν αρκετά χρόνια. Οι αλλαγές δε γίνονται από τη μια στιγμή στην άλλη.

Σημαντική ήταν αναμφίβολα η πρόσφατη απόφαση της ΦΙΦΑ να αποβάλεται αμέσως ο παίκτης που με κλάδεμα θα σταματάει τον αντίπαλο από πίσω. Οπως γίνεται αντιληπτό, η άποψη των προπονητών αλλά και των παικτών για τη φιλοσοφία του ματς αναθεωρείται. Τα πράγματα προφανώς γίνονται εύκολα για τους αμυντικούς που σίγουρα ξέρουν να μαρκάρουν. Πονοκέφαλος για τους τεχνικούς ο τρόπος που θα κάνουν το ίδιο οι παίκτες του κέντρου. Ασφαλώς την τιμητική τους θα έχουν οι επιθετικοί που βλέπουν να "θωρακίζονται" τα πόδια τους και να προστατεύονται από τους διαιτητές.

Λογικά το παιχνίδι θα απλωθεί ακόμη περισσότερο, θα γίνονται λιγότερα φάουλ και αυτό είναι μια τονωτική ένεση για την αύξηση του θεάματος.

Από την άλλη, το τεχνικό οφσάιντ τίθεται σε... κίνδυνο, αφού αν φύγει ο επιθετικός... τρεχάτε ποδαράκια μου. Πιθανόν να αναβαθμιστεί και πάλι ο ρόλος του λίμπερο που στη ζώνη είχε υποβαθμιστεί. Οι μπαλαδόροι παίκτες θα μπορέσουν να δείξουν την αξία τους και αυτό είναι που θέλει σε τελική ανάλυση ο φίλαθλος.

Υπάρχει όμως και το δίλημμα. Καλό θέαμα ή σκοπιμότητα με μοναδικό κίνητρο τη νίκη. Πλέον είναι θέμα προπονητή και γενικότερης φιλοσοφίας για το πού θα βαδίσει το σύγχρονο ποδόσφαιρο μετά το πέρας του Μουντιάλ του καλοκαιριού.

Τα μηνύματα σίγουρα είναι θετικά. Οι μεγάλοι παίκτες ποτέ δεν έλειψαν. Θέλετε μήπως ονόματα; Ρονάλντο, Ρομπέρτο Κάρλος, Ρομάριο, Ντελπιέρο, Ζιντάν, Μέλερ, Μπέργκαμπ, Ραούλ και τόσοι άλλοι που υπόσχονται έντονες συγκινήσεις το καλοκαίρι. Το ποδόσφαιρο, μαζί με το στίβο, ήταν, είναι και θα είναι ο βασιλιάς των σπορ.

Ανδρ. ΠΑΓΑΝΟΠΟΥΛΟΣ