Ενα μη θεατρικό θέμα, ένα μη θεατρικό κείμενο, ένα μη έχον σχέση με το θέατρο πρόσωπο, ενσαρκώνει συγκινητικά στο "Εναστρο" θεατράκι του, ο Γιώργος Αρμένης "ανασταίνοντας", μέσω της θεατροποίησης του βιβλίου του Δημήτρη Παπαχρήστου "Ο Νηρέας ο Βάρας",τον (πρόσφατα πεθαμένο) Δημήτρη Χριστόπουλο από τον Αγιο Γεώργιο Ιστιαίας Ευβοίας. Ο Δ. Χ. (το παρατσούκλι Βάρας, το κόλλησε γιατί στις κουβέντες επαναλάμβανε συχνά τη λέξη "βάρα") υπήρξε ένας πάμπλουτος (συναισθηματικά και ιδεολογικά) φτωχός αγρότης και καφετζής. Ενας διψασμένος για γνώση, αυτοδίδακτος και πηγαίος "ποιητής" του προφορικού αλλά και του γραπτού λαϊκού λόγου (έγραφε τις αναμνήσεις του από μεγάλα γεγονότα, από τον Αρη Βελουχιώτη, από λεβέντες μαχητές του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ - λ. χ. για τον καπετάν Ανάποδο του ΔΣΕ, τον οποίο θαύμαζε και μέχρι τη στερνή του ώρα είχε τη φωτογραφία του στο καφενείο που διατηρούσε στο χωριό του - αλλά και στιχουργήματα). Ενας λαϊκός θυμόσοφος με ορθή κρίση και με ακατάβλητο όραμα για έναν κόσμο σοσιαλιστικό. Αυτός ο αφανής "ποιητής" των αγώνων, των διώξεων και παθών του λαού μας, με τις διηγήσεις, τις εκμυστηρεύσεις, τις ψυχικές εξάρσεις, την ιερή οργή του για τα στραβά και ανάποδα αυτής της κοινωνίας, τα παραληρηματικά, "μεθυσμένα" οράματά του, στάθηκε το αληθινό "χρυσωρυχείο" (και με τις συζητήσεις του και με γραπτά που φαίνεται να έδωσε στον Δ. Παπαχρήστου), ώστε ένα μη θεατρικό θέμα, κείμενο και πρόσωπο όπως ο Δ. Χριστόπουλος να γίνουν μια συναρπαστική "πρώτη ύλη", ταιριαστή με τη λαϊκή ψυχοσύνθεση, και την οιστρηλατημένη υποκριτική του Γιώργου Αρμένη,που ρουφά αξεδίψαστα από τα "οράματα και θαύματα" του υπαρκτού προσώπου για να τα προσφέρει συγκλονιστικά στον θεατή. Σε ένα λιτό σκηνικό περιβάλλον και αρμόζοντα κοστούμια (Γιώργος Ζιάκας), με μια αισθαντική μουσική (Γιάννης Σπυρόπουλος - Μπαχ), η σκηνοθεσία της Εύας Κοταμανίδου νοιάστηκε για ό,τι έπρεπε: Για τη φυσικότητα και ομορφιά του λόγου και την αλήθεια και των άλλων δύο προσώπων. Της Κατερίνας (γυναίκας του "Βάρα"), που με λαϊκή αμεσότητα ερμηνεύει η Μαρίκα Τζιραλίδου και του Φαίδωνα (ο συγγραφέας), που με ευαισθησία και μέτρο ερμηνεύει ο Χάρης Σώζος.

Στο "Θέατρο Τέχνης" της οδού Φρυνίχου, ο Γιώργος Λαζάνης ανεβάζοντας τις"Σοφολογιότατες" του Μολιέρου συνετέλεσε σε μια πολλαπλής αξίας σκηνική δημιουργία. Πρώτον, έφερε σε επαφή το κοινό με μια - αγνοημένη από το ελληνικό θέατρο - μολιερική κωμωδία. Μια κωμωδία που καυτηριάζει έξοχα την εξεζητημένη, επιτηδευμένη, ψευτοδιανοουμενίστικη, υποκριτική, ψευτοπουριτανική, δήθεν υπεράνω των χρημάτων και των "ταπεινών ενστίκτων", κόντρα στη φύση, τα αισθήματα, τις ανάγκες της νιότης να σμίξει ερωτικά, συμπεριφορά γυναικών της μεγαλοαστικής τάξης. Δεύτερον, έδωσε τη δυνατότητα η γνωριμία με το έργο να γίνει, μέσω μιας σημαντικότατης μεταφραστικής πρότασης του Ανδρέα Στάικου.Η έμμετρη, ομοιοκατάληκτη, γλωσσικά ευέλικτη και χυμώδης, με δυνατή αίσθηση του χιούμορ που αποδίδει και παράλληλα σχολιάζει, εμμέσως, τους θεατρινισμούς, την ανόητη έπαρση και αυταρέσκεια των "κουλτουριάρηδων" γυναικών, μετάφραση του Στάικου, δεν είναι μόνο μια υποδειγματική δουλιά. Αποτελεί και σπουδαίο "υλικό" για σοβαρή άσκηση των ηθοποιών, ώστε να μπορούν να καθιστούν θεατρικά φυσική, εύστροφη και άμεση την εκφορά του έμμετρου ποιητικού λόγου. Και αυτή την άσκηση την έκαναν, και μάλιστα επιτυχώς, οι ηθοποιοί της διανομής, υπό τη λεπτομερειακή υποκριτική καθοδήγηση του Γιώργου Λαζάνη.Τρίτον, το έργο και η μετάφραση - με τη συμβολή και του αφαιρετικά "στιλιστικού" σκηνικού και των σκόπιμα εκκεντρικών κοστουμιών (Νίκος Τατσούλης), της αναλόγου ύφους μουσικής (Νίκος Πλάτανος), της θεατρικά εκφραστικής χορογραφικής κίνησης που δίδαξε ο Κωνσταντίνος Ρήγος - αξιοποιήθηκαν από τη σκηνοθεσία όχι μόνο για να αποδειχτεί πόσο ανθεκτικό στο χρόνο είναι το θέατρο του Μολιέρου, αλλά και για ένα διαχρονικό, γελοιογραφικά δραστικό καυστικό σκηνικό σχόλιο περί των εξεζητημένων, αισθητίστικων γούστων (στην επίπλωση, στην ένδυση, στα χόμπι, στις κοινωνικές σχέσεις, στον τρόπο ζωής, ομιλίας κλπ.), περί της πόζας, της "μεταμοντέρνας" επιτήδευσης των "κουλτουριάρηδων" αστών και της εποχής μας.

Τέταρτο και ίσως σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι ο Γ. Λαζάνης και με αυτή την παράστασή του καλλιεργεί και αναδείχνει μια ομάδα νέων ταλαντούχων ηθοποιών, δίνοντας συνέχεια σ' αυτή τη μεγάλη παράδοση του "Θεάτρου Τέχνης". Μόνος και έμπειρος είναι ο Γιάννης Δεγαϊτης.Ολοι οι άλλοι ηθοποιοί της διανομής, είναι πολλά υποσχόμενοι νέοι, που πειθαρχικά, με αίσθηση του χιούμορ, εκφραστικό λόγο και κίνηση, ατομικά και συλλογικά έδωσαν την αξιέπαινη ερμηνευτική κατάθεσή τους. Πρόκειται για τους Στάθη Κοκκόρη, Αννα Κουτσαφτίκη, Διονύση Ακτύπη, Αθανασία Καραγιαννοπούλου, Θανάση Φωκά, Φώτη Σπύρο, Νίκο Μόσχοβο, Ματίνα Καρτσιούνα, Σταμάτη Πλυτά, Χρήστο Λούλη.Και δύο ακόμη, που διακρίνονται ιδιαίτερα μέσα στο πολύ καλό ερμηνευτικό σύνολο. Την Γιάννα Μαλακατέ,μια ηθοποιό με ρυθμό, νεύρο, προσωπικότητα, σκηνικό "γκελ" και την Αλεξάνδρα Καρακατσάνη,μια θεατρίνα προικισμένη με πηγαίο κωμικό αισθητήριο, με αστραφτερό λόγο - παράγωγο μιας μεγάλης μιμητικής ευλυγισίας και πλούσιας φωνητικής τονικότητας που συνδιάζεται - λέξη τη λέξη - με την έκφραση του προσώπου, τη χειρονομία, την κίνηση του σώματος, με αυτοσχεδιαστικό "δαίμονα" μέσα της. Και μόνο το πώς αυτοσχεδιάζοντας "παίζει" τένις, πώς παρακολουθεί - με τα μάτια, την κίνηση, την προετοιμασία των χεριών για το επόμενο χτύπημα, τα ανάλογα λυγίσματα του λόγου της -τις διαδρομές της μπάλας του τένις, αποδείχνει ότι "το μήλο έπεσεκάτω απ' τη μηλιά".

ΘΥΜΕΛΗ