Στον καπιταλισμό οι "οικονομικές κρίσεις" είναι συχνές και "κυκλικές" κι εμφανίζονται σε τέσσερις φάσεις: "Κρίση - ύφεση - αναζωογόνηση - άνοδος". Πράγμα που σημαίνει πως η κεφαλαιοκρατική κοινωνία ζει και κινείται ανάμεσα σε κρίσεις και ευφορίες περιοδικά.

Φυσικά, στις εναλλαγές αυτών των φάσεων τα τραγικά θύματα είναι πάντοτε οι λαϊκές τάξεις, καταδικασμένες να ζουν μέσα στην πείνα και την αθλιότητα. Και το δυστύχημα είναι πως αυτές οι "οικονομικές κρίσεις" είναι σύμφυτες στο σημερινό κοινωνικό - οικονομικό σύστημα και αναπόφευκτες.

Η οικονομική ολιγαρχία, φυσικά, μπροστά σ' αυτές τις κρίσεις δε μένει με δεμένα τα χέρια. Με τα πρώτα κιόλας συμπτώματα οι βιομήχανοι και μεγαλοεπιχειρηματίες σπεύδουν να πάρουν τα μέτρα τους. Και πρώτα - πρώτα, λιγοστεύουν την παραγωγή, και ταυτόχρονα διώχνουν έναν αριθμό εργαζομένων που σιγά - σιγά όλο και μεγαλώνει, όσο η κρίση βαθαίνει. Την ίδια στιγμή ορισμένες βιομηχανίες και επιχειρήσεις, που δεν μπορούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό, κλείνουν και ρίχνουν στην ανεργία εκατοντάδες και χιλιάδες εργαζόμενους. Παράλληλα παρασέρνουν στην καταστροφή και άλλες επιχειρήσεις σχετικές με τη διακίνηση, με συνέπεια να εξαρθρώνεται και το εμπόριο. Από αυτή τη λαίλαπα δε γλιτώνουν ούτε τράπεζες, αλλά ούτε και χρηματιστήρια.

Το μεγάλο αυτό ανθρωπομακελειό άρχισε την 1η Σεπτέμβρη του 1939 και τελείωσε τον Ιούνη του 1945. Υστερα από το τέλος του Β Παγκόσμιου Πολέμου οι ΗΠΑ, που είχαν συγκεντρώσει κεφάλαια, άρχισαν να δανείζουν τις καταστραμμένες χώρες της Ευρώπης και της Απω Ανατολής για να νοικοκυρευτούν. Βέβαια, ο δανεισμός ήταν αρκετά "τοκογλυφικός" και για να τον καμουφλάρουν του δώσανε το όνομα "Σχέδιο Μάρσαλ, οικονομικής βοήθειας" και άρχισε την 1η Ιούλη του 1948. Με τα δάνεια αυτά οι διάφορες χώρες αναζωογονήθηκαν και οι πιο μεγάλες (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία κλπ) "σήκωσαν κεφάλι" και άρχισαν να δημιουργούνται ανάμεσά τους αντιζηλίες, φαγωμάρες και ανταγωνισμοί που αποβλέπανε στην κυριαρχία πάνω στις υπανάπτυκτες χώρες και στη διεκδίκηση όσο γίνεται μεγαλύτερου τμήματος στις παγκόσμιες αγορές και πηγές πρώτων υλών. Οι πολιτικοί και κεφαλαιοκράτες μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο, οδηγήθηκαν στο δρόμο των "διεθνών διακρατικών ενώσεων" (π. χ. ΕΖΕΣ, ΕΚΑΧ, ΕΟΚ). Αυτή η πολιτική αποδείχτηκε πιο αποτελεσματική για τη μαζική εκμετάλλευση των λαϊκών τάξεων και με τον εγκλωβισμό σ' αυτές και των μικρότερων χωρών. Πέραν όμως από την "Ευρωπαϊκή Ενωση" η χρηματιστική ολιγαρχία και οι πολυεθνικές πιέζουν τους πολιτικούς εκφραστές τους να παίρνουν και άλλα μέτρα (Μάαστριχτ, Αμστερνταμ κλπ. ) και να σκαρώνουν αναταραχές και ένοπλες συγκρούσεις σε διάφορες περιοχές. Παρ' όλα αυτά η μελλούμενη "οικονομική κρίση" όλο και προειδοποιεί κατά διαστήματα για τον ερχομό της και τα κράτη - μέλη των διαφόρων ενώσεων επινοούν και νέα μέτρα για την αντιμετώπισή της. Ετσι εκτός από τις στρατιωτικοποιήσεις των οικονομιών τους - που έχουν ουσιαστικά επιβληθεί από τις ΗΠΑ - τα διάφορα κράτη έχουν προχωρήσει στο "δόγμα της ανοιχτής αγοράς", στις ιδιωτικοποιήσεις των επιχειρήσεων και οργανισμών κοινής ωφέλειας, στη μείωση των δημοσίων δαπανών (παιδείας, υγείας, πρόνοιας κλπ) - εκτός φυσικά των στρατιωτικών δαπανών, που συνεχώς αυξάνονται - και γενικά την παράδοση βασικών οικονομικών δραστηριοτήτων του κράτους στις πολυεθνικές. Ωστόσο, το διεθνές και ντόπιο χρηματιστικό κεφάλαιο προσπαθεί με κάθε τρόπο και μέσο να διευρύνει και να ενισχύσει την οικονομική και πολιτική εξουσία του. Αλλά και οι ΗΠΑ, που ποτέ δεν παραιτήθηκαν από τη "μεγάλη ιδέα" να γίνουν οι κυρίαρχοι του κόσμου - ύστερα μάλιστα από την κατάρρευση του σοσιαλιστικού καθεστώτος στην ΕΣΣΔ και τις άλλες χώρες της Ευρώπης - παίρνουν τα δικά τους μέτρα, απ' τη μια για ν' αναχαιτίζουν τα συμπτώματα της κρίσης που κάθε τόσο κάνουν την εμφάνισή τους κι απ' την άλλη για να μην χάσουν την επικυριαρχία τους πάνω στις άλλες χώρες, σε παγκόσμια κλίμακα. Ενα τέτοιο μέτρο πρέπει να θεωρηθεί "η νέα τάξη πραγμάτων" και "η νέα δομή του ΝΑΤΟ".

Μήπως θα γίνουν οι λαοί και πάλι μάρτυρες μιας παγκόσμιας κρίσης, όπως ήταν εκείνη του 1929, που στραγγάλισε τις οικονομίες των κρατών κι έριξε τους ανθρώπους στην πιο δραματική εξαθλίωση;

Μήπως και τούτη τη φορά ο ιμπεριαλισμός για να επιζήσει θα οδηγήσει την ανθρωπότητα σ' ένα καινούριο παγκόσμιο πόλεμο, αφού δεν υπάρχει αντίπαλο δέος, το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, που είχε επιβάλει την ειρήνη;

Αραγε, οι πρόβες, που κάνουν οι ΗΠΑ στα "οπλικά συστήματα μαζικής καταστροφής", σε περιοχές όπως το Ιράκ, η Βοσνία, η Μέση Ανατολή, είναι μια προειδοποίηση προς τις άλλες καπιταλιστικές χώρες και μια ψυχολογική προετοιμασία των λαών για το ανθρωπομακελειό που σχεδιάζουν, με σκοπό να στεριώσουν την οικονομική και πολιτική κυριαρχία της αυτοκρατορίας τους, καθώς και μια επίδειξη δύναμης προς τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, που κρατάει κλειστά τα χαρτιά της;

Αλλά, ας έχουν υπόψη τους τα "γεράκια των ΗΠΑ" και ο πλανητάρχης, πως πάντα οι μεγάλες αυτοκρατορίες κάποια μέρα γκρεμίστηκαν. Κι ας μην ξεχνάνε πως αυτή η κατάληξη των μεγάλων αυτοκρατοριών είναι μια ιστορική αναγκαιότητα, που δεν μπορεί να την αποφύγουν. Κι ότι το μέλλον ανήκει στο σοσιαλισμό.

Σταύρος ΚΑΛΦΙΩΤΗΣ