Tου Θανάση ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ*

Μια πράξη που δε φορτίζει μόνο με έντονη συγκίνηση και θαυμασμό, αλλά και που αποτελεί παράδειγμα της κομμουνιστικής του αρετής και του μεγαλείου του κομμουνιστή.

Γνωστή είναι η ζωή και η δράση του Κώστα Τσανάκα, γεμάτη κατατρεγμούς, θυσίες και πολύμορφους αγώνες. Ο γράφων όμως θα αποκαλύψει - ύστερα από μισό και πλέον αιώνα - μια άγνωστη σελίδα της πλούσιας αγωνιστικής του πορείας.

Οι ληστοσυμμορίες του Σούρλα, του Καλαμπαλίκη και άλλων - που τις εξοπλίζουν και τις καθοδηγούν οι Αγγλοι κατακτητές - στο αποκορύφωμα της εγκληματικής τους δράσης: Σκοτώνουν, σφάζουν, βιάζουν, καίνε και καταστρέφουν για να κάμψουν το αδούλωτο φρόνημα του λαού του Βόλου και της Ν. Ιωνίας Βόλου, που στην παμψηφία του ανήκει στις εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις του ΕΑΜ και του ΚΚΕ.

Δύο εφημερίδες: η "Λευτεριά" όργανο της Επιτροπής Πόλης του ΚΚΕ και η "Αναγέννηση", όργανο της ΝΕ Νομού Μαγνησίας - με αρχισυντάκτη τον γράφοντα το χρονικό αυτό - με τη μεγάλη κυκλοφορία τους αποτελούν καρφί στο μάτι της ντόπιας αντίδρασης, που με τις αγγλικές λόγχες έχει ανασυγκροτηθεί.

Τρέμουν, κυριολεκτικά, τα μηνύματα αντίστασης και αγώνα, που στέλνουν στον ασυμβίβαστο και περήφανο λαό της Μαγνησίας. Η έκδοσή τους είναι και με την κρατική σφραγίδα νόμιμη: Τους χορηγείται - όπως και στον υπόλοιπο Τύπο - αδασμολόγητο δημοσιογραφικό χαρτί και τους επιτρέπουν να φιγουράρουν στα περίπτερα - αν και όχι σ' όλα. Η κυκλοφορία τους όμως κινείται μέσα στη βιτρίνα των πόλεων. Εξω από αυτή το λόγο έχουν οι ληστοσυμμορίες, που τις κατάσχουν και τις καίνε. Και όταν αυτό δεν αρκεί, παρεμβαίνει και το επίσημο κράτος, που συχνά - πυκνά οργανώνει και επιχειρήσεις καταστροφής.

Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο οι Λαϊκές Οργανώσεις του Βόλου στέλνουν κάθε βράδυ στην εφημερίδα ομάδα από ψυχωμένα και μπαρουτοκαπνισμένα παλικάρια της Αντίστασης για την περιφρούρησή της.

Σε μια από αυτές τις ομάδες, το μοιραίο εκείνο βράδυ, μετείχε - και μάλιστα σαν επικεφαλής της - και ο Κώστας Τσανάκας, που βρισκόταν τότε στο Βόλο.

Εξω η ανοιξιάτικη φύση σ' όλο της το μεγαλείο. Νύχτα γεμάτη θαύματα, νύχτα γεμάτη μάγια κατά την έκφραση του ποιητή. Ενα ολόγιομο φεγγάρι λούζει με το απέραντο ασήμι του τα γραφικά δρομάκια της πόλης με τις ανθισμένες ακακίες να μοσχοβολούν, με τις ολάνθιστες γαζίες και τα μοσχοβολάτα αγιοκλήματα, ενώ το καταπράσινο Πήλιο στέλνει τη μυρωμένη του ανάσα από σπάρτα ευωδιαστά και αγριοθύμαρα. Ενα φεγγάρι, που για να μεταφέρω τον παλαμικό στίχο.

"καθώς απαλοπαίζει στις κληματαριές

στους ανθισμένους φράχτες και τις βραγιές

είναι να το πιεις, αλήθεια, στο ποτήρι"

Δυο λόχοι του πυροβολικού από μαυροσκούφηδες του Παπαδόπουλου κάνουν την εμφάνισή τους στην προ του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Νικολάου πλατεία, στο κεντρικότερο σημείο του Βόλου, που βρίσκεται απέναντι από το τριώροφο οίκημα, όπου στεγάζονται οι εφημερίδες του λαού.

Ο ένας ζώνει τα γύρω τετράγωνα, για να κρατήσει σε απόσταση το λαό, που θα ξεσηκωθεί. Και ο άλλος παίρνει θέση μάχης εναντίον της εφημερίδας. Ενα οπλοπολυβόλο στήνεται στο ψηλότερο σημείο του καμπαναριού της εκκλησίας, που βάλλει με καταιγιστικά πυρά.

Ανατινάζουν το πιεστήριο, καταστρέφουν τις εγκαταστάσεις, φορτώνουν τα τυπογραφικά υλικά και τα ρίχνουν στη θάλασσα. Μας συγκεντρώνουν όλους στην πλατεία και τότε αρχίζει μια κολασμένη νύχτα: Σαν εκείνες τις νύχτες της Βαλπούργης, που περιγράφει ο Γκαίτε.

Ο χώρος γεμίζει από ματωμένα και σακατεμένα κορμιά και οι βάρβαροι - σαν αφιονισμένοι δερβίσηδες - αλαλάζουν και χοροπηδούν πάνω τους.

Και όταν οι δολοφόνοι αποχωρούν, ο λαός, που στο μεταξύ έχει ξεσηκωθεί, αλλά με τα πολυβόλα έχει ακινητοποιηθεί, τρέχει για να προσφέρει βοήθεια στα θύματα και να χύσει τους κρατημένους θρήνους του.

Και οι Αρχές, η χωροφυλακή, το επίσημο κράτος, πού βρίσκεται; Τι κάνει; Σε απόσταση μικρότερη από εκατό μέτρα στεγάζεται η Διοίκηση Χωροφυλακής Μαγνησίας, στο γραφείο του Διοικητή της οποίας είναι όλοι μαζεμένοι: Διοικητές, εισαγγελείς και οι Αγγλοι επικυρίαρχοι και παρακολουθούν τα γεγονότα, χωρίς να επεμβαίνουν παρά τις εκκλήσεις μας.

Αλλά ποία η έκπληξή τους την άλλη μέρα! Παρά την καταστροφή η "Αναγέννηση" έχει κυκλοφορήσει. Και κρεμασμένη στα περίπτερα μαστιγώνει με τους πηχυαίους τίτλους της τη δολοφονική επίθεση και το κράτος των δολοφόνων.

Τριάντα δύο χρόνια αργότερα το 1978 θα ξανασυναντηθούμε με τον Κώστα Τσανάκα στην ίδια πάλι έπαλξη: στον Τύπο, σε άλλη όμως εφημερίδα: Στο "Ριζοσπάστη". Ο γράφων σαν αρχισυντάκτης και ο αείμνηστος Κώστας σ' ένα σημαντικό τομέα δουλιάς: Τις στήλες Επικοινωνίας του "Ρ", που με αίσθημα ευθύνης και μεράκι κράτησε ως το τέλος της ζωής του.

* Ο Θανάσης Ζαφειρόπουλος υπήρξε αρχισυντάκτης του "Ριζοσπάστη" στα πρώτα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, 1974 - 78.

• Ο Δήμος ΥΜΗΤΤΟΥ σε συνεργασία με το Τοπικό Παράρτημα ΠΕΑΕΑ διοργανώνουν εκδηλώσεις προς τιμήν των τριών ηρώων του Κάστρου του Υμηττού, Δημήτρη Αυγέρη, Θάνου Κιοκμενίδη και Κώστα Φωλτόπουλου,το Σάββατο 16 - 5 και την Κυριακή 17 - 5 - 98.Το πρόγραμμα ανοίγει το Σάββατο 16 - 5 στις 5.30 μμ με αγώνα δρόμου. Την Κυριακή 17 - 5 συγκέντρωση στις 10 π.μ. μπροστά στο Δημαρχείο και ξεκίνημα της πορείας προς το χώρο του Κάστρου, όπου θα συνεχιστεί το υπόλοιπο πρόγραμμα.

Από την Πανελλήνια Ενωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου (ΠΕΚΑΜ) διοργανώνεται η καθιερωμένη ετήσια επίσκεψη Τιμής και Μνήμης στο Μακρονήσι, την Κυριακή 24 - 5 - 98.Στην εκδήλωση ο θίασος του ηθοποιού και σκηνοθέτη Νικήτα Τσακίρογλου θα παρουσιάσει την τραγωδία του Αισχύλου "Προμηθέας Δεσμώτης".Δηλώσεις συμμετοχής έως 21 - 5 - 98 στα γραφεία της ΠΕΚΑΜ (Ακαδημίας 93).

• Το Παράρτημα ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ της ΠΕΑΕΑ, οι Δήμοι ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ και ΔΙΣΤΟΜΟΥ,καθώς και οι συγγενείς των θυμάτων πραγματοποιούν την Κυριακή 17 - 5 - 98 στις 11 π.μ. εκδήλωση τιμής για τους 122 πατριώτες που εκτελέστηκαν από τους φασίστες κατακτητές στις 24 - 4 - 1944, στη θέση "Καρακόλιθος" Λιβαδειάς. Καλούνται οι αρχές, οι μαζικοί φορείς και ο λαός της περιοχής να παραστούν στην εκδήλωση. Πούλμαν θα αναχωρήσουν (δωρεάν) από το Α Γυμνάσιο Λιβαδειάς.

- Το Παράρτημα της ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ παίρνει μέρος στην παραπάνω εκδήλωση και διοργανώνει εκδρομή την ίδια μέρα. Τα πούλμαν αναχωρούν στις 7 π.μ. από τα γραφεία του Παρ/τος (Κύπρου 60), καθώς και από τη Νεάπολη από την πλατεία Νεκροταφείου. Εγκαιρη δήλωση συμμετοχής.

• Το Παράρτημα ΠΕΑΕΑ της ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ και ο δήμος διοργανώνουν την Παρασκευή 22 - 5 - 98 στις 10.30 π.μ. εκδήλωση για τα 54 χρόνια του "Μπλόκου της Ελευσίνας". Προσυγκέντρωση στις 10 π.μ. στην Πλατεία Ηρώων για να επακολουθήσει πορεία προς την Ανω Ελευσίνα.

• Τα παρακάτω Παραρτήματα της ΠΕΑΕΑ πραγματοποιούν τη χρονιάτικη Γενική Συνέλευσή τους:

- ΜΕΝΙΔΙΟΥ,το Σάββατο 16 - 5 - 98 στις 10.30 π.μ. στο ΚΑΠΗ Μενιδίου. Σε περίπτωση μη απαρτίας η συνέλευση θα γίνει οριστικά το επόμενο Σάββατο την ίδια ώρα και χώρο.

- ΣΕΠΟΛΙΩΝ - ΘΥΜΑΡΑΚΙΩΝ,την Κυριακή 24 - 5 - 98 στις 10 π.μ. στη νέα διεύθυνση των γραφείων του, Αγχιάλου 26 και Πρεβέζης. Καλούνται όλοι οι αντιστασιακοί να πάρουν μέρος.

- ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ,το Σάββατο 16 - 5 - 98 στις 9 π.μ..Ταυτόχρονα θα τιμηθεί η Μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης - 9 Μάη - και Μέρα της Εθνικής Αντίστασης.

Επίσης

• Το ΔΣ της Πανελλήνιας Ενωσης Αξ/κών - Υπ/κών Εθνικής Αντίστασης (ΠΕΑΥΕΑ) πραγματοποιεί την Τετάρτη 20 - 5 - 98 στις 11 π.μ. την Τακτική Γενική Απολογιστική της Συνέλευση, στην αίθουσα της ΠΕΑΕΑ, Λυκούργου 10, 4ος όρ. Η παρουσία όλων των μελών είναι απαραίτητη.

• Το Παράρτημα ΠΕΙΡΑΙΑ της ΠΕΑΕΑ πραγματοποιεί τη χρονιάτικη συνεστίασή του το Σάββατο 16 - 5 - 98 στις 8.30 μμ,στην αίθουσα της ΠΕΜΕΝ (Μπουμπουλίνας 21, Πειραιάς).
• Το Παράρτημα ΑΡΤΕΜΙΔΑΣ (Λούτσας) πραγματοποιεί συνεστίαση την Παρασκευή 15 - 5 - 98 στις 8 μμ,στο κέντρο "Μιτεράν" (Αγ. Ιωάννου και Θήρας, Βραυρώνα) τηλ.: 0294/49.070.

Από την Πανελλήνια Ενωση Επαναπατρισθέντων Πολιτικών Προσφύγων (ΠΕΕΠΠ) διοργανώνεται 10ήμερο ταξίδι στην Ευρώπη από την Πέμπτη 28 - 5 έως το Σάββατο 6 - 6 - 98.Πόλεις που θα επισκεφτούν για τα τοπικά τους αξιοθέατα είναι: Ρώμη, Γενεύη, Παρίσι, Μπολόνια, Αγιος Μαρίνος. Δηλώσεις συμμετοχής έως 20 - 5 - 98. Περισσότερες πληροφορίες στα τηλέφωνα: 5230.526 και 5230.534.