"Μα, τι θα ψηφίσουμε;". Το ερώτημα ήταν διάχυτο στην αίθουσα όπου γινόταν η Γενική Συνέλευση της Κεντρικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας, με θέμα το νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των συλλογικών οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οχι άδικα, καθώς οι διαδικασίες προετοιμασίας και διεξαγωγής της σχετικής Γενικής Συνέλευσης, που επέλεξε η ηγεσία της ΚΕΔΚΕ, διακρίνονταν από δύο στοιχεία: προχειρότητα και αντιφατικότητα.

Προχειρότητα γιατί δεν προϋπήρξε έγκαιρη ενημέρωση των Τοπικών Ενώσεων Δήμων και Κοινοτήτων για το κείμενο της Επιτροπής Θεσμών της ΚΕΔΚΕ, που παρουσιάστηκε στη συνέλευση. Αντιφατικότητα γιατί η εισήγηση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενωσης που παρουσιάστηκε διέφερε από το κείμενο της Επιτροπής Θεσμών. Συνισταμένη και των δύο, ωστόσο, παρέμενε η θέληση για συνέχιση ουσιαστικά του ισχύοντος αντιδημοκρατικού νομοθετικού πλαισίου στη λειτουργία των συλλογικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης.

Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση, τα μέλη της Γενικής Συνέλευσης αναγνώρισαν, τελικά, πως δεν ήταν δυνατόν να πάρουν απόφαση, καθώς θα διακρινόταν επίσης από αντιφατικότητα που θα επέτρεπε έτσι στο υπουργείο Εσωτερικών να νομοθετήσει, κατά το δοκούν, ένα νέο Προεδρικό διάταγμα για τη λειτουργία των συλλογικών τους οργάνων, χωρίς το δικό τους λόγο. Η πρόταση διεξόδου ήρθε κατ' αρχήν - και έγινε δεκτή - από τον δήμαρχο Πετρούπολης, Γιώργο Γιώγο: "Να αναβάλουμε τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης. Το κείμενο της Επιτροπής Θεσμών που έχουμε στα χέρια μας δεν αποτελεί απόφαση του ΔΣ της ΚΕΔΚΕ. Η εισήγηση που ακούσαμε σήμερα διαφέρει και αντιφάσκει. Τι θα ψηφίσουμε τελικά; Προτείνω να δημιουργηθεί μια διαπαραταξιακή επιτροπή στα πλαίσια της Επιτροπής Θεσμών, που θα διαμορφώσει μια συγκεκριμένη δημοκρατική πρόταση, για να πάψουμε να ταλαιπωρούμαστε από το ισχύον αντιδημοκρατικό νομοθετικό πλαίσιο του 1978". Και κατέληξε τονίζοντας την ανάγκη να κατοχυρωθεί επιτέλους η απλή αναλογική σ' όλο το φάσμα της λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Συμπληρώνοντας ο δήμαρχος Ταύρου, Παναγιώτης Βακαλόπουλος,σημείωσε: "Οι προτάσεις μας πρέπει να είναι αποτέλεσμα συλλογικής και δημοκρατικής διαδικασίας. Να γίνει δεκτή η πρόταση για αναβολή λήψης απόφασης". Την αναγκαιότητα να συμβεί αυτό "έδειξε" με μία φράση και ο δήμαρχος Περάματος, Γιάννης Πατσιλινάκος,ο οποίος τόνισε στη Γενική Συνέλευση: "Η καταστρατήγηση της αντιπροσωπευτικότητας και αναλογικότητας είναι η καταστροφή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και εκεί μας οδηγούν. Να μελετηθούν οι προτάσεις που τέθηκαν, θετικές πολλές απ' αυτές, και να παλέψουμε".

Γενική ήταν η δυσαρέσκεια των αιρετών - μελών της Γενικής Συνέλευσης για το περιεχόμενο του κειμένου της Επιτροπής Θεσμών. Ανάμεσα στα άλλα, τονίστηκε η μη εκπροσώπηση ουσιαστικά των κοινοτήτων στα συλλογικά όργανα, η κολοβή αντιπροσώπευση των ΟΤΑ, η σύγχυση στην κατανομή των πόρων των συλλογικών οργάνων.

Στον αντίποδα, το μέτωπο που συγκροτούν οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ της ΝΔ και του ΣΥΝ για την προώθηση και εφαρμογή των αντιδημοκρατικών επιλογών σχετικά με το θεσμό, όπως αποτυπώνεται και στη σύνθεση της ηγεσίας της ΚΕΔΚΕ, εξαντλήθηκε σε αντιφατικότητες επί του θέματος, αλλά και σε άσχετα ζητήματα. Ο μεν πρόεδρος της ΚΕΔΚΕ, Δ. Αβραμόπουλος,ασχολήθηκε με την προεκλογική διαδικασία, που πρέπει, λέει, να είναι ευπρεπής (τα 'βαλε πάλι με την αφίσα), ενώ ο Θρ. Λαζαρίδης,μέλος τους ΔΣ της Ενωσης και υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης, δήλωνε "ακομμάτιστος"...

Η πρόταση τελικά για αναβολή της λήψης απόφασης και εξέταση του θέματος από διαπαραταξιακή επιτροπή έγινε δεκτή.

Την ανάγκη "να αναδειχτούν τα όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε μοχλούς διεκδίκησης και κατοχύρωσης του ουσιαστικού ρόλου της ΤΑ, που θα είναι συμμέτοχη στο σχεδιασμό, στην υλοποίηση και έλεγχο μιας ανάπτυξης της χώρας με κέντρο τον εργαζόμενο άνθρωπο και τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του, όχι υποταγμένη στους νόμους της αγοράς", τόνισε σε σύντομη παρέμβασή του στη Γενική Συνέλευση των δημάρχων ο Σπύρος Χαλβατζής, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Αναφερόμενος ειδικότερα στα ζητήματα αντιπροσώπευσης, ανάμεσα σε άλλα, σημείωσε: "Είναι κοινά αποδεκτό, στις διακηρύξεις τουλάχιστον, ότι η ΤΑ, ιδιαίτερα η πρωτοβάθμια, αποτελεί χώρο συμμετοχής του λαού στα δρώμενα. Χώρο στον οποίο μπορεί και πρέπει να επιτυγχάνεται η μέγιστη αντιπροσώπευση όλων των απόψεων. Ομως, για άλλη μια φορά, το θέμα της εφαρμογής της απλής αναλογικής στην εκλογή των Δημοτικών και Κοινοτικών Συμβουλίων, που κατοχυρώνει την υλοποίηση αυτής της θέσης, τίθεται στις καλένδες. Και είναι αυτό καθοριστικό γιατί, όποιες διορθώσεις ή βελτιώσεις και να γίνουν στην εκλογή και λειτουργία των συλλογικών οργάνων, δεν μπορούν να καλύψουν τα κενά και τα προβλήματα στην εκπροσώπηση που δημιουργεί το υπάρχον αντιδημοκρατικό σύστημα εκλογής.

Είναι σαφής κυβερνητική κατεύθυνση η "υποταγή της αντιπροσωπευτικότητας στη λεγόμενη αποτελεσματικότητα" (για να χρησιμοποιήσουμε τα ίδια τα γραπτά του υπ. Εσωτερικών) και στη θέση της αποτελεσματικότητας να βάλουμε την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, της πρόσθετης φορολογίας, της ανταποδοτικότητας, της υποταγής σε ειλημμένες αποφάσεις για την ευκολότερη διοχέτευση και εφαρμογή τους. Και η κατεύθυνση για μείωση της αντιπροσωπευτικότητας βρίσκεται μακριά από τον ουσιαστικό ρόλο και περιεχόμενο της ΤΑ και πρέπει να αποκρουστεί αφού ουσιαστικά την καταργεί ως Αυτοδιοίκηση.

Είναι γεγονός ότι τα συλλογικά όργανά της αποτελούν βασικά όργανα στην επεξεργασία, στην αντιμετώπιση μέτρων, στη διαπραγμάτευση και συζήτηση με την κεντρική εξουσία. Επομένως, η εκπροσώπηση σ' αυτά όσο το δυνατόν περισσότερων απόψεων, η λειτουργία τους, με δημοκρατικές διαδικασίες, μέγιστης συμμετοχής και προβληματισμού μπορούν να δώσουν μια ιδιαίτερη δυναμική στις θέσεις, στις αποφάσεις και τη δράση τους, αφού θα έχουν την υποστήριξη όλων αυτών που θα συμβάλουν στη διαμόρφωσή τους.

Από ένα συνέδριο της ΤΑ, δηλαδή του χώρου όπου η συμμετοχή των πολιτών στα δρώμενα αποτελεί συστατικό στοιχείο δημοκρατικής λειτουργίας, πιστεύουμε ότι απαιτείται να καθορίσει κατευθύνσεις και να πάρει αποφάσεις για:

• Την άμεση προώθηση και εφαρμογή της απλής αναλογικής στην εκλογή των δημοτικών και κοινοτικών αρχών.
• Την εφαρμογή της απλής αναλογικής στην εκλογή των οργάνων της από Σώματα ευρείας σύνθεσης, χωρίς αποκλεισμούς. Ακόμη και σήμερα που ισχύει το αντιδημοκρατικό εκλογικό σύστημα στην εκλογή των δημοτικών και κοινοτικών συμβούλων, πιστεύουμε ότι υπάρχουν δυνατότητες άμβλυνσης αυτής της κατάστασης όσο είναι δυνατόν, εφόσον βέβαια υπάρχει η θέληση ανατροπής.
• Ομως πέρα από την εκλογή των οργάνων βασικό σημείο πρέπει να είναι η κατεύθυνση λειτουργίας και δράσης τους".

Σε άλλο σημείο της παρέμβασής του αναφερόμενος στο ρόλο που επιφυλάσσει η κυβέρνηση για την ΤΑ ανέφερε: "Στις σημερινές συνθήκες απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και εγρήγορση αφού η ΤΑ δέχεται έναν καταιγισμό μέτρων σε βάρος της. Τα οικονομικά της συνεχώς γίνονται δυσμενέστερα, έχουν παρακρατηθεί τεράστια ποσά ονομαστικού ύψους, 1 τρισ. τουλάχιστον. Οι δήμοι και οι κοινότητες αναγκάζονται να δανείζονται τα δικά τους χρήματα με υπέρογκους τόκους. Τους ανατίθενται αρμοδιότητες χωρίς πόρους και υλικοτεχνική υποδομή (π.χ. οι Παιδικοί Σταθμοί). Οι πόροι τους χρησιμοποιούνται για την προώθηση κυβερνητικών πολιτικών, όπως για υπηρεσίες ευθύνης του κράτους, π.χ., για τη φύλαξη ηλικιωμένων στο σπίτι. Χρησιμοποιούνται για την προώθηση πολιτικών με τις οποίες οι εργασιακές σχέσεις αποδιαρθρώνονται (όπως γίνεται, π.χ., με τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης). Προωθούνται οι ιδιωτικοποιήσεις υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων τους. Είναι μηδενική η συμμετοχή τους σε ένα σχεδιασμό ανάπτυξης και αναγκάζονται να λειτουργούν στις κατευθύνσεις και οδηγίες της ΟΝΕ, της "Λευκής Βίβλου", να υποτάσσονται στις όποιες επιλογές της κεντρικής εξουσίας. Οι ελεύθεροι χώροι τους μπορούν να απαλλοτριώνονται και να δίνονται βορά στο μεγάλο κεφάλαιο, στην εμπορευματοποίηση, στους νόμους της αγοράς, π.χ., Λαμπράκης, Ελληνικό.

Και όλα αυτά βέβαια έχουν αποδέκτη τον εργαζόμενο που πληρώνει σήμερα για κάθε επιλογή.

Είναι αναγκαίο να αποκρουστούν οι προσπάθειες υποβάθμισης του ρόλου των συλλογικών οργάνων της ΤΑ για να μπορεί αυτή να παίξει το ρόλο της ως εκφραστής των αναγκών των εργαζομένων, ως μέσο και μοχλός ανάπτυξης της πάλης τους για επίλυση των ολοένα αυξανομένων προβλημάτων τους".