Οι εφοπλιστές, ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας και οι λοιποί υπηρέτες της πλουτοκρατίας επιδόθηκαν, κατά τη διάρκεια των "Ποσειδωνείων", σε μπαράζ δηλώσεων, πανηγυρικών λόγων και συνεντεύξεων, σχετικά με τις εξελίξεις στη ναυτιλία και την ακολουθούμενη πολιτική.

Ολοι, εν χορώ, επιχείρησαν να ταυτίσουν τη ναυτιλία με τα συμφέροντα του εφοπλιστικού κεφαλαίου και τα συμφέροντα των "μεγαλοκαρχαριών" με το "γενικό συμφέρον" της κοινωνίας. Τι ειρωνεία! Οι γιορτασμοί της πλουτοκρατίας έλαβαν χώρα σε συνθήκες ενός αστυνομοκρατούμενου Πειραιά, λίγα μόλις μέτρα από το "σκλαβοπάζαρο" της Ακτής Μιαούλη, απέναντι από το χώρο που οργανώνονται τα συσσίτια των ανέργων, τα συσσίτια των θυμάτων της εφοπλιστικής αδηφαγίας και της εγκληματικής κυβερνητικής πολιτικής. Στις συνθήκες αυτές αποκτούν ιδιαίτερη σημασία οι θέσεις των κομμουνιστών, όπως καταγράφονται στις επεξεργασίες της Οργάνωσης Ναυτεργατών του ΚΚΕ, που πρόσφατα πραγματοποίησε την Εκλογοαπολογιστική της Συνέλευση.

Χαρακτηριστικά στοιχεία της εξελισσόμενης αντιναυτεργατικής επίθεσης και της πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση Σημίτη, με τη στήριξη της ΝΔ και του ΣΥΝ, είναι η διεύρυνση του καθεστώτος της εφοπλιστικής ασυδοσίας μέσω των μέτρων που εξήγγειλε το ΥΕΝ τον Ιούλη του 1997 και το πολυνομοσχέδιο - έκτρωμα που έγινε νόμος στις αρχές του 1998. Σύντομα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι με τα νέα μέτρα, περί "βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας" του ελληνικού πλοίου, τα οποία το ΥΕΝ πέρασε με την τροποποίηση του όρου 8 των "εγκριτικών πράξεων" του αποικιακού νόμου 2687/53, μειώνεται κατά 50% η οργανική σύνθεση του 1990. Η μείωση της σύνθεσης, που είναι η 5η κατά σειρά τα 20 τελευταία χρόνια, υποβαθμίζει τον ίδιο το χαρακτήρα των οργανικών συνθέσεων, τις "ελαστικοποιεί", κατονομάζοντας - όσον αφορά την υποχρεωτική ναυτολόγηση των Ελλήνων - μόνο τη θέση του Α πλοιάρχου.

Ο δρόμος για τον πλήρη αφελληνισμό της ναυτιλίας έχει ανοίξει. Εκτός από το διωγμό του κατώτερου πληρώματος μηχανής, δίνεται η δυνατότητα στους εφοπλιστές να προσλαμβάνουν χαμηλόμισθους αλλοδαπούς, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες "είναι δύσκολη - όπως αναγράφεται στον τροποποιημένο όρο 8 - η γρήγορη εξεύρεση κατάλληλων και ικανών Ελλήνων, είτε αυτοί ζητούν όρους διαφορετικούς από τη Συλλογική Σύμβαση Εργασίας".

Τα νέα μέτρα του ΥΕΝ λειτουργούν διαλυτικά σε βάρος του ΝΑΤ, γιατί, εκτός από τη μείωση των θέσεων εργασίας (μείωση εσόδων), επιτρέπουν στον εφοπλιστή να καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές μόνο για τους Ελληνες ναυτεργάτες.

Η πολιτική της κυβέρνησης Σημίτη είναι συνέχεια της πολιτικής που εφάρμοσαν τα προηγούμενα χρόνια οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, προσαρμοσμένη στις νέες ανάγκες που επιβάλλει η "καπιταλιστική ανασυγκρότηση", με στόχο την ένταση του βαθμού εκμετάλλευσης των ναυτεργατών και την αύξηση των εφοπλιστικών υπερκερδών. Βρισκόμαστε σε πορεία πλήρους μετατροπής της ελληνικής σημαίας σε σημαία ευκαιρίας, αφελληνισμού και μαζικού διωγμού των Ελλήνων ναυτεργατών από τα πλοία. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζει και τις ναυτιλίες των άλλων δυτικοευρωπαϊκών χωρών. Οι κινήσεις είναι συντονισμένες και προσαρμοσμένες στις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, της Συνθήκης του Μάαστριχτ και της επονομαζόμενης νέας ναυτιλιακής στρατηγικής για τη "βελτίωση της ανταγωνιστικότητας" του κοινοτικού στόλου έναντι των σημαιών ευκαιρίας, τις οποίες την ίδια στιγμή ενισχύουν με κάθε τρόπο.

Επιδίωξη των Ελλήνων, αλλά και των Ευρωπαίων εφοπλιστών, είναι, στην καλύτερη περίπτωση, η ναυτολόγηση ενός μικρού μόνο πυρήνα αξιωματικών υπηκόων των κρατών - μελών της ΕΕ, με ελαστικές σχέσεις εργασίας και στα πλαίσια ενός νομοθετικού καθεστώτος, το οποίο δε θα παρεμβάλλει καμία δέσμευση. Μέσα από αυτό το πρίσμα κρίνει η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών τα μέτρα του ΥΕΝ ως "άτολμα και ανεπαρκή", συνεχίζει να πιέζει με το αδυνάτισμα του ελληνικού νηολογίου και αναφωνεί: "Οποιοσδήποτε κρατικός παρεμβατισμός είναι σοβαρά επιζήμιος", καλώντας την κυβέρνηση, όπως δηλώνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου ΚΟΜΙΤΙ, Ι. Χατζηπατέρας, "να μας αφήσει (η πολιτεία) απερίσπαστους, να κάνουμε εμείς τις επιλογές μας και στους Ελληνες αξιωματικούς και στα κατώτερα πληρώματα".

Συγκρίνοντας τα στοιχεία της περιόδου 1990 - 1998, διαπιστώνουμε ότι τα ελληνικής πλοιοκτησίας πλοία - άνω των 1.000 κ.ο.χ. - αυξήθηκαν κατά 932 (από 2.426 στα 3.358). Υπό ναυπήγηση τελούν άλλα 89 πλοία, αλλά κυρίαρχη είναι η τάση της αγοράς μεταχειρισμένων.

Ο ελληνόκτητος στόλος αντιπροσωπεύει το 9,26% του παγκόσμιου τονάζ σε αριθμό πλοίων, το 15,82% σε μεταφορική ικανότητα (TDW) και το 13,97% σε ολική χωρητικότητα (κ.ο.χ.). Πρόκειται για τεράστια συσσώρευση κεφαλαίων, η οποία προέρχεται από την κεφαλαιοποιημένη υπεραξία - απλήρωτη εργασία - που καρπώνεται το εφοπλιστικό κεφάλαιο από την εκμετάλλευση των ναυτεργατών.

Οι εφοπλιστές κυνηγούν το καπιταλιστικό υπερκέρδος, τη μεγαλύτερη ασυδοσία. Εκμεταλλεύονται ανέξοδα την υποδομή της χώρας μας, απολαμβάνουν τεράστια προνόμια, συντηρούν και ενισχύουν την τάση της επιλογής των σημαιών ευκαιρίας. Το καθεστώς της ασυδοσίας (στη συνταγματική κατοχύρωση του οποίου επιμένουν οι διαχειριστές του συστήματος), η υποτελής πολιτική των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ βρίσκονται πίσω από τη μείωση του ελληνικού νηολογίου, το οποίο μειώθηκε το 1995 κατά 25 πλοία, το 1996 κατά 114 και το 1997 κατά 120 περίπου πλοία.

Οι θιασώτες της αντιναυτεργατικής πολιτικής επιδίδονται συστηματικά σε μια προκλητική λαθροχειρία. Ταυτίζουν την έννοια "ναυτιλία" με τις ναυτιλιακές εταιρίες και τα εφοπλιστικά συμφέροντα, τα οποία αναγάγουν σε "εθνική υπόθεση". Στη βάση αυτών των δεικτών κρίνουν την αποτελεσματικότητα της ναυτιλιακής πολιτικής, αποσιωπώντας την πορεία των "δεικτών" που αφορούν τους ναυτεργάτες.

Η όξυνση των ναυτεργατικών προβλημάτων είναι εκρηκτική. Αντανακλά την όξυνση της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας και αποκαλύπτει τον ταξικό χαρακτήρα αυτής της πολιτικής. Μόνο τα τελευταία 6 χρόνια (1990 - 1996), στα πλοία υπό ελληνική σημαία παρατηρείται μείωση των θέσεων εργασίας, που κατείχαν οι Ελληνες ναυτεργάτες, κατά 2.000 (από 24.554 το 1990 έμειναν 22.556). Διαπιστώνεται αύξηση των μακράς διαρκείας ανέργων, ενώ πλήττονται ολόκληροι κλάδοι, των οποίων μεγάλος αριθμός ναυτεργατών δεν έχει προοπτική να ξαναβρεί δουλιά (θερμαστολαδάδες, ασυρματιστές, πρακτικοί πλοίαρχοι και μηχανικοί). Τα συσσίτια των "απόρων", τα οποία αξιοποιεί η Εκκλησία για να χειραγωγεί συνειδήσεις, παίρνουν μεγάλες διαστάσεις.

Βρισκόμαστε, με δύο λόγια, σε πορεία εκτίναξης στα ύψη της ανεργίας και της εξαθλίωσης. Οι βασικοί μισθοί παραμένουν σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα. Σε συνδυασμό με τα φορομπηχτικά μέτρα, έχει επέλθει σοβαρή μείωση της αγοραστικής δύναμης. Οι συντάξεις στη συντριπτική τους πλειοψηφία παραμένουν συντάξεις πείνας. Το 75% των συντάξεων είναι κάτω από τις 150 χιλιάδες δραχμές (στοιχεία 1995). Η κρίση του ΝΑΤ βαθαίνει. Το έλλειμμα για το 1998 υπολογίζεται στα 175,7 δισ. δραχμές!

Η κυβερνητική πολιτική και η εφοπλιστική ασυδοσία συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα, που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα και είναι η βάση των ναυτικών εγκλημάτων. Οι τρομακτικές αποκαλύψεις για το έγκλημα στο σαπιοκάραβο ΔΥΣΤΟΣ και τα άλλα σαπιοκάραβα, οι αποκαλύψεις για το φονικό ρόλο του Ελληνικού Νηογνώμονα, φέρνουν στην επικαιρότητα, με τραγικό τρόπο, τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η ζωή χιλιάδων ναυτεργατών. Η μέση ηλικία του ελληνόκτητου στόλου υπολογίζεται στα 20,3 χρόνια (η ελληνική σημαία στα 24 χρόνια) και ο δείκτης αυτός συμπληρώνει τα αδιέξοδα αυτής της πολιτικής.

Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται ιδιαίτερη κινητικότητα για το πρόβλημα της απελευθέρωσης της ακτοπλοϊας, της άρσης του καμποτάζ. Ενόψει της 1ης Γενάρη 1999 οπότε απελευθερώνονται τα κρουαζιερόπλοια και του 2004 οπότε απελευθερώνονται τα ακτοπλοϊκά και τα πορθμεία, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του κανονισμού 3577/92 της ΕΕ, η Κομισιόν αποφάσισε να προτείνει στο Συμβούλιο των Υπουργών την τροποποίηση του κανονισμού, θέτοντας ως βάση για την επάνδρωση των πλοίων το νομοθετικό πλαίσιο του κράτους της σημαίας του πλοίου και όχι του κράτους υποδοχής.

Η πάλη για την αποτροπή αυτής της εξέλιξης επιβάλλεται να ενταθεί, επιμένοντας στην αποκάλυψη του ρόλου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, της Συνθήκης του Μάαστριχτ και των αρχών της, της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων, υπηρεσιών, εμπορευμάτων και εργατικής δύναμης, που αποτελούν την πέτρα του σκανδάλου. Βασικός στόχος είναι η κατάργηση του Κοινοτικού κανονισμού 3577/92.

Στους εφοπλιστές κυριαρχεί η άποψη της "προσαρμογής". Αυτό εκφράζεται με τη θέση τους για τη μείωση των οργανικών συνθέσεων, την εξαίρεση του ξενοδοχειακού προσωπικού από αυτές (θαλαμηπόλοι, μάγειροι, λογιστές κλπ.), τη ναυτολόγηση χαμηλόμισθων αλλοδαπών και ακόμη την απελευθέρωση του ναυλολογίου, την κατάργηση των αδειών σκοπιμότητας και την αξίωση άλλων προνομίων στο όνομα της ανταγωνιστικότητας.

Συμπερασματικά, οι κομμουνιστές ναυτεργάτες επικεντρώνουν την προσοχή τους στη συσπείρωση των ναυτεργατών και την ανάπτυξη των αγώνων για την ανατροπή της αντεργατικής πολιτικής. Στο κέντρο της προσοχής του ναυτεργατικού κινήματος επιβάλλεται να βρεθούν η υπεράσπιση του δικαιώματος της δουλιάς, η κατάργηση της εφοπλιστικής ασυδοσίας, η προστασία και η διεύρυνση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, η αναβάθμιση μισθών και συντάξεων, η διατήρηση του καμποτάζ της ακτοπλοϊας και η ανάπτυξη των εσωτερικών θαλάσσιων μεταφορών, που συνδέεται με τη δημιουργία Εθνικού Οργανισμού Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών.

Οι κομμουνιστές ναυτεργάτες αντιπαλεύουν αποφασιστικά την κατάσταση που επικρατεί στην ΠΝΟ, η οποία ελέγχεται από τις δυνάμεις της ΠΑΣΚΕ, της ΔΑΚΕ και του ΣΥΝ. Ενισχύουν την πάλη τους για την αλλαγή των συσχετισμών δύναμης και τον εκδημοκρατισμό του ναυτεργατικού συνδικαλιστικού κινήματος. Ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης και η ναυτιλιακή πολιτική, εκτίμησε η Εκλογοαπολογιστική Συνέλευση της ΚΟΝ, δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα άλλο στους ναυτεργάτες, από την όξυνση των προβλημάτων και τη συσσώρευση δεινών. Για να έχει ο αγώνας αποτελεσματικότητα και κυρίως προοπτική, προϋπόθεση είναι να συγκροτηθεί ένα πλατύ, μαχητικό, κοινωνικοπολιτικό, λαϊκό μέτωπο, που συνενώνει τα επιμέρους κινήματα και μέτωπα πάλης, αντιμάχεται εφ' όλης της ύλης και αμφισβητεί την κυριαρχία των μονοπωλίων και την ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων.

Γιώργης ΜΑΡΙΝΟΣ

Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Ναυτεργατών του ΚΚΕ