Τον τελευταίο καιρό η Κούβα είναι στο στόμα πολλών, είναι της "μόδας". Πολλοί είναι αυτοί που σπεύδουν να χαρακτηρίσουν τα οικονομικά ανοίγματα, που την έφεραν εκ νέου στο προσκήνιο, "σαν ξεπούλημα των πάντων". Το δικηγόρο του διαβόλου ανέλαβε ο "Ρ", όταν του δόθηκε η δυνατότητα να συζητήσει με τον Ραούλ Βάλντες Βιβό, μέλος της ΚΕ του ΚΚ της Κούβας, που βρέθηκε στη χώρα μας για να συμμετάσχει στη Διάσκεψη των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων.

- Οι Ελληνες γνωρίζουμε τις δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει στο πρόσφατο παρελθόν η Κούβα, αλλά και τα ανοίγματα που πραγματοποιεί. Πώς είναι η κατάσταση τώρα;

- Εχουν διαμορφωθεί τρία βασικά χαρακτηριστικά. Το πρώτο και κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι εξακολουθούν να υπάρχουν οικονομικές δυσκολίες. Το δεύτερο είναι ότι έχει ξεκινήσει πια η ανάκαμψη της οικονομίας. Από τους 22 βασικούς κλάδους της οικονομίας, οι 20 έχουν ήδη ανακάμψει. Μας μένει ακόμα η κτηνοτροφία, η οποία έχει παρουσιάσει στοιχεία ανάκαμψης και η βιομηχανία ζάχαρης, η οποία όμως αναμένεται το επόμενο έτος να ανακάμψει.

Το τρίτο χαρακτηριστικό είναι ότι το πολιτικό κλίμα στη χώρα μας είναι πραγματικά πολύ καλό. Για παράδειγμα πέρσι - το φθινόπωρο του 1997 - είχαμε το 5ο Συνέδριο του Κόμματός μας, που στην πραγματικότητα είναι ένα Συνέδριο όλου του λαού, αφού οι βασικές θέσεις συζητήθηκαν ανάμεσα σε εκατομμύρια Κουβανούς και έγιναν διάφορες προτάσεις. Επίσης, στη χώρα μας πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο καλοκαίρι το Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών και λίγο αργότερα οι δημοτικές εκλογές, ενώ στις αρχές αυτού του χρόνου έλαβαν χώρα οι γενικές εκλογές.

Δε θα πρέπει να παραλείψουμε την επίσκεψη του Πάπα, που σημείωσε μεγάλη επιτυχία, αλλά και αυτή του Καναδού πρωθυπουργού Ζαν Κρετιέν πριν λίγο καιρό. Σημαντικό επίσης είναι ότι ξεκίνησαν και πάλι διπλωματικές σχέσεις με μία σειρά χώρες κυρίως της Λατινικής Αμερικής. Μία μεγάλη επιτυχία για τη χώρα μας ήταν η ήττα της πρότασης μομφής των ΗΠΑ για την κουβανική κυβέρνηση για τη δήθεν καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μία μεγάλη νίκη που έγινε στη Γενεύη πριν από δύο περίπου μήνες. Ολα αυτά αντανακλούν και εμπνέουν αισιοδοξία αυτή την εποχή στο λαό, παράλληλα με τη σταθερότητα που υπάρχει στη χώρα.

- Παράλληλα με τα διπλωματικά και πολιτικά ανοίγματα, οικονομικά ανοίγματα με τη μορφή των ξένων επενδύσεων πραγματοποιούνται. Η εμπειρία όμως των πρώην σοσιαλιστικών χωρών δεν πρέπει να σας κάνει ιδιαίτερα επιφυλακτικούς;

- Εμείς δεν ανησυχούμε σε σχέση με αυτό. Εχουμε πει πάρα πολλές φορές ότι δεν εξετάζουμε και αντιμετωπίζουμε το συγκεκριμένο ζήτημα μονάχα τώρα, δηλαδή σαν ένα θέμα που αφορά μόνο το παρόν, αφού η χώρα βρίσκεται ακόμα στην ειδική περίοδο. Το βλέπουμε σαν ένα ζήτημα στρατηγικής σημασίας, διότι πιστεύουμε ότι οι ενώσεις με το ξένο κεφάλαιο είναι εκείνες που μπορούν να μας εξασφαλίσουν την αναγκαία νέα τεχνολογία, κεφάλαιο και αγορές για τα προϊόντα μας. Αυτές οι συνενώσεις με το ξένο κεφάλαιο είναι αναγκαίο κακό για να αντιμετωπίσουμε τον αποκλεισμό των ΗΠΑ, για να μπορούμε να αποκτούμε συνάλλαγμα και κατ' αυτό τον τρόπο να αγοράζουμε ενέργεια, δηλαδή καύσιμα.

Φυσικά έχουμε πλήρη συνείδηση ότι στον ιδεολογικό τομέα η ύπαρξη τέτοιου είδους επιχειρήσεων μπορεί να σπείρει αυταπάτες σε σχέση με τον καπιταλισμό και είμαστε πολύ ξεκαθαρισμένοι ότι από τη στιγμή που ο καπιταλιστής κάνει μία διαπραγμάτευση για μια επένδυση, αλλά και όταν την επιτύχει έχει μια εντελώς διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων από εμάς. Εκείνοι είναι καπιταλιστές, εμείς φυσικά είμαστε σοσιαλιστές. Εξαιτίας αυτού πολλές φορές συμβαίνουν διάφορα ευτράπελα, όπως π. χ. όταν οι εργαζόμενοι συμμετέχουν σε μία συνέλευση και εκφράζουν κάποιες απόψεις, κατόπιν να πηγαίνουν οι υπεύθυνοι της επιχείρησης να τους προσφέρουν ποσά που οι Κουβανοί τα επιστρέφουν αμέσως, ξεκαθαρίζοντας ότι αυτή η δράση τους είναι στο πλαίσιο των καθηκόντων τους. Η Κούβα είναι μία χώρα που τη χαρακτηρίζει η απόλυτη τιμιότητα όταν συναλλάσσεται, όταν μιλάει.

Ξέρουμε πολύ καλά - και ακριβώς επειδή μας διακρίνει η ειλικρίνεια στις σχέσεις μας το λέμε - ότι πολλές φορές διευθυντικά στελέχη προσπαθούν να καταφύγουν στους γνωστούς τους τρόπους, να πληρώνουν τεράστια ποσά προκειμένου να επιτύχουν μία ακρόαση από έναν υπουργό. Παράλληλα, προσπαθούν να διαφθείρουν τον κόσμο, π. χ. τους ελεγκτές, ώστε να μπορέσουν να κρύψουν προβλήματα που υπάρχουν στον τομέα των επιχειρήσεών τους στο θέμα της υγιεινής, της εργασίας, οικολογικά προβλήματα, μια και στην Κούβα αυτά δε συμβαίνουν, αφού όλοι ανεξαιρέτως είναι υποχρεωμένοι να σέβονται τους νόμους του κράτους. Βεβαίως υπήρξαν μεμονωμένα περιστατικά ή όχι σημαντικές περιπτώσεις, οι σοβαρές παραβάσεις κρίνονται σε ανώτατο επίπεδο, όπου υπήρξαν κρούσματα διαφθοράς, τα οποία εντοπίστηκαν και ακολούθησε η συνήθης διαδικασία, δηλαδή δίκη και οι τυχόν ποινές που προβλέπονται από το νόμο. Ευτυχώς ήταν πολύ λίγα και μεμονωμένα περιστατικά, που καμιά φορά μπορεί να είναι και καθαρή αφέλεια.

Αλλά υπάρχει και μία άλλη πλευρά, καθώς ο τομέας όπου έχουν εισχωρήσει περισσότερο οι ξένες επιχειρήσεις είναι ο τουρισμός. Και αντιμετωπίζουμε δύο προβλήματα: Το πρώτο είναι τα φιλοδωρήματα. Αυτό που κάνουμε σαν μέτρο είναι να κοινωνικοποιούμε τα μπουρμπουάρ στο συγκεκριμένο ξενοδοχείο. Αλλά είναι μία απόφαση των εργαζομένων ως προς τον τρόπο που θα το πραγματώσουν και έχουν δεκάδες, είτε σε μορφή ισότιμου είτε σε μορφή άμιλλας όπου ο πρωτοπόρος παίρνει μεγαλύτερο μέρος. Ενα άλλο μέτρο που έχουν αποφασίσει οι ίδιοι οι εργαζόμενοι είναι η δημιουργία ενός ταμείου, όπου τα χρήματα που καταβάλλονται πηγαίνουν στη δημόσια υγεία και συγκεκριμένα στην καταπολέμηση του καρκίνου. Εκεί πηγαίνει το 10% ως μέσος όρος, αν και υπάρχουν μονάδες που δίνουν περισσότερα, ανάλογα τι αποφασίζουν οι εργαζόμενοι.

Αποτέλεσμα του τουρισμού είναι και η πορνεία. Κατ' αρχάς πρέπει να κάνουμε σαφές ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως σχέση ανάμεσα στην πορνεία που υφίσταται τώρα και στην πορνεία που υπήρχε πριν την επανάσταση. Τότε υπήρχαν ολόκληρες περιοχές της Αβάνας με πορνεία όπου εργάζονταν χιλιάδες, ενώ τώρα τα κρούσματα περιορίζονται σε κάποιες εκατοντάδες. Ομως πρόκειται για ένα πρόβλημα που είμαστε αποφασισμένοι να το λύσουμε. Π. χ. στο Βαραδέρο δεν υπάρχει το παραμικρό κρούσμα, παρά το γεγονός ότι είναι το πιο τουριστικό μέρος της χώρας. Εγιναν συναντήσεις, συνελεύσεις με τους εργαζόμενους, με τα μέλη της κοινότητας, όπου αναλύθηκαν οι περιπτώσεις οίκων που λειτουργούσαν γι' αυτό το σκοπό. Ετσι μετά από πρόταση των ίδιων των μελών της κοινότητας έκλεισαν και κρατικοποιήθηκαν όλοι οι οίκοι και κατασχέθηκε το πορνογραφικό υλικό. Το ίδιο θα γίνει και σε άλλες περιπτώσεις και οι ίδιοι οι κάτοικοι είναι σε επιφυλακή.

- Ποια είναι τα μέτρα που έχουν ληφθεί για να αποφευχθούν τυχόν ανατροπές και να εξασφαλιστεί ο κουβανικός τρόπος διαχείρισης;

- Εχουμε πάρει μία σειρά μέτρα για να προσελκύσουμε το ξένο κεφάλαιο. Π. χ. αυτοί που προβαίνουν σε επενδύσεις στην Κούβα, έχουν δικαίωμα πια ένα μέρος του κέρδους να μπορούν να το επανεξάγουν, επιστρέφοντάς το στις χώρες τους. Φυσικά, εξασφαλίζεται ότι θα παραμείνει στην Κούβα το μερίδιο του κέρδους που της ανήκει από την ξένη επένδυση. Πολλές φορές τα κέρδη δεν επιστρέφουν στη χώρα από την οποία προήλθε το ξένο κεφάλαιο, αλλά παραμένουν και είτε χρησιμοποιούνται σε επενδύσεις στον ίδιο βιομηχανικό κλάδο ή στην ίδια επιχείρηση είτε σε άλλους βιομηχανικούς κλάδους. Επίσης, με νόμο έχει ξεκαθαριστεί σε όλες τις χώρες που κάνουν επενδύσεις ότι δεν πρόκειται ποτέ να πάρουμε μέτρα ενάντια σε αυτές, δηλαδή δεν πρόκειται να τις εθνικοποιήσουμε σε κάποια δεδομένη χρονική στιγμή, αλλά εάν χρειαστεί ποτέ η κουβανική κυβέρνηση να προβεί σε τέτοια μέτρα, σε αυτή την περίπτωση και οπωσδήποτε θα αποζημιωθούν έτσι όπως αρμόζει.

Ταυτόχρονα έχουμε λάβει φυσικά και μέτρα προφύλαξης και προστασίας. Κατ' αρχάς στην Κούβα γίνονται ξένες επενδύσεις μόνο στους τομείς εκείνους της οικονομίας που έχει αποφασίσει η κυβέρνηση. Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να αγοράσει ή να ανοίξει για παράδειγμα ένα Πανεπιστήμιο, ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο ή οτιδήποτε άλλο. Καθώς επίσης δεν μπορούν να γίνουν επενδύσεις ή να γίνουν επιχειρήσεις σε τομείς που δεν επιθυμεί η χώρα μας. Οι ενώσεις με το ξένο κεφάλαιο, αυτές οι μεικτές επιχειρήσεις, δεν έχουν το δικαίωμα να κάνουν προσλήψεις μόνες τους. Υπάρχουν κρατικές εταιρίες γι' αυτό το λόγο και είναι αυτές που αναλαμβάνουν να παρέχουν το προσωπικό στις μεικτές επιχειρήσεις. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα να υπάρχουν οι οποιοσδήποτε διακρίσεις πολιτικού χαρακτήρα. Επίσης ο μισθός που πληρώνεται σε συνάλλαγμα κατατίθεται σε αυτές τις κρατικές εταιρίες και δε δίνεται κατευθείαν στον εργαζόμενο. Ετσι εξασφαλίζεται να μην υπάρχει το φαινόμενο ένα τμήμα των εργαζόμενων να έχει ανώτερο βιοτικό επίπεδο από τους υπολοίπους. Σύμφωνα με τον κάθε τομέα της οικονομίας έχει καθοριστεί ένα συγκεκριμένο ποσοστό του μισθού του να δίδεται σε συνάλλαγμα στον εργαζόμενο που απασχολείται σε μεικτή επιχείρηση.

Τέλος, υπογράφεται μία συλλογική σύμβαση εργασίας. Ενα μέτρο που είναι πολύ σημαντικό, αφού εξασφαλίζονται στους όρους της σύμβασης πολλές ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους Κουβανούς εργαζόμενους. Υπάρχουν μία σειρά δικαιώματα που απαιτούνται για τους Κουβανούς, που τα μονοπώλια αυτά δεν τα δίνουν στους εργαζόμενους σε άλλες χώρες, ούτε καν στις χώρες από τις οποίες προέρχονται. Εργασιακά δικαιώματα που συνήθως οι εργαζόμενοι στις άλλες χώρες για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν ένα μέρος αυτών καταφεύγουν σε απεργίες και μακρόχρονους αγώνες. Γι' αυτό το λόγο οι συνθήκες εργασίας είναι πολύ καλύτερες από οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά σε σχέση με τις κουβανικές επιχειρήσεις και σε μία σειρά άλλα ζητήματα, δηλαδή είτε πρόκειται για μία ξένη επένδυση που γίνεται στον τουρισμό, τη βαριά βιομηχανία, είτε στη μεταποιητική βιομηχανία, είτε οπουδήποτε αλλού δεν υπάρχουν κενά που να επιτρέπουν να υπάρξουν προβλήματα σε αυτό τον τομέα. Σε όλες ανεξαιρέτως τις μεικτές επιχειρήσεις υπάρχουν κομματικές οργανώσεις, συνδικάτα, μαζικές οργανώσεις, όπως ακριβώς και στις αμιγώς κουβανικές. Ταυτόχρονα όταν πραγματοποιείται μία συζήτηση στις γενικές συνελεύσεις λαϊκής εξουσίας που αφορά ένα θέμα που προκύπτει σε μία ξένη επένδυση, δε συμμετέχουν μόνο οι εργαζόμενοι, αλλά μπορούν να συμμετάσχουν και οι ξένοι επενδυτές. Διότι στις γενικές συνελεύσεις που γίνονται εκείνο που μας ενδιαφέρει κυρίως είναι μία ολοκληρωμένη συζήτηση για την αποδοτικότητα, για καλύτερες συνθήκες για τους εργαζόμενους, το πώς αντιμετωπίζονται τυχόν προβλήματα που προκύπτουν, θεματολογία που ενδιαφέρει και τη μία και την άλλη πλευρά.

- Θα επιμείνουμε στον τομέα των αλλαγών των οικονομικών σχέσεων. Πόσο αυτές οι αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν βαθιά τη συνείδηση των εργαζομένων, να την αλλοτριώσουν;

- Στην πραγματικότητα αυτές οι γενικές θέσεις δεν εξηγούν τίποτα. Εμείς δεν αλλάζουμε τον τρόπο παραγωγής. Εμείς εφαρμόζουμε αυτό που λέει το "Κομμουνιστικό Μανιφέστο" ότι δεν μπορεί να υπάρχει ατομική ιδιοκτησία. Κάνουμε μία εξαίρεση που είναι ο ξένος παράγοντας στη μεικτή επιχείρηση, γιατί η κουβανέζικη πλευρά είναι πάντα κρατική και οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε αυτές είναι οι πραγματικοί αφέντες. Εξ ορισμού η ξένη επένδυση έχει περιορισμένο χρόνο. Αν και το συμφέρον το δικό μας είναι η διατήρησή τους για δεκάδες χρόνια, διότι τα χρήματα που αποκτούμε από την ξένη επένδυση μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε σε άλλους ζωτικούς τομείς.

Οταν βρισκόμασταν σε πλήρη οικονομική κρίση και υπήρχε μεγάλη απαισιοδοξία στη χώρα, υπήρχε μεγάλο τμήμα του λαού που δεν έβλεπε φως στο τούνελ. Υπήρξαν δάσκαλοι που άφησαν τις αίθουσες διδασκαλίες, μηχανικοί στη βιομηχανία της ζάχαρης, που άφησαν τις εργασίες τους και δούλεψαν στον τομέα τουρισμού, παρακινούμενοι από κάποιους που έλεγαν "πήγαινε εκεί που μπορεί να βρεις κανένα δολάριο". Εφυγαν κάποιες εκατοντάδες, αλλά παρέμειναν οι εκατοντάδες χιλιάδες, αν και η πλειοψηφία αυτών που έφυγε έχει επιστρέψει στο φυσικό τους χώρο εργασίας.

Υπάρχει μία καμπάνια που κάνουν οι ΗΠΑ και ορισμένες εφημερίδες, λαϊκές μεν, σε άμεση σχέση με την καθολική εκκλησία δε, που καλούν την Κούβα να επιτρέψει την ίδρυση μικρομεσαίων ιδιωτικών επιχειρήσεων μέσα στο εσωτερικό της χώρας. Αυτό είναι ένα από τα θεμελιώδη ζητήματα που τέθηκαν προς συζήτηση στο 5ο Συνέδριο. Αποφασίσαμε λοιπόν ότι δεν πρόκειται ποτέ να επιτρέψουμε τη δημιουργία μιας πλούσιας αστικής κοινωνικής τάξης, η οποία οπωσδήποτε θα δυνάμωνε αν το επιτρέπαμε και θα ήταν φυσικά στην υπηρεσία της αντεπανάστασης. Οι δικές μας δυνάμεις έναντι σε έναν ισχυρό εχθρό όπως οι ΗΠΑ έγκειται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποια εσωτερική κοινωνική τάξη ή δύναμη που να μπορεί να γίνει ανάχωμα στον καπιταλισμό. Γι' αυτό και ο ιμπεριαλισμός στηρίζεται στα λούμπεν στοιχεία που φάνηκε καθαρά στα γεγονότα της 5ης Αυγούστου του 1994. Υπήρξε ένα οργανωμένο σχέδιο, η κρίση με τις σχεδίες, όπου ήθελαν να δείξουν ότι οι τυχόν ταραχές που προκλήθηκαν είναι αποτέλεσμα της δυσφορίας του λαού. Πίστευαν δε ότι εμείς θα καταστείλουμε με βίαιο τρόπο, όπως κάνουν και οι ίδιοι αλλά όπως γίνεται και στον υπόλοιπο πλανήτη. Αντίθετα η αντίδραση ήταν να βγουν όλοι οι Κουβανοί στο δρόμο, με το Φιντέλ επικεφαλής. Κανείς λοιπόν δεν περιμένει να ξανασυμβούν τέτοιου είδους επεισόδια.

Στην πραγματικότητα αυτούς που μπορούν να στρατολογήσουν είναι κάποιοι διανοούμενοι που βρίσκονται όμως στο εξωτερικό, μια και οι επιστήμονες στη χώρα μας βρίσκονται σε άμεση και στενή σχέση με το λαό. Η μεγαλύτερη δύναμη στον τομέα της διανόησης στην Κούβα είναι οι γιατροί και το εκπαιδευτικό προσωπικό και κάποιοι στον κρατικό τομέα και το κόμμα, που όλοι όμως δουλεύουν απευθείας με και για τον απλό Κουβανό πολίτη. Οριστική απόφαση όμως είναι - και εκεί θέλω να καταλήξω - να μην αφήσουμε να δημιουργηθεί καμία τάξη. Υπάρχουν κάποιοι οικονομολόγοι, που λένε ότι η Κίνα και το Βιετνάμ είναι σοσιαλιστικές χώρες παρ' όλα αυτά έχουν ιδιωτικές επιχειρήσεις. Και αν και εμείς βρισκόμασταν στα πρώτα στάδια ανάπτυξης του σοσιαλισμού, όπως η αντίστοιχη της ΝΕΠ στην εποχή του Λένιν, θα μπορούσαμε να έχουμε και εμείς, αλλά εμείς απαντάμε: έχετε δίκιο και αν δεν είχαμε μία επικείμενη επίθεση από τις ΗΠΑ, τότε μπορεί και να επιτρέπαμε. Στην περίπτωση του Βιετνάμ οι ΗΠΑ νικήθηκαν μία φορά, ενώ ποτέ δεν μπορούν να φανταστούν να "καταπιούν" την Κίνα.

Μην ξεχνάτε τέλος ότι έχουμε λύσει το βασικότερο θέμα που μπορεί να απασχολεί μία χώρα, τον τομέα της άμυνας, και το λύσαμε κατά τέτοιο τρόπο που εξυπηρετεί τους σκοπούς μιας χώρας με καθεστώς σαν το δικό μας, δηλαδή με τη μέθοδο του παλλαϊκού πολέμου. Εκεί λοιπόν είναι το μυστικό. Διότι όλοι οι Κουβανοί - άντρες και γυναίκες - είναι έτοιμοι να υπερασπίσουν τη χώρα. Αν υπάρξει ορατός κίνδυνος υπάρχουν συγκεκριμένα σχέδια άμυνας κάθε περιοχής ξεχωριστά και εκείνος που πρέπει να το ξέρει το γνωρίζει - κανείς άλλος. Ολοι είναι προετοιμασμένοι και ξέρουν να χρησιμοποιούν τα όπλα αν παραστεί ανάγκη.

- Ποια είναι η ιδεολογική δουλιά που κάνει το Κόμμα, ως πρωτοπόρο κομμάτι της κουβανικής κοινωνίας, για να ενημερώσει και να βοηθήσει στην κατανόηση των αλλαγών και των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται;

- Το πρώτο και κύριο είναι ο καθορισμός του ρόλου του. Αν κάποιος δε συμφωνούσε παλιότερα με το καθεστώς, έχει αυτόματα διαφοροποιήσει τη στάση του. Η πλειοψηφία του κόσμου πίστευε στο σοσιαλισμό, στην ισότητα, στην κοινή λαϊκή ιδιοκτησία, αν διαφωνούσες έθετες τον εαυτό σου αυτόματα στο περιθώριο. Τώρα διερχόμαστε μία περίοδο έντονης κρίσης, με τον εχθρό - τις ΗΠΑ - να καραδοκεί να μας κατασπαράξει. Οπότε τίθεται και το πρώτο ερώτημα "εμείς ή ο εχθρός". Το κόμμα έθεσε το ζήτημα που είναι ότι αν σε αυτή την κρίσιμη στιγμή δε θέσουμε προτεραιότητες και αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, τότε θα γίνουμε βορά. Παρεμφερή ζητήματα, που οπωσδήποτε απασχολούσαν κατά καιρούς όπως η γραφειοκρατία, θα πρέπει να συζητηθούν εν καιρώ. Τώρα επείγονται οι πραγματικές ανάγκες του λαού και στην ενότητα βρίσκεται η απάντηση.

Το δεύτερο είναι ότι το κόμμα μας έπρεπε να εκλαϊκεύσει ολόκληρη τη διαδικασία, όπου υπήρξε και μεγάλο κύκλος συζητήσεων. Καθορίστηκαν και εξηγήθηκαν οι λόγοι που μας οδήγησαν σε αυτή την κρίση. Το κόμμα ανοίχτηκε και σε απευθείας διάλογο με το λαό έθεσε όλα αυτά τα ζητήματα, αλλά και την πίστη μας στο σύστημα. Η πλειοψηφία κατανόησε και πείστηκε, υπήρξε μικρή μερίδα που στάθηκε μέχρι τώρα αδύνατο να πειστεί ότι εξωγενείς παράγοντες υπήρξαν καθοριστικοί για την κρίση που διερχόμαστε. Πρέπει να πούμε ότι οι ιδεολογικές μάχες που δώσαμε μέσα στο κόμμα μας, αλλά και μέσα σε ορισμένα Πανεπιστήμια ήταν πολύ σκληρή.

Το τρίτο είναι η διαφώτιση για τα μέτρα που λάβαμε ώστε να επιτύχουμε αυτή την οικονομική ανάπτυξη και να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε στον κόσμο τις διαφορές από το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής. Να καταπολεμήσουμε όλοι μαζί τα τυχόν κρούσματα διαφθοράς, αλλά και επιρροής από το δυτικό τρόπο ζωής που εισρέουν με τον τουρισμό. Αυτοί είναι οι τρεις κατευθυντήριοι άξονες της ιδεολογικής δουλιάς του κόμματος, άξονες που συμπεριλαμβάνουν πολυποίκιλες δραστηριότητες, αλλά και θεματολογία.

- Μπορείτε να περιγράψετε με λίγες λέξεις το μέλλον της Κούβας;

- Το μέλλον της Κούβας είναι άμεσα συνδεδεμένο με το μέλλον του κόσμου, το οποίο όμως είναι αβέβαιο. Μπορούμε να πούμε ότι αυτό το διάστημα έχει ξεκινήσει μία εντελώς νέα κατάσταση σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου οι ΗΠΑ αποτελούν το κύριο κινητήριο μοχλό. Από την άλλη πλευρά "η οικονομία της αγοράς", που προωθούν τα οικονομικά κέντρα. οδηγεί στην εξαθλίωση των εργαζομένων.

Το δεύτερο είναι ότι οι εργαζόμενοι έχουν αρχίσει να αντιδρούν, κάποιες χώρες δειλά - δειλά αντιδρούν, π. χ. οι χώρες του Συμβουλίου του ΟΗΕ που απέρριψαν την πρόταση των ΗΠΑ να καταγγελθεί η Κούβα. Αυτό σημαίνει ότι κάτι νέο "κυοφορείται". Με άλλα λόγια υπάρχουν οι συγκεκριμένες συνθήκες, αλλά και τα στοιχεία εκείνα που θα μπορέσουν να αντιδράσουν. Αυτό έχει ισχυρό αντίκτυπο στο λαό της Κούβας, που τους κάνει να νιώθουν ότι δεν είναι πια μόνοι και θα δώσει ακόμα περισσότερες ευκαιρίες στο σοσιαλισμό και την επανάσταση. Κατά την άποψή μου βρισκόμαστε μπροστά στην τελευταία πράξη του καπιταλισμού όπως τον γνωρίζουμε και πολύ φοβούμαι ότι ο κόσμος σε λίγο θα είναι χαώδης.

Εχω πίστη στις ιδέες μας και η απάντηση βρίσκεται στο ίδιο το "Μανιφέστο", η ενότητα όλων των εργαζόμενων. Η επανάσταση στη χώρα μας έχει πλήρη συνείδηση της νέας κατάστασης και ήδη προετοιμαζόμαστε για το καινούριο και να μπορούμε να την υπερασπιστούμε. Είναι καιρός για εποικοδομητική σκέψη, αλλά και πράξη.

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ