Ο Β παγκόσμιος πόλεμος - πέραν των δεινών που έφερε - προκάλεσε, ταυτόχρονα, μια πρωτόγνωρη ανάταση στις λαϊκές συνειδήσεις θέτοντας επί τάπητος το πρόβλημα της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης της Ελλάδας, όπως και μιας αλυσίδας χωρών, για να μην πούμε των χωρών, σχεδόν, ολόκληρης της καπιταλιστικής Ευρώπης. Η τεράστια λαϊκή πλειοψηφία που συγκέντρωναν γύρω τους το ΕΑΜ και το ΚΚΕ, αλλά και λαοκρατικοί θεσμοί που είχαν αναπτυχθεί στην Ελεύθερη Ελλάδα υπογράμμιζαν με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο πως η επιστροφή στο προπολεμικό καπιταλιστικό σύστημα ήταν ένα ζήτημα που οι μάζες μέσα από την ίδια τους την πείρα το είχαν ξεπεράσει, αναζητώντας καινούριους δρόμους κοινωνικής εξέλιξης. Αλλά και η ίδια η πρακτική της αστικής τάξης και των κομμάτων της στα χρόνια της αντίστασης, το πισώπλατο προδοτικό χτύπημα που επέφεραν στο λαό, η απουσία τους από τους αγώνες του για εθνική απελευθέρωση, ανεξαρτησία και πρόοδο είχε αποδείξει ότι τη χώριζε χάος από το λαό, τους πόθους και τις ανάγκες του. Κι όμως, το πισωγύρισμα έγινε, αλλά η επίσημη ιστορία αποφεύγει να πει το πώς, καταφεύγοντας συνήθως στη συσκότιση της αλήθειας και αξιοποιώντας θαυμάσια τις τωρινές υπηρεσίες που προσφέρουν γι' αυτό το σκοπό κάποιοι ανανήψαντες πρώην αριστεροί και κομμουνιστές.

Αλήθεια, ποια είναι η μήτρατου μεταπολεμικού ελληνικού καπιταλισμού; Μήπως είναι η οικονομική του ισχύς; Αυτή, το λιγότερο την είχε εξανεμίσει ο πόλεμος. Μήπως είναι η πολυδιαφημιζόμενη αστική δημοκρατία,η ελεύθερη αντιπαράθεση ιδεών και προγραμμάτων και η διεξαγωγή, στο τέλος τέλος κάποιων σχετικά ελεύθερων εκλογών από τις οποίες προέκυψε η νίκη της αστικής τάξης; Για τίποτα απ' όλα αυτά δεν πρόκειται. Τίποτα από αυτά δεν έγινε. Η ελληνική αστική τάξη δεν επιχείρησε να δοκιμάσει τον εαυτό της και τις ιδέες της σε καμία κατάσταση ελευθερίας, γιατί γνώριζε από την αρχή ότι ήταν χαμένη από χέρι. Αλλωστε, οι όποιες ελευθερίες επαγγέλλεται αφορούν στις συνθήκες εκείνες στις οποίες έχει τον έλεγχο. Ελευθερία γι' αυτήν σημαίνει την εξασφαλισμένη από τα πριν κυριαρχία και ασυδοσία της. Τέτοιους όρους όμως δεν της παρείχαν οι συνθήκες της μεταπελευθερωτικής Ελλάδας. Ετσι κατέφυγε στην ξένη υποστήριξη και επέμβαση στα εσωτερικά της χώρας, στη στρατολόγηση για τα συμφέροντά της όλων των αποβρασμάτων της κοινωνίας, στη βία και στο έγκλημα που όσο πιο φρικαλέο ήταν τόσο περισσότερο ένιωθε σίγουρη για το μέλλον της.

Ο ελληνικός μεταπολεμικός καπιταλισμός εδραιώθηκε με το κανόνι του ξένου ιμπεριαλιστή και το μαχαίρι του χίτη, του ταγματασφαλίτη, του κάθε λογής προσκυνημένου πρώην συνεργάτη των Γερμανών. Χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις ο καπιταλισμός στην Ελλάδα δε θα μπορούσε να ξαναστηθεί στα πόδια του. Και για να ξαναστηθεί χρειαζόταν ένα βάθρο από χιλιάδες κορμιά πατριωτών, χρειαζόταν τάφους, αμέτρητους τάφους, μέσα στους οποίους έπρεπε να χωθούν, για να εξαφανιστούν από προσώπου γης, τα μεγάλα οράματα, οι πολλές και οι μεγάλες ελπίδες αυτού του ηρωικού λαού.

Μέσα από τις "Στιγμές της Ιστορίας" μάς δόθηκε πολλές φορές η ευκαιρία να αποδείξουμε με αδιαμφισβήτητα και τραγικά γεγονότα όλα τα παραπάνω. Θα τα αποδείξουμε ακόμη μια φορά, αναδημοσιεύοντας τα σχετικά πρωτοσέλιδα ρεπορτάζ από το φύλλο του "Ριζοσπάστη", του Σαββάτου 17 Αυγούστου 1946, λίγες μέρες, δηλαδή, πριν το διαβόητο δημοψήφισμα που παλινόρθωσε τη μοναρχία. Κάνουμε δε αυτή την αναδημοσίευση και για έναν άλλο, εξίσου βασικό, λόγο: Κυρίως γιατί έχουμε μια ιστορική, πολιτική και ηθική υποχρέωση να μην ξεχνάμε ποτέ τους μαρτυρικούς συντρόφους και συναγωνιστές μας που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελλάδα, τη δημοκρατία, την ελευθερία, την κοινωνική πρόοδο.