Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα. Ωστόσο υπάρχουν κάποια όρια, τα οποία τα αφεντικά του επαγγελματικού μπάσκετ, ξεπέρασαν προ πολλού στη χώρα μας. Στο όνομα της ατομικής προβολής και της εξυπηρέτησης συμφερόντων, παραδόσεις, αξίες, ορθολογιστικός τρόπος ανάπτυξης, πετάχτηκαν στο καλάθι των αχρήστων. Η λίστα των ξένων, που έρχονται για να συμβάλουν δήθεν στον... θρίαμβο του ελληνικού μπάσκετ, μεγαλώνει επικίνδυνα. Κάθε χρόνο και χειρότερα. Αλίμονο στον Π. Γιαννάκη και τον κάθε ομοσπονδιακό προπονητή, που σε λίγες μέρες θα αναζητήσει με το φανάρι Ελληνόπουλα σε αγωνιστική ετοιμότητα, για να στελεχώσει την Εθνική ομάδα.

Στο 7ο Επαγγελματικό Πρωτάθλημα αρχίζει το Σάββατο. Το κόστος του θα ξεπεράσει τα 12 δισ. δρχ. Είναι το πλουσιότερο πρωτάθλημα στον κόσμο, μετά το ΝΒΑ. Ενας οικονομικός παράδεισος για τους ολίγους. Αισίως οι ξένοι που θα αγωνιστούν φέτος στα ελληνικά γήπεδα και οι οποίοι θα εισπράξουν και το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας, ανέρχονται σε 64. Αμερικάνοι, Ιταλοί, Γερμανοί, Γιουγκοσλάβοι, Ισπανοί, Ρώσοι, Γάλλοι, Βρετανοί και Ολλανδοί, συνθέτουν τη λεγεώνα των ξένων. Ενα τσίρκο μπασκετικού θεάματος, το οποίο αξίζει να δει κανείς, όχι όμως και να κλείσει στην καρδιά του.

Η εγχώρια παραγωγική διαδικασία, δεν επαρκεί για να στελεχωθούν δεκατέσσερις ομάδες, εκ των οποίων οι εννιά αγωνίζονται στα ευρωπαϊκά κύπελλα με στόχο τη διάκριση. Αυτό είναι φυσιολογικό. Ακόμα κι η κορυφαία σχολή ταλέντων, όπως είναι η γιουγκοσλάβικη, δε θα μπορούσε να στελεχώσει τόσες πολλές ισχυρές ομάδες. Το άλμα που έγινε μετά το 1987, ήταν υπεράνω δυνατοτήτων. Πρόεδροι και οπαδοί, άρχισαν ξαφνικά να ονειρεύονται την ομάδα τους πρωταθλήτρια Ευρώπης. Γιατί ο Αρης κι όχι ο ΠΑΟΚ. Γιατί ο Ολυμπιακός κι όχι ο Παναθηναϊκός. Γιατί ο Ηρακλής κι όχι η ΑΕΚ. Κάπως έτσι εγωιστικά φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Να πληρώνει δηλαδή ο Ελληνας καταναλωτής δισεκατομμύρια, για την εισαγωγή παικτών. Κανείς δε στρώθηκε να δουλέψει. Ολοι διάλεξαν την εύκολη οδό. Χτες τα εξώγαμα και οι ψεύτικες ελληνοποιήσεις, σήμερα οι Κοινοτικοί και οι ψευτοκοινοτικοί. Τα αποτελέσματα θερίζουμε σήμερα. Τα δικά μας ταλέντα, οι νέοι, για τις επιτυχίες των οποίων καμάρωνε η ομοσπονδία μπάσκετ, βρέθηκαν στα αζήτητα. Οι παίδες και οι έφηβοι, που την τελευταία δεκαετία γέμισαν τη συλλογή τους με ευρωπαϊκά μετάλλια, δεν έγιναν ποτέ πρωταγωνιστές. Από την πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1989 ομάδα των νέων, στην Α1 κατηγορία σήμερα αγωνίζεται μόνο ο Οικονόμου του Παναθηναϊκού. Ακόμα και οι έφηβοι πρωταθλητές κόσμου, μετά δυσκολίας βρίσκουν θέση βασικού στην ομάδα τους. Ξέχασαν το μπάσκετ; Δεν τους εμπιστεύονται οι προπονητές τους; Τους "χάλασε" το εύκολο χρήμα; Από μια άποψη, αξίζει να παρακολουθήσει κανείς με ενδιαφέρον τη φετινή προσπάθεια της ΑΕΚ, που σε ένα μεγάλο βαθμό θα στηριχτεί στα νέα παιδιά του ελληνικού μπάσκετ και σ' έναν προπονητή, τον Γ. Καλαφατάκη, με ιδέες βγαλμένες μέσα από την ελληνική πραγματικότητα και με μια φιλοσοφία που ταιριάζει στο χαρακτήρα του Ελληνα. Γρήγορο και θεαματικό μπάσκετ. Αν πετύχει ο Καλαφατάκης, ίσως τα Ελληνόπουλα αποκτήσουν ένα επιπλέον κίνητρο να δουλέψουν περισσότερο.

Το μόνο που μπορεί να πει κανείς με σιγουριά, είναι πως το επαγγελματικό μοντέλο που καθιερώθηκε την τελευταία δεκαετία, δεν αποτελεί πρότυπο προς αναπαραγωγή. Οι Τούρκοι προσπαθούν να το αντιγράψουν την τελευταία τριετία, αλλά αργά ή γρήγορα θα φάνε τα μούτρα τους. Στηρίζεται αποκλειστικά στα δισεκατομμύρια από τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Οι 14 σύλλογοι της Α1 θα πάρουν φέτος από το "FILMNET", το οποίο με τη σειρά του θα τα εισπράξει πολλαπλάσια από τους συνδρομητές, 5,8 δισ. δρχ. Στο τέλος της περιόδου θα γίνει ο λογαριασμός. Ο πρωταθλητής θα βάλει στο ταμείο του περίπου 480 εκατ. δρχ., ενώ οι δύο τελευταίες ομάδες που θα υποβιβαστούν, κάτι παραπάνω από 250. Αυτή είναι κι η κινητήρια δύναμη. Χωρίς αυτά τα χρήματα, πολλοί πρόεδροι και παράγοντες, θα είχαν πάει ήδη σπίτι τους.

Από θέαμα, ας μην περιμένουμε κάτι το διαφορετικό. Μια από τα ίδια θα δούμε και φέτος. Πολύ ξύλο, χαμηλά σκορ, έκρυθμη κατάσταση στην εξέδρα, αμφισβήτηση... και ο Θεός να βάλει το χέρι του. Το ελληνικό πρωτάθλημα έχει εξελιχθεί στο πιο σκληρό της Ευρώπης. Η δύναμη είναι το στοιχείο που κυριαρχεί. Ταλαντούχοι και θεαματικοί παίκτες, όπως ο Μποντίρογκα, ο Ομπέρτο, ο Πάτερσον, ο Κόμαζετς που αποκτήθηκαν φέτος, δύσκολα θα προσαρμοστούν στην ελληνική πραγματικότητα. Οσο για τον πρωταθλητή; Οι... αιώνιοι, Παναθηναϊκός και Ολυμπιακός έχουν τον πρώτο λόγο. Θα παλέψουν ΑΕΚ, ΠΑΟΚ και Αρης. Οι υπόλοιποι βράζουν στο ίδιο καζάνι. Με ενδιαφέρον αναμένεται η μάχη για την αποφυγή του υποβιβασμού. Οποια ομάδα πέσει στην Α2, χάνει αυτόματα και τα 250 εκατ. της επόμενης περιόδου. Είναι είναι ένα καλό κίνητρο για να προσπαθήσει με κάθε μέσο να παραμείνει στην κατηγορία. Το αξίζει δεν το αξίζει. Διακόσια πενήντα εκατομμύρια ζεστό χρήμα είναι αυτά. Υπάρχουν άραγε πολλοί οικονομικοί παράγοντες που διαθέτουν σήμερα αυτή τη ρευστότητα;

Γιάννης ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ

Είκοσι οκτώ ξένοι και 36 κοινοτικοί κι ομογενείς θα... κοσμούν φέτος τα ρόστερ των ομάδων της Α1 κατηγορίας. Αυτό από μόνο του δε λέει τίποτα. Στον αθλητισμό οι πάντες κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Υπομονή λοιπόν μέχρι το Μάη και μη δίνεται βάση στα όσα θα λένε μέχρι το Σάββατο παράγοντες και προπονητές. Οι ξένοι ναι μεν έρχονται για να παίξουν ρόλο πρωταγωνιστή, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι κάνουν και τη διαφορά. Αν άξιζαν, δε θα άλλαζαν σαν τα πουκάμισα. Από τους 28 ξένους (όχι κοινοτικούς) και βάλε, που αγωνίστηκαν στο πρωτάθλημα της περιόδου '97 - '98, μόνο ο Ντίνο Ράτζα του Παναθηναϊκού δεν έχασε τη θέση του. Ο Κινγκ από τον Πανιώνιο πήγε στον ΠΑΟΚ, ο Μικ από τον Απόλλωνα στο Μαρούσι, ο Γκούντα από το Ηράκλειο στο Περιστέρι και τους υπόλοιπους, μην τους είδατε. Αλλαξαν... πατρίδα. Σαν τα αποδημητικά πουλιά. Πότε εδώ και πότε εκεί. Ατύχησαν λοιπόν πέρσι οι προπονητές στις επιλογές τους. Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και φέτος. Ο λόγος είναι απλός. Στην Ελλάδα του Ολυμπισμού και του αθλητικού ιδεώδους, ο ηττημένος δείχνεται με το δάχτυλο. Καλύτερο εξιλαστήριο θύμα από τον ξένο δεν πρόκειται να υπάρξει. Στο τέλος τού φορτώνουμε την αποτυχία και καθαρίσαμε. Το καλοκαίρι αλλάζουμε ξένους κι άντε πάλι από την αρχή.

Επί της ουσίας τώρα, όλα δείχνουν ότι άρχισε να ξεφτίζει η εποχή των παχιών αγελάδων. Λίγα τα καλά ονόματα που ήρθαν να παίξουν μπάσκετ στη χώρα μας. Μποντίρογκα, Κολντγουάιρ, Πάτερσον, είναι ό,τι το καλύτερο. Οι υπόλοιποι πρέπει να πείσουν με την απόδοσή τους. Το δίδυμο του Παναθηναϊκού, Ράτζα, Μποντίρογκα είναι το πιο ακριβοπληρωμένο, του Ολυμπιακού με τους Κολντγουάιρ, Κόμαζετς το πιο αμφισβητούμενο μέχρι στιγμής, ενώ της ΑΕΚ με τους Πάτερσον, Αρλάουσκας έχει κερδίσει τις εντυπώσεις. Ο ΠΑΟΚ απέκτησε τον κορυφαίο πλέι μέικερ του περσινού πρωταθλήματος Κινγκ και τον Μπέρι που στο παρελθόν είχε προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες.

Ο παγκόσμιος πρωταθλητής Ντέγιαν Μποντίρογκα διαθέτει το καλύτερο όνομα, αλλά και το μεγαλύτερο κασέ από τους ξένους που ήρθαν φέτος στην Ελλάδα