Σημάδι των καιρών; Το γεγονός είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της προεκλογικής συζήτησης, όσο και όπου διεξάγεται. Ομως αυτό γίνεται μ' έναν τρόπο που συσκοτίζει τον πραγματικό ρόλο της ΕΕ και τις συνέπειες απ' την πολιτική της, με ευθύνη των κομμάτων που υποστηρίζουν τη συμμετοχή της χώρας στην Ενωση, αλλά και των υποψηφίων δημάρχων και νομαρχών που υποστηρίζονται απ' τα κόμματα αυτά. Γίνεται, δηλαδή, προσπάθεια να εμφανιστεί η Ευρωπαϊκή Ενωση είτε σαν πηγή υποχρεώσεων, είτε σαν πηγή εσόδων. Στη μια περίπτωση το πρόγραμμα "σύγκλισης" και ο "εθνικός στόχος" της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης παρουσιάζονται σαν ο λόγος για την οικονομική καχεξία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στην άλλη τα κοινοτικά κονδύλια διαφημίζονται σαν η απάντηση σε κάθε ανάγκη χρηματοδότησης έργων και δραστηριοτήτων των δήμων και των νομαρχιών.

Απ' άκρη, σ' άκρη, σε όλη τη χώρα, υποψήφιοι δήμαρχοι και νομάρχες που υποστηρίζονται απ' το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και το ΣΥΝ όταν καλούνται να αναφέρουν τις πηγές της χρηματοδότησης των έργων που υπόσχονται, με περισσή ευκολία απαντούν: "Μα φυσικά, απ' το "πακέτο Σαντέρ"". Αφού παραιτούνται από τη διεκδίκηση της χρηματοδότησης των δήμων και των νομαρχιών απ' τον κρατικό προϋπολογισμό (μια και δεν το επιτρέπει η "σύγκλιση"), στρέφονται στα κοινοτικά ταμεία ,αφήνοντας να εννοηθεί ότι από εκεί πηγάζει ο Πακτωλός. Αποσιωπούν βεβαίως το γεγονός ότι προς το παρόν ούτε το περιεχόμενο αυτών των ταμείων είναι γνωστό, ούτε, πολύ περισσότερο είναι γνωστό το ποσό που θα κατευθυνθεί στην Ελλάδα. Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει να τάζουν "λαγούς με πετραχήλια".

Ετσι η Ευρωπαϊκή Ενωση παρουσιάζεται, ούτε λίγο, ούτε πολύ σαν πανάκεια για τα προβλήματα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Λες και δεν είναι οι επιλογές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τις οποίες συνυπέγραψε και υλοποίησε η κυβέρνηση, που οδήγησαν στην αύξηση της ανεργίας, στην καταστροφή της παραγωγικής βάσης, στη "Λαυριοποίηση" μεγάλων περιοχών της χώρας, στο ξεκλήρισμα της μικρομεσαίας αγροτιάς, στην εξαθλίωση εκατοντάδων χιλιάδων συνταξιούχων, στο κλείσιμο χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στην υποβάθμιση της ζωής των εργαζομένων, του περιβάλλοντος. Ολα αυτά που οι εργαζόμενοι μετρούν σαν πληγές στο σώμα της χώρας, αλλά και στο δικό τους σώμα έχουν τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τώρα, λοιπόν, επιχειρείται να παρουσιαστεί η ΕΕ ενδιαφερόμενη για τα προβλήματα της περιφέρειας, έτοιμη να χρηματοδοτήσει τα έργα που απαιτούνται, για να κάνει τη ζωή των ανθρώπων σ' αυτήν καλύτερη...

Η Ευρωπαϊκή Ενωση, ειδικότερα μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, επέβαλε ένα συγκεκριμένο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης με έντονα νεοφιλελεύθερα χαρακτηριστικά. Η ελευθερία στην κίνηση των κεφαλαίων, η άνευ όρων απελευθέρωση των αγορών, η αποθέωση της ανταγωνιστικότητας, σε συνδυασμό με την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων και των ασφαλιστικών δικαιωμάτων οδήγησαν στην παραγωγική ερήμωση μεγάλων περιοχών στα κράτη - μέλη της Ενωσης και ειδικά στα φτωχότερα, με τις ανάλογες συνέπειες για τους πληθυσμούς. Απ' αυτή την πολιτική χρηματοδοτήθηκαν τα κέρδη των πολυεθνικών επιχειρήσεων, εξυπηρετήθηκε η μεγάλη αναδιανομή του πλούτου υπέρ των ισχυρών, εις βάρος των ασθενέστερων. Εναντι αυτών η Ευρωπαϊκή Ενωση δίνει κάποια ψίχουλα για τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο απ' τις πολιτικές της και καθιέρωσε τη λεγόμενη "περιφερειακή πολιτική". Αυτά βεβαίως που έδωσε, ήταν ένα ελάχιστο μέρος απ' όσα λεηλατήθηκαν. Για κάθε δραχμή που ερχόταν, μέσω των κοινοτικών ταμείων, πληρώναμε 2,5 δραχμές είτε μέσω της συμμετοχής στον κοινοτικό προϋπολογισμό, είτε κυρίως μέσω του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών.

Ομως, ακόμη και αυτά τα κονδύλια δε δίνονται για να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες αυτών των περιοχών και των εργαζομένων. Υπάρχουν αυστηρές δεσμεύσεις ότι τα κονδύλια θα δοθούν για έργα που εντάσσονται στους γενικότερους σχεδιασμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως αυτοί εκφράζονται στα λεγόμενα "διευρωπαϊκά δίκτυα". Πρόκειται για έργα κυρίως υποδομών (δρόμοι, μεταφορές, επικοινωνίες), που εξυπηρετούν τις διαμετακομιστικές ανάγκες των πολυεθνικών και δεν έχουν καμιά σχέση με παραγωγικές επενδύσεις. Για να διασφαλιστούν μάλιστα οι επιλογές αυτές η Ευρωπαϊκή Ενωση και η κυβέρνηση φρόντισαν να δημιουργήσουν και τον κατάλληλο μηχανισμό. Ετσι αν ένας δήμος κρίνει ότι απαιτείται για την περιοχή του το α, ή το β έργο, δε σημαίνει ότι αυτομάτως εντάσσεται στα χρηματοδοτούμενα από την Κοινότητα έργα. Το ίδιο, περίπου, ισχύει και για τις Νομαρχίες. Απόφαση γι' αυτό μπορεί να πάρει μόνο το Συμβούλιο της Περιφέρειας. Ετσι εξηγείται και το ότι η κυβέρνηση, παρά τις εξαγγελίες της, δεν προχωράει στην Τριτοβάθμια Αυτοδιοίκηση με αιρετούς περιφερειάρχες. Με τους διορισμένους περιφερειάρχες διατηρεί και τον πλήρη έλεγχο των κοινοτικών κονδυλίων, ενώ συνεχίζει να σπέρνει αυταπάτες πως, δήθεν, όλα τα έργα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα κοινοτικά ταμεία.

Την ερχόμενη Κυριακή, ο κάθε εργαζόμενος οφείλει να γνωρίζει ότι η υπερψήφιση των συνδυασμών, που υποστηρίζονται από τα κόμματα του Μάαστριχτ ισοδυναμεί με την έγκριση μιας πολιτικής, που στο όνομα του "εθνικού στόχου" της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα αποτελειώσει ό,τι έχει μείνει "ημιτελές". Και, βέβαια, δεν μπορεί το "κερασάκι" των κοινοτικών κονδυλίων να αλλάξει την πικρή γεύση της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που θα γίνει ακόμη πιο σκληρή από την 1η Ιανουαρίου 1999.

Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Το Κυπριακό βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Ουάσιγκτον. Αυτό το "ενδιαφέρον", όμως, όπως λένε παράγοντες της ελληνικής και της κυπριακής διπλωματίας, δεν είναι δυνατό να δώσει μια "νέα ώθηση" στην αναζήτηση "δίκαιης και βιώσιμης λύσης", καθώς γίνεται σαφές πως για τις Ηνωμένες Πολιτείες το Κυπριακό αντιμετωπίζεται, αυτή την περίοδο, ως "κρίση υπό διαχείριση".

Τα στοιχεία που, σύμφωνα με τη λογική της Ουάσιγκτον, συνθέτουν την "κρίση" στην Κύπρο είναι:

Πρώτον, το συμβόλαιο της κυπριακής κυβέρνησης με τη Μόσχα για την αγορά των πυραύλων "S-300".

Δεύτερο, η "απόκλιση" που χαρακτηρίζει, σύμφωνα με τους "ρεαλιστές" αστέρες της αμερικανικής διπλωματίας, το "status" του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους από την πραγματικότητα. Το γεγονός πως δεν είναι αναγνωρισμένο κράτος, πρεσβεύει αυτή η άποψη, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.

Τρίτο, η αδυναμία τόσο της Αθήνας όσο και της Αγκυρας να ακολουθήσουν "ευέλικτες πολιτικές" στο κυπριακό.

Η προσέγγιση αυτή, προφανώς - και πάνω απ' όλα - υπαγορεύεται από τα στρατηγικά αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή.

Προφανώς, η Ουάσιγκτον δεν έχει κανένα λόγο να ανεχθεί την "οικοδόμηση" ρωσικών συμφερόντων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και για το λόγο αυτό η απόφαση της Λευκωσίας για την προμήθεια των "S-300" αποτελεί στοιχείο μιας ενδεχόμενης κρίσης, η οποία θέτει σε κίνδυνο τα αμερικανικά συμφέροντα.

Η αμερικανική διπλωματία, έχοντας ήδη "περιγράψει" τη "νέα τάξη" στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί παρά να "ακούει" με προσοχή τις θέσεις της Τουρκίας, την οποία, μαζί με το Ισραήλ, έχει καταστήσει χωροφύλακα στην περιοχή. Οι τουρκικές θέσεις για το κυπριακό, όπως είναι γνωστό, υπογραμμίζουν πως το πρόβλημα αυτό λύθηκε το 1974 με την "επέμβαση" του τουρκικού στρατού. Η Ουάσιγκτον, έχοντας κάνει τα σχέδια και τις επιλογές της στην περιοχή, δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζει ως στοιχείο της κρίσης στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο την ύπαρξη ενός μη αναγνωρισμένου κράτους στη Βόρειο Κύπρο.

Πρώτος στόχος, λοιπόν, της αμερικανικής δραστηριότητας αυτόν τον καιρό, είναι η αποτροπή της οικοδόμησης ρωσικών συμφερόντων, μέσα από την εγκατάσταση των πυραύλων "S-300", στη Ν/Α Μεσόγειο. Με αυτή τη λογική, οι Αμερικανοί έχουν "σπρώξει" τις τελευταίες βδομάδες, στο τραπέζι των διαβουλεύσεων το "χαρτί" της αποστρατιωτικοποίησης στην Κύπρο. Αυτό που επιδιώκουν, σύμφωνα με την εκτίμηση Ελλήνων διπλωματών, είναι να "λύσουν" το πρόβλημα των "S-300", δημιουργώντας ταυτόχρονα για την κυβέρνηση της Λευκωσίας τις απαραίτητες δικαιολογίες για την αναβολή και τελικά τη ματαίωση της παραγγελίας.

Ο "έλεγχος" του, αμερικανικής προέλευσης, οπλισμού που η Αγκυρα, παραβιάζοντας την εσωτερική αμερικανική νομοθεσία, έχει προωθήσει στο ψευδοκράτος στη Βόρεια Κύπρο, προσφέρει αυτή τη στιγμή τις δυνατότητες για να πραγματοποιηθεί "ένα πρώτο βήμα αποκλιμάκωσης" στην Κύπρο. Ο έλεγχος, που πράγματι έχει ξεκινήσει, θα αποδείξει, αυτό που όλοι - πρώτοι απ' όλους οι Αμερικανοί - γνωρίζουν: Οτι, δηλαδή η Αγκυρα χρησιμοποιεί αμερικανικά όπλα στα κατεχόμενα.

Από το σημείο αυτό, όμως, φαίνεται πως θα ξεκινήσει η στροφή της Λευκωσίας στο θέμα της εγκατάστασης των πυραύλων, καθώς η Ουάσιγκτον θα ζητήσει από την Αγκυρα να αποσύρει τα αμερικανικά όπλα από τη Βόρειο Κύπρο.Η Τουρκία, προφανώς δεν πρόκειται να αποσύρει τίποτε από την Κύπρο. Ο έλεγχος, όμως, του οπλισμού προσφέρει τη δικαιολογία για μια ακόμη αναβολή της παραγγελίας των ρωσικών πυραύλων, καθώς και για την έναρξη ενός ακόμη γύρου διακοινοτικών συνομιλιών, οι οποίες δεν πρόκειται, προφανώς να οδηγήσουν πουθενά, αφού κανείς δεν αναζητά τίποτε περισσότερο από την όσο γίνεται πιο ανώδυνη διαχείριση του κυπριακού προβλήματος.

Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ