Συνεχίζουμε σήμερα με το δεύτερο και τελευταίο μέρος της συνέντευξης των καθηγητών του Πολυτεχνείου και υποψηφίων της "Συμπαράταξης", Γ. Σαρηγιάννη και Ε. Πορτάλιου, για τα προβλήματα της πρωτεύουσας, τις υπάρχουσες λύσεις και τον τρόπο δράσης των δημοτικών παρατάξεων.

Είναι προφανές ότι η συζήτηση που ανοίξαμε, με αφορμή τις δημοτικές εκλογές, δεν κλείνει και σύντομα θα επανέλθουμε, παρουσιάζοντας κι άλλες απόψεις. Ελπίζουμε οι αυριανές εκλογές να ενισχύσουν τους συνδυασμούς, που οραματίζονται μια πόλη, όπως περιγράφεται από τους συζητητές μας κι όχι όπως αυτή που επιθυμούν οι διαχειριστές της εξουσίας.

- Ποια πόλη ονειρεύεται η "Συμπαράταξη" και ποια οι συνδυασμοί του κ. Αβραμόπουλου και της κ. Δαμανάκη; Και κάτι συμπληρωματικό: Οι δυο αυτοί συνδυασμοί, πέρα από τη διαφορετικότητα των κομμάτων που τους υποστηρίζουν, παρουσιάζουν διαφορές; Και οι δυο, πάντως, κόπτονται για την ανεξαρτησία τους...

- Γ. Σαρηγιάννης: Ο κ. Αβραμόπουλος έχει δείξει τι πόλη επιθυμεί, και αναφέρθηκε ήδη. Τονίστηκε η αγαστή σύμπλευση με τον κ. Λαλιώτη και αυτό δεν είναι τυχαίο ή προσωπικό τους θέμα, αλλά απλά η πολιτική που έχουν τα κόμματα της αστικής τάξης, τόσο τα δεξιά, όσο και και τα κεντροδεξιά ή "σοσιαλδημοκρατικά". Οσο για την κ. Δαμανάκη, έχει ενταχθεί πλήρως στο "εκσυγχρονιστικό" ΠΑΣΟΚ, δεν έχουμε δει, άλλωστε, καμιά διαφοροποίηση σε κανένα σημείο της πολιτικής της, και είναι επόμενο. Γι' αυτό και όλη η προεκλογική της εκστρατεία αναλώνεται σε ανώδυνα θέματα, για τα πάρτι, τις αλάνες και αοριστίες για την ανθρώπινη πόλη κ.ά. παρόμοια. Θα έλεγα απλά ότι δεν είναι ανεξάρτητοι από κόμματα που τους στηρίζουν, δεν είναι ανεξάρτητοι από την άρχουσα τάξη και αυτό που είναι προφανές και αυτονόητο για τον κ. Αβραμόπουλο, είναι πια αποδεδειγμένη συνέπεια για την κ. Δαμανάκη, η οποία φαίνεται ότι το έχει καταλάβει ότι "αλλαγή δε γίνεται χωρίς τον Αρκουδέα, αυτός δεν είναι άνθρωπος είναι μια ιδέα", γι' αυτό τον περιέλαβε στο ψηφοδέλτιό της.

- Ε. Πορτάλιου: Θα μιλήσω με το δικό μου τρόπο για το όραμα της "Συμπαράταξης". Πιστεύω στην ουσία ότι, μέσα από την κριτική στάση, τους επιμέρους στόχους και τις αγωνιστικές διεκδικήσεις, επαναφέρει κανείς το όραμα της πόλης. Η πόλη δεν είναι, όπως κατάντησε σήμερα ένα άμορφο πολεοδομικό συγκρότημα που κατατρώγει την ύπαιθρο. Η πόλη είναι ο τόπος της πολιτικής του συνόλου των πολιτών της, ένα θαυμαστό έργο των ανθρώπινων χεριών, ο φορέας της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της ανταλλαγής των ιδιαίτερων πολιτισμικών ταυτοτήτων ομάδων και συνόλων, τόπος της σύγκρουσης και της διαφοράς, αλλά και της σύνθεσης και της αλληλεγγύης. Τα πρώτα άτεχνα σοσιαλιστικά οράματα αποτυπώθηκαν σε μορφές πόλεων, αλλά και οι λύδιες, οι υπαρκτές πόλεις στην αρχαιότητα, στο Μεσαίωνα και όσο κατάφεραν να κρατήσουν αντίσταση στη διάλυσή τους, που επέφερε η παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου, ήταν χώροι αυτοαναγνώρισης του λαού τους. Η κατάκτηση της πόλης ήταν πάντα το επίδικο αντικείμενο των αποκλεισμένων παραγωγικών τάξεων, του popolo minuto, των ξυπόλυτων ή των κυριαρχούμενων από ποικίλες δυνάμεις κατοχής. Θα μπορούσε να συμπληρώσει κανείς το φάντασμα του κομμουνισμού του Μαρξ με το φάντασμα της πόλης. Σήμερα πρέπει να επαναφέρουμε στην επικαιρότητα αυτό που καταχωνιάστηκε στο συλλογικό ασυνείδητο ή ζει στις διατυπωμένες προσδοκίες του λαϊκού κόσμου: την πόλη. Ολοι οι σημερινοί μας αγώνες συντείνουν, συν τοις άλλοις, στο να περισώσουν το υλικό και ηθικό κεφάλαιο, στο οποίο θα μπορέσει να οικοδομηθεί αυτό το όραμα. Οι συνδυασμοί του κ. Αβραμόπουλου και της κ. Δαμανάκη, που αναφέρατε, ως προς το όραμα της πόλης, βρίσκονται σε άλλους κόσμους. Πεζά, ταξικά, νεοφιλελεύθερα, με ή χωρίς "ανθρώπινο πρόσωπο". Τι θα πει, π.χ., Αθήνα, Πρωτεύουσα Δύναμη, αν δεν είναι το πρώτο σκέλος του τίτλου ταυτολογία και το δεύτερο αυταρχισμός και επιθετικότητα; Θα πει, πολύ απλά, ότι θα περάσουμε σαν οδοστρωτήρες πάνω από ανθρώπους και τόπους, θα διαλύσουμε τη ζωή και το χώρο σας, θα εφαρμόσουμε σαν κομπλεξικοί επαρχιώτες ό,τι χειρότερο πήρε το αυτί μας από την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Μιλάμε, δηλαδή, για μια λογική ΟΝΕ σε μικρογραφία. Δεν ξέρω αν η σημειολογία έχει να μας πει σπουδαία πράγματα, πάντως, η κ. Δαμανάκη επέλεξε να λύσει τις διαφορές της με τον υπουργό Εξωτερικών, όταν ο λαός της Αθήνας διαδήλωνε στο κέντρο της πόλης.

- Οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα σημαδέψουν το μέλλον της πρωτεύουσας. Θα γίνουμε μια ...σύγχρονη πρωτεύουσα, σύμφωνα με τους συνδυασμούς των Αβραμόπουλου - Δαμανάκη. Εσείς τι λέτε;

- Γ. Σ.: Ολες οι οργανώσεις, που συμμετέχουμε στη "Συμπαράταξη", έχουμε από την πρώτη στιγμή εκφράσει με τον πιο έντονο τρόπο την αντίθεσή μας στη Μεγάλη Ιδέα της χουντοβασιλικής Ολυμπιάδας (ο βασιλιάς είναι βασιλιάς, όπως είπε και ο φρανκικός μαρκήσιος Σάμαρανκ), και έχουμε καταγγείλει σε όλους τους τόνους, όχι μόνο το ιδεολογικό πλαίσιό της (ο Λαμπράκης και η ΝΔ έχουν, ήδη, οργανώσει τους "εθελοντές" της Ολυμπιάδας, μιλούν για 90.000 συμμετοχές της νεολαίας), αλλά και το οικονομικό υπόβαθρο της ιστορίας, την κάλυψη, δηλαδή, των πλέον ασύστολων επιθυμιών και επιδιώξεων του εργολαβικού κατεστημένου του τριγώνου της αμαρτίας των τριών λάμδα: Λαλιώτης, Λαμπράκης, Λιάσκας. Οικοπεδοποίηση της Πάρνηθας, κτίσιμο του Ιπποδρόμου, μετατροπή του φαληρικού όρμου σε Κόπα - Καμπάνα και Ακαπούλκο, καταστροφή του Σχοινιά, λιμενοποίηση για τα γιοτ της Νέας Τάξης του Αγίου Κοσμά κ.ά. Πράγματι, θα γίνουμε μια σύγχρονη πρωτεύουσα, όπως η Βηρυτός στην εποχή των Αμερικάνων, ή η Αβάνα στην εποχή του Μπατίστα, ένας απέραντος οίκος ανοχής και τζόγου - θα διώξει η Μαρία τους φτηνιάρικους οίκους ανοχής της Μιχαήλ Βόδα και θα τους κάνει πολυτελείας στο Φάληρο, όπως ο κουρέας του Σημίτη θα γίνει κομμωτής. Είδατε πώς έχει ενστερνιστεί η πρώην κομμουνίστρια το σημιτικό εκσυγχρονισμό;

- Ε. Π. Εχουμε παλέψει κατά της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα. Ολα όσα λέγαμε διά στόματος της Πρωτοβουλίας Πολιτών επαληθεύτηκαν απόλυτα. Μιλούσαμε για επιχείρηση οικονομικής αφαίμαξης και περιβαλλοντικής ασυδοσίας, που προωθείται με πλήρη αδιαφάνεια στη βάση ενός αστήρικτου φακέλου. Σήμερα, οι χωροθετήσεις που περιείχε ο φερόμενος ως άρτιος τεχνικά φάκελος υποψηφιότητας βρίσκονται στον αέρα, σύμφωνα και με τις επίσημες ομολογίες. Συνεχώς ξοδεύονται αδιαφανώς πολλά δις., ενώ γύρω από τις νέες χωροθετήσεις ερίζουν διαπλεκόμενες μερίδες κεφαλαίου. Ο υπέρμαχος του φασισμού και του Γλύξμπουργκ, Σάμαρανκ, γίνεται δεκτός από τον κ. Λαμπράκη και οι υποψήφιοι δήμαρχοι, πλην του Λ. Αυδή και των επικεφαλής μικρότερων αριστερών συνδυασμών, διαγκωνίζονται να του σφίξουν το χέρι. Θα ευχόμουν το φιάσκο της Ολυμπιάδας να καταρρεύσει παταγωδώς...

Στη συζήτησή μας παρεμβαίνει και ο Κ. Καλφόπουλος,κοινωνιολόγος, ο οποίος μας περιγράφει τη σύγχρονη πόλη και τη διαδικασία ρήξεων και συγκρούσεων στο χώρο της.

- Θα θέλαμε να μας περιγράψετε την πόλη στη σύγχρονη ιστορική περίοδο.

- Η πόλη στη σύγχρονη ιστορική περίοδο, είτε ως βάση για πολύμορφες κοινωνικές επαφές σε ορθολογικό πλαίσιο, όπου κυριαρχεί το εμπόριο (Βέμπερ), είτε ως τόπος του καταμερισμού εργασίας και της ηθικής βάσης της κοινότητας (Ντιρκέιμ), είτε ως έκφραση ενός ιδιαίτερου τρόπου παραγωγής, του καπιταλισμού (Μαρξ), προκάλεσε αρχικά συνθήκες εξαθλίωσης για την εργατική τάξη, επιφέροντας παράλληλα μεταβολές στο πολιτισμικό επίπεδο, όπως αυτές αποτυπώνονται στις πνευματικές αναζητήσεις, την παραγωγή ιδεών, αλλά και τις συμπεριφορές και στάσεις των κατοίκων των άστεων. Οι μητροπόλεις του 19ου αιώνα (Παρίσι, Λονδίνο, Βερολίνο) διατηρούν τα πρωτεία στην παραγωγή πολιτισμού και τον επόμενο αιώνα, καθώς συγκροτούν τον τόπο, όπου οι διεργασίες στο χώρο του πολιτισμού συνδέονται άρρηκτα και αλληλένδετα με το μοντερνισμό, αλλά και τις ανατρεπτικές αντιλήψεις και προτάσεις, τόσο στο πολεοδομικό, το πολιτικό, όσο και το πολιτισμικό επίπεδο (ντανταϊσμός, σουρεαλισμός, ιταλικός και ρώσικος φουτουρισμός κλπ.), ως αποτέλεσμα του Α Παγκόσμιου Πολέμου, της Ρώσικης Επανάστασης, της ανόδου των λαϊκών κινημάτων, καθώς και των αλλεπάλληλων κρίσεων που ακολούθησαν. Η πλούσια θεωρητική και ερευνητική παράδοση για τη δομή και τη φυσιογνωμία των σύγχρονων πόλεων, καθώς και οι απαισιόδοξες διαγνώσεις του Αντόρνο και των συνεργατών του, γύρω από το "Ινστιτούτο για την κοινωνική έρευνα" αποτελούν ένα γόνιμο έδαφος προβληματισμού και κριτικής, όσον αφορά την ευρωπαϊκή μετα-πολεμική πραγματικότητα, σε αστυακό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο.

- Ποιες αλλαγές παρατηρούνται σήμερα;

- Οι παρεμβάσεις στο χώρο της (μητρό)πολης χαρακτηρίζονται από μια σειρά αλλαγών, όπως παγκοσμιοποίηση του τοπικού και αντίστροφα, διαπλοκή του οικονομικού με το πολιτιστικό κεφάλαιο, εμπορευματοποίηση και θεματικοποίηση των ευρύτερων πολιτιστικών δρώμενων, καθώς μετατρέπεται η μετα-μοντέρνα πόλη σε κέντρο οικονομικών, πληροφοριακών, πολιτιστικών, τουριστικών και καταναλωτικών πρακτικών, με συνακόλουθο αποτέλεσμα τη χειραγώγηση και παθητικοποίηση μεγάλου τμήματος των κατοίκων τους, μέσω της επικοινωνιακής έκρηξης, και τη μετατροπή τους σε καταναλωτές - θεατές των "προϊόντων του πολιτισμού".

-Ποια πρέπει να είναι η στάση του προοδευτικού κινήματος στην εξέλιξη αυτή;

- Καθήκον των ριζοσπαστικών κοινωνικών δυνάμεων αποτελεί αφ' ενός η κριτική προσέγγιση των σύγχρονων φαινομένων εξουσίας και ελέγχου, ο σχεδιασμός νέων στρατηγικών και τακτικών, που να ανταποκρίνονται στη σύγχρονη πραγματικότητα και να μπορούν να αποτρέπουν τις κυρίαρχες επιλογές στην πόλη, καθώς και η δημιουργία νέων συνθηκών σύγκρουσης με τις δυνάμεις εκείνες προπαντός που, ενσωματωμένες πλέον στο σύστημα, διαχειρίζονται την πόλη, την πολιτική και τον πολιτισμό, επαγγελλόμενες τις "μικρές αλλαγές" που είναι οι εχθροί των μεγάλων αλλαγών. Η αναζήτηση των ορίων της πόλης προϋποθέτει τον επαναπροσδιορισμό της πολιτικής και του πολιτισμού σε μια διαρκή διαδικασία ρήξεων και συγκρούσεων στο χώρο της πόλης.

Η πόλη δεν είναι όπως κατάντησε σήμερα ένα άμορφο πολεοδομικό συγκρότημα που κατατρώγει την ύπαιθρο. Η πόλη είναι ο τόπος της πολιτικής του συνόλου των πολιτών της, ένα θαυμαστό έργο των ανθρώπινων χεριών, ο φορέας της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της ανταλλαγής των ιδιαίτερων πολιτισμικών ταυτοτήτων ομάδων και συνόλων, τόπος της σύγκρουσης και της διαφοράς, αλλά και της σύνθεσης και της αλληλεγγύης