Η πολυκοσμία, ο θόρυβος, τα τροχοφόρα, η συμπεριφορά των πεζών, ας μην απαλλασσόμαστε πάντα, έσμιγαν όλα μαζί σ' ένα πανδαιμόνιο.

Ολοι έχομε πει, κατά καιρούς, ότι η πρωτεύουσα έχει γίνει αβίωτη, εχθρική, σχεδόν εκδικητική.

Αλλά, η Αθήνα αποτελείται από εμάς κι εμείς μπορούμε να την κάνουμε αντί όλα τα πιο πάνω, βιώσιμη, φιλική σχεδόν αγαπημένη.

Μπορούμε, όμως, κάτω από τις σημερινές συνθήκες;

Η καθηγήτρια έβαζε ερωτήματα, αλλά οι Σουηδοί κρατούσαν το στόμα τους κλειστό. Οχι από άγνοια, και η καθηγήτρια το ήξερε αυτό, αλλά από μια ντροπαλοσύνη ή από δυσκολία επικοινωνίας, όπως λέμε τώρα.

Σε κάποια στιγμή η καθηγήτρια ακούμπησε κάτω το βιβλίο, έβαλε τα κλάματα και ξέσπασε σ' ένα μονόλογο.

Δεν μπορούσε, είπε, ν' αντέξει αυτή τη δύσκολη ώρα, αυτή τη σιωπή, αυτή την απόσταση ανάμεσα στην ίδια και την τάξη, ένα συνολικό πρόσωπο.

Είχε προσπαθήσει να δώσει τη δική της εξήγηση.

Ηταν θέμα χώρου, αποστάσεων ή και απομόνωσης. Οι φοιτητές έρχονταν στο πανεπιστήμιο απ' όλα τα μήκη και τα πλάτη της χώρας τους, που σε πολλά μέρη αντιστοιχούσαν δεκάδες τετραγωνικά μέτρα ανά κάτοικο και αυτό τους έκανε να μην μπορούν να έχουν διάλογο ή να συνυπάρχουν δέκα σ' ένα δωμάτιο.

Η ίδια προερχόταν από το Λονδίνο των εκατομμυρίων ανθρώπων, ίσως να εξισούνταν με ολόκληρο τον πληθυσμό της Σουηδίας, και είχε μάθει ν' ακουμπάει αγκώνες με τον άλλο άνθρωπο που περπατούσε ή υπήρχε δίπλα της.

- Εσείς, είχε πει, είσαστε προστατευμένοι από την αραιή κατοίκηση, την αγάπη σας για τα δάση... και άλλα τέτοια.

Από τότε μέχρι τώρα γεννήθηκε και αναπτύχθηκε μια γενιά, και απ' όσο μαθαίνω η Στοκχόλμη εξακολουθεί να διατηρεί ως πληθυσμό πρωτεύουσας μιας χώρας τα 10% (δέκα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού) έστω κάποιο μικρό παραπάνω πληθυσμό.

Ασφαλώς υπάρχουν και τα στοιχεία για τα τετραγωνικά χιλιόμετρα ανάμεσα στις τρεις πρωτεύουσες, τον αριθμό των κατοίκων και των καθημερινών επισκεπτών, αλλά αυτό που ήρθε και σκάλισε τη μνήμη μου είχε ως αιτία πρώτον, τη συμπεριφορά μας και δεύτερον τις εξαγγελίες των υποψήφιων δημοτικών αρχόντων.

Μιλάνε για τα σκουπίδια σαν να είναι θεόσταλτα, για τα οχήματα σαν να είναι άρματα αγγέλων, για την ανεργία σαν να πρόκειται για μια περαστική επιδημία, για την έλλειψη πρασίνου λες και αυτό στοιχίζει περισσότερο από το τσιμέντο, για πλημμελείς σχολικές εγκαταστάσεις σαν να μην περάσαμε εμείς από σχολεία ή να μη στέλνομε τώρα τα παιδιά μας ή τα εγγόνια μας σ' αυτά.

Κι ακόμα, μιλάνε για την αυξανόμενη εγκληματικότητα σαν να είναι ένα δέντρο που το ποτίζομε καθημερινά, ενώ στην πραγματικότητα αφήνομε το δέντρο στο πεζοδρόμιό μας να μαραθεί.

Και ποιος φταίει για όλα αυτά;

Οι άνθρωποι που τρέχουν σχεδόν αλλόφρονες στα πεζοδρόμια για το μεροκάματο και η έλλειψη κοινωνικής αγωγή, ή η παγκοσμιοποίηση, η ελεύθερη αγορά, ποιος;

Και βέβαια δεν πρόκειται για ερωτήματα προεκλογικά, αλλά για ερωτήματα διαρκείας.

Ιωάννα ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

Περισσότεροι από 800 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από χρόνια πείνα και υποσιτισμό, ενώ κάθε λεπτό της μέρας 12 παιδιά κάτω των πέντε χρόνων πεθαίνουν από την πείνα!

Με αυτά τα συγκλονιστικά νούμερα - και χωρίς καμιά προοπτική πως στο μέλλον ίσως υπάρξει κάποια βελτίωση - "γιορτάζεται" σήμερα Παρασκευή η Παγκόσμια Μέρα Επισιτισμού. Ενας εορτασμός που περισσότερο έρχεται, για να θυμίσει σε κάποιους την άλλη όψη αυτού του κόσμου, που επιμελημένα κρύβεται, για να υπογραμμίσει πως σε αρκετές γωνιές αυτού του πλανήτη η ταραχή δεν έρχεται με τα ανεβοκατεβάσματα των δεικτών των χρηματιστηρίων, αλλά με το αν υπάρχει ή όχι καθημερινά μια φέτα ψωμί για κάθε παιδί.

Τα στοιχεία που δίνονται απ' τις διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Μέρας Επισιτισμού, προκαλούν οργή, σε όσους τουλάχιστον έχουν πάψει να πιστεύουν πως ο καπιταλισμός μπορεί να είναι και ανθρώπινος. Την περίοδο 1990 -'92 υπέφεραν από χρόνιο υποσιτισμό περισσότερα από 250 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ανατολική Ασία, σχεδόν 250.000.000 στη Νότια Ασία, περίπου 200.000.000 στη Νότια της Σαχάρας Αφρική, 60.000.000 στη Λατινική Αμερική και περίπου 30.000.000 στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Τα νούμερα αυτά προβλέπεται πως μέχρι το 2010 θα αυξηθούν κι άλλο. Οι άνθρωποι που θα υποσιτίζονται στη Νότια της Σαχάρας Αφρική αναμένεται να αυξηθούν κατά 100.000.000, ενώ αύξηση κατά 20.000.000 τουλάχιστον υπολογίζεται και για τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Οσον αφορά τα παιδιά, η "Γιούνισεφ" τονίζει πως στον αναπτυσσόμενο κόσμο, εξαιτίας της πείνας και του υποσιτισμού, 215.000.000 παιδιά ήταν χαμηλού ύψους, σε σχέση με την ηλικία τους, 180.000.000 ήταν χαμηλού βάρους σε σχέση με την ηλικία τους και 50.000.000 ήταν χαμηλού βάρους σε σχέση με το ύψος τους. Μάλιστα, η διεθνής οργάνωση, ερευνώντας την κατάσταση των παιδιών σε χώρες με πολύ δύσκολες συνθήκες διαπίστωσε τον Αύγουστο του 1998 πως στο Ιράκ απ' τα 650.000 παιδιά που εξετάστηκαν τα 250.000 ήταν υποσιτισμένα, στη Ρουάντα το 1997 απ' τα 394.000 παιδιά που γεννήθηκαν τα 73.000 θα πεθάνουν - λόγω υποσιτισμού - πριν γίνουν πέντε χρόνων, ενώ στο Σουδάν η παιδική θνησιμότητα είναι 13 φορές μεγαλύτερη απ' ό,τι έχει οριστεί ως κανονικό!

Πάντως, η φετινή Παγκόσμια Μέρα Επισιτισμού είναι αφιερωμένη στη γυναίκα, αφού το θέμα της είναι: "Οι γυναίκες τρέφουν τον κόσμο". Κι όμως ενώ αυτό συμβαίνει - δηλαδή οι γυναίκες στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου και στις αγροτικές κοινωνίες συμβάλλουν ιδιαίτερα στη γεωργία, την αλιεία, την κτηνοτροφία και τη δασοκομία - το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αφανούς εργασίας δεν πληρώνεται καθόλου ή είναι κακοπληρωμένο. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες, τονίζει η "Γιούνισεφ", στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι οι πρώτες που δέχονται τις αρνητικές επιπτώσεις της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, αφού αναγκάζονται να περπατούν όλο και μακρύτερα απ' το σπίτι σε αναζήτηση νερού και καύσιμης ύλης, για να ετοιμάσουν το φαγητό της οικογένειάς τους.