Από προχτές, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος,με τις "λέξεις" και τη "γλώσσα", με την οποία "μιλούν" τα ιδεολογικοαισθητικά οράματά του, "εκτέθηκε" τριπλά στο κοινό που τον ενδιαφέρει, τον "πονά" και το "πονά" περισσότερο, το ελληνικό. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια προσφοράς του Θ. Αγγελόπουλου στον πολιτισμό μας και ένα διεθνές βραβείο, ο "Χρυσός Φοίνικας" των Καννών, ώστε οι νυν ανώτατοι πολιτειακοί και κυβερνητικοί "άρχοντες", ποιούντες την ...ανάγκη φιλοτιμία, προς δικό τους εντέλει όφελος, να τον "αξιώσουν" με την παρουσία τους στην προχτεσινή επίσημη πρεμιέρα της ταινίας του "Μια αιωνιότητα και μια μέρα".Στην πρεμιέρα, ο Θ. Αγγελόπουλος "πρέσβης του πολιτισμού μας", όπως ορθώς τον αποκάλεσε ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος,προλογίζοντας την επίσημη προβολή της ταινίας, έγινε αποδέκτης θερμών συγχαρητηρίων από την Γενική Γραμματέα του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα,τον Επίτιμο πρόεδρο του ΚΚΕ Χαρίλαο Φλωράκη,τους αρχηγούς των άλλων κομμάτων της Βουλής, υπουργούς, πνευματικούς ανθρώπους, καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και ο Μίκης Θεοδωράκης, και ανώνυμους θεατές. Μια ξεχωριστή παρουσία ήταν και ο Αχιλλέας Σκέβης,το μικρόσωμο 11χρονο αγόρι από το χωριό Μεσοποταμία της Νότιας Αλβανίας, που συνταρακτικά υποδύθηκε έναν "ξενίτη",ένα ξεριζωμένο από τον τόπο του παιδί των φαναριών.

Στους ανώνυμους, λοιπόν, σ' όλους τους πολιορκημένους των ημερών μας, στους κατ' όνομα μόνο "ελεύθερους" και γι' αυτούς,θέλησε ο Θ. Αγγελόπουλος να "μιλήσει" με την ταινία του - "συμπληρώνοντας" και "αντιστρέφοντας" τους"Ελεύθερους Πολιορκημένους" του Δ. Σολωμού - κι ακόμα με το ομώνυμο βιβλίο του με το σενάριο της ταινίας - ως "νουβέλα" διαβάζεται - (έκδοση"Καστανιώτη") και το βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη "Το ημερολόγιο "Μιας αιωνιότητας"" (έκδοση "Γαβριηλίδη"), αλλά και με όσα στοχαστικά και εξομολογητικά είπε σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου, με παρόντες και ομιλητές επίσης τον Πέτρο Μάρκαρη, την Ελένη Καραϊνδρου και τους δύο εκδότες.

Λόγος, πρώτα, έγινε για τα δύο βιβλία. Ο Θ. Αγγελόπουλος πιστεύει ότι το βιβλίο του Π. Μάρκαρη "αξίζει να διαβαστεί ιδιαίτερα στις ειδικές σχολές, γιατί περιγράφει μια διαδικασία άγνωστη. Την πορεία προς το σενάριο". "Ομολόγησε" ότι οι κόρες του θεωρούν "το σενάριο καλύτερο από την ταινία" και θυμίζοντας τον Τρυφώ μίλησε για τη "διαφορά δύο κόσμων", μεταξύ των σεναριακών προθέσεων και της κινηματογραφικής διαδικασίας. Εξάλλου, αυτή τη "διαφορά" και την "περιπέτεια" της συνεργασίας του με τον Αγγελόπουλο - ξεκινώντας "από το μηδέν" μέχρι την "τελική" - κι όμως "ρευστή" μέχρι την τελευταία στιγμή του γυρίσματος μορφή του σεναρίου - "αφηγείται" το βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη."Με χαρίεντα τρόπο", όπως τον χαρακτήρισε ο σκηνοθέτης, ο Π. Μάρκαρης περιγράφει "την οδύνη ενός τοκετού", του "τοκετού" της νέας ταινίας, που "συλλαμβάνεται" με μια γονιμοποιό "διαφωνία" Αγγελόπουλου - Μάρκαρη, "διαφωνία" που αρχίζοντας από τη συνεργασία τους για την προηγούμενη ταινία ξετυλίγει το "νήμα" του κινηματογραφικού οράματος του Αγγελόπουλου. Η "διαφωνία" τους είναι ένας "διάλογος" για να ανοίγεται μια"πόρτα" για την "επιστροφή" από την "εξορία" του καιρού μας και του τόπου μας. Για την "επιστροφή" από την "εξορία", όχι μόνο του Αγγελόπουλου και των συνεργατών, αλλά και όλων των "αλαφροϊσκιωτων" που θράφηκαν και αυτών που θα θραφούν αύριο με το όραμα μιας άλλης κοινωνίας. "Επιστροφή", αφού, αντισχολιάζοντας το κατ' ιδίαν μετά την προβολή της ταινίας σχόλιό μας"το "κόκκινο", η επανάσταση δεν κοιμάται. Ετρεξε πολύ, κι απλώς ξαποσταίνει", είπε: "Οπως και να 'ναι στον θείο Μαρξ επιστρέφουμε πάλι".

Ο Θ. Αγγελόπουλος προσδοκά, λοιπόν, οι "λέξεις" του να "συναντηθούν" με τους "πολιορκημένους" των άχαρων καιρών μας. Εχει πίκρα για τα ανεκπλήρωτα οράματα, αλλά τα σύμβολά τους τα βλέπει εν κινήσει, μέσα σ' ένα λεωφορείο, να ταξιδεύουν στο "χρόνο". Με το χρόνο, που με τους κύκλους του "παίζει σαν παιδί" (Ηράκλειτος), με το χρόνο "που δεν υπάρχει" (Παρμενίδης), με το παρελθόν, το παρόν, το μέλλον, τη μέρα και την αιωνιότητα της ζωής, "παίζει" ο Αγγελόπουλος. "Παίζει" με τις αμφιβολίες του (πιστεύοντας ότι "η αμφιβολία είναι η αξιοπρέπεια της σκέψης"), αλλά "παίζει" και με τα σύμβολα "όσων κουβαλάει μια ζωή, όσων τον απασχολούν, όσων ελπίζει".Αυτά είναι η "ύλη" όλου του έργου του.

Ρωτήσαμε τον σκηνοθέτη, πώς θα ήθελε ο ίδιος να "διαβάσουν" οι πιο ..."αλαφροϊσκιωτοι" θεατές της ταινίας τα σύμβολά του στη σκηνή του λεωφορείου, με τελευταίους του επιβάτες: Τον ποιητή (Σολωμό), τους τρεις μουσικούς και το νέο με την κόκκινη σημαία. "Το παιδί ταξιδεύει το συγγραφέα (σ.σ. τον Αλέξανδρο, τον κεντρικό ήρωα της ταινίας) στη δική του ζωή, που είναι η Ποίηση, η Μουσική, η Επανάσταση. Αυτά ως αρχή. Κι ο καθένας μπορεί να τα προεκτείνει".

Αρ. Ελ.

Το πρώτο ουσιαστικά Μουσείο που οργανώνεται στο Αγιον Ορος εγκαινιάζεται αύριο στη Μονή Ξενοφώντα,καθώς ανοίγουν επίσημα οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό της "Χιλιετηρίδας της Μονής",παρουσία σύσσωμης της κοσμικής και εκκλησιαστικής εξουσίας.

Ο χώρος που άλλοτε ήταν τα κελάρια του μοναστηριού διαμορφώθηκε κατάλληλα ώστε να φιλοξενήσει ιερά κειμήλια. Περίπου 20 εικόνες,ανάμεσά τους οι δύο ψηφιδωτές του 12ου μ. Χ. αι., με τους στρατιωτικούς Αγίους, τον Δημήτριο και τον Γεώργιο, και η Μεταμόρφωση που παρουσιάστηκαν στην έκθεση των Θησαυρών του Αγίου Ορους, η Παναγία Οδηγήτρια, χειρόγραφα, μικροτεχνία, υφαντά κ. ά. Παράλληλα παρουσιάζεται εποπτικό υλικό για την ιστορία της Μονής, με ιδιαίτερη αναφορά στην περίοδο των Κομνηνών, που γνώρισε ιδιαίτερη ακμή.

Τη συντήρηση των κειμηλίων που εκτίθενται οργάνωσε και εκτέλεσε η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ, με χρηματοδότηση του υπουργείου, κινητοποιώντας επί δύο και πλέον χρόνια συντηρητές απ' όλη την Ελλάδα. Η έκταση και τα αποτελέσματα της συντήρησης των κειμηλίων του μοναστηριού, καθώς επίσης η ιστορική, καλλιτεχνική και επιστημονική αποτίμηση περιλαμβάνονται σε έναν καλαίσθητο τόμο. Μέρος των εργασιών συνέπεσε με την έκθεση "Θησαυροί του Αγίου Ορους", ωστόσο με αφορμή τον εορτασμό έγιναν εκτεταμένες εργασίες συντήρησης και των τοιχογραφιών της Τράπεζας και του Παλαιού Καθολικού, όπως καθαρισμός των ζωγραφικών επιφανειών, αφαίρεση επιζωγραφήσεων, αποκάλυψη παλαιότερων στρωμάτων και αισθητική αποκατάσταση.

"Ο κόσμος είναι φρικτός και παράλογος. Την ελπίδα ότι υπάρχει εν τούτοις κάποιο νόημα πίσω απ' όλα αυτά, μπορούν να τη διαφυλάττουν μόνο εκείνοι που αγαπούν", λέει ο Αρνολφ Αρχίλοχος, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου "Ελληνας ζητεί Ελληνίδα" του παγκοσμίως γνωστού Γερμανού συγγραφέα Φρίντριχ Ντίρενματ,αναζητώντας ένα νέο νόημα στη ζωή. Το βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Γεώργιος Βασιλείου" στο πλαίσιο της σειράς "Σύγχρονα Εκλεκτά Εργα", παρουσιάστηκε χτες στο πλαίσιο εκδήλωσης για τα 85 χρόνια του εκδοτικού οίκου.

Ασημος υπάλληλος του τμήματος εμβρυουλκών μιας βιομηχανίας όπλων, ο ήρωας του βιβλίου, χάρη στον δεξιοτέχνη της γραφής Φρ. Ντίρενματ, μέσα σε μια μέρα γίνεται πρόσωπο πλούσιο και κοινωνικά υποληπτόμενο, χωρίς όμως να μετατρέπεται από το συγγραφέα σε αδέξια κωμική φιγούρα. Η περίφημη ειρωνεία του Ντίρενματ είναι εμφανής παντού είτε όταν ο επίσκοπος βεβαιώνει ότι μέσα σε αυτή την εποχή του μποεμισμού "μια ευπρεπής μόδα και ο χριστιανισμός δεν αποκλείουν σε καμιά περίπτωση το ένα το άλλο", είτε όταν ο βιομήχανος όπλων ανακαλύπτει με χαρά ότι η εταιρεία του παράγει και εμβρυουλκούς: "Χρειάζεται να υπάρχει μια κάποια ισορροπία προϊόντων, έστω και αν δεν είναι όλα προσοδοφόρα".

• Το βιβλίο της Σοφίας Ιορδανίδου "Νταλγκά Νταλγκά" (Κύματα Κύματα) παρουσιάστηκε χτες από τις εκδόσεις "Λιβάνη".Πρόκειται για τη μαρτυρία ενός Τούρκου αξιωματικού, του Δρ. Γιαλτσίν Κιουτσκούκ,για τη δεύτερη εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο, στην οποία συμμετείχε ως έφεδρος αξιωματικός του κατοχικού στρατού. Η μαρτυρία αυτή καταγράφηκε - όπως λέει η συγγραφέας - "μέσα από σειρά πολύωρων συνεντεύξεων, στο Παρίσι, όπου μένει εδώ και πολλά χρόνια. Η διήγηση δεν περιορίστηκε στο χρονικό της εισβολής, που ήταν ο κύριος άξονας, αλλά διανθίστηκε με αναφορές στην κοινωνική και πολιτική ζωή της Τουρκίας του χθες (δεκαετίες '50, '60 και '70) και του σήμερα, καθώς και κάποια αυτοβιογραφικά στοιχεία". Ο Γιαλτσίν Κιουτσκούκ,νιώθοντας προσβεβλημένος και απογοητευμένος από τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα του, επί πρωθυπουργίας Τσιλέρ και προεδρίας Ντεμιρέλ, εγκατέλειψε τη χώρα και και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Πριν προλάβει να μετοικήσει, δικάστηκε δύο φορές ερήμην και καταδικάστηκε σε δύο χρόνων φυλάκιση, ένα στην καθεμιά, λόγω των βιβλίων και των κειμένων του. Ενώ, σειρά ενταλμάτων σύλληψής του εκκρεμούν ακόμη.

Θα ακολουθήσουν παρουσιάσεις, στη Θεσσαλονίκη, σήμερα, στο βιβλιοπωλείο "ΙΑΝΟΣ",στις 12μ, με τη συμμετοχή της Λιάνας Κανέλλη και τη Δευτέρα στη Λευκωσία.

"Ιστορικά και Γλωσσικά Μνημεία του Πολιτισμού μας" είναι το θέμα του ψηφιακού δίσκου που διατίθεται μαζί με το τεύχος Οκτωβρίου του περιοδικού "Νέμεσις".Το CD ROM παρουσιάζεται την ερχόμενη Τρίτη 27/10 (12.30μ), στο Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού (Πειραιώς 254), σε κοινή συνέντευξη Τύπου που δίνουν η Λιάνα Κανέλλη (εκδότρια του περιοδικού), ο Λάζαρος Εφραίμογλου (πρόεδρος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού) και ο Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος (διευθυντής του Ιδρύματος "Θησαυροί της Ελληνικής Γλώσσας").

Στον ψηφιακό δίσκο περιέχονται τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις αρχαίων ελληνικών μνημείων από τη Μίλητο ως την Επίδαυρο, ανθολόγιο κειμένων των Αριστοτέλη, Ι. Δραγούμη, Καισάριου Δαπόντε, Κ. Καρυωτάκη, Καζαντζάκη, Μαρίνου Μπουνιαλή, Πλήθωνα Γεμιστού, Ροϊδη, Γ. Τερτσέτη, Κ. Χρηστομάνο και Γ. Ψυχάρη. Επίσης περιλαμβάνονται συνεντεύξεις και κείμενα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό "Νέμεσις".

Σκηνή από την ταινία του Θ. Αγγελόπουλου "Μια αιωνιότητα και μια μέρα". Αριστερά, ο επίτιμος Πρόεδρος του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης συγχαίρει τον δημιουργό της βραβευμένης ταινίας

Η ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Γεωργίου, αφού συντηρήθηκε και εκτέθηκε στην έκθεση "Θησαυροί του Αγίου Ορους", επέστρεψε στη Μονή Ξενοφώντα και φυλάσσεται στο δικό της Μουσείο