ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ

Αν κοιτάξει κανείς με προσοχή τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα την τριετία 1944-1947 θα διαπιστώσει μια μελετημένη, προσεκτική, βήμα προς βήμα, προετοιμασία των αντιπάλων του ΕΑΜικού κινήματος για την οριστική λύση των λογαριασμών τους μαζί του. Η διαπίστωση αυτή αφορά όλο τον αστικό πολιτικό κόσμο και φυσικά τους ξένους επικυρίαρχους και συμβουλάτορές του. Μόνο μια ματιά στις κυβερνητικές μεταβολές αυτής της περιόδου πείθει για του λόγου το αληθές χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα αστικά πολιτικά κόμματα που πρωταγωνίστησαν στις εξελίξεις δεν είχαν διαφορές μεταξύ τους. Ισα - ίσα το αντίθετο συνέβαινε, αλλά εκείνο που τελικά επικρατούσε στις αποφάσεις τους, ως υπέρτατος νόμος θα λέγαμε, ήταν το ταξικό συμφέρον. Το συμφέρον, δηλαδή, της τάξης για την οποία είχαν δημιουργηθεί και υπήρχαν. Σε τελευταία ανάλυση, αν κάποιοι αστοί πολιτικοί δεν ήταν σε θέση - είτε λόγω φιλοδοξιών, είτε λόγω αντιδικιών μεταξύ τους, είτε για να μη φανούν ανακόλουθοι, λόγω πολιτικών θέσεων που είχαν πάρει στη δεδομένη στιγμή - να αντιληφθούν τι απαιτούσε το συγκεκριμένο κάθε φορά συμφέρον της οικονομικής ολιγαρχίας, φρόντιζε η ίδια να τους νουθετήσει καθώς, φυσικά, και οι ξένοι ιμπεριαλιστές, Βρετανοί και Αμερικάνοι, που έπαιζαν τους αστούς πολιτικούς στα δάχτυλα.

Στο πλαίσιο αυτών των επισημάνσεων ο αναγνώστης μπορεί να κατανοήσει καλύτερα και την κυβερνητική αλλαγή που, με τις ευλογίες των Αμερικανών, δρομολογήθηκε το Σεπτέμβρη του 1947. Τότε, τα δύο μεγάλα αστικά κόμματα, το Λαϊκό κόμμα και το κόμμα των Φιλελευθέρων, υπό τις επευφημίες ολόκληρου του αστικού πολιτικού κόσμου σχημάτισαν την κυβέρνηση που διηύθυνε τον εμφύλιο για λογαριασμό της οικονομικής ολιγαρχίας και του ξένου παράγοντα. Κι ήταν ομολογουμένως αυτό ένα σημαντικό βήμα, δεδομένου ότι τα δύο αυτά κόμματα - και οι μάζες που τ' ακολουθούσαν - είχαν ιστορικές διαφορές που χρονολογούνταν στη δεύτερη δεκαετία του αιώνα, τότε που η σύγκρουση Βενιζέλου - Κωνσταντίνου είχε οδηγήσει στο λεγόμενο διχασμό. Ομως στις συνθήκες του '47, το πρωτεύον για την άρχουσα τάξη δεν ήταν να διατηρήσει τους όρους κάτω από τους οποίους είχε τη δυνατότητα, διαιρώντας το λαό ανάμεσα σε δύο ή και περισσότερα αστικά κόμματα, να αφήνει την εξουσία από το ένα χέρι και να την πιάνει με το άλλο. Το πρωτεύον ήταν να κρατήσει την εξουσία και με τα δυο τα χέρια αυτή τη φορά, γιατί διαφορετικά κινδύνευε να τη χάσει. Ταυτόχρονα η συμμαχία Λαϊκών - Φιλελευθέρων και η συσπείρωση των υπολοίπων καθεστωτικών κομμάτων δίπλα της, εξασφάλιζε στο κατεστημένο - ντόπιο και ξένο - μια αρραγή πολιτική ενότητα μέσα στη χώρα (όπου δημοκρατικό της περιτύλιγμα, κυρίως για χρήση στο εξωτερικό και τα διεθνή φόρουμ ήταν οι Φιλελεύθεροι) που του έδινε τη δυνατότητα να αφεθεί ολοκληρωτικά στον εμφύλιο πόλεμο, δηλαδή στην πάση θυσία εξόντωση του Λαϊκού - δημοκρατικού κινήματος.

Σε κείνες τις δύσκολες συνθήκες του θθινοπώρου του '47, το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και οι λαϊκοδημοκρατικές οργανώσεις κατέβαλαν ύστατες προσπάθειες να τεθεί τέρμα στον εμφύλιο πόλεμο πριν κοπούν όλες οι γέφυρες επιστροφής στις ειρηνικές εξελίξεις. Μια τέτοια προσπάθεια φανερώνουν και τα ντοκουμέντα που θα παρουσιάσουμε σήμερα, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο "Ρ" εκείνης της εποχής.

Το ένα είναι μια έκκληση της Εθνικής Αλληλεγγύης για συμφιλίωση που δημοσιεύτηκε στο "Ρ", στο φύλλο της Τετάρτης 10 του Σεπτέμβρη 1947.

Το άλλο είναι η απόφαση της ΚΕ του ΕΑΜ που σχολιάζει το σχηματισμό της κυβέρνησης Λαϊκών - Φιλελευθέρων και θέτει τους όρους για μια δημοκρατική συνεννόηση. Δημοσιεύτηκε στο φύλλο της Παρασκευής 12 του Σεπτέμβρη 1947.