Διαστάσεις φαίνεται να παίρνει το θέμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης. Η λειτουργία της έχει διακοπεί αυθαίρετα από το 1971 με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Τουρκίας, ενώ πρόσφατα η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε την καθαίρεση των εναπομεινάντων μελών της Εφορευτικής Επιτροπής της Θεολογικής Σχολής, βασιζόμενη σε ανυπόστατες κατηγορίες περί οικονομικών ατασθαλιών και άσκησης αντιτουρκικής προπαγάνδας. Στο θέμα έχει εμπλακεί και ο αμερικανικός παράγοντας ενώ από την ελληνική κυβέρνηση τέθηκε και στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, στις 30 Οκτώβρη ο υφυπουργός Εξωτερικών Γ. Κρανιδιώτης έκανε σχετικό διάβημα στον Τούρκο πρέσβη, τον οποίο είχε καλέσει στο γραφείο του. Το θέμα βγήκε στον ελληνικό Τύπο για πρώτη φορά στις 4 του τρέχοντος μηνός, ύστερα από σχετικό τηλεγράφημα του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων. Ακολούθησαν δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Σπυρίδωνα και της ελληνικής ομογένειας, δημοσιεύματα στον Τύπο, διάβημα από το "Στέιτ Ντιπάρτμεντ" προς την τουρκική πλευρά και δήλωση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου, δήλωσε χτες από τις Βρυξέλλες, ότι ενημέρωσε τους ομολόγους του για τις "πρόσφατες απαράδεκτες ενέργειες της Τουρκίας να καταργήσει αυθαίρετα την εκλεγμένη Διαχειριστική Επιτροπή της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, τις οποίες καταδίκασα, επισημαίνοντας ταυτόχρονα και τις δηλώσεις του Πατριάρχη Βαρθολομαίου". Και πρόσθεσε: "Η Ελλάδα και ο ελληνισμός, προσηλωμένοι στις αρχές της προστασίας των θεμελιωδών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και διότι έχει στενούς πνευματικούς δεσμούς με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, θα προχωρήσει σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες, ώστε η διεθνής κοινή γνώμη να ενημερωθεί πλήρως για τη στάση της Τουρκίας και να κινητοποιηθούν οι κυβερνήσεις για την προστασία του Πατριαρχείου και την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης".

Η τουρκική κυβέρνηση από την πλευρά της προσπαθεί να υποβαθμίσει το θέμα και ταυτόχρονα να αποστασιοποιηθεί από τους χειρισμούς που έγιναν. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών διά του εκπροσώπου του, χαρακτήρισε "αβάσιμες" τις επικρίσεις που δέχεται η Τουρκία για το θέμα της παύσης της Εφορευτικής Επιτροπής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Σχολιάζοντας ο ίδιος δημοσιεύματα που αναφέρονται σε διαβήματα που έκανε στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ο Αμερικανός πρέσβης Μαρκ Πάρις, είπε ότι "αυτό δεν ήταν θέμα με το οποίο ασχολήθηκε απ' ευθείας το υπουργείο Εξωτερικών". Οι θέσεις μας είναι γνωστές, πρόσθεσε, παίρνοντας σαφέστατα αποστάσεις από τους χειρισμούς της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων. Είπε ακόμα ότι για το θέμα της Θεολογικής Σχολής "έχουν γίνει ορισμένες ρυθμίσεις στο πλαίσιο του σχεδιασμού που αφορά τα πανεπιστήμια".

Η τουρκική εφημερίδα "Χουριέτ" σε μονόστηλο στις εσωτερικές σελίδες έγραφε χτες, ότι προκλήθηκε κρίση στις σχέσεις της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον "κατά αναπάντεχο τρόπο" λόγω της απόφασης της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων "να απομακρύνει από τα καθήκοντά τους, τέσσερις Ρωμιούς, υπηκόους της Τουρκικής Δημοκρατίας". Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αγκυρα, ζήτησε από την Τουρκία να αντιμετωπίσει το θέμα στο πλαίσιο του δικαίου και μετέφερε την ανησυχία της κυβέρνησής του για το θέμα, γράφει η εφημερίδα.

Την άμεση παρέμβαση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Χιλ Ρόμπλες, του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Σαντέρ και του Κοινοτικού Επιτρόπου Χανς Βαν Ντεν Μπρουκ για την προστασία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και την ανάκληση της απόφασης για την πραξικοπηματική καθαίρεση της εφορευτικής επιτροπής της Θεολογικής σχολής της Χάλκης, ζητούν με επιστολή τους προς τους ανωτάτους κοινοτικούς αξιωματούχους, οι Ελληνες ευρωβουλευτές Γιάννης Ρουμπάτης, Γιώργος Δημητρακόπουλος, Γιάννης Θεωνάς, Μιχάλης Παπαγιαννάκης και Κατερίνα Δασκαλάκη.

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (Του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ). - Οι πολύχρονες ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης με Κύπρο, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβενία και Εσθονία εισήλθαν από χτες σε νέα, "ουσιαστική" φάση, μετά από έξι διμερείς συναντήσεις στις Βρυξέλλες, αλλά για την κυπριακή κυβέρνηση το κλίμα είναι πιο βαρύ, μετά την προχτεσινή "κοινή δήλωση" Γαλλίας, Γερμανίας, Ολλανδίας και Ιταλίας, που εξαρτά την ενταξιακή πορεία από την επίλυση του Κυπριακού. Αλλά και για την Αθήνα συσσωρεύονται επιπλέον προβλήματα, εκτός της Τουρκίας, αφού οι διμερείς συναντήσεις με τις έξι υποψήφιες για την ένταξη χώρες κατέστησαν σαφές το δίλημμα "επιτάχυνση ή όχι των διαπραγματεύσεων", σε συνάρτηση με την Ατζέντα 2000 και τις "δημοσιονομικές προοπτικές" της περιόδου 2000 - 2006. Ετσι, καθορίστηκε έκτακτο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, την 6η Δεκέμβρη, με αποκλειστικό θέμα ημερήσιας διάταξης το "πακέτο Σαντέρ" και τα Διαρθρωτικά Ταμεία, όπου, ως γνωστόν, η νέα γερμανική κυβέρνηση πιέζει για δραστικές περικοπές, με άλλοθι ακριβώς τη διεύρυνση. Αμηχανία,όμως, χαρακτηρίζει τη στάση της ελληνικής διπλωματίας και για την Κύπρο, αφού ο ΑΝΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου, ερωτηθείς χτες σχετικά με την "κοινή δήλωση" των ευρωπαϊκών "μεγάλων δυνάμεων" κατά της Κύπρου, δήλωσε ότι "οι δηλώσεις είναι δηλώσεις" (!!!) και "υπάρχουν πάρα πολλά άλλα κράτη - μέλη, που, σιωπηρώς, πλην σαφώς, υποστηρίζουν με κάθε τρόπο αυτήν την ενταξιακή διαδικασία" (!!!). Δυστυχώς, όμως, για την ελληνική πλευρά, τα "γεγονότα" χαρακτηρίζονται από την ηχηρή υποστήριξη και όχι από τις "σιωπηρές" συμπάθειες.

Πραγματοποιήθηκε χτες διακυβερνητική Διάσκεψη Ευρωπαϊκής Ενωσης - Κύπρου, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, με την οποία ξεκίνησε η νέα φάση των πολυετών διαπραγματεύσεων. Από πέρσι το Μάρτη, ολοκληρώθηκε η εξέταση σε 7 από τα 31 "κεφάλαια" του κοινοτικού κεκτημένου. Η Κύπρος "πέρασε τις εξετάσεις" στα πέντε κεφάλαια διαπραγμάτευσης. Η κυπριακή κυβέρνηση ζήτησε "μεταβατική περίοδο" προσαρμογής στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Εκκρεμής παραμένει η διαπραγμάτευση στον τομέα της "Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας" (ΚΕΠΠΑ). Η προχτεσινή "κοινή δήλωση" των ευρωπαϊκών "μεγάλων δυνάμεων" ήταν σαφής: "Εκφράζουν την ικανοποίησή τους για την έναρξη, στις 10 Νοέμβρη, των διαπραγματεύσεων, σχετικά με τα επτά πρώτα κεφάλαια του κεκτημένου. Ωστόσο, έχουν επίγνωση των ιδιαιτέρων δυσκολιών που παρουσιάζει η κατάσταση της Κύπρου, όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις για τα κεφάλαια αυτά. Εφιστούν ιδίως την προσοχή στο γεγονός ότι η διχοτόμηση της νήσου θέτει βασικά προβλήματα για τη λειτουργία και τη συνοχή της ΚΕΠΠΑ".Ο Κύπριος ΥΠΕΞ Γ. Κασουλίδης αναγνώρισε χτες ότι "υπάρχουν ρωγμές στη συνοχή της ΚΕΠΠΑ στη Νοτιοανατολική Ευρώπη",αλλά απέδωσε αυτές περισσότερο στις ελληνο-τουρκικές διαφορές παρά στο Κυπριακό. Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά, "αυτές οι ρωγμές θα διορθωθούν και η συνοχή θα ενισχυθεί εάν η Κύπρος ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση και έχει λύσει και το κυπριακό πρόβλημα. Διότι με το κυπριακό πρόβλημα λυμένο, θα υπάρξει και μια σημαντικότατη βελτίωση στις σχέσεις Ελλάδος και Τουρκία". Σύμφωνα με τον Γ. Κασουλίδη, "το θέμα της ΚΕΠΠΑ θα παραμείνει ανοιχτό. Η επίσημη θέση τους (σ.σ. των "15") είναι ότι παραμένει ανοιχτό για όλες τις υποψήφιες χώρες, διότι εκκρεμεί η έγκριση της Συνθήκης του Αμστερνταμ". Για το θέμα της ΚΕΠΠΑ, μίλησε και ο αρμόδιος επίτροπος Χανς Βαν ντε Μπρουκ, ο οποίος αναφέρθηκε βασικά στη μη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, γεγονός το οποίο χαρακτήρισε ως "λυπηρό". Στην εναρκτήρια δήλωση, "ικανοποίηση" εξέφρασαν, τόσο η αυστριακή προεδρία, όσο και ο Βρετανός ΥΠΕΞ Ρ. Κουκ. Μάλιστα, ο ΑΝΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου έκανε ειδική αναφορά αργότερα στις βρετανικές δηλώσεις, χαρακτηρίζοντάς τες "πολύ θετικές" και αντιπαραβάλλοντάς τες ως "ιδιαίτερη και ειδική στάση στο Κυπριακό απέναντι σε εκείνη που υπήρξε από τις άλλες τέσσερις χώρες με τη γραπτή δήλωση". Αυτή η "νέα" φάση "ουσιαστικών" διαπραγματεύσεων, όπου εισέρχεται η Κύπρος και οι άλλες πέντε χώρες της ΚΑ Ευρώπης, αναμένεται να διαρκέσει περίπου ένα χρόνο και να ολοκληρωθεί η διαδικασία της "αναλυτικής εξέτασης" του κοινοτικού κεκτημένου σε τουλάχιστον άλλους πέντε τομείς - από τους τριάντα ένα συνολικά.

"Η Ελλάδα σε καμία περίπτωση δε θα δεχτεί νέους όρους, πέραν της διαδικασίας που έχει αποφασιστεί για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και την πορεία προς τις διαπραγματεύσεις", τόνισε ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης - ο οποίος πραγματοποιεί επίσκεψη στη Βαρσοβία - σχολιάζοντας τη χτεσινή δήλωση της Γαλλίας, της Ολλανδίας και της Γερμανίας.

Ο υπουργός Εξωτερικών Θόδωρος Πάγκαλος, που συνοδεύει τον πρωθυπουργό, ήταν περισσότερο κατηγορηματικός, λέγοντας ότι "διεύρυνση της ΕΕ χωρίς την Κύπρο δε νοείται".

Ο πρωθυπουργός είπε, επίσης, ότι μερικοί νομίζουν πως η επίλυση των ζητημάτων στην ΕΕ είναι πορεία ανέφελη και ότι δε θα προκύψουν προβλήματα. Η άποψη, πρόσθεσε, ότι όλα είναι ομαλά, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Στην ΕΕ, συνέχισε, υπάρχουν αντιμαχόμενα συμφέροντα, κάθε χώρα αναζητεί νέα ερείσματα και γι' αυτό υπάρχουν διάφορες απόψεις. "Θα δώσουμε τη μάχη που πρέπει και η δική μας θέση θα περάσει", είπε χαρακτηριστικά.

Ταυτόχρονα, επανέλαβε ότι όταν το 1994 ελήφθη η απόφαση για την Κύπρο (για την ένταξή της στην ΕΕ) ήταν γνωστό το πολιτικό πρόβλημα που είναι θέμα κατοχής μέρους της νήσου και όλοι το αποδέχτηκαν, ενώ τώρα κάποιοι επιχειρούν να θέσουν νέο όρο που αυτός δεν είναι αποδεκτός.