Η ανυπαρξία προγράμματος ανάπτυξης αντιπλημμυρικών έργων και η οικοδόμηση των φυσικών ρεμάτων είναι οι κύριοι λόγοι, όπως διαπιστώνει η έκθεση, για τις καταστροφικές πλημμύρες στην Ανατολική Αττική. Ιδιαίτερη όμως αναφορά γίνεται και για την κατασκευή του νέου αεροδρομίου των Σπάτων, για το οποίο αναφέρει ότι η κατασκευή του θα επηρεάσει τα υπάρχοντα αντιπλημμυρικά συστήματα. Αφήνει έτσι να εννοηθεί ότι δεν κατασκευάζονται παράλληλα τα απαιτούμενα αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή.

Συγκεκριμένα, η έκθεση διαπιστώνει ότι:

• Δεν υπάρχει κανένα πρόγραμμα ανάπτυξης αντιπλημμυρικών έργων στην Ανατολική Αττική. Το δίκτυο βρίσκεται ακόμα σε στάδιο προκαταρκτικής μελέτης, με αποτέλεσμα τα περισσότερα φυσικά ρέματα να έχουν καλυφθεί ή και να έχουν οικοδομηθεί πάνω σε αυτά σπίτια ή δρόμοι.
• Η προγραμματισμένη κατασκευή του νέου αεροδρομίου είναι πιθανόν να επηρεάσει τη χρήση της γης και τη δημογραφία του πληθυσμού. Ο σχεδιασμός που αφορά το αεροδρόμιο πρέπει να ενσωματωθεί στο υπάρχον σχέδιο.

Τα αντιπλημμυρικά έργα της Ανατολικής Αττικής μελετώνται στην έκθεση, έχοντας χωρίσει την Ανατολική Αττική σε τρεις ενότητες: τη νότια, την κεντρική και τη βόρεια περιοχή.

Καλύπτει έκταση 380.000 στρεμμάτων και περιλαμβάνει τους δήμους και τις κοινότητες: Κορωπί, Καλύβια, Κερατέα (δυτική), Σαρωνίδα, Λαυρεωτική, Ανάβυσσος, Παλαιά Φώκαια, Αγιος Κωνσταντίνος και τις περιοχές θερινών κατοικιών Αγία Μαρίνα, Καλύβια, Λαγονήσι, Πασαλιμανάκι και Τουρκολίμανο, Σίρι, Αυλάκι. Ολες αυτές οι περιοχές κινδυνεύουν!

Το υπάρχον αντιπλημμυρικό σύστημα αποτελείται από επιφανειακή αποχέτευση κατά μήκος των δρόμων.

Μόνο η Κερατέα διαθέτει κάποιο δίκτυο ομβρίων υδάτων και στο Λαύριο υπάρχει διευθέτηση ρέματος 1.000 μέτρων περίπου. Η παρούσα κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική, επειδή υπάρχει κίνδυνος πλημμυρών από διαρροές ομβρίων υδάτων από κτίρια. Πιστεύεται ότι η κατασκευή του νέου αεροδρομίου των Σπάτων θα επηρεάσει επίσης τα υπάρχοντα αντιπλημμυρικά συστήματα.

Υπάρχουν μόνο μικρά δίκτυα ομβρίων υδάτων και βασικά υπάρχουν τρεις φυσικοί συλλεκτήρες στην περιοχή - Ερασίνος, Πόρτο Ράφτη και Αρτέμιδα. Το επίκεντρο (80%) της μελέτης ήταν στην περιοχή της λεκάνης απορροής Ερασίνου. Τα ρέματα Αγίου Γεωργίου, Μαρκοπούλου, Παιανίας και Κορωπίου συμβάλλουν όλα στον ποταμό Ερασίνο.

Το βασικό πρόβλημα του ποταμού Ερασίνου είναι ότι η κοίτη του είναι ρηχή και δεν προσδιορίζεται καλά, με αποτέλεσμα να πλημμυρίζουν αρκετές περιοχές.

Η κατάκλυση που επέρχεται σε αγροτικές περιοχές λόγω της πολύ πεπλατυσμένης (και σε αρκετές περιοχές σχεδόν ανύπαρκτης) κοίτης του ποταμού Ερασίνου, δεν αποτελεί κατ' ανάγκην πρόβλημα προς αντιμετώπιση, αφού κατ' αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ανάσχεση των πλημμυρών σε μη αστικές περιοχές, δεν προκαλούνται επικίνδυνες καταστάσεις και συγχρόνως απομειώνονται οι αιχμές των πλημμυρών προς τα κατάντη.

Ανήκουν οι δήμοι και κοινότητες: Σπάτα, Παιανία, Γλυκά Νερά, Γέρακας, Παλλήνη, Πεντέλη, Ανθούσα, Πικέρμι, Αρτέμιδα, Ραφήνα, Νέα Μάκρη και Μαραθώνας.

Οι πυρκαγιές και η αλλαγή στη χρήση γης έχουν δημιουργήσει αυξημένη απορροή νερού σε ορισμένες περιοχές, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πλημμύρες και να υπάρχει ανάγκη αναβάθμισης των αντιπλημμυρικών συστημάτων. Υπάρχουν τέσσερις βασικές περιοχές λεκάνες απορροής:

• Ραφήνα - περιλαμβάνει τις περιοχές Νότιας Πεντέλης, Βορειοανατολικού Υμηττού και Βορείων Μεσογείων, οι οποίες έχουν υποστεί σημαντική καταστροφή από πυρκαγιές. Υπάρχουν επίσης μεγάλοι ποταμοί που διαρρέουν τις οικοδομημένες περιοχές Γέρακα, Ανθούσας, Πικερμίου, Γλυκών Νερών και Ραφήνας.
• Μαραθώνας - και εδώ υπάρχουν μεγάλοι ποταμοί που ρέουν προς τα παράκτια πεδινά και εκβάλλουν στον κόλπο του Μαραθώνα.
• Ανατολική Πεντέλη - η περιοχή αυτή έχει μικρούς ποταμούς που διαρρέουν τις περιοχές Νέα Μάκρη, Ζούμπερι, Αγ. Ανδρέα, Μάτι και Ραφήνα προς τη θάλασσα.
• Ν. Αρτέμιδος - περιλαμβάνει άλλες μικρότερες λεκάνες απορροής με ασαφή ροή των υδάτων.

Ελευσίνα, Ασπρόπυργος, Μάνδρα, Μαγούλα, Αγιοι Ανάργυροι, Μενίδι, Ανω Λιόσια, Ιλιον, Χαλάνδρι, Μαρούσι, Νέα Φιλαδέλφεια, Περισσός, Πέραμα. Περιοχές που, κάθε χρόνο, με την πρώτη δυνατή βροχή μετατρέπονται σε τεράστιες λίμνες. Τα προβλήματα σε αυτές τις περιοχές διαπιστώνει και η έκθεση, αλλά αποδεικνύει και η καθημερινή πραγματικότητα των κατοίκων των περιοχών κυρίως το χειμώνα.

Η περιοχή της Αθήνας χωρίζεται στις ακόλουθες περιοχές, για τις οποίες περιγράφονται ξεχωριστά τα αντιπλημμυρικά προβλήματα.

• Λεκάνη Απορροής Πικροδάφνης:

Η περιοχή αυτή έχει οικοδομηθεί και τώρα εκτείνεται μέχρι τον Υμηττό. Το ρέμα πρέπει να διευθετηθεί άμεσα γιατί υπάρχει κίνδυνος πλημμυρών.

• Λεκάνη Απορροής προφήτη Δανιήλ και Κυκλοβόρου:

Η περιοχή του κέντρου της Αθήνας εξυπηρετείται από το παντορροϊκό σύστημα. Ο διαχωρισμός των δύο συστημάτων απαιτεί την κατασκευή συλλεκτήρων ή δικτύου αποχέτευσης ομβρίων υδάτων και την εξάλειψη των διασταυρώσεων μεταξύ των συστημάτων, πράγμα που είναι δύσκολο να επιτευχθεί λόγω της υψηλής οικοδομικής πυκνότητας και του μεγάλου κόστους. Τα κυριότερα προβλήματα συνδέονται με την ανεπάρκεια των βασικών συλλεκτήρων του παντορροϊκού συστήματος, που οδηγούν τα όμβρια προς τους υπερχειλιστές του ΚΑΑ, οι οποίοι εκβάλλουν στον Κηφισό και στο ρέμα του προφήτη Δανιήλ.

• Εσχατιά (βορειοδυτικές περιοχές - περιοχές λεκάνης απορροής Αχαρνών και Εσχατιάς):

Τα αντιπλημμυρικά συστήματα σε αυτές τις περιοχές δεν έχουν αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό και έχουν γίνει λίγα μόνο έργα. Οι περιοχές των Λιοσίων, των Αγίων Αναργύρων και του Μενιδίου δε διαθέτουν αντιπλημμυρικά συστήματα, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλος κίνδυνος πλημμυρών.

• Ποδονίφτης:

Η περιοχή αυτή αντιμετωπίζει πάντοτε προβλήματα στις περιπτώσεις μεγάλων καταιγίδων. Τα ρέματα Χαλανδρίου, Αμαρουσίου, Φιλαδέλφειας και Περισσού πρέπει να διευθετηθούν, για να αυξηθεί η παροχετευτική τους ικανότητα.

• Πειραιάς:

Τα κύρια ρέματα σε αυτή την περιοχή είναι της Αμφιάλης, του Ικονίου και ορισμένα μικρότερα στο Πέραμα. Τα ρέματα αυτά δε συμβάλλουν στον Κηφισό και εκβάλλουν απ' ευθείας στη θάλασσα. Η εκβολή τους στη θάλασσα έχει εμποδιστεί. Τα λιμενικά έργα και άλλες εγκαταστάσεις έχουν προκαλέσει μεγάλο κίνδυνο πλημμυρών.

Σημαντικό στοιχείο που αποδεικνύει τον κίνδυνο των πλημμυρών είναι ότι το δευτερεύον σύστημα συλλεκτήρων της Αθήνας υπολογίζεται πως καλύπτει το 25% περίπου του απαιτούμενου δικτύου. Σ' αυτό οφείλονται οι πλημμύρες που συμβαίνουν στην πόλη κατά καιρούς. Επειδή δεν υπάρχουν (!) προσπελάσιμα αρχεία του συστήματος και ο προγραμματισμός για τις μέλλουσες ανάγκες είναι πολύ περιορισμένος, δεν υπάρχει ακριβής άποψη για το μέγεθος του προβλήματος, τη θέση του ή τις προτεραιότητες διάφορων περιοχών. Η κλίμακα του προβλήματος είναι γενικά άγνωστη (!) μέχρι να οριστούν οι αρμοδιότητες για το σύστημα, καθώς και η αναγκαία χρηματοδότηση.

• Απαιτείται δίκτυο ομβρίων υδάτων συνολικού μήκους 48 χιλιομέτρων.
• Πρέπει να γίνει σχεδιασμός για τη χρήση γης και να υπάρχει έλεγχος, ώστε να μη χτίζουν στις ροές των υδάτων.
• Το υπάρχον σχέδιο για το κύριο δίκτυο της περιοχής πρέπει να προωθηθεί σε οριστικό στάδιο, ώστε να αντιμετωπίζονται γρήγορα οι προβληματικές περιοχές.
• Πρέπει να αρχίσει ο σχεδιασμός του δευτερεύοντος δικτύου.

Εχει ολοκληρωθεί η προκαταρκτική μελέτη σχετικά με τα αντιπλημμυρικά έργα και τη διευθέτηση των ρεμάτων στο Θριάσιο Πεδίο, καθώς και με το δίκτυο ομβρίων υδάτων στην Ελευσίνα, τον Ασπρόπυργο, τη Μάνδρα, τη Μαγούλα και τις πέντε βιομηχανικές ζώνες που υπάρχουν στην περιοχή.

Στα ρέματα που πρέπει να διευθετηθούν περιλαμβάνονται: Το ρέμα Διλυστηρίων, το ρέμα Μαύρη Ωρα, το ρέμα Αγ. Γεωργίου, το ρέμα Γιακουμή, το ρέμα Λούτσας και το ρέμα Σούρες.

• Μέχρι στιγμής δεν έχουν κατασκευαστεί μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα και δεν υπάρχουν εκθέσεις σχεδιασμού.
• Πρέπει να γίνει σχεδιασμός για τη χρήση γης και να υπάρχει έλεγχος, ώστε να μη χτίζονται οι ροές των υδάτων.
• Πρέπει να αρχίσει ο σχεδιασμός για να καθοριστούν οι περιοχές που παρουσιάζουν προβλήματα.

ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ. Οι εγκαταστάσεις του υποσταθμού της ΔΕΗ έχουν σκεπάσει το ρέμα, που καταλήγει στο πουθενά!

ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ. Μπροστά από την καγκελόπορτα περνά το ρέμα!