Πέρασε μισός αιώνας και τις μέρες αυτές δεν τις ξεχνώ, γιατί τις έζησα δίπλα στους σκοτωμένους και τραυματίες στις 3 Δεκέμβρη από τα πολυβόλα του Εβερτ, στις 4 Δεκέμβρη από το ξενοδοχείο ΕΡΜΗΣ Πανεπιστημίου και Εμ. Μπενάκη και στις 5 Δεκέμβρη από την Ασφάλεια Πατησίων. Σύνολο σκοτωμένων 98 και τραυματίες 310. Πρωθυπουργός ο Γεώργιος Παπανδρέου, Αστυνομικός Διευθυντής στην Κατοχή και Απελευθέρωση ο Αγγελος Εβερτ και στρατηγός τους ο Αγγλος Σκόμπυ.

Μετά από αυτούς τους σκοτωμούς, ο ΕΛΑΣ κατέλαβε όλα τα αστυνομικά τμήματα σε δυο μέρες. Τις φυλακές Αβέρωφ, Συγγρού, τη Σχολή Ευελπίδων την Ασφάλεια, το Θησείο με τον Γρίβα έπεσε σε μια ώρα. Στα χέρια τους έμειναν μόνο το Ξενοδοχείο "Μ. Βρετάνια", το κτίριο της σημερινής Βουλής, η πλατεία Κολωνακίου, το Χασάνι και το Γουδί.

Τριάντα τρεις μέρες κράτησαν οι μάχες σ' όλους τους δρόμους. Εβλεπες σκοτωμένους πολίτες, Αγγλους, ΕΛΑΣίτες και η ομάδα των Παλαιών Σφαγείων, όλα μικρά παιδιά - στις ταράτσες με τις μπουκάλες τη βενζίνη εναντίον των τανκς.

... Και ήρθε η υποχώρηση. Πήραμε τα βουνά, που δε γνωρίζαμε πόσο δύσκολα ήταν και καταλήξαμε σ' ένα χωριό της Δωρίδας, νομίζω Παλαιοξάρι το λέγανε και εκεί... παραδώσαμε τα όπλα μας, μετά από τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Καϊκια του ΕΛΑΝ μάς έφεραν στην Ιτέα και στη συνέχεια στην Κόρινθο στους στρατώνες. Εκεί τα μεσάνυχτα ήρθαν 4 εθνοφύλακες, ζήτησαν τον Καπετάνιο μας και του είπαν: "Προσέχετε σας την έχουν στημένη στην Αθήνα".

Εμείς, δυο λόχοι συντεταγμένοι και τραγουδώντας τα όπλα μας τα τόσο τιμημένα που τα δώσαμε, για να σταθεί στον τόπο μας η Ειρήνη, με εγγύηση τον Εθνικό Στρατό, προχωρούσαμε.

Αλλα αντί για ειρήνη, είδαμε τον πρώτο νεκρό έξω από τα δικαστήρια στη Σταδίου. Δυο Χίτες πυροβόλησαν και σκότωσαν τον ομαδάρχη, τραυμάτισαν 7 αγωνιστές και στη συνέχεια το 'βαλαν στα πόδια!

Ετσι, αφού είχαμε παραδώσει τα όπλα, αυτοί ξαφνικά έγιναν "παλικάρια" και σκότωναν σ' ολόκληρη την Ελλάδα, όσους πήραν μέρος ενάντια στους κατακτητές. Ποιος μπορούσε να το φανταστεί ότι "Οι μισοί θα μπουν κάτω από το χώμα και οι άλλοι μισοί στα σίδερα", όπως λέει ο ποιητής.

Σούρληδες, Μαγγανάδες, Βουρλάκηδες, ο κάθε κακούργος, έγινε αρχηγός και έκοβε κεφάλια. Μας ήρθε και ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Ν. Ζέρβας, που φόρτωσε τον κόσμο στα καράβια και γέμισε τους τόπους εξορίας του Αιγαίου. Κι όσο εμείς φωνάζαμε: "ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ", τόσο αυτοί σκότωναν, ακόμα και δεξιούς, που ήθελαν τη συμφιλίωση.

.........

Εχω να σημειώσω λίγα και για τον Δαμασκηνό, τον Αρχιεπίσκοπο και Αντιβασιλέα της Κατοχής, που ενώ οι παρακρατικοί, οι κρατικοί και όλοι οι αρχιδολοφόνοι έσφαζαν τους αντιστασιακούς, αυτός έκανε έκκληση στους ξένους δημοσιογράφους να δουν την ωραία Δημοκρατία που είχαμε. Και όταν άρχισαν τα εκτελεστικά αποσπάσματα να "θερίζουν" τους αγωνιστές, σαν "εκπρόσωπος του Θεού" που ήταν, δε βγήκε στον άμβωνα μια φορά να πει: "Προς Θεού Ελληνες, σταματήστε τη σφαγή". Το αποτέλεσμα; Και από τις δυο μεριές 80.000 περίπου νεκροί και τραυματίες.

.........

Σύντροφοι, ο βιολογικός μας κύκλος κλείνει, σε λίγο θα φύγουμε από τη ζωή περήφανοι για ό,τι δώσαμε, για να δούμε μια Ελλάδα ΛΕΥΤΕΡΗ κι ωραία.

Αυτές τις αρχές μάς έδωσαν τα μέλη της Κομμουνιστικής Νεολαίας (ΟΚΝΕ), που τα περισσότερα τα δολοφόνησαν.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΨΩΜΙΑΔΗΣ

Πρόεδρος του Παραρτήματος Πετραλώνων - Θησείου - Παλαιών Σφαγείων της ΠΕΑΕΑ

Με τη συμμετοχή παραρτημάτων της ΠΕΑΕΑ (Ν. Μάκρης, Παλλήνης, Ν. Ερυθραίας, Ν. Ηρακλείου, Χαλανδρίου, Κηφισιάς, Ν. Ιωνίας, Μενιδίου, Αγ. Παρασκευής, Λούτσας) και εκατοντάδων προσκυνητών, τιμήθηκε την Κυριακή 22/11/98 η Μάχη της Πύλας (Κακοσάλεσι), που έδωσε στις 13/10/1944 το 2/34 τάγμα της ΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με τα γερμανικά στρατεύματα που υποχωρούσαν από την Αθήνα και στην οποία οι Γερμανοί είχαν 180 νεκρούς και 41 αιχμαλώτους.

Την επιμνημόσυνη δέηση τέλεσε ο αρχιμανδρίτης Χριστόφορος Βασίλειος,βετεράνος του αντιστασιακού αγώνα, που τα άμφιά του τιμούν το αντιστασιακό νόημα της ΠΕΑΕΑ.

Την εκδήλωση οργάνωσαν τα παραρτήματα ΠΕΑΕΑ Ν. Ερυθραίας και Β. Αττικής με τη συνεργασία του δημάρχου Αυλώνας Δημητρίου Κυριακού,που χαιρέτισε θερμά στην εκδήλωση, στην πρωτοβουλία και τις ενέργειες του οποίου οφείλεται η ανέγερση μνημείου στην περιοχή της μάχης.

Παρευρέθηκαν επίσης ο επίτιμος και ο νυν δήμαρχος Καισαριανής Π. Μακρής και Γ. Κατημερτζής,αντιπροσωπεία του τοπικών οργανώσεων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Κεντρικοί ομιλητές ήταν η Ανθη Λουκάτου,μέλος του Νομαρχιακού Συμβουλίου της ΚΝΕ και ο Σ. Σταματούλας,πρόεδρος της ΠΕΑΕΑ Ν. Ερυθραίας. Η πρώτη ομιλήτρια αναφέρθηκε στο ιστορικό της μάχης και ο δεύτερος ιστόρισε την πάλη του ελληνικού λαού κατά των κατακτητών κάτω από την καθοδήγηση του ΕΑΜ.

Χαιρετισμό εκ μέρους του ΔΣ της ΠΕΑΕΑ απηύθυνε ο Σπύρος Διλιντάς,ο οποίος συνεχάρη τον αρχιμανδρίτη, που το ιερατικό του σχήμα δεν τον απέσπασε από την ενεργό δράση για την πραγματοποίηση των ιδανικών και στόχων του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Επίσης συνεχάρη τον δήμαρχο Αυλώνα για τη συμβολή του στην ανέγερση του μνημείου και την πραγματοποίηση των ετήσιων αντιστασιακών εκδηλώσεων, ενώ επέκρινε την απουσία του νομάρχη και των άλλων κυβερνητικών παραγόντων.

Τα Κεντρικά Γραφεία της ΠΕΑΕΑ διοργανώνουν την Τετάρτη 9-12-98 στις 8 μ.μ.συνεστίαση στο κέντρο "ΝΗΣΙΩΤΙΚΑ" (Καυτατζόγλου 46, Πατήσια, τηλ.: 2286.557-2288.722), με πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα από δημοτικά και τραγούδια της Αντίστασης και του αγώνα. Τιμή κατ' άτομο 4.000 δρχ. (Στην τιμή συμπεριλαμβάνονται και τα ποτά).

• Η ΠΕΕΠΠ (Θεσσαλονίκης) καλεί τα μέλη και τους φίλους της να πάρουν μέρος στη συνεστίαση που διοργανώνει την Παρασκευή 11-12-98 στις 8 μ.μ. στο κέντρο "ΤΣΑΚΝΑΝΤΥ" (Ι. Γωγούση 15, πάρκο Τερψιθέας, Σταυρούπολη Θεσσαλονίκη) και είναι αφιερωμένη στα 50 χρόνια από τη διάσωσης των παιδιών του Εμφυλίου Πολέμου.

• Το Παράρτημα Μελισσίων καλεί τα μέλη του και όλο τον κόσμο της περιοχής να παραστεί την Κυριακή 6-12-98 στις 11 π.μ.,στα αποκαλυπτήρια του μνημείου Εθνικής Αντίστασης στην ομώνυμη πλατεία (τέρμα λεωφορείων Ανω Μελισσίων).
• Ο Σύλλογος Εκτελέσεις Περιφέρειας Γυθείου,Προσφορά και θυσία στο βωμό της λευτεριάς,το Παράρτημα Λακωνίας της ΠΕΑΕΑ και οι συγγενείς των θυμάτων πραγματοποιούν διήμερη εκδρομή, για να τελέσουν μνημόσυνο την Κυριακή 6-12-98 στους 41 πατριώτες που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς το Δεκέμβρη του 1943 στον Κάμπο Μαυροβουνίου - Πασσαβά (Γυθείου).
• Αναχώρηση πούλμαν αύριο Σάββατο 5-12-98 στις 8 π.μ. από την πλατεία Εθνικής Αντίστασης (Παλιό Δημαρχείο) Αθήνα. Δηλώσεις συμμετοχής τηλ.: 8837.086, 8234.296. Για την ΠΕΑΕΑ και ΠΕΑΤΑΘ (το αυτό μέρος και ώρα) δηλώσεις συμμετοχής τηλ.: 5817.384, 8831.368.
• Το Παράρτημα Ταύρου της ΠΕΑΕΑ και ο δήμος πραγματοποιούν την Κυριακή 6-12-98 στις 10 π.μ. εκδήλωση στην πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου (Αγίας Σοφίας) για να τιμήσουν τη μνήμη των ηρώων πατριωτών του Δήμου Ταύρου, που εκτελέστηκαν από τους Γερμανοφασίστες και ντόπιους συνεργάτες τους. Πορεία θα κατευθυνθεί στον τόπο όπου εκτελέστηκαν (Χαμοστέρνας και Χάρμανλη) και θα ακολουθήσει επιμνημόσυνη δέηση.
• Ο Παμμικρασιατικός Σύνδεσμος Πατρών και Περιχώρων και το Παράρτημα Πάτρας της ΠΕΑΕΑ διοργανώνουν την Κυριακή 6-12-98 στις 10.30 π.μ. στην πλατεία Ελευθερίας, εκδήλωση τιμής και μνήμης για τους εκτελεσμένους νεολαίους ΕΠΟΝίτες της συνοικίας των Προσφυγικών της Πάτρας, από τους Γερμανοφασίστες κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Καλείται ο λαός της πόλης να τιμήσει με την παρουσία του τους πεσόντες.

• Στο λογαριασμό που ανοίχτηκε στην Εμπορική Τράπεζα με αριθ. 45597041, για τη συγκέντρωση χρημάτων που σκοπό έχει την ανέγερση μνημείου με την προτομή του ήρωα Θύμιου Καψή καπετάν "Ανάποδου" στην Εύβοια, οι προσφορές συνεχίζονται. Εκτός των πρώτων καταθετών και ο αντιστασιακός Αλέκος Γιασεμάκης κατέθεσε 30.000 δρχ.

Γίνεται έκκληση στους αγωνιστές και αγωνίστριες να βοηθήσουν στην τιμητική αυτή προσπάθεια.

Δημοσιεύουμε αποσπάσματα της συνοδευτικής επιστολής στο υπόμνημα - αναφορά των αγωνιστών της ΠΕΑΕΑ Τρικάλων, όπου ο δήμαρχος Τρικκαίων του Ν. ΤρικάλωνΚων. Παπαστεργίου,υπέβαλε προς τον Κ. Σημίτη:

"Κύριε πρωθυπουργέ, στο υπόμνημα των αγωνιστών της ΠΕΑΕΑ της Νομαρχιακής Επιτροπής Τρικάλων, τα αιτήματα τα οποία θίγουν είναι ελάχιστα και τα οποία θα έπρεπε από χρόνια η πατρίδα να είχε ικανοποιήσει.

Την ώρα που προκλητικά απολαμβάνουν οικονομικών και ηθικών αμοιβών άνθρωποι χωρίς περγαμηνές, τυχάρπαστοι και διπρόσωποι, αποτελεί ηθικά απαράδεκτη συμπεριφορά από το κράτος, η άρνηση ικανοποίησης ενός ελαχίστου αιτήματος προς εκείνους, οι οποίοι έδωσαν ικμάδα και αίμα για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι.

Η γενιά μας, η οποία έζησε τη φρίκη του πολέμου, η γενιά που πέρασε μέσα από τις συμπληγάδες του φασισμού και γεύτηκε τόσες ψυχικές συγκλονίσεις, αυτή η γενιά είναι σε θέση να εκτιμήσει σωστά την τεράστια, την ανεπανάληπτη προσφορά αυτών των σακατεμένων αγωνιστών.

Ως δήμαρχος μιας περιοχής που έδωσε το "παρών" στην Εθνική Αντίσταση από τις πρώτες, είμαι υποχρεωμένος να σας δηλώσω την πλήρη συμπαράστασή μου προς αυτούς που αποτελούν τη ζωντανή ιστορία μιας τραγικής, αλλά εξίσου ένδοξης εποχής".

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΕΝΤΟΣ το βιβλίο του Δημήτρη Κόλια (Κατσαντώνη) η "Η ΒΟΙΩΤΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ" - Από τη δράση του ΙΙ/34 Τάγματος του ΕΛΑΣ.

Ο συγγραφέας γεννήθηκε το 1921 στο Πυρί Θήβας οργανώθηκε στο ΕΑΜ Θήβας και στο ΚΚΕ και το 1943 κατατάχτηκε στον ΕΛΑΣ Βοιωτίας, όπου υπηρέτησε στο ΙΙ/34 Τάγμα του Κρόνου. Με το ψευδώνυμο "Κατσαντώνης", συμμετείχε σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Γερμανών και Ιταλών κατακτητών, ενώ αντιμετώπισε τα αγγλικά στρατεύματα και τις δυνάμεις των ταγματασφαλιτών το Δεκέμβρη του 1944. Το 1947 κατατάχτηκε στο ΔΣΕ και το '48 συνελήφθη και καταδικάστηκε από στρατοδικείο, όπου παρέμεινε φυλακισμένος έως το 1961. Τον Απρίλη του '67 συνελήφθη από τη χούντα και παρέμεινε στο στρατόπεδο της Λέρου ως το 1971.

Διατέλεσε δημοτικός σύμβουλος και αντιδήμαρχος Θήβας από το 1975 έως το 1991.

Το βιβλίο του Δημήτρη Κόλλια, είναι ένα βιβλίο - συμβολή στην ιστορία της Βοιωτίας και αποτελεί το προσωπικό ζωντανό ημερολόγιό του, από την εποχή της Κατοχής και του Εμφυλίου. Ενα οδοιπορικό στην ύπαιθρο και τα χωριά της Βοιωτίας, στα πολεμικά μέτωπα όπου ο ίδιος ο συγγραφέας έδωσε το "παρών" ως "δρων παράγων". Σε 25 σελίδες μνημονεύονται τα ονόματα των πεσόντων συναγωνιστών του που χάθηκαν πολεμώντας, δολοφονήθηκαν χωρίς δίκη, εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς ή τις μετακατοχικές κυβερνήσεις. Η αναφορά γίνεται με βάση τον τόπο καταγωγής τους, τον τρόπο που θανατώθηκαν και το Σώμα στο οποίο υπηρετούσαν. Η έκδοση συμπληρώνεται από σπάνιες, ανέκδοτες φωτογραφίες Βοιωτών αγωνιστών.

Ο Αρχιμανδρίτης Χριστόφορος Βασίλειος, βετεράνος του αντιστασιακού αγώνα, τελεί την επιμνημόσυνη δέηση στην εκδήλωση της ΠΕΑΕΑ.

Φωτογραφία του αντιστασιακού Γιώργου Λιονάκη