Μετά την απελευθέρωση από τους φασίστες κατακτητές η ΕΠΟΝ αγωνίζεται δραστήρια στο πλευρό του ΕΑΜικού κινήματος στις νέες συνθήκες, ώστε η εμπειρία της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης της νεολαίας να εκφραστεί στη συνέχεια και στην ανάπτυξη του κινήματος της νέας γενιάς. Τα προβλήματα πολλά και δύσκολα, αφού η άρχουσα τάξη και οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές θέλουν να τσακίσουν το λαϊκό κίνημα με κάθε μέσο. Σ' αυτή την επιδίωξη η νεολαία βρίσκεται στο στόχαστρο.

Το 1945 οι Αγγλοι σπέρνουν τα ναρκωτικά: Η ΕΠΟΝ δίνει άμεση απάντηση. Στις επιδιώξεις των Εγγλέζων και των ντόπιων υποτακτικών τους μέχρι χτες "σύμμαχοι", έμπαινε εμπόδιο η νεολαία των 650.000 ΕΠΟΝιτών. Μια νεολαία που δημιουργούσε το νέο άνθρωπο με αξίες και ιδανικά κόντρα στις επιδιώξεις των άλλων ιμπεριαλιστών.

Βλέποντας με τι νεολαία έχουν να κάνουν, έριξαν στη μάχη, πλάι στη φωτιά και το σίδερο, ένα ακόμα όπλο τους, τα ναρκωτικά!

Η ΕΠΟΝ, μέσα από τη "Νέα Γενιά" ξεσκεπάζει το σατανικό σχέδιο. Να τι γράφει στο φύλλο 72:

"Ενα δράμα μεγάλο ξετυλίγεται στη χώρα μας. Ενα χέρι σατανικό, χέρι ξένο οργανώνει και κατευθύνει όλη αυτή την προσπάθεια για το μπάσιμο και το ξάπλωμα του χασίς στην Ελλάδα. Είναι το εγγλέζικο χέρι που έχει ξεσκολίσει στις αποικίες. Αιώνες ολόκληρους σκορπάει το χασίς στις Ινδίες, στην Κίνα, στην Αίγυπτο, για να θεμελιώνει πιο σίγουρα την κυριαρχία του.

Πριν από τον πόλεμο μόνο σε δύο τρεις μεγάλες πόλεις υπήρχαν καταγώγια και χασισοποτεία. Θυμάται κανείς με ανατριχίλα τα ανθρώπινα ράκη που γυρόφερναν στο Βαρβάκειο ή στην Καστέλλα!

Με πολεμική σβελτάδα τώρα, μεταφέρεται σε χοντρές πλάκες απ' τ' αγγλικά λιμάνια της Μέσης Ανατολής. Καλοπληρωμένοι πράκτορες, αφού το μετατρέψουν στα γνωστά "τσιγαριλίκια", το μοιράζουν σε όλα τα μικρομάγαζα. Ολοι οι δρόμοι ανοιχτοί για τα ποικιλόχρωμα στρατεύματα και το χασίς όλο και ξαπλώνεται και στο πιο απομακρυσμένο σημείο της Ελλάδας.

"Στην Ηπειρο, το χασίς φτάνει μπόλικο και καλά συσκευασμένο. Στην Πρέβεζα, Πάργα, Ηγουμενίτσα Κέρκυρα. Στρατιωτικά αυτοκίνητα το μεταφέρουν ακόμα και από την Αθήνα στην Αρτα. Πάνε πια οι παλιοί καιροί που για τη μεταφορά οι έμποροι του χασίς μεταχειρίζονταν τα πιο απίθανα μέσα. Τώρα κινείται πάνω στους δημόσιους δρόμους και χαίρει "συμμαχικής προστασίας".

Απέναντι σ' αυτό το οργανωμένο έγκλημα ενάντια στην ελληνική νεολαία, η ΕΠΟΝ ανοίγει μέτωπο αντεπίθεσης. Το ΚΣ της, στη β Ολομέλειά του (20 - 22 Ιούνη 1946) καταγγέλλει την επιχείρηση διαφθοράς και τους εμπνευστές της και καλεί τα ελληνικά νιάτα σε εθνικό συναγερμό. Η διακήρυξη της ΕΠΟΝ έλεγε:"Ολες οι οργανώσεις των νέων, αθλητικές,, προσκοπικές, μορφωτικές, ανοίξτε διάπλατα τις πόρτες σας στις εκατοντάδες χιλιάδες νέους και παιδιά της Ελλάδας που θέλουν να λυτρωθούν από το δρόμο του σπαραγμού, της απόγνωσης και του εκφυλισμού που τους σπρώχνουν. Βοηθήστε με θέρμη τα νιάτα να αδελφωθούν και να κερδίσουν μια ανώτερη εκπολιτιστική ζωή...

... ΕΠΟΝΙΤΕΣ, ΕΠΟΝΙΤΙΣΣΕΣ!

Κάντε τις οργανώσεις σας κέντρα συμφιλίωσης και χαράς των νέων. Κάντε τις θερμοκήπια πατριωτικής και δημοκρατικής διαπαιδαγώγησης για τα μικρά μας αδέλφια, για τα παιδιά. Δώστε σε όλα τα παιδιά του λαού μας την αγνή χαρά των σπορ, της τέχνης, του παιχνιδιού, της επιστήμης και με αυτά μορφώστε τους νέους ανθρώπους. Βοηθήστε τα νιάτα να λύσουν το τραγικό πρόβλημα της ζωής τους, του επαγγελματικού τους προσανατολισμού, του δικού τους μέλλοντος.

ΞΥΠΝΗΣΤΕ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΑΠ' ΤΙΣ ΚΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΩΣ ΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ, ΠΑΝΤΟΥ ΟΠΟΥ ΕΝΕΔΡΕΥΕΙ Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ, Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ, Η ΑΠΟΝΕΚΡΩΣΗ, ΤΗ ΦΛΟΓΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΖΩΗΣ, ΤΗΝ ΠΝΟΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ. ΤΟ ΛΕΒΕΝΤΙΚΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ, ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΑ, ΤΟΥ ΕΠΟΝΙΤΗ!"

Η ΕΠΟΝ της Αθήνας σε προκήρυξή της αναφέρει: "... Η καταπολέμηση της διαφθοράς πρέπει να γίνει υπόθεση ολόκληρου του λαού, τον ίδιων των νέων. Οι γονείς, οι δάσκαλοι, τα επαγγελματικά, συνδικαλιστικά και επιστημονικά σωματεία, οι λαϊκές οργανώσεις των νέων, ο Τύπος, πρέπει να πρωτοστατήσουν στη μάχη ενάντια στο χασίς, τη διαφθορά, τον εκφυλισμό και την επέκτασή τους, για τη σωτηρία της νεολαίας"...

Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, κόντρα στις νέες δυσκολίες που καθημερινά δημιουργούνταν από την ντόπια και ξένη αντίδραση, μέσα από συνεχείς διωγμούς και τρομοκρατικές ενέργειες, η ΕΠΟΝ συνεχίζει τους αγώνες της για τη δημοκρατία, τις κοινωνικές και πολιτιστικές της διεκδικήσεις, του αγώνα για την ανοικοδόμηση της χώρας, με σύνθημα "ΝΕΟΙ, ΜΟΝΑΧΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ ΘΑ ΣΩΘΕΙ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ" και "Η ΝΕΟΛΑΙΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΣΤΗ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ".

Το κύμα τρομοκρατίας είχε σαν αποτέλεσμα τον πυρπολισμό και τη λεηλασία αμέτρητων λεσχών, πολιτιστικών συλλόγων, βιβλιοθηκών και γραφείων της ΕΠΟΝ σε όλη την Ελλάδα.

Η ΕΠΟΝίτες δεν το βάζουν κάτω. Με μια πλατιά πολύπλευρη και πολύμορφη πολιτιστική - αθλητική δράση, στάθηκε εμπόδιο στις επίμονες προσπάθειες της αντίδρασης να αποπροσανατολίσει τη νεολαία με την ξενόφερτη υποκουλτούρα και τη διαφθορά.

Με πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ, η Ενωση πολιτιστικών οργανώσεων ανέπτυξε πανελλαδική δράση. Οι ενιαίες φοιτητικές επιτροπές οργάνωσαν καλλιτεχνικό φεστιβάλ με θεατρικά και μουσικά προγράμματα στα Προπύλαια με χιλιάδες ακροατές. Στα κεντρικά γραφεία της ΕΠΟΝ λειτουργούσαν όμιλοι νέων συγγραφέων και καλλιτεχνών.

Η ΕΠΟΝ αναδιοργάνωσε τους αθλητικούς και ποδοσφαιρικούς ομίλους, ξαναζωντάνεψε την Ομοσπονδία Ποδοσφαιρικών και Αθλητικών Σωματείων και διεξήγαγε πρωταθλήματα και αγώνες. Διοργανώθηκε μεγάλη συγκέντρωση αθλητικών παραγόντων και αθλητών, στην οποία μίλησε ο τότε ΓΓ του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης.

Στη "Ν. Γ.", αρ. φύλλου 52, 1.7.1945 σε άρθρο, με τίτλο "Στην Ελλάδα που περιβρέχουν οι θάλασσες" "Οι Ελληνες δεν ξέρουν κολύμπι!", γράφει:

"... Πριν από λίγα χρόνια ιδρύθηκε στην Αθήνα το μοναδικό κολυμβητήριο που είναι σχεδόν απλησίαστο για το λαό τη στιγμή που το εισιτήριο διατιμήθηκε 150 δρχ. Εξάλλου οι προπονητές είναι ολοένα απασχολημένοι με τ' αστέρια, με τους φίλους άσους και δεν έχουν καιρό ν' ασχοληθούν μ' αυτούς που διψάνε και λαχταρούν να μάθουν κολύμπι.

Πολιτισμός και συμβολή στην αθλητική αναγέννηση της χώρας μας θα ήταν, αν η Ολυμπιακή Επιτροπή κανόνιζε δυο φορές την εβδομάδα ορισμένες ώρες δωρεάν την είσοδο στους νέους και στα κορίτσια του λαού, αν διόριζε πέντε δέκα προπονητές...

...Η θαλασσινή Ελλάδα θα 'πρεπε κάθε χρόνο να οργανώνει λαϊκούς αγώνες, που θα ήταν μια θαλασσινή αποθέωση και ένα μεγάλο αθλητικό πανηγύρι του αφρού και του κύματος".

Στις 17 Γενάρη 1947, άρχισε η "Δίκη της ΕΠΟΝ". Μια δίκη στημένη, με μια απόφαση δικαστηρίου υπαγορευμένη και προκαθορισμένη. Στις 20 Φλεβάρη 1947, με απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, η ΕΠΟΝ "διαλύθηκε", αλλά μόνο τυπικά.Η δράση της συνεχίστηκε σε άλλες πια συνθήκες που επέβαλαν ο ιμπεριαλισμός και η ντόπια άρχουσα τάξη, στον εμφύλιο πόλεμο.

Η δράση της στη διάρκεια του Εμφύλιου, απλώνεται στις περιοχές που δρα ο ΔΣΕ, αλλά ταυτόχρονα έχει τις δικές της μάχιμες μονάδες, τους δύο λόχους της Δημοκρατικής Νεολαίας. Ακόμη μετά την ήττα και την υποχώρηση του ΔΣΕ στις Λαϊκές Δημοκρατίες και την ΕΣΣΔ, η ΕΠΟΝ αναλαμβάνει καθήκοντα σε εντελώς πλέον πρωτόγνωρες συνθήκες για τη διαπαιδαγώγηση των νέων, των παιδιών που πέρασαν στις χώρες του σοσιαλισμού για να γλιτώσουν από τη βαρβαρότητα του μοναρχοφασισμού και των ιμπεριαλιστών, αλλά και για τη μόρφωση και την ανάπτυξη του νέου ανθρώπου, ενός πραγματικά νέου τύπου ανθρώπου, που συμβάλλει στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, διατηρώντας ταυτόχρονα τα λαϊκοπατριωτικά επαναστατικά του χαρακτηριστικά, σαν νέος διεθνιστής.

Η ΕΠΟΝ κατάφερε να κερδίσει τη θέση της στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, να έχει αποτελεσματικότητα, να συσπειρώσει στις γραμμές της τη συντριπτική πλειοψηφία της νεολαίας, να αγωνιστεί η νέα γενιά ενάντια στην πείνα και το θάνατο, τη διαφθορά, το φασισμό και τον εθνικισμό, για μια Ελλάδα λεύτερη, για μια Ελλάδα της προόδου, της ειρήνης.

Στην Ελλάδα των μεταπολεμικών χρόνων, με τη συμβολή του ΚΚΕ, ιδρύεται η Νεολαία της ΕΔΑ, και αργότερα η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, η οποία στις δοσμένες συνθήκες συμβάλλει στην ανάπτυξη του φιλειρηνικού δημοκρατικού νεολαιίστικου κινήματος, συσπειρώνοντας πλατιές μάζες νεολαίας στην πάλη για τα δικαιώματά τους. Συνέβαλε στην ανάπτυξη του μαθητικού και του φοιτητικού κινήματος, ενώ επιδρούσε, ώστε να συμμετέχουν δραστήρια οι νέοι εργαζόμενοι στο συνδικαλιστικό κίνημα. Οι "Λαμπράκηδες" αναπτύσσουν μεγάλη δραστηριότητα σε μορφωτικά, πολιτιστικά ζητήματα, ανοίγουν λέσχες για ανάλογες νεολαιίστικες δραστηριότητες, ενώ σημαντική είναι οι συμβολή τους στους μεγάλους αγώνες για την παιδεία που έμειναν στην ιστορία του κινήματος στην προδικτατορική Ελλάδα από το αίτημα της διεκδίκησης του 15% του κρατικού προϋπολογισμού για την εκπαίδευση. Βεβαίως, η ΔΝΛ δεν ήταν οργάνωση με αρχές και χαρακτηριστικά που να στηρίζονται στο μαρξισμό - λενινισμό. Απ' αυτήν την άποψη, δεν ήταν σε θέση να οργανώσει το κίνημα της νεολαίας με ταξικό προσανατολισμό ούτε να διαπαιδαγωγήσει τη νεολαία με τις αρχές και τα ιδανικά μιας επαναστατικής κομμουνιστικής οργάνωσης. Παρ' όλ' αυτά, συνέβαλε στη συνέχεια της πορείας του νεολαιίστικου κινήματος σε μια εποχή δύσκολη για το ίδιο το λαϊκό κίνημα. Και πρέπει επίσης να υπογραμμίσουμε ότι σ' όλη αυτή τη δραστηριότητα συνέβαλαν οι κομμουνιστές μέσα από τις γραμμές της για να παρουσιάσει το έργο και τη δράση που ανέπτυξε.

Σήμερα που οι συνθήκες είναι διαφορετικές, η νεολαία πρέπει να αντλήσει διδάγματα, μέσα από την τεράστια ιστορική πείρα, τόσο από την πολύπλευρη δράση της ΟΚΝΕ, όσο και την πολύμορφη δράση της ΕΠΟΝ, αλλά και ως ένα βαθμό της ΔΝΛ, για την ανάπτυξη της πάλης. Να φωτιστούν τα προβλήματα του νεολαιίστικου κινήματος και κυρίως να δοθεί ο δρόμος για τη διέξοδο - τη λύση των προβλημάτων, που είναι η πάλη για το σοσιαλισμό, με τη συγκρότηση του ΑΑΔΜ πάλης.

Μ. Κ.

Συνεχίζεται