ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠ' ΤΟΝ ΠΑΡΑΝΟΜΟ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ

Η λήξη του εμφυλίου πολέμου άνοιγε μια νέα περίοδο σκληρών ταξικών αγώνων - ίσως των σκληρότερων που διεξήγαγαν σ' όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα - για το ΚΚΕ, το εργατικό και το ευρύτερο προοδευτικό - λαϊκό κίνημα. Δεν ήταν μόνο η ήττα του Δημοκρατικού Στρατού που υπογράμμιζε τη σοβαρότητα της κατάστασης, αλλά και η βαθιά παρανομία, ο σκοταδισμός της κυρίαρχης τάξης, τα πογκρόμ εναντίον των λαϊκών αγωνιστών και των προοδευτικών ανθρώπων, ο εξαναγκασμός στη διέξοδο της πολιτικής προσφυγιάς ενός μεγάλου μέρους μελών και στελεχών του ΚΚΕ, καθώς και του μεγαλύτερου μέρους της ηγεσίας του, οι φυλακίσεις, οι εξορίες, τα βασανιστήρια, οι εκτελέσεις, οι δολοφονίες. Ηταν επίσης η αμερικανική επικυριαρχία και ο λακεδισμός των ντόπιων προς τους ξένους, ο εξοστρακισμός από το ελληνικό λεξιλόγιο των εννοιών της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας, της ειρήνης. Σε γενικές γραμμές - που όμως είναι αδύνατο έστω και ελάχιστα να απεικονίσουν την πραγματικότητα - η χώρα μετά τον εμφύλιο βίωσε την πιο στυγνή, την πιο ανελέητη, την πιο αδίστακτη ταξική δικτατορία, μια δικτατορία που η επιβολή της ερμηνεύεται μόνο αν υπολογίσει κανείς ότι ο καπιταλισμός στην Ελλάδα δεν μπορούσε αλλιώς να σταθεροποιηθεί και να επιβληθεί, ύστερα από το έπος της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και το νέο τύπο εξουσίας που αυτή δημιούργησε.

Σε μια ομιλία του στη Βουλή, το Φλεβάρη του 1955, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος υπήρξε άκρως αποκαλυπτικός για το χαρακτήρα, την ιδεολογία και την πολιτική - αστυνομική πρακτική του μετεμφυλικού καθεστώτος, ενός καθεστώτος που, έτσι όπως το περιέγραψε αυτός ο εξέχων υποστηρικτής του, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τον πλέον ακραιφνή φασισμό:

"Η Δημοκρατία - έλεγε σε κείνη την ομιλία του ο Π. Κανελλόπουλος - δεν μπορεί να παραμείνει απαθής έναντι έστω και των τύποις μη δρώντων κομμουνιστών. Διότι και τύποις μη δρων κομμουνιστής, δηλαδή μη δολοφονών, μη προβαίνων εις ενεργείας εμφανώς βιαίας, και αυτός ακόμη προβαίνει εις βιαίαν σκέψιν, διότι η σκέψις του δεν είναι δημοκρατική και ομαλή, αλλ' είναι βιαία. Και εφ' όσον είναι βιαία η σκέψις είναι κατ' ουσίαν πράξις και όχι απλή σκέψις" (Πρακτικά Βουλής 21/2/1955).

Σε τέτοιες συνθήκες δρούσαν οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες μετά τον εμφύλιο. Στις συνθήκες ενός καθεστώτος που ποινικοποιούσε, δίωκε και επιδίωκε να εξαλείψει όχι μόνο κάθε πράξη που ήταν αντίθετη προς αυτό, αλλά και κάθε σκέψη που το αμφισβητούσε. Προπαντός τη σκέψη και ειδικώς την ανατρεπτική, την επαναστατική σκέψη. Σ' αυτές λοιπόν τις συνθήκες οι παράνομοι κομμουνιστές στην Ελλάδα κατάφερναν, ανάμεσα στ' άλλα, να βγάζουν και το "Ρ".

Οι σημερινές "Στιγμές της ιστορίας", ολοκληρώνοντας έναν κύκλο αναδημοσιεύσεων, από παλιά φύλλα του "Ρ", αφιερωμένο στα 80 χρόνια του ΚΚΕ, θα σταθούν σε δύο παράνομα, των αρχών της δεκαετίας του '50, δισέλιδα, φύλλα της εφημερίδας μας:

Το πρώτο είναι της Κυριακής 12 Νοέμβρη 1950, απ' όπου θα αναδημοσιεύσουμε το κύριο άρθρο, της πρώτης σελίδας, που είναι αφιερωμένο στα 32 χρόνια του Κόμματος, καθώς και δύο πολιτικά σχόλια (ένα από την πρώτη κι ένα από τη δεύτερη σελίδα) που αφορούν τον πόλεμο της Κορέας.

Το δεύτερο είναι της Κυριακής 7 Γενάρη 1951. Λίγες μέρες πριν, το Δεκέμβρη του '50, οι παράνομες οργανώσεις του Κόμματος είχαν δεχτεί ισχυρότατο χτύπημα με κορυφαίο γεγονός τη σύλληψη του Ν. Μπελογιάννη. Απ' αυτό το φίλο αναδημοσιεύουμε:

- Τη δήλωση - υπόσχεση των κομμουνιστών Αθήνας - Πειραιά με τίτλο "ΤΟ ΚΚΕ ΕΙΝΑΙ ΑΚΑΤΑΝΙΚΗΤΟ", που αποτελεί και την απάντησή τους στις συλλήψεις.

- Το κύριο άρθρο της εφημερίδας με τίτλο "ΤΟ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΑΦΗΝΙΑΣΜΑ ΤΩΝ ΔΗΜΙΩΝ ΔΕ ΜΑΣ ΛΥΓΙΖΕΙ", που έχει ως επίκεντρό του τις συλλήψεις και τα γενικότερα μέτρα τρομοκράτησης του λαού.

- Μια σειρά σχόλια γύρω από τον αγώνα για το ψωμί του λαού, την ειρήνη και τη γενική αμνηστία, αλλά και γύρω από το μισθό του μονάρχη που ήταν άμεσα συνδεδεμένος με τα λαϊκά προβλήματα, έστω και ως εμπαιγμός της λαϊκής δυστυχίας και ανέχειας.