ΤΕΛ ΑΒΙΒ.-

Σε πρόωρες εκλογές οδεύει, τελικά, το Ισραήλ, καθώς οι αλλεπάλληλες προσπάθειες του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου να διασώσει τον κλυδωνιζόμενο κυβερνητικό συνασπισμό του με την ακροδεξιά δε φαίνεται να απέδωσαν τα αναμενόμενα. Η Επιτροπή Νόμων και Συντάγματος της Κνεσσέτ όρισε, μετά από συμφωνία των δύο μεγαλύτερων κομμάτων "Λικούντ" και "Εργατικού Κόμματος", την 17η Μάη ως ημερομηνία προσφυγής στις κάλπες και αναμένεται το σύνολο του Κοινοβουλίου να εγκρίνει την ημερομηνία αυτή την προσεχή Δευτέρα.

Η προεκλογική περίοδος, όμως, έχει ήδη αρχίσει, καθώς τα σενάρια των υποψηφιοτήτων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Αν και είναι εμφανές ότι η ισραηλινή κοινή γνώμη δεν είναι διόλου ευχαριστημένη από τους, ως τώρα, χειρισμούς του Μπέντζαμιν Νετανιάχου τόσο όσον αφορά στην ισραηλινο-παλαιστινιακή "ειρηνευτική διαδικασία", όσο και όσον αφορά στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που προσπάθησε να μεθοδεύσει (ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων, μείωση προσωπικού, πάγωμα μισθών κλπ.), τη δυσαρέσκεια αυτή δε φαίνεται να την καρπώνεται, μόνο, το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα και ο ηγέτης του Εχούντ Μπάρακ.

Στον προεκλογικό στίβο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει, μέχρι στιγμής, η φημολογούμενη ως σίγουρη υποψηφιότητα του, μέχρι πριν από μία βδομάδα, Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Αμνόν Σαχάκ, ο οποίος φέρεται έτοιμος να ηγηθεί ενός νέου κομματικού κεντροδεξιού συνασπισμού. Αν και ο ίδιος ο Σαχάκ δεν έχει προβεί σε καμία επίσημη δήλωση, οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις τον αναδεικνύουν ως βασικό υποψήφιο για την πρωθυπουργία. Ο Σαχάκ ήταν μία από τις κύριες αιτίες που, σύμφωνα με πληροφορίες, Μπάρακ και Νετανιάχου συμφώνησαν στην ημερομηνία της 17ης Μάη, θεωρώντας ότι όσο περισσότερο διαρκέσει η προεκλογική περίοδος, τόσο περισσότερο θα αναγκαστεί να παρουσιάσει τις απόψεις του και κατά συνέπεια να εκτεθεί και να φθαρεί και ο, μέχρι σήμερα, αλώβητος στρατιωτικός.

Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, όμως, αντιμετωπίζει προβλήματα και μέσα στον ίδιο το χώρο του. Ο μοναχογιός του πρώην πρωθυπουργού Μεναχέμ Μπεγκίν, Μπένι, ο οποίος είχε αποχωρήσει, εδώ και μερικούς μήνες από το "Λικούντ", υποστηρίζοντας ότι δεν πρέπει να γίνει καμία παραχώρηση προς τους Παλαιστινίους, θέτει υποψηφιότητα, αν και δεν είναι ιδιαίτερα λαοφιλής. Υποψηφιότητα απειλεί να θέσει και ο Ούζι Λαντάου, του "Λικούντ", με απόψεις ανάλογες του Μπένι Μπεγκίν, ενώ βέβαιη θεωρείται η υποψηφιότητα του πρώην υπουργού Οικονομικών Νταν Μεριντόρ, ο οποίος θα ηγηθεί ενός, επίσης, κεντροδεξιού συνασπισμού. Στο πλευρό του Μεριντόρ έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να βρεθούν οι υπουργοί Επικοινωνιών Λιμόρ Λιβνάτ και Αμυνας Γιτζάκ Μοντερχάι.

Ο ίδιος, πάντως, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, επικαλούμενος και την ενθουσιώδη υποδοχή που του επιφύλαξαν τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματός του κατά τη διάρκεια έκτακτης σύγκλησής της, υποστηρίζει ότι το "Λικούντ" είναι ενωμένο μπροστά στη νέα εκλογική μάχη. Το σίγουρο είναι ότι τα προβλήματα της, ήδη, ταλαντευόμενης "ειρηνευτικής διαδικασίας" θα ενταθούν και τίποτα δεν εγγυάται ότι θα διευθετηθούν μετά τις εκλογές, καθώς μεγάλη μερίδα των υποψήφιων πρωθυπουργών τάσσονται ανεπιφύλακτα υπέρ της σκληρής τακτικής και της αδιαλλαξίας απέναντι στους Παλαιστινίους, τακτική που ανέδειξε τον Νετανιάχου στην εξουσία και κατάφερε, έστω και δύο χρόνια, να δώσει ζωή στον ακροδεξιό συνασπισμό του.

Πάντως, όπως δήλωνε ο Παλαιστίνιος διαπραγματευτής Χασάν Ασφούρ, θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι η μονομερής ανακήρυξη της παλαιστινιακής ανεξαρτησίας, στην οποία ο Γιάσερ Αραφάτ είχε ανακοινώσει ότι θα προχωρήσει στις 4 Μάη, θα αναβληθεί για μετά το πέρας των ισραηλινών εκλογών.Και αυτό γιατί, όπως εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές, η παλαιστινιακή ηγεσία δεν επιθυμεί να δώσει έρεισμα υποστήριξης στους ακροδεξιούς διεκδικητές της εξουσίας, που θα σπεύσουν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να μαζέψουν ψήφους αναποφάσιστων, λίγες μέρες πριν από την κρίσιμη εκλογική μάχη.

Ο 54χρονος πρώην επιχειρηματίας με τα καλοραμμένα γκρίζα κοστούμια και το κομψό μουστάκι δηλώνει "πεπεισμένος" ότι την επόμενη βδομάδα θα παρουσιάσει κυβέρνηση, που θα "ενώσει" την Τουρκία, στον Πρόεδρο Ντεμιρέλ. Πόθεν άραγε αντλεί ο Γιαλίμ Ερέζ τόση αισιοδοξία;

Η παρέλαση πολιτικών παραδόξων στην Τουρκία δεν έχει τέλος. Πρώτα ο Πρόεδρος αρνείται να αποδώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του πρώτου κόμματος της Βουλής - ως όφειλε. Μετά καλεί τον άλλοτε πιο μισητό πολιτικό εχθρό του, τον "σοσιαλδημοκράτη" Μπουλέντ Ετσεβίτ (που τον ανέτρεψε το 1978, για να σχηματίσει μια κυβέρνηση με αποστατήσαντες βουλευτές του κόμματος του Ντεμιρέλ, δύο χρόνια πριν το πραξικόπημα του Κενάν Εβρέν) και του την αναθέτει. Οταν αυτός αποτυγχάνει, αποφασίζει να τη δώσει σ' έναν "ανεξάρτητο" βουλευτή, που όχι απλώς αρχηγός κόμματος δεν είναι, αλλά αποτελεί τον απερχόμενο υπηρεσιακό υπουργό Εμπορίου και Βιομηχανίας. Κι αν αυτός δεν τα καταφέρει, δηλώνει ο Πρόεδρος, απλούστατα δε θα υπάρξει άλλος εντολοδόχος πρωθυπουργός: η χώρα θα αρκεστεί στο "υπηρεσιακό" σχήμα του Γιλμάζ (που ανατράπηκε στα τέλη του Νοέμβρη, ως αναμεμειγμένος σε σκάνδαλο με τη μαφία) τουλάχιστον έως τις εκλογές του ερχόμενου Απρίλη.

Καθ' όσον αφορά τον Γιαλίμ Ερέζ, πάντως, είναι "σίγουρος" ότι θα τα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση με τη "μεγαλύτερη δυνατή κοινοβουλευτική στήριξη", λύνοντας το "αδιέξοδο" και προσφέροντας στη χώρα "κοινωνική ειρήνη" που τόσο χρειάζεται - λένε οι βιομήχανοι - για να σταθεροποιηθεί η αενάως παραπαίουσα οικονομία. Ναι;

Εχουμε και λέμε: ο Ερέζ έχει "σίγουρη" στήριξη από Μεσούτ Γιλμάζ (Κόμμα Μητέρας Πατρίδας) και Μπουλέντ Ετσεβίτ (Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς), δηλαδή τα δύο από τα τρία κόμματα της απερχόμενης κυβέρνησης. Οι "ισλαμιστές" του Κόμματος Αρετής υπό τον Ρετσάι Κιουτάν, του "δαίμονα" που οι στρατηγοί απειλούν ότι αν συμμετάσχει στην κυβέρνηση θα αναγκαστούν να παρέμβουν για να... επαναφέρουν τη δημοκρατία στην τάξη, "αναμένουν να δουν τι θα γίνει". Ο Ντενίζ Μπαϊκάλ αναμένει ομοίως. Η Τανσού Τσιλέρ δηλώνει εν εξάλλω ότι ο Ερέζ πρέπει να επιστρέψει την εντολή στον Πρόεδρο (εμφανώς ενοχλημένη, αφού ο εντολοδόχος είναι πρώην βουλευτής του "δικού της" κόμματος Ορθού Δρόμου που αποπέμφθηκε το 1997).

Το πηλίκον, ως συνήθως, είναι αβεβαιότητα. Η αισιοδοξία του Ερέζ όμως παραμένει. Να ξέρει κάτι που οι αναλυτές αγνοούν;

Τα παράδοξα εντοπίζονται και σε άλλα πεδία. Μια μυστηριώδης "αυτοκτονία" ενός εμπόρου ναρκωτικών, στη φυλακή, έφερε ξανά τη συζήτηση περί της διαφθοράς στον αφρό.

Ο ναρκέμπορος Χουσεϊν Ουζούν "επρόκειτο" να κάνει αποκαλύψεις για τις σχέσεις ανάμεσα στην αστυνομία και τη μαφία. Αλλά - κατά πολύ βολική σύμπτωση - εγκατέλειψε το μάταιο κόσμο μας.

Το πόρισμα επίσημης έρευνας για τις συνθήκες θανάτου του: "αυτοκτονία". Το περασμένο Σάββατο βρέθηκε απαγχονισμένος στις τουαλέτες της Υπηρεσίας Δίωξης Οργανωμένου Εγκλήματος στην Κωνσταντινούπολη. Μερικές μέρες πριν, έδωσε μακροσκελή κατάθεση κατηγορώντας ανώτερους αξιωματικούς της αστυνομίας της Κωνσταντινούπολης, ανάμεσά τους και τον πρώην διευθυντή της υπηρεσίας Δίωξης Ναρκωτικών της Κωνσταντινούπολης, Φερούχ Τανκούς. Ο οποίος παύτηκε στα μέσα του Δεκέμβρη επειδή δωροδοκήθηκε από Τούρκους μεγαλέμπορους ναρκωτικών.

Ο Τανκούς κατηγόρησε ανώτατους αξιωματικούς της αστυνομίας ότι δωροδοκήθηκαν από εμπόρους ναρκωτικών για να τον διώξουν από την υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών λόγω του "επιτυχημένου έργου" του.

Ο δικηγόρος του Ουζούν, Ζεκάι Σεμς, αμφισβήτησε την εκδοχή της αυτοκτονίας. Ενας άνθρωπος - είπε - που ζυγίζει 100 κιλά και έχει ύψος 1,80 μ., δεν μπορεί να κρεμαστεί σε ένα χώρο με ύψος 1,50 μ...

"Πώς ένας άνθρωπος μπορεί να καταφέρει να κρεμαστεί σε ένα χώρο μικρότερο από το ύψος του; Μία αυτοκτονία πρέπει να μοιάζει με αυτοκτονία", κάγχασε.

Οι εφημερίδες διερωτώνται: Αυτοκτόνησε; Τον σκότωσαν οι αστυνομικοί που τον ανέκριναν, φοβούμενοι μήπως αποκαλύψει ότι ομολόγησε με βασανιστήρια; Τον σκότωσε η μαφία ή άνθρωποι των αστυνομικών που κατηγορούσε;

Το σχόλιο της "Σαμπάχ" έχει την αξία του: "Σκάνδαλα που μπορούν να ανατρέψουν μία πολιτισμένη χώρα, στη δική μας χώρα αντιμετωπίζονται ως συνηθισμένα γεγονότα"...

Προεκλογική περιοδεία του Μ. Νετανιάχου

Ο Γ. Ερέζ με τον ισλαμιστή ηγέτη του Κόμματος της Αρετής Ρ. Κιουτάν