Τελικά η μεγάλη εκπαιδευτική "μεταρρύθμιση" βρήκε το δρόμο της. Μόνο που ο τρόπος, με τον οποίο πορεύεται σ' αυτόν το ναρκοθετημένο δρόμο, μου θυμίζει το γνωστό εθνόσημο: Στη μέση ο σταυρός, από τη μια πλευρά ο Ηρακλής με το μυθικό του εξοπλισμό, λεοντή ως ένδυμα και παρά πόδας το θανατηφόρο του ρόπαλο και από την άλλη ο ίδιος ημίθεος, με τη λεοντή και το θανατηφόρο του ρόπαλο παρά πόδας. Ετσι και η "μεταρρύθμιση". Στη μέση αυτή, ως σταυρός του ανείπωτου μαρτυρίου της εθνικής μας εκπαίδευσης, από τη μια πλευρά, ο εισαγγελέας της περιοχής και από την άλλη ο κύριος αστυνόμος. Φυσικά, και οι δύο με το σύγχρονο "ρόπαλο" παρά πόδας εξίσου θανατηφόρο και καθόλου μυθικό. Πραγματικό, όσο και η εντολή του υπέρτατου εισαγγελέα να παταχθούν οι καταλήψεις, να προφυλαχτεί η περιουσία των σχολείων, να ανοίξουν οι μαθητικές αίθουσες και να οδηγηθούν στη φυλακή όλοι αυτοί οι συμπαθητικοί επαναστάτες. Ολοι αυτοί οι ρομαντικοί αντιστασιακοί με τα δεκαοχτάρια και τα εικοσάρια κρυμμένα στους τσαλακωμένους ελέγχους, με τα ξαναμμένα μάγουλα, τις βραχνές φωνές, το άχρηστο βιβλίο στην κωλότσεπη και το όνειρο σκισμένη και αδιάβαστη περγαμηνή, κάτω από το εφηβικό μαξιλάρι. Μάταιη φανουρόπιτα κι αυτό, για να θυμίζει την παλιά συνήθεια των κοριτσιών, που περίμεναν με τη βοήθειά της να ονειρευτούνε τον πολυπόθητο "γαμπρό", που, κάπου εκεί, κρυμμένος στη γωνιά του τρυφερού τους μυαλού τους περιμένει για τη μεγάλη "πράξη". Ναι, "πάση θυσία", να ανοίξουν τα σχολεία, να ξαναγυρίσουν οι μαθητές ηττημένοι στα θρανία, με σπασμένες τις τρυφερές φτερούγες. Και μαζί μ' αυτούς όμοια ηττημένοι οι δάσκαλοι να ξαναβρούνε όλοι μαζί το δρόμο για τη "μάθηση", μέσα από βιβλία διάτρητα από τον πετροπόλεμο του αυταρχισμού και της άγνοιας. Μπροστά σε μαυροπίνακες κατάγραφους από τους ανορθόγραφους αγιογράφους ενός εκπαιδευτικού βυζαντινισμού, που δεν μπορεί να οδηγήσει πουθενά αλλού, παρά μονάχα στις χωματερές της ευρωπαϊκής εξάρτησης και στην ερημία της εθνικής ήττας.

Μα, είναι δυνατό να υπάρχουν υπεύθυνοι άρχοντες του νόμου και της τάξης, της παιδείας και των εθνικών στρατηγικών, τόσο μακριά από τις στοιχειώδεις παιδαγωγικές αντιλήψεις; Είναι δυνατό να υπάρχουν ακόμα και απλοί άνθρωποι της αγοράς και της αλάνας, του χωραφιού και του στάβλου, του τιμονιού και της πένας, που να πιστεύουν πως "όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος";

Και άντε και το πιστέψαμε και μεις και το πίστεψαν και όλοι οι άλλοι, αφήστε με να ρωτήσω όμως: Με ποιο δικαίωμα απέναντι στην Ιστορία οι μεν χειρίζονται το "λόγο" και οι δε τη "ράβδο"; Με ποιο δικαίωμα απέναντι στην Ιστορία μπήκε στον κοινωνικό "αργαλειό" αυτή η απίστευτη συνωμοσία ενάντια στο δικαίωμα της διαφωνίας; Ναι, μπορεί να μην είναι καλά ενημερωμένα αυτά τα τρυφερά επαναστατόπουλα, μπορεί να παρακάνουν τον "καμπόσο", μπορεί να "συντρίβουν" κάπως αδέξια τον "κάλαμόν" τους και να γίνονται στρατιώτες ενός άοπλου ρομαντικού στρατού, εμείς τι θα κάνουμε; Θα σταθούμε απέναντί τους, φορώντας τη λεοντή του Ηρακλή και κρατώντας στα χέρια το θανατηφόρο του ρόπαλο; Θα δεχτούμε την άποψη των στρυφνών νομικών κειμένων, όπου η ζωή αντιμετωπίζεται με την ψυχρότητα του δικαστικού φραγγελίου και τη σκληρότητα του αστυνομικού ροπάλου; Και όλη αυτή τη φλυαρία των τελευταίων ημερών για τους βανδαλισμούς (ποιος κερατάς την εφεύρε αυτή τη λέξη!), τους ακροβατισμούς του ΕΥΡΩ και την έκρηξη του χρηματιστηριακού τζόγου, τη διαμάχη πιλότων και ΔΣ της "Ολυμπιακής" θα την ξεπεράσουμε έτσι, παριστάνοντας μια γελοία σιωπηρή μειοψηφία, που ούτε ενημερώνεται ούτε αγανακτεί;

Δε θα σταματήσει το ρολόι της εκπαίδευσης, δηλώνει ο υπουργός της Παιδείας. Και μ' αυτούς τους χτύπους των νεανικών καρδιών, που σταματούν έξω από τις καγκελόπορτες των κλειστών σχολείων, τι θα κάνετε, κύριε υπουργέ; Είστε, στ' αλήθεια, έτοιμος να τους δώσετε το "φιλί της ζωής" με την ανάσα του εισαγγελέα και το "κλομπ" του αστυνομικού; Είπατε πως θα πίνετε τον πρωινό σας καφέ στα σχολεία, για να λύνετε επί τόπου τις απορίες και τα προβλήματα. Πήγατε μήπως στα Δολιανά της Ηπείρου, στον Ασκό Θεσσαλονίκης, στο Δισπηλιό Καστοριάς; Και κει υπάρχουν σχολειά και κει έχουν στοιβαχτεί οι απορίες έξω από τους σχολικούς αυλόγυρους. Και ο καφές τους είναι το ίδιο νόστιμος, όπως ο αθηναϊκός.

Θα το πω, λοιπόν, κι ας με κατηγορήσουν πως υπερβάλλω και πως υποκινούμαι κι εγώ, και πως άλλοι με βάζουν να τα λέω αυτά. Η εκπαιδευτική κρίση του τελευταίου καιρού δεν αντανακλά μια τυπική ανωμαλία μιας κοινωνικής λειτουργίας, της Εκπαίδευσης. Την ανωμαλία ολόκληρης της νεοελληνικής πραγματικότητας αντανακλά. Τη δυσλειτουργία της εθνικής μας λογικής και το ετοιμοθάνατον του εθνικού μας λόγου. Και προς το παρόν θα βρούμε τη λύση με τον εισαγγελέα και το χωροφύλακα. Με τις άλλες τις πληγές μας όμως, τι θα κάνουμε; Τους ματωμένους επιδέσμους ποιος θα μας τους αλλάξει; Μήπως ο Ηρακλής με τη λεοντή και το θανατηφόρο του ρόπαλο;

Ο μάντης, κατ' εξοχήν εκστατικός, λειτουργεί εντούτοις βάσει του εμμενετικού, αποτέλεσμα του αριθμού εμμονών στον εκφερόμενο από αυτόν χρησμό. Ο προσωπικός μύθος του μάντη, διευρυνόμενες, αποκαλύπτει επιμέρους "προσωπικά" μυθολογήματα της κοινωνίας, που αντανακλάται στο μικρόκοσμο ενός δραματουργήματος, όπως στον "Αγαμέμνονα" της "Ορέστειας" του Αισχύλου και στις "Τρωάδες" του Ευριπίδη. Οι δύο τραγικοί προβάλλουν έκαστος τη χαρακτηριστική της εποχής του κοσμοθεωρία μέσω της Κασσάνδρας.

Ως πρόσωπο τραγωδίας, η Κασσάνδρα "καλύπτει" την τελετουργική μανία: Μέσω της παραστάσεως θεραπεύεται ο Διόνυσος καθώς ο θεατής μυείται στο μυστήριο του θεάτρου. Ομοίως, η ποιητική μανία εκδηλώνεται υφολογικά στον άψογο λόγο του εσκεμμένου παραληρήματος της προφητείας, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι Μούσες, προστάτιδες του ποιητή. Η ερωτική μανία, διά της Κασσάνδρας, χρωματίζει έντονα το "δηξίθυμον έρωτος άνθος": Η Αφροδίτη τιμωρεί την προφήτισσα που αρνήθηκε τον έρωτα του θεού. Αλλωστε, το παραλήρημα της Κασσάνδρας κατακλύζεται από το ερωτικό αίτιο σύμφωνο της ύβρεως απέναντι στην Αφροδίτη.

Η Κασσάνδρα συνδιαλέγεται με τον τρελό του χωριού. Το παραλήρημά της, εξοργιστική ανακόλουθη απόκλιση από τον "ορθό λόγο", ελάχιστοι θνητοί δεν το φοβούνται. Καθένας βιώνει έναν θεσπισμένο εφησυχασμό. Οχι γιατί δεν ενδιαφέρουν οι χρησμοί, απόδειξη ο αριθμός σχετικών εκδόσεων κάθε αρχή της χρονιάς. Ομως, ο κοινός θνητός του σήμερα εξακτινώνει την τραγικότητά του στο κοινωνικοποιημένο σύμπαν, εξαργυρώνει την τιμή του και την αξία της ύβρεως στις αγορές του κόσμου. Σαν την Κλυταιμνήστρα και την Ιοκάστη, κλείνει τ' αυτιά στο παράπονο της Κασσάνδρας. Ισως γιατί αναγνωρίζει ομόλογες δομές. Ισως γιατί βλέπει εκεί το επερχόμενο και τη συνείδησή του κουρελιασμένη...