Η πρέσβειρα της Κούβας είχε δει πολλές φορές τον Τσε, όταν ήταν νεότερη."Συνήθιζε, λέει η ίδια, να πηγαίνει στα εργοστάσια, να κάνει περιοδείες, να συμμετέχει σε συγκεντρώσεις και έτσι είχα την ευκαιρία να τον συναντήσω πολλές φορές. Για μας, ο Τσε ήταν κάτι το ιδιαίτερο. Σ' αυτή την περίοδο, στην αρχή της Επανάστασης, ήταν αυτός που έδωσε ώθηση στην εθελοντική δουλιά. Ηταν πολύ δραστήριος άνθρωπος, τον θαυμάζαμε απεριόριστα, γιατί ήταν πολύ προικισμένος. Εργαζόταν πολύ σκληρά, ατέλειωτες ώρες, θυσίασε τον εαυτό του, θυσιάστηκε περισσότερο απ' ό,τι άλλοι. Για μας, στην Κούβα, το παράδειγμα του Τσε ήταν πολύτιμο και από ιδεολογική και από προσωπική άποψη. Ακόμα και τα παιδιά, όταν έμπαιναν στις νεολαιίστικες οργανώσεις είχαν έναν όρκο, όπου έλεγαν ότι θέλουν να γίνουν σαν τον Τσε Γουεβάρα.

"Γνώρισα περισσότερο τη συντρόφισσά του, που σήμερα εργάζεται και είναι επικεφαλής στο Μουσείο του Τσε Γκουεβάρα, όπου είναι συγκεντρωμένα τα προσωπικά του αντικείμενα. Υπήρξε μέλος του Κοινοβουλίου, εργάστηκε σκληρά και όλοι την εκτιμούν πολύ στην Κούβα. Μεγάλωσε τέσσερα παιδιά που σπούδασαν όλα.

Η Αννα Μαρία Γκονζάλες μας δέχτηκε σ' ένα απλό σαλόνι, στην πρεσβεία. Προσιτή, εγκάρδια, χαμογελαστή. Η ίδια σπούδασε νομικά, αλλά εργάστηκε πάνω από τριάντα χρόνια στο διπλωματικό κλάδο. Εχει τρία παιδιά 28, 27 και 17 χρόνων. Η μικρότερη κόρη της σπουδάζει στην Ελλάδα. "Της αρέσει πολύ η Ελλάδα, ο λαός εδώ... λέει η πρέσβειρα. Εχουμε πολλά κοινά. Οι Ελληνες είναι "ανοιχτοί", μεσογειακοί, άνθρωποι που διασκεδάζουν, που χαίρονται τη ζωή, έχουν δυνατό χαρακτήρα".

Εντυπωσιασμένη από την αλληλεγγύη που βρήκε στη χώρα μας για τον αγώνα του λαού της, μιλά για το εμπάργκο που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην πολυπαθή πατρίδα της. "Τα τελευταία χρόνια, λέει, η Κούβα αντιμετώπισε μια μεγάλη οικονομική κρίση. Θυσιάσαμε πολλά και αντισταθήκαμε, αλλά αντέξαμε. Θέλαμε να έχουμε την ανεξαρτησία μας και να προχωρήσουμε στο σοσιαλισμό".

- Σε πρόσφατη εκδήλωση, όπου προβλήθηκε ντοκιμαντέρ από τη ζωή του Ερνέστο Γκουεβάρα, διακηρύξατε ότι "στην Κούβα η επανάσταση είναι διαρκής, ότι προχωράει". Αυτό ισχύει και για τους νέους, νιώθουν έτσι απέναντι στην επανάσταση;

- Στην παλιά κοινωνία, είχαμε ανθρώπους κάθε είδους. Αλλά σήμερα οι περισσότεροι νέοι έχουν μορφωθεί, υπάρχει ένα έντονο πατριωτικό αίσθημα, ο λαός είναι συνειδητοποιημένος και η νέα γενιά γνωρίζει ότι κατορθώσαμε να έχουμε αληθινό σοσιαλισμό, αυτό είναι το πιο σημαντικό - και αν συγκριθούμε με την κατάσταση που επικρατεί σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής, της Ασίας, είμαστε πάρα πολύ καλύτερα, παρά τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες. Στην Κούβα, δε βλέπεις ζητιάνους, ούτε παιδιά που δεν πηγαίνουν σχολείο, δε βλέπεις ανθρώπους χωρίς τη δυνατότητα να πάνε στο νοσοκομείο. Είμαστε η χώρα που έχει τη μεγαλύτερη αναλογία γιατρών, σε σχέση με τον πληθυσμό. Υπάρχει ένας γιατρός για κάθε 173 ανθρώπους. Ηδη, έχουμε μια εντυπωσιακή μείωση της βρεφικής θνησιμότητας, όπου το επίπεδο έχει φτάσει τις πιο εξελιγμένες χώρες.

Οι παιδικοί σταθμοί δεν έχουν μειωθεί, όπως γίνεται σε άλλα κράτη, παρά τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες... Είναι απίστευτο, αλλά το οικονομικό μας σύστημα, σε πείσμα όλων αυτών των δυσκολιών, προχωράει, η ποιότητα της εκπαίδευσης βελτιώνεται συνεχώς και το επίπεδο είναι αρκετά υψηλό.

- Και για τις γυναίκες επίσης;

- Βέβαια, στην Κούβα δεν υπάρχει καμιά διάκριση. Εχουμε περισσότερες γυναίκες γιατρούς από άντρες, καθώς και περισσότερες τεχνικούς...

Μπορεί να υπάρχουν κάποια προβλήματα στις οικογένειες, όπου οι γυναίκες δουλεύουν πιο σκληρά από τους άντρες, έχουν μεγαλύτερα οικογενειακά βάρη. Αλλά, παρ' όλα αυτά, η νοοτροπία του λαού μας έχει αλλάξει. Σήμερα, οι άντρες συνεργάζονται περισσότερο με τις γυναίκες τους, βοηθάνε στα κοινά καθήκοντα στην οικογένειά τους. Νομίζω ότι προοδεύσαμε αρκετά και εδώ...

- Σε τι οφείλονται τα πολλά διαζύγια;

- Ναι, έχουμε πολλά διαζύγια. Γιατί; Για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι ότι οι γυναίκες δεν εξαρτώνται πια οικονομικά από τους άντρες, ώστε να κάθονται ήσυχες και να υφίστανται οτιδήποτε, όπως γινόταν πριν. Οταν δε συμφωνούν, διαλύουν το γάμο. Ενας άλλος σημαντικός λόγος είναι ότι οι κοπέλες παντρεύονταν πολύ μικρές και όταν μεγάλωναν συνειδητοποιούσαν ότι δε διάλεξαν το σωστό σύντροφο που θα τους ταίριαζε. Βέβαια, εμείς επιδιώκουμε να υπάρχει μια σταθερή οικογένεια, ώστε και τα παιδιά να μην επηρεάζονται αρνητικά από το χωρισμό. Σήμερα, ευτυχώς, τα κορίτσια δεν παντρεύονται τόσο μικρά, όσο πριν. Ωστόσο, το πρόβλημα υπάρχει ακόμα...

- Με ποιους τρόπους το εμπάργκο επηρέασε ιδιαίτερα την καθημερινή ζωή των γυναικών;

- Από την αρχή της επανάστασης, αντιμετωπίσαμε τις πιέσεις των ΗΠΑ. Ξαφνικά όλα τα ανταλλακτικά εξαφανίστηκαν και τα τρόφιμα επίσης. Μπορώ να πω ότι οι γυναίκες ήταν αυτό το τμήμα του εργατικού δυναμικού που θυσίασε τα περισσότερα και χτυπήθηκε περισσότερο απ' όλους τους εργαζόμενους,στη χώρα μας, ιδιαίτερα αυτή την τελευταία περίοδο. Αυτές είχαν το μεγαλύτερο βάρος του σπιτιού και της οικογένειας, αυτές έπρεπε να αντιμετωπίσουν όλα τα καθημερινά προβλήματα, να βρουν τρόφιμα, να μαγειρέψουν, μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Νομίζω ότι στην Κούβα οι γυναίκες είναι πραγματικά ηρωικές!

Οι άντρες προσπαθούν να μοιραστούν τα καθήκοντα με τις γυναίκες, αλλά η αλλαγή νοοτροπίας απαιτεί μια μακρόχρονη διαδικασία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι και λάθος των γυναικών που υφίστανται ακόμα διακρίσεις, γιατί δεν προσπαθούν ν' αλλάξουν την κατάσταση και έχουν την τάση να επωμίζονται πολλές και διάφορες ευθύνες.

- Λένε ότι η πορνεία έχει εξαπλωθεί με την ανάπτυξη του τουρισμού...

- Μέχρις ενός σημείου. Γιατί τα προηγούμενα χρόνια, μετά την επανάσταση, η πορνεία ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη. Με την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών και την εξάπλωση του τουρισμού, κάποια από τα φαινόμενα αυτά επανεμφανίστηκαν. Ορισμένα κορίτσια έβρισκαν πιο εύκολο να πηγαίνουν με ξένους, ώστε να εξασφαλίζουν κάποια έσοδα. Αλλά στην πραγματικότητα η πορνεία δεν είναι τόσο διαδεδομένη, όσο διατείνεται η προπαγάνδα... Σήμερα υπάρχει μια οικονομική ανάκαμψη κατά 7,8% και αυτό θα καθρεφτιστεί στον τρόπο ζωής. Ολα αυτά τα φαινόμενα θα εξαφανιστούν.

- Από άλλες πλευρές, ο τουρισμός ωφέλησε την Κούβα...

- Σήμερα ο τουρισμός είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές εισοδήματος για την Κούβα. Ο τουρισμός ξαναζωντανεύει και άλλους τομείς της οικονομίας, αυξάνεται, λ.χ., η παραγωγή φρούτων, η παραγωγή υλικών για κατασκευή ξενοδοχείων, τομείς της οικονομίας που χρειαζόμαστε και οι άνθρωποι βρίσκουν απασχόληση.

- Είναι πολλοί οι Ελληνες τουρίστες, που πάνε στην Κούβα;

- Νομίζω ότι ο τουρισμός από την Ελλάδα στην Κούβα αυξήθηκε τον περασμένο χρόνο. Μικρά και μεγάλα πρακτορεία οργανώνουν σήμερα εκδρομές προς την Κούβα. Βέβαια, ο τουρισμός δεν είναι τόσο ανεπτυγμένος, όσο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πρώτες έρχονται η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία. Ωστόσο, πολλοί Ελληνες πηγαίνουν σήμερα στην Κούβα.

- Τι μέτρα παίρνει η Κούβα, ώστε να αναπτύξει ο λαός τον πολιτισμό του και να διατηρήσει την παράδοση;

- Ο κουβανικός πολιτισμός προέρχεται από την ένωση δύο πολιτισμών, του ισπανικού και του αφρικανικού. Εχουμε ορχήστρες λαϊκής έντεχνης μουσικής, συμφωνικές ορχήστρες, όπερες, μπαλέτο, αλλά και πλήθος ερασιτεχνικά συγκροτήματα. Ολες οι τέχνες καλλιεργούνται και οργανώνονται διεθνή φεστιβάλ. Ερασιτεχνικά συγκροτήματα υπάρχουν σε κάθε πόλη, αλλά και στα σημαντικότερα χωριά. Οι άνθρωποι πηγαίνουν σε σπίτια πολιτισμού, όπου καλλιεργούν τα ταλέντα τους, στο χορό, στο τραγούδι, στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στις πλαστικές τέχνες. Τώρα μάλιστα το Φλεβάρη θα γίνει στο Δήμο Πειραιά έκθεση ζωγραφικής του διάσημου Κουβανού ζωγράφου Αλφρέντο Σοσαμπράβο.

Το Φλεβάρη γίνεται στην Αβάνα και το παραδοσιακό καρναβάλι στο τέλος κάθε βδομάδας, ενώ τον Ιούλη γίνεται στο Σαντιάγο της Κούβας.

Οποιος έχει επισκεφτεί την Κούβα, γνωρίζει ότι η ζωή των κατοίκων, παρά τις δυσκολίες, δεν είναι μόνο δουλιά και καθήκοντα, αλλά επίσης μόρφωση, μουσική, χορός, τραγούδι, έρωτας, στοιχεία που είναι αλληλένδετα με τις παραδόσεις και την ιδιοσυγκρασία του λαού. Το καρναβάλι είναι ένα παλλαϊκό πανηγύρι, όπου η επανάσταση δείχνει το γελαστό της πρόσωπο: Ορχήστρες, φολκλορικά συγκροτήματα, τοπικές, αλλά και αυτοσχέδιες στολές, φαντασμαγορικά άρματα, υπαίθριες μπιραρίες, επαναστατικά συνθήματα, χοροί υπαίθριοι στον ξέφρενο ρυθμό των ντραμς ελκύουν τη λαϊκή συμμετοχή. Το καρναβάλι της Αβάνας γίνεται και ένα μέσο κινητοποίησης του κόσμου...

"Ηδη, τώρα η Αβάνα θα έχει γεμίσει από χορευτικά και μουσικά γκρουπ, που πανηγυρίζουν στους δρόμους, λέει η Αννα - Μαρία Γκονζάλες. Ο γιορτασμός γίνεται, όπως σε άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες, αλλά δεν είναι τόσο ...πολυτελής, όπως στη Βραζιλία, εξαιτίας της οικονομικής μας κατάστασης. Ωστόσο, ο κόσμος είναι πολύ ευτυχισμένος, γλεντάει, χαίρεται στους δρόμους, χορεύουν το "Κόνγκα", που είναι μια τυπική μουσική ειδικά για το καρναβάλι. Οι κάτοικοι της Αβάνας χορεύουν σε γραμμή ο ένας πίσω από τον άλλο...".

- Στο προηγούμενο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών, το 1978, το καρναβάλι είχε γιορταστεί τον Ιούλη στην Αβάνα

- Ναι, επί σειρά χρόνων το καρναβάλι του Φλεβάρη είχε μετατεθεί για τον Ιούλη στην Αβάνα, επειδή ήταν περίοδος διακοπών και για να συμπέσει επίσης με το καρναβάλι του Σαντιάγο... Αλλά τώρα το γιορτάζουμε και πάλι παραδοσιακά στην Αβάνα, όπως πριν.

Στο φετινό Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών θα συναντηθούν νέοι απ' όλο τον κόσμο, θα ανταλλάξουν απόψεις, θα έρθουν να δουν από κοντά πώς είναι η ζωή στην Κούβα, "πώς αγωνιζόμαστε για να διαφυλάξουμε την επανάσταση", όπως τονίζει η πρέσβειρα. Συγχρόνως, θα διασκεδάσουν και θα γνωρίσουν τη χώρα που είναι πολύ όμορφη!

Θα οργανωθεί μια καμπάνια αλληλεγγύης. Να σημειώσουμε εδώ ότι τα Φεστιβάλ Νεολαίας είχαν σταματήσει για χρόνια μετά τις ανατροπές που έγιναν στις σοσιαλιστικές χώρες. Είναι η πρώτη φορά, που ξαναγίνεται τέτοιο Φεστιβάλ και υπάρχει μεγάλος ενθουσιασμός!

Επιμέλεια: Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ

Το ασφαλιστικό θα απασχολήσει πολύ και με οδυνηρό τρόπο τις γυναίκες τα επόμενα χρόνια, αφού γίνεται συντονισμένη προσπάθεια να τους αφαιρέσουν τα κεκτημένα που αποκτήθηκαν με ιδρώτα και αγώνες. Γι' αυτό το καυτό θέμα η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας οργανώνει συζήτηση αύριο στις 5μ.μ. στο ξενοδοχείο"Εσπερία" Σταδίου 22. Θα γίνουν παρεμβάσεις γυναικείων επιτροπών συνδικαλιστικών οργανώσεων.