Στο επιτραπέζιο παιχνίδι "Ριτζ" βασικός στόχος των συμμετεχόντων είναι, μέσα από διάφορες διπλωματικές συμφωνίες και ανταλλαγές, να καταφέρουν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους είτε οικονομικά είτε και πολιτικά ολοένα και μεγαλύτερες περιοχές του "επιτραπέζιου" πλανήτη. Νικητής θεωρείται όποιος έχει καταφέρει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να κυριαρχήσει στους υπόλοιπους. Η Ουάσιγκτον και το Παρίσι, ιδιαίτερα το τελευταίο χρονικό διάστημα, φαίνεται ότι έχουν επιδοθεί μετά μανίας στο "Ριτζ" μόνο που, στην προκειμένη περίπτωση, το παιχνίδι δεν είναι επιτραπέζιο και ο πλανήτης αληθινός, με αληθινές χώρες και λαούς, που έχουν το ρόλο του "θηράματος".Ο διπλωματικός πόλεμος, έστω και συγκαλυμμένος πίσω από λόγια αμοιβαίας αβροφροσύνης και εκατέρωθεν εκτίμησης και σεβασμού,ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στη Γαλλία, έχει πλέον, γίνει απροκάλυπτος. Τα σημεία της μεταξύ τους τριβής αρκετά, οι προφάσεις ακόμα περισσότερες αλλά η βασική αιτία - κινητήριος μοχλός ένας και μοναδικός: η ενίσχυση της επιρροής στις υπάρχουσες ζώνες εμβέλειας και η επέκταση αυτών. Με δύο λόγια το κατευθυντήριο ρητό είναι ο θάνατός σου η ζωή μου, που σε ελεύθερη μετάφραση και σε σύνδεση με την πραγματικότητα σημαίνει ο θάνατός τους - της πλειοψηφίας εκείνης που απαρτίζει ζώνες επιρροής ή αλλιώς μήλον της έριδος - η ζωή μας.

Βέβαια, αρχικώς τα προσχήματα τηρήθηκαν. Αμέσως μετά την εκλογή του συντηρητικού Ζακ Σιράκ στην προεδρία της Γαλλίας, οι σχέσεις Παρισιού και Ουάσιγκτον φάνηκαν να μπαίνουν σε μια ευνοϊκή περίοδο. Οι επισκέψεις Σιράκ στις ΗΠΑ και Κλίντον στη Γαλλία κύλησαν σε ιδιαίτερα θετικό κλίμα, το οποίο επιβεβαιώθηκε, για πολλούς, όταν ο Σιράκ απέφυγε να καταδικάσει την απροκάλυπτη αμερικανική επέμβαση, έστω και διά μέσω του ΝΑΤΟ, στη Βοσνία ενώ από την πλευρά του, ο Αμερικανός Πρόεδρος τήρησε σιγή ιχθύος σχετικά με τις γαλλικές πυρηνικές δοκιμές στις νησίδες Μουρουρόα σε αντίθεση με τη διεθνή κατακραυγή. Η (λυκο) φιλία αυτή επισφραγίστηκε με την απόφαση Σιράκ να ενταχθεί εκ νέου η Γαλλία στο στρατιωτικό σκέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας,από το οποίο είχε αποχωρήσει επί Ντε Γκολ το 1966, ο οποίος υποστήριζε ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο η χώρα του μπορούσε να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της. Η επανεμφάνιση της Γαλλίας στη στρατιωτική σκηνή έγινε αποδεκτή με χαμόγελα ικανοποίησης από το Λευκό Οίκο.

Τα χαμόγελα, όμως, δε διήρκεσαν πολύ. Η επισφράγιση της "επερχόμενης ιστορικής συμμαχίας" - του ΝΑΤΟ - έμελλε να είναι ένα από τα κομβικότερα σημεία αντιπαράθεσης των δύο χωρών. Σιράκ και Κλίντον μοιάζουν να έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις για τη δομή της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Η επίμονη πρόταση του Ζακ Σιράκ για ανάδειξη Ευρωπαίου αξιωματούχου στη θέση του διοικητή της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ, στη Νάπολη, με εξαίρεση τη διοίκηση του 6ου αμερικανικού στόλου, προκάλεσε την άμεση και έντονη αντίδραση της Ουάσιγκτον. Σε καμία περίπτωση οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να αποδεχθούν Ευρωπαίο διοικητή στη νότια πτέρυγα διακήρυξαν σε όλους τους δυνατούς τόνους τόσο ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, όσο και ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Μάικ Μακ Κέρι, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ουόρεν Κρίστοφερ, ο πρώην υπουργός Αμυνας Ουίλιαμ Πέρι.

Το γαλλικό σκεπτικό περί αποδοτικότερης λειτουργίας της νότιας πτέρυγας υπό ευρωπαϊκή διοίκηση (αφού έτσι κι αλλιώς στην Ευρώπη εδράζεται και κυρίως από ευρωπαϊκά στρατεύματα αποτελείται) δε συγκίνησε την Ουάσιγκτον. Μάλιστα, στο πλευρό των ΗΠΑ τάχθηκε και η, άμεσα ενδιαφερόμενη, ιταλική κυβέρνηση, η οποία διά στόματος του πρωθυπουργού Ρομάνο Πρόντι υπογράμμισε ότι δε "βρίσκει λογική την αλλαγή της υπάρχουσας κατάστασης".

Η "αναμέτρηση" Παρισιού - Ουάσιγκτον, όμως, ξέφυγε πολύ γρήγορα από τα πλαίσια του ΝΑΤΟ και επεκτάθηκε και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς αλλά και στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής. Ηνωμένες Πολιτείες και Γαλλία διασταύρωσαν τα ξίφη τους και στο πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών με αφορμή την εκλογή νέου Γενικού Γραμματέα. Η διαφωνία τους, μάλιστα, πήρε τέτοιες διαστάσεις που προκλήθηκαν ακόμα και φόβοι διάλυσης του Οργανισμού. Ηδη, από το καλοκαίρι, η Ουάσιγκτον είχε καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί - ασκώντας βέτο - επανεκλογή του Αιγυπτίου Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι στην ηγεσία του οργανισμού. Πολλοί "είδαν" πίσω από την άρνηση αυτή, την επιθυμία του νεοεκλεγέντα Προέδρου Μπιλ Κλίντον να επανακτήσει τον πλήρη έλεγχο του ΟΗΕ χωρίς τα μικροεμπόδια που του είχε θέσει κατά καιρούς ο Γκάλι, αλλά και την απροθυμία να του θυμίζουν διαρκώς τα οικονομικά χρέη των ΗΠΑ προς τον Οργανισμό. Αντίθετα, η Γαλλία υποστήριξε, μέχρι τελευταίας στιγμής, την υποψηφιότητα Γκάλι, και μόνο όταν τέθηκε ζήτημα αποχώρησης των ΗΠΑ από τον ΟΗΕ, υποχώρησε στη φιλοαμερικανική αλλά συμβιβαστική λύση της εκλογής του Κόφι Ανάν από την Γκάνα.

Μία από τις "μάχες" των δύο χωρών διαδραματίστηκε - και διαρκεί ακόμα - και στη Μέση Ανατολή με επίκεντρο την περίφημη "ειρηνευτική διαδικασία". Με αφορμή την ισραηλινή αεροπορική επιχείρηση "σταφύλια της οργής" στο Λίβανο, πέρυσι τον Απρίλη, η Γαλλία επανεμφανίστηκε στο προσκήνιο της διπλωματικής - και όχι μόνο - μοιρασιάς "παίρνοντας το μέρος" του αραβικού κόσμου και κατηγορώντας ανοιχτά το Ισραήλ για παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Η σύγκρουση ήταν δεδομένη. Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ξεκάθαρα ότι δε χρειάζεται "τη βοήθεια κανενός στο έργο της μεσολάβησης που έχει, ήδη, αναλάβει και έχει αποδώσει καρπούς - τις ισραηλινο - παλαιστινιακές συμφωνίες"ενώ το Ισραήλ τόνισε ότι στους δύο τρίτος δε χωρεί.

Παρά τις αντιδράσεις, ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ επέμεινε στη θέση του και συνέχισε να εκφράζει τις απόψεις του περί των εξελίξεων καθώς και τη διάθεσή του να προσφέρει τις υπηρεσίες του για χάρη "της ειρήνευσης" πάντα. Βέβαια, η θέση του νονού της ειρηνευτικής διαδικασίας και αμετακίνητου υποστηρικτή του Ισραήλ είχε καταληφθεί προ πολλού από τον Λευκό Οίκο, οπότε ο Σιράκ τόσο στις δηλώσεις του όσο και στην περιοδεία του φρόντισε να διατυμπανίσει την υποστήριξή του στην πλειοψηφία, τουλάχιστον, των "δίκαιων αραβικών αιτημάτων. "

Σε σημείο αμερικανο - γαλλικής τριβής αναδείχτηκε και η υπόθεση του εμπάργκο ενάντια στο Ιράκ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, στα πλαίσια του Συμβουλίου Ασφαλείας επέμειναν - και πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό - στην παράταση των οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της Βαγδάτης, οι οποίες ισχύουν από τον πόλεμο στον Κόλπο. Η Γαλλία, από την πλευρά της, υπερθεμάτισε υπέρ της χαλάρωσης των κυρώσεων και τελικά πέτυχε, θα μπορούσε κανείς να πει, την επίτευξη της συμφωνίας πώλησης ορισμένης ποσότητας πετρελαίου ανά μήνα με αντάλλαγμα την παροχή ιατροφαρμακευτικής βοήθειας και τροφίμων.

Οι αντιπαραθέσεις των δύο μονομάχων δεν περιορίζονται, βέβαια, μόνο σε αυτά τα σημεία. Εκδηλώθηκαν και συνεχίζουν να εξελίσσονται και σε διάφορα άλλα επίπεδα που δεν μπορούν παρά να αναφερθούν επιγραμματικά στο κείμενο. Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς και ο τρόπος προσέγγισης της Ρωσίας αλλά και ο οικονομικός ανταγωνισμός ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στις ΗΠΑ, είναι άλλα δύο ανοιχτά μέτωπα. Οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών έχουν στιγματιστεί από την κατηγορία της κατασκοπίας που εξαπέλυσε η γαλλική κυβέρνηση σε βάρος ανώτατων υπαλλήλων της αμερικανικής πρεσβείας στο Παρίσι αλλά και εξαιτίας της απουσίας του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών, Ερβέ ντε Σαρέτ, από το επίσημο δείπνο που παρατέθηκε προς τιμήν του απερχόμενου από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ Ουόρεν Κρίστοφερ. Αλλωστε, ως ιδιαίτερα αγενές χαρακτηρίστηκε και το δώρο του ντε Σαρέτ προς τον Κρίστοφερ, το οποίο αποτελούνταν από 3 βραβευμένα βιβλία γραμμένα στη γαλλική γλώσσα, την οποία ο Κρίστοφερ δε γνωρίζει.

Ολες οι πτυχές προσκηνίου και παρασκηνίου της αμερικανο - γαλλικής "θυελλώδους σχέσης", εν τέλει, καταλήγουν σε ένα και μοναδικό συμπέρασμα: την κατοχύρωση της κυριαρχίας ανά περιοχές και στον αέναο ανταγωνισμό για την εξασφάλιση και νέων συμφερουσών ζωνών επιρροής που θα εξυπηρετούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα των επικρατέστερων κύκλων στη μία και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Αυτή η παρτίδα "Ριτζ" στην πλάτη λαών, χωρών, στην πλάτη όλου του πλανήτη, συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό και ένταση.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ