Για τη συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών και των συνταξιούχων, για τους περισσότερους φορολογούμενους δηλαδή, η συμπλήρωση της φορολογικής δήλωσης ούτε βουνό αποτελεί, ούτε είναι μια διαδικασία γεμάτη από παγίδες και μπανανόφλουδες. Περισσότερος είναι ο ντόρος που δημιουργούν όλο και πιο πολύ τα τελευταία χρόνια οι εφημερίδες και άλλα έντυπα, προκειμένου να πουλήσουν το προϊόν τους και να δώσουν... λύσεις σε σπαζοκεφαλιές, παρά τα ανυπέρβλητα προβλήματα που πρέπει ν' αντιμετωπίσει ο φορολογούμενος. Η αλήθεια βέβαια είναι πως και η κυβέρνηση, επειδή γνωρίζει πως η πολιτική της δεν αποβλέπει να ασχοληθεί, να εντοπίσει και να φορολογήσει στα σοβαρά όσους έχουν ιδιαίτερα υψηλά εισοδήματα και μάλιστα από διάφορες πηγές, βολεύεται να δημιουργεί ένα κλίμα σχεδόν πανικού για κάθε επαφή του φορολογούμενου με την εφορία. Με δεδομένο όμως ότι το αυτί των... φοροεπιτήδειων έτσι κι αλλιώς δεν ιδρώνει, το άγχος για τις φορολογικές δηλώσεις το φορτώνονται σχεδόν αποκλειστικά εκείνοι που δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα απολύτως. Δηλαδή, οι μισθοσυντήρητοι και οι συνταξιούχοι. Σ' αυτούς απευθυνόταν μέχρι τώρα "Ρ" με οδηγίες για τη συμπλήρωση των φορολογικών τους δηλώσεων, σ' αυτούς απευθυνόμαστε και σήμερα.

Υποχρέωση συμπλήρωσης φορολογικής δήλωσης έχουν πρακτικά όλοι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι που έχουν εισόδημα πάνω από 800.000 δραχμές. Δήλωση συμπληρώνουν και όσοι έχουν μικρότερο εισόδημα, σε περίπτωση που: Διαθέτουν ΙΧ ή μοτοσικλέτα πάνω από 500 κυβικά ή σκάφος αναψυχής. Οσοι έχουν αγοράσει ακίνητο ή χτίζουν οικοδομή. Οσοι εισπράττουν νοίκι από κάποιο σπιτάκι, ή όσοι το σπίτι που μένουν μαζί με το εξοχικό τους είναι πάνω από 150 τετραγωνικά μέτρα. Τέλος, εκείνοι που απασχολούν κάποιο πρόσωπο που του δίνουν μισθό. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, καλό είναι να έχουμε υπόψη μας ότι η περιρρέουσα φιλολογία πως καλό είναι να αποφεύγει κανείς να υποβάλει φορολογική δήλωση, είναι ανεύθυνη και δεν υπηρετεί κανένα συμφέρον του μισθωτού. Αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις, κάποιοι μπορούν να βγουν και χαμένοι. Για παράδειγμα κάποιος που εργάστηκε μόνο τέσσερις μήνες και έχει ετήσιο εισόδημα 750.000, αν δεν υποβάλει δήλωση "δεν τρέχει τίποτα", αλλά αν υποβάλει θα έχει επιστροφή φόρου μερικές χιλιάδες δραχμές.

Το κύριο έντυπο των φορολογικών δηλώσεων - το λεγόμενο Ε1 - (για όσους έχουν ήδη Αριθμό Φορολογικού Μητρώου και υποβάλλουν συστηματικά δήλωση) το στέλνει το υπουργείο Οικονομικών. Στο σχετικό φάκελο υπάρχει και βιβλιαράκι με οδηγίες, που καλό είναι να το συμβουλευτεί κανείς. Οι φορολογούμενοι που για πρώτη φορά υποβάλλουν δήλωση, πρέπει να προμηθευτούν το σχετικό έντυπο και το βιβλιαράκι από την Εφορία της περιοχής τους. Πάντως, όσοι έχουν εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες και συντάξεις, στη χειρότερη περίπτωση, πρέπει να συμπληρώσουν τρία έντυπα.

Πρώτον,το βασικό έντυπο δήλωσης εισοδημάτων για το 1998, το λεγόμενο Ε1.

Δεύτερον,όσοι έχουν αποκτήσει το 1998 κάποιο εισόδημα από ενοικίαση ακινήτων, θα πρέπει να υποβάλουν και το έντυπο Ε2 με τα σχετικά στοιχεία.

Τρίτον,υπάρχει το έντυπο Ε9, όπου ήταν καταγεγραμμένα αναλυτικά στοιχεία για τα ακίνητα που διαθέταμε την 31 Δεκέμβρη του 1998. Το έντυπο αυτό πρωτοϋποβλήθηκε πρόπερσι, ενώ πέρσι το κατέθεσαν μόνο όσων άλλαξε το 1997 η περιουσιακή τους κατάσταση. Φέτος αυτό το έντυπο πρέπει να το συμπληρώσουν: 1) Οσοι κάνουν για πρώτη φορά φορολογική δήλωση. 2) Οσων άλλαξε η οικογενειακή τους κατάσταση (παντρεύτηκαν, χώρισαν κλπ.). 3) Οσοι απέκτησαν κάποιο ακίνητο οποιασδήποτε μορφής (σπίτι, διαμέρισμα, οικόπεδο κλπ.) μέσα στο 1998. 4) Οσοι είχαν μεν υποβάλει δήλωση πέρσι, αλλά την 1-1-1999 έχουν επέλθει αλλαγές στην εικόνα των περιουσιακών στοιχείων που υπήρχαν στην περσινή δήλωση Ε9.

Τυπικά, τα χρονικά περιθώρια για να υποβάλουμε τη δήλωση είναι αρκετά. Καλό όμως είναι να μην τα εξαντλήσουμε, γιατί όλοι ξέρουμε τι γίνεται τις τελευταίες μέρες. Από αυτή την άποψη μόλις πάρουμε από τη δουλιά μας ή το ταμείο σύνταξης τις βεβαιώσεις για τα εισοδήματα του 1998 δε χάνουμε τίποτα να συμπληρώσουμε άμεσα και να υποβάλουμε τη δήλωσή μας. Οι δηλώσεις, βέβαια, μπορούν να σταλούν και ταχυδρομικά με συστημένη επιστολή. Αν, όμως, έχουμε αμφιβολίες για την ορθότητά της, καλό είναι να συμβουλευτούμε τις υπηρεσίες των εφοριών.

Οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι πρέπει να υποβάλουν τη δήλωσή τους μέχρι τις 17 του Μάρτη οι δηλώσεις μισθωτών, συνταξιούχων και οι συμμέτοχοι σε εταιρίες και κοινοπραξίες.

Εννοείται ότι τη φορολογική δήλωση την υποβάλλουμε στη Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία της περιοχής που μένουμε.

Για να αρχίσουμε τη συμπλήρωση της φορολογικής δήλωσης σωστά, πρέπει να έχουμε στην άμεση διάθεσή μας:

Πρώτο: Τα σχετικά έντυπα της Εφορίας, που αφορούν την περίπτωση του καθένα μας.

Δεύτερο: Τη βεβαίωση ή τις βεβαιώσεις αποδοχών από τον εργοδότη ή τους εργοδότες ή τα ασφαλιστικά ταμεία, από όπου αποκτήσαμε το περσινό εισόδημα.Τρίτο: Τα πλήρη φορολογικά στοιχεία του ιδιοκτήτη του ακινήτου που διαμένουμε, αν πληρώνουμε νοίκι και μαζί τις αποδείξεις για νοίκια που πληρώσαμε για κύρια κατοικία ή για τα παιδιά που σπουδάζουν σε άλλη πόλη από τον τόπο διαμονής της οικογένειας.

Τέταρτο: Τα πλήρη φορολογικά στοιχεία των ενοικιαστών για τις περιπτώσεις που κάποιοι εισέπραξαν (όσοι εισέπραξαν) το 1998 ενοίκια.

Πέμπτο: Το σύνολο των αποδείξεων που μπορούμε να προσκομίσουμε προς την εφορία προκειμένου να εξασφαλίσουμε εκπτώσεις από το φόρο. (Αποδείξεις για έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, αποδείξεις αγορών ειδών λαϊκής κατανάλωσης και υπηρεσιών, βεβαιώσεις από ασφαλιστικές εταιρίες, τράπεζες και άλλους φορείς, για δαπάνες όπως ασφάλεια ζωής, στεγαστικά δάνεια για πρώτη κατοικία, δωρεές κλπ).

Εκτο: Μια σειρά στοιχεία για όσους θα υποβάλουν το έντυπο Ε9 και τα οποία τα αναφέρουμε στο σχετικό ρεπορτάζ.

Η αναγραφή όλο και περισσοτέρων στοιχείων των φορολογουμένων, το πληρέστερο φακέλωμά τους, δηλαδή, έχει αναχθεί από τους φωστήρες του υπουργείου Οικονομικών στο μοναδικό θα 'λεγε κανείς μέτρο για τον εντοπισμό των φοροφυγάδων. Ετσι, στις φετινές δηλώσεις, πέρα από τα στοιχεία που έχει υπόψη της η Εφορία για τις αφεντιές μας θα πρέπει, στον ΠΙΝΑΚΑ 1 να συμπληρώσουμε και τα κουτάκια με τα "πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία φορολογουμένου". Ο συγκεκριμένος πίνακας έχει ακόμα δύο... καινοτομίες. Η πρώτη αφορά την υποχρέωση να αναγραφεί η ημερομηνία του γάμου των ζευγαριών που υποβάλλουν κοινή δήλωση. Η δεύτερη θέλει περισσότερη προσοχή και έχει να κάνει με τη συμπλήρωση του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου της συζύγου. Για όσες είχαν στο παρελθόν δικό τους ΑΦΜ πρέπει ν' αναγραφεί αυτός ο αριθμός, ενώ σε αντίθετη περίπτωση το αναγκαίο ΑΦΜ θα το βάλει η εφορία.

Ο ΠΙΝΑΚΑΣ 2 είναι παρόμοιος με τον περσινό και η συμπλήρωσή του δεν παρουσιάζει καμιά δυσκολία. Στο πινακίδιο 2.1, συμπληρώνουμε τα στοιχεία των ανύπαντρων παιδιών που γεννήθηκαν μετά την 1η Γενάρη του 1980, αλλά και των παιδιών που γεννήθηκαν μετά την 1/1/1973 και αποδεδειγμένα σπουδάζουν ή υπηρετούν τη θητεία τους, ανεξάρτητα από τη χρονολογία γέννησης. Επίσης εδώ συμπεριλαμβάνονται και παιδιά, ανεξαρτήτου ηλικίας, με ποσοστό αναπηρίας 76%. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει έκπτωση φόρου, όπως αναλυτικά φαίνεται στον πίνακα με την κλίμακα υπολογισμού του φόρου εισοδήματος.

Στο πινακίδιο 2.2 αναγράφουμε γονείς και παππούδες που δεν έχουν εισόδημα και μένουν μαζί μας και άλλα συγγενικά πρόσωπα που συνοικούν. Πολλές από τις δαπάνες που κάνουμε για την εξυπηρέτηση αυτών των ατόμων, εμπίπτουν στις περιπτώσεις μείωσης του φορολογητέου εισοδήματος.

Απλός είναι και ο ΠΙΝΑΚΑΣ 3.Το μόνο που χρειάζεται, κατά περίπτωση, είναι να συμπληρώσουμε δύο "ναι" ή "όχι" και τον αριθμό των προσώπων του προηγούμενου πίνακα.

Για τους επόμενους δύο πίνακες (4 & 5) οι σχετικές πληροφορίες είναι σε άλλα ρεπορτάζ. Στον ΠΙΝΑΚΑ 6 συμπληρώνουν στοιχεία όσοι έχουν εισοδήματα από διάφορες μορφές τίτλων, μερίσματα και τόκους, από τίτλους του εξωτερικού, κέρδη από Αμοιβαία Κεφάλαια, κέρδη Ανωνύμων Εταιριών που διανέμονται σε μετρητά, από ποσά που αποκτήθηκαν μετά από σχετικές δικαστικές αποφάσεις κλπ. Ομως προσοχή! Στους κωδικούς αυτού του πίνακα γράφουμε ποσά που εισπράξαμε το 1998 και φορολογούνται με βάση τις γενικές φορολογικές διατάξεις και άρα δε φορολογούνται - όπως λέγεται - αυτοτελώς. Αυτοτελής φορολόγηση ισχύει για τους τόκους από τραπεζικές καταθέσεις, την απόδοση από τίτλους του Δημοσίου, τις συναλλαγές με μετοχές στο Χρηματιστήριο κλπ. Τέτοιου είδους εισοδήματα πρέπει να τα γράψουμε στον ΠΙΝΑΚΑ 12 και στους κωδικούς 657 - 660.

Οι ΠΙΝΑΚΕΣ 8 και 9 δεν αφορούν φορολογουμένους που έχουν εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις. Δεν τους αφορά ούτε ο ΠΙΝΑΚΑΣ 10,με μία μόνο εξαίρεση: Τους κωδικούς 505 και 506,όπου πρέπει κανείς ν' αναφέρει το ποσό της διατροφής προς τον ή τη σύζυγο, που έχει επιδικαστεί ή συμφωνηθεί με συμβολαιογραφική πράξη. Το ποσό αυτό θεωρείται εισόδημα από ελεύθερα επαγγέλματα. Το ποσό της διατροφής προς τα παιδιά δε θεωρείται εισόδημα. Ενδιαφέρον δεν έχει ούτε ο επόμενος ΠΙΝΑΚΑΣ 11.

Στον ΠΙΝΑΚΑ 12 μπορεί - και πρέπει - κάποιος να αναφέρει τα σχετικά ποσά που ενδεχόμενα αναλογούν στους αντίστοιχους κωδικούς, ποσά τα οποία μπορεί τελικά να συμβάλλουν στη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης. Ετσι, για παράδειγμα, στους κωδικούς 655 και 656 μπορούμε να αναφέρουμε κάποια πηγή εισοδήματος του 1998, που έπαψε να υφίσταται από την 1 Γενάρη 1999. Για παράδειγμα κάποιο ακίνητο από το οποίο εισπράτταμε νοίκι. Αν δηλώσουμε την πώληση, τότε στο εκκαθαριστικό της εφορίας θα είναι μειωμένη μέχρι και 100% η προκαταβολή φόρου που πληρώνουν όσοι έχουν εισοδήματα από ακίνητα. Στους κωδικούς 693 και 694 αναφέρουμε περιουσιακά στοιχεία που αποτελούν τεκμαρτή δαπάνη, όπως ΙΧ (που δεν τα έχουμε στην κατοχή μας φέτος). Στους κωδικούς 657 και 658 γράφουμε απαλλασσόμενα από φόρο εισοδήματα που είχαμε πέρσι και δεν πρόκειται να επαναληφθούν φέτος, όπως για παράδειγμα το εφάπαξ λόγω συνταξιοδότησης. Η αναγραφή του ποσού θα μας δώσει τα επόμενα χρόνια τη δυνατότητα να δικαιολογήσουμε την προέλευση χρημάτων που θα ξοδέψουμε για κάποια αγορά. Στους κωδικούς 659 και 660 θα γράψουμε ποσά τόκων που εισπράξαμε από τράπεζες ή από τίτλους του Δημοσίου και για τα οποία έχουμε ήδη φορολογηθεί.

Ο ΠΙΝΑΚΑΣ 13 που αφορά τα τεκμήρια είναι σε άλλο ρεπορτάζ. Ο ΠΙΝΑΚΑΣ 14 είναι... τυφλοσούρτης. Στους κωδικούς 781 - 786 αναφέρουμε, αν υπάρχουν, τα αντίστοιχα ποσά που προέρχονται από την πώληση ακίνητων ή κινητών περιουσιακών στοιχείων, από εισαγωγή συναλλάγματος, δάνεια, δωρεές, κέρδη από λαχεία κλπ. Τα ποσά αυτά δε φορολογούνται, η εμφάνισή τους όμως μπορεί να μετριάσει τις τεκμαρτές δαπάνες για αυτή τη χρονιά ή να αποτελεί εισόδημα προς κατανάλωση τα επόμενα χρόνια.