"Αδέρφια σας ευχαριστούμε πολύ. Η παρουσία σας εδώ είναι πολύ σημαντική για μας. Δε θα μπορέσουμε ποτέ να σας το ξεπληρώσουμε και ελπίζουμε να μην χρειαστεί ποτέ να σας το ανταποδώσουμε. Στείλτε σ' όλο τον κόσμο το μήνυμα πως οι Σέρβοι αντέχουν και αντιστέκονται. Αγαπάμε και θέλουμε την Ειρήνη. Αλλά δε διαπραγματευόμαστε την κυριαρχία και την αξιοπρέπειά μας". Ο αστυνομικός στα γιουγκοσλαβικά σύνορα εκφράζει με τα λόγια και το βλέμμα του την πλειοψηφία των συμπατριωτών του. Την ώρα που οι μπάρες σηκώνονται και τα πούλμαν ξεκινούν για το ουγγρικό έδαφος, κάποιοι από τους ακρίτες φύλακες μάς χαιρετούν στρατιωτικά. Σε στάση προσοχής με την παλάμη τεντωμένη, να δείχνει το έμβλημα της Γιουγκοσλαβίας. Δε φοράμε χακί, δεν έχουμε αξιώματα, δεν είμαστε στρατιωτικοί. Είμαστε όμως συνοδοιπόροι και συμπαραστάτες στον δύσκολο αλλά περήφανο αγώνα τους. Μας νιώθουν στο πλευρό τους και στα πρόσωπά μας τιμούν όσους εξακολουθούν να μη σκύβουν το κεφάλι.

Η ώρα έχει φτάσει περίπου 11 (τοπική, 12 Ελλάδας) το βράδυ. Σε λίγο περνάμε στο ουγγρικό έδαφος και γεωγραφικά το ταξίδι μας στη Γιουγκοσλαβία τελειώνει. Μόνο όμως από αυτή την πλευρά. Γιατί η μοναδική εμπειρία της συμμετοχής στο "ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ", μάς "σημάδεψε" για μια ζωή. Ο φιλικός αγώνας Παρτιζάν - ΑΕΚ ήταν μόνο η αφορμή. Δεν ήταν η "Ιθάκη" μας. Οι ώρες της Μεγάλης Τετάρτης αποδείχτηκαν... μικρές. Για να βιώσουμε τις πιο ακραίες συνέπειες της ιμπεριαλιστικής πολιτικής των Αμερικανών και της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) σε μια χώρα αδούλωτη. Και ταυτόχρονα να ζήσουμε την περηφάνια των Σέρβων, να νιώσουμε τι σημαίνει αλληλεγγύη και αδελφοσύνη των λαών.

Ενα από τ' αξιομνημόνευτα της συγκεκριμένης αποστολής. ήταν το κοινό αίσθημα ετερόκλητων ανθρώπων. Ιδεολογικές, φιλοσοφικές ή άλλες διαφορές (έστω και προσωρινά) γεφυρώθηκαν. Ανθρωποι που ξεκίνησαν από αντίθετες πολλές φορές αφετηρίες, κατέληξαν στον ίδιο προορισμό. Το δίκιο αποδείχτηκε ισχυρότερο από διαχωριστικές γραμμές. Και ανεξάρτητα απ' ό,τι πρεσβεύει κάθε ένας από τους επιβάτες στο "ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ", η καταδίκη του πολέμου και η απαίτηση για άμεση επιστροφή στη νομιμότητα, έγινε με μια ενιαία και στεντόρεια φωνή.

Η ιδέα της συνάντησης άρχισε σε μια φιλική συζήτηση κάποιων διοικητικών στελεχών της ΑΕΚ. Αφού εξετάστηκαν διάφορα ενδεχόμενα (π. χ. μεικτή ελληνική ομάδα, πρόσκληση γιουγκοσλαβικής για παιχνίδι σε ουδέτερο έδαφος κλπ.) η πρόταση άρχισε να παίρνει την τελική της μορφή. Αρχισαν επαφές, οι "κιτρινόμαυροι" ποδοσφαιριστές (προς τιμήν τους) προσφέρθηκαν, η γιουγκοσλαβική πλευρά απάντησε θετικά και η απόφαση για τη διεξαγωγή φιλικού Παρτιζάν - ΑΕΚ στο Βελιγράδι, τη Μεγάλη Τετάρτη 7/4/'99 πάρθηκε. Πάρα πολλοί εκδήλωσαν ενδιαφέρον συμμετοχής.

Μοναδική απούσα η ελληνική κυβέρνηση που παρέμεινε πιστή στην υποτελή πολιτική της. Μπορεί (επίσημα) να μην αντιτάχθηκε αλλά δε βοήθησε κιόλας. Γνωρίζοντας την τακτική της, η ΠΑΕ ΑΕΚ δε ζήτησε έγκριση αλλά την έφερε προ τετελεσμένων, απλά ενημερώνοντάς την πως θα γίνει φιλικό. Κατατέθηκε όμως επίσημο αίτημα για χορήγηση στρατιωτικού αεροπλάνου C - 130, που θα μετέφερε την αποστολή στο Βελιγράδι ώστε ν' αποφευχθεί η ταλαιπωρία. Επίσημα, ακόμα η κυβέρνηση του κυρίου Σημίτη δεν έχει απαντήσει... Παρασκηνιακά, σύμφωνα με πληροφορίες, έστειλε μήνυμα να μην την εμπλέκουν και τη φέρνουν σε δύσκολη θέση...

Παρ' όλα αυτά "το ποτάμι δε γυρίζει πίσω". Το σχέδιο καταστρώθηκε προβλέποντας κάθε ενδεχόμενο. Η πρώτη επιλογή, μέσω Νόβισαντ, κατέρρευσε μαζί με τη γέφυρα που γκρέμισαν οι ΝΑΤΟικοί. Υπήρχαν όμως και άλλες εναλλακτικές. Σχεδόν στην ίδια περιοχή, να περιμένουν πλωτά που θα περνούσαν την αποστολή από το Δούναβη και από 'κει με άλλα πούλμαν θα έφτανε στο Βελιγράδι. Η από μια πλωτή γέφυρα που παραμένει κλειστή αφού δε χρησιμοποιείται πολύ και δεν μπορούν να την καταστρέψουν. Τελικά δε χρειάστηκε τίποτα απ' αυτά γιατί η μια από τις μόνιμες γέφυρες έμεινε όρθια.

Ξημερώματα Τετάρτης, η αποστολή αναχώρησε από τη Βουδαπέστη και μετά από περίπου δίωρο ταξίδι, έφτασε στα ουγγρογιουγκοσλαβικά σύνορα. Η τυπικότητα και η σχολαστικότητα των Ούγγρων, αποδείχτηκε πως δεν αφορούσε μόνο λόγους ασφαλείας. Είναι χαρακτηριστικό πως στην επιστροφή, απαίτησαν να βγουν από τις μπλούζες τ' αυτοκόλλητα με τους στόχους. Οσο αυτό δε γινόταν, αρνούνταν να επιτρέψουν την είσοδο!!...

Οντας στην ουγγρική πλευρά και αναμένοντας την άδεια να εισέλθουμε στο γιουγκοσλαβικό έδαφος, το μάτι πέφτει σ' έναν πυργίσκο. Στην κορυφή του, ένας πελαργός χτίζει τη φωλιά του. Την όμορφη εικόνα αμαυρώνει η σκέψη ότι κάποια χιλιόμετρα μακρύτερα ορισμένοι καταστρέφουν ανερυθρίαστα τις ανθρώπινες φωλιές. Περίπου στις 9.50 το πούλμαν της ομάδας και ένα ακόμα με συνοδούς και μερικούς (τυχερούς) δημοσιογράφους, μεταξύ των οποίων και ο υπογράφων, περνάει. Οι υπόλοιποι παρέμειναν πολύ ώρα πίσω και δεν έζησαν μοναδικές στιγμές.

Από την πλευρά της Γιουγκοσλαβίας, μάς περιμένει ο αντιπρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, Μ. Κάρατζιτς. Οι εκδηλώσεις και τ' αυθόρμητα λόγια τα δικά του αλλά και των αστυνομικών φορτίζουν πολύ την ατμόσφαιρα. Μας ενημερώνουν πως το προηγούμενο ήταν το χειρότερο βράδυ από την έναρξη των βομβαρδισμών. "Είμαστε όμως χαρούμενοι που σας βλέπουμε. Για μας η σημερινή μέρα είναι γιορτή", μας λένε "μ' ένα στόμα" και τα μάτια ένθεν κακείθεν αρχίζουν να θολώνουν. Με τη συνοδεία περιπολικού ξεκινάμε την πορεία για το Βελιγράδι.

Δεξιά και αριστερά υπάρχουν τεράστιες εκτάσεις με χωράφια και κάποια χωριά. Η φρικαλεότητα των ΝΑΤΟικών δεν τους επηρεάζει. Εξω από τα σπίτια υπάρχουν απλωμένα ρούχα, ενώ τα τρακτέρ οργώνουν τη γη. Σε πείσμα των "συμμάχων" οι Σέρβοι θέλουν και θα ζήσουν. Μπορεί οι ΝΑΤΟικοί να καταστρέφουν αλλά αυτοί δημιουργούν. Στην πράξη αποδεικνύουν πως δεν κάμπτονται. Κάποιος επικοινωνεί με την Ελλάδα και μας πληροφορεί ότι το βράδυ σχεδόν ισοπεδώθηκε το χωριό Αλέξινατς και η τηλεόραση δείχνει αποτρόπαιες εικόνες από τ' αθώα θύματα. Ακόμα και αν η απόσταση βιώματος και εικονοπλασίας είναι τεράστια, το στομάχι σφίγγει.

Οι οδηγοί μάς χαιρετούν είτε κορνάροντας, είτε αναβοσβήνοντας τα φώτα. Φτάνουμε στο Φέκετιστς, όπου γίνεται μια στάση για φαϊ. Παρατεταγμένοι μάς περιμένουν κάποιοι παράγοντες της περιοχής. Λόγια καρδιάς βγαίνουν από το στόμα τους. "Μας δίνετε μεγάλη υποστήριξη στη μάχη μας ενάντια στις βαρβαρότητες. Σας ευχαριστούμε για την ανθρωπιά και την αδελφοσύνη σας. Η ελληνοσερβική φιλία θα ζήσει για πάντα".

Τα ονόματα δεν έχουν σημασία. Ετσι και αλλιώς τα μάτια δε βλέπουν καλά. Εχουν ξεχειλίσει από συγκίνηση. Μια κοπέλα με τοπική ενδυμασία κρατάει ένα δίσκο που 'χει πάνω μια κουλούρα και μια κούπα με αλάτι. Ολοι κόβουμε ένα κομμάτι, το βουτάμε στ' αλάτι και το τρώμε. Ενδειξη παντοτινής φιλίας. Απαντες προσπαθούμε να συγκρατήσουμε τα δάκρυά μας. Μάταια. Τα συναισθήματα ξεχειλίζουν και καταλαμβάνουν το είναι μας. Στα μάτια και τα πρόσωπα των Σέρβων "διαβάζεις" εύκολα κάποια πράγματα. Την ευγνωμοσύνη, την περηφάνια, την αξιοπρέπεια αλλά και την πίστη για το δίκιο τους.

Αλλη μια ανάλογη στιγμή ζήσαμε όταν στα περίχωρα του Νόβισαντ μάς περίμεναν εκπρόσωποι των ομάδων στην περιοχή και ανταλλάξαμε αναμνηστικά και λόγια φιλίας. Στο δρόμο σχεδόν πάντα το ίδιο σκηνικό. Σπίτια, χωράφια άνθρωποι που εργάζονται. Βρισκόμαστε περίπου 42 χλμ. πριν το Βελιγράδι. Ο ήλιος "αγκαλιάζει" τη γιουγκοσλαβική επικράτεια και στο γαλανό ουρανό πετούν 3 γεράκια. Σ' αντίθεση μ' αυτούς που καταχράστηκαν τ' όνομά τους, ενδιαφέρονται μόνο για την τροφή τους. Σέβονται τη ζωή και τη φύση, δε χρησιμοποιούν αλόγιστα τη δύναμή τους. Γιατί ξέρουν πως αργά ή γρήγορα αυτό θα τα καταστρέψει.

Την πρώτη στρατιωτική παρουσία συναντάμε κοντά στο χωριό Μπάσκα. Δίπλα στη γέφυρα υπάρχουν κάποια αντιαεροπορικά και ορισμένοι φαντάροι. Οσο πλησιάζουμε το Βελιγράδι, τόσο η παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων πληθαίνει. Στα περίχωρα συναντάμε ένα χωράφι με παλιοσίδερα. Ανάμεσά τους υπάρχει ένα αεροπλάνο εξ ολοκλήρου σκεπασμένο με σακούλες σκουπιδιών και πλήρως εξοπλισμένο. Λίγο παρακάτω, σ' έναν χωματόδρομο, ένα ακόμα, χωρίς όμως κάλυψη. Παντού στα τζάμια έχουν κολλήσει ταινίες, ώστε να μην είναι πολύ ευάλωτα στο ωστικό κύμα (όταν φυσικά προέρχεται από μεγάλη απόσταση).

Την ίδια στιγμή όμως η ζωή κυλάει κανονικά, όσο φυσικά αυτό είναι δυνατό. Οι Σέρβοι προσαρμόστηκαν στην πραγματικότητα και δεν επιτρέπουν στους ΝΑΤΟικούς να τους εξοντώσουν ηθικά. Κινούνται στους δρόμους, πάνε στις δουλιές τους, τα παιδιά παίζουν, κάποιοι άλλοι κάθονται στο καφενείο ή στον κήπο του σπιτιού τους. Θαρρείς και παίρνουν δυνάμεις από τον ήλιο, που αποτελεί μια από τις πηγές ζωής.

Τα δρώμενα στο γήπεδο ανεβάζουν ξανά τη συναισθηματική φόρτιση. Εκδηλώσεις αλληλεγγύης, φιλίας, περηφάνιας. Πανό και συνθήματα που καταγγέλλουν τις ΝΑΤΟικές βαρβαρότητες. Οι Σέρβοι διατρανώνουν ποικιλοτρόπως την απόφασή τους, να υπερασπιστούν το δικαίωμά τους στη ζωή, στην αξιοπρέπεια, στην περηφάνια. Με αξιοθαύμαστη υπομονή αντέχουν τις δυσκολίες και ξεπερνούν τα προβλήματα. Δεν υποκύπτουν και αυτό φαίνεται σε κάθε εκδήλωσή τους. Υποδέχονται τους Ελληνες όρθιοι και χειροκροτούν. Από τα ηχεία ακούγονται ελληνικά τραγούδια.

Ο αγώνας έχει ελάχιστη σημασία, ως παιχνίδι, και όλοι επικεντρώνονται στο μήνυμά του. Κάποιοι πιτσιρικάδες φορούν μπλούζες που μπροστά έχουν το στόχο και πίσω γράφουν "ποδόσφαιρο για την Ειρήνη". Παραδίδουν στους παίχτες της Παρτιζάν και της ΑΕΚ ένα πανό που γράφει στ' αγγλικά: "ΝΑΤΟ σταμάτα τους βομβαρδισμούς, σταμάτα τον πόλεμο". Το παιχνίδι διακόπτεται από την είσοδο του κόσμου στο γήπεδο, που ξανά διατρανώνει την απαίτησή του, να επιστρέψει η Ειρήνη στη χώρα του.

Στην επιστροφή τα "σημάδια" της κούρασης κάνουν την εμφάνισή τους. Δεν είναι όμως ικανά, να καλύψουν τα συναισθήματα που μας πλημμυρίζουν. Είμαστε ικανοποιημένοι γιατί βρεθήκαμε εκεί, γιατί ζήσαμε μοναδικές στιγμές. Το σκοτάδι περιβάλλει την ατμόσφαιρα, όχι όμως τις καρδιές και το μυαλό μας. Η ελληνοσερβική φιλία είναι ζωντανή και δεν κινδυνεύει από την πολιτική υποτέλειας της κυβέρνησης. Προσωρινά οι λίγοι νομίζουν πως έχουν το πάνω χέρι αλλά αυτό είναι ψευδαίσθηση. Η λαϊκή θέληση για ΕΙΡΗΝΗ, ΦΙΛΙΑ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, θα επικρατήσει. Οι Σέρβοι αντέχουν και μαζί με τους υπόλοιπους λαούς θα επιβάλλουν τη θέλησή τους. Απλά γιατί, "αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο"...

Γιώργος ΚΑΝΤΖΙΛΙΕΡΗΣ

Οι παίκτες και των δύο ομάδων ξεδιπλώνουν το μεγάλο πανό, στέλνοντας το μύνημα να σταματήσουν οι ΝΑΤΟικοί βομβαρδισμοί, να σταματήσει ο πόλεμος