Σε πάνω από 3 δισεκατομμύρια δραχμές ανέρχεται η μέχρι τώρα μείωση των ελληνικών εξαγωγών της Βόρειας Ελλάδας προς την ΟΔ Γιουγκοσλαβίας από την έναρξη των ΝΑΤΟικών βομβαρδισμών στη γειτονική χώρα.

Αυτά σημειώνονται σε Δελτίο Τύπου του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βόρειας Ελλάδας (ΣΕΒΕ) και προκύπτουν από έρευνα που πραγματοποίησε τις τελευταίες μέρες ο Σύνδεσμος με σκοπό να καταγράψει τις άμεσες επιπτώσεις της πολεμικής κρίσης στα Βαλκάνια, πάνω στην οικονομία της Βόρειας Ελλάδας.

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων για τη Βόρεια Ελλάδα, από τον πόλεμο στη γειτονική μας χώρα, πρέπει να λάβουμε υπόψη ένα σύνολο οικονομικών δραστηριοτήτων και συναλλαγών της Ελλάδας με τη Γιουγκοσλαβία και άλλες βαλκανικές χώρες και με ποιο τρόπο θα επηρεαστούν οι δραστηριότητες αυτές.

Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δώσει στη δημοσιότητα ο ΣΕΒΕ, οι συνολικές εξαγωγές της Ελλάδας στη Νέα Γιουγκοσλαβία έφτασαν το 1997 στα 56 δισ. δρχ. που αποτελούν το 2% των ελληνικών εξαγωγών, αλλά το 11% των εξαγωγών μας προς τις βαλκανικές χώρες. Οι εξαγωγές της Ελλάδας αντίστοιχα προς την ΠΓΔΜ το 1997 ήταν 88 δισ. δρχ. καλύπτοντας το 3.5% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών και το 17% των εξαγωγών στα Βαλκάνια.

Σε συζήτηση που είχαμε με τον κ. Φιλαδερλή, γενικό διευθυντή του ΣΕΒΕ, μας βεβαίωσε ότι από το συνολικό ποσό των 144 δισ. δρχ. που αντιπροσωπεύουν οι εξαγωγές προς τη Γιουγκοσλαβία και ΠΓΔΜ, που στη διάρκεια του 1998 υπολογίζεται ότι θα είναι ακόμα μεγαλύτερο, το 60% είναι από τις εξαγωγές της Βόρειας Ελλάδας. Πρόσθεσε δε ότι αν δε σταματήσει σύντομα ο πόλεμος θα υπάρξει μια μείωση του ποσού των εξαγωγών προς τις δυο αυτές γειτονικές χώρες, της τάξης του 7%.

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι ως άμεση επίπτωση των πολεμικών επιχειρήσεων θα έχουμε μια μείωση των εξαγωγών από τη Β. Ελλάδα, προς τις δυο αυτές χώρες, που θα ξεπεράσει σε αξία τα 10 δισ. δρχ. Αν στις απώλειες αυτές προστεθούν και οι σημαντικές επιβαρύνσεις των εξαγωγών, που λόγω του πολέμου αναγκάζονται να αναζητούν ασφαλέστερους δρόμους, είτε το θαλάσσιο δρόμο Ιταλίας, είτε το οδικό δίκτυο της Βουλγαρίας και Ρουμανίας, καθώς και τις σημαντικές απώλειες στο εισόδημα από τον τουρισμό, γίνεται φανερό ότι το οικονομικό τίμημα της Β. Ελλάδας από τον πόλεμο είναι βαρύτατο και πρέπει να μετρηθεί σε δεκάδες δισ.

Ο πόλεμος θα επηρεάσει άμεσα την τουριστική δραστηριότητα της Β. Ελλάδας, που με εξαίρεση την περιοχή της Χαλκιδικής στηρίζεται στην έλευση τουριστών από τη Γιουγκοσλαβία και τις άλλες βαλκανικές χώρες καθώς και χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.

Κι αν ακόμα ο πόλεμος τελειώσει αύριο, μας είπε ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Βόρειας Ελλάδας, κ. Μπρόβας, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι για φέτος τουλάχιστο θα χάσουμε ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του τουρισμού που έρχεται οδικά στη χώρα μας από χώρες της Κ. Ευρώπης και των Βαλκανίων συνήθως χωρίς να έχει κλείσει θέσεις από προηγούμενα. Αυτή η πελατεία θα χαθεί οπωσδήποτε και σύμφωνα με τον κ. Μπρόβα αντιπροσωπεύει το 20% περίπου του ολικού αριθμού τουριστών της Β. Ελλάδας.

Να σημειωθεί δε ότι οι πελάτες αυτοί, ιδίως οι Γιουγκοσλάβοι, είναι οι καλύτεροι πελάτες των ξενοδοχείων και εστιατορίων. Για την πόλη της Θεσσαλονίκης, που τη θερινή περίοδο η αγορά της ζει κυριολεκτικά από τους Σέρβους, οι επιπτώσεις του πολέμου θα είναι πολύ πιο δραματικές.

Για μια περιοχή όπως η Βόρεια Ελλάδα, που φθίνει βιομηχανικά και οικονομικά και αντιμετωπίζει αυξημένα προβλήματα απασχόλησης και ανεργίας, οι επιπτώσεις αυτές του πολέμου θα συμβάλουν στη δραματική επιδείνωση της οικονομικής δυσπραγίας της περιοχής και θα αποτελέσουν βαρύτατο πλήγμα στη μελλοντική της εξέλιξη.

Σε περίπτωση δε που συνεχιστεί ο πόλεμος με γενικευμένες χερσαίες επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, τότε οι μακροχρόνιες επιπτώσεις στην περιοχή θα είναι καταστροφικές και σ' αυτό συμφωνούν οι περισσότεροι από τους φορείς της οικονομικής ζωής της πόλης.

Σ. Μ

Σε χείμαρρο που συμπαρασύρει μια σειρά από οικονομικές δραστηριότητες και επαγγέλματα που σχετίζονται σε βαθμό άμεσης εξάρτησης με τον τουρισμό εξελίσσονται οι επιπτώσεις από τους συνεχιζόμενους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς. Οι συνέπειες που εμφανίζονται με τη μορφή της κατακόρυφης μείωσης έως και ακύρωσης των παραγγελιών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, είναι ήδη φανερές σε κλάδους που ζουν από τον τουρισμό και περιμένουν αυτό το διάστημα της έναρξης της τουριστικής περιόδου για να ανασάνουν. Τέτοιος είναι ο κλάδος της βιοτεχνίας ειδών λαϊκής τέχνης, που όπως τονίζει ο πρόεδρος της Ενωσης Βιοτεχνών της Αθήνας Οδ. Κουμάτος, η αγορά είναι ιδιαίτερα διστακτική από την πρώτη μέρα των επιθέσεων. Ηδη έχουν παρατηρηθεί οι πρώτες ακυρώσεις παραγγελιών προς τις βιοτεχνίες, κυρίως από περιοχές που έχει πληγεί περισσότερο ο τουρισμός. Παράλληλα, έκδηλη είναι η διστακτικότητα των εμπόρων για τη δυνατότητα πληρωμής των παραγγελιών που έχουν πραγματοποιήσει. "Καθημερινά φοβούμαστε μήπως πάρει κάποιος πελάτης τηλέφωνο και ακυρώσει την παραγγελία που έδωσε πριν από δυο - τρεις μέρες", τονίζει χαρακτηριστικά ο Οδ. Κουμάτος, ο οποίος συμπληρώνει ότι "η δουλιά δεν είναι αυτή που θα έπρεπε να είναι υπό κανονικές συνθήκες το μήνα Απρίλη".

"Την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η απάνθρωπη επίθεση σε βάρος του λαού της Γιουγκοσλαβίας, νιώθουμε ότι περνάνε σε δεύτερη μοίρα οι επιπτώσεις στο εισόδημά μας", τόνισε μιλώντας στο "Ρ" ο πρόεδρος του Συλλόγου Αργυροχρυσοχόων της Αθήνας Β. Ιωάννου.Συμπλήρωσε, όμως, ότι "ωστόσο, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις συνέπειες που είναι ήδη φανερές, όχι μόνο στον κλάδο μας αλλά σε ένα ευρύ φάσμα επαγγελμάτων, πολύ περισσότερο αυτών που σχετίζονται άμεσα με τον τουρισμό".

Η εικόνα που μεταφέρουν οι βιοτέχνες αργυροχρυσοχόοι είναι ζοφερή, αφού όπως λένε, υπάρχουν εργαστήρια που έχουν μέχρι και 100% ακυρώσεις σε παραγγελίες, ενώ ήδη τίθενται σε υποχρεωτική άδεια εργαζόμενοι σε εργαστήρια αργυροχρυσοχοϊας, καθώς, όπως λένε χαρακτηριστικά, "δεν υπάρχει δουλιά". Κι αυτό σε μια εποχή που συμπίπτει με την επίσημη έναρξη της τουριστικής περιόδου, που υπό κανονικές συνθήκες είναι περίοδος ανάσας για τον κλάδο. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ένα κατ' αρχήν ποσοστό ακυρώσεων που κυμαίνεται στο 10% - 15% κατά μέσο όρο, τονίζοντας ότι όσο συνεχίζονται και κλιμακώνονται οι ΝΑΤΟικές επιθέσεις τα πράγματα θα χειροτερεύουν. Με δεδομένο ότι το 60% των παραγγελιών που δέχονται τα εργαστήρια αργυροχρυσοχοϊας προορίζονται για τουριστικές περιοχές, μπορεί κανείς να εκτιμήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης για τους επαγγελματίες και τους εργαζόμενους στον κλάδο. Οι περισσότερες ακυρώσεις προέρχονται από τις βόρειες και δυτικές περιοχές της χώρας, που ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα στον τουρισμό και συγκεκριμένα Μακεδονία, Θράκη, Χαλκιδική, Κέρκυρα, Ηγουμενίτσα.

Ανησυχία εκφράζεται και από τους επαγγελματίες οδηγούς ταξί. Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αυτοκινητιστών Λ. Τερζάκης, είπε ότι είναι πρόωρο να κάνει κανείς εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις που δέχεται συνολικά ο συγκεκριμένος κλάδος. Πάντως, τα πρώτα αρνητικά μηνύματα έρχονται από το Ηράκλειο της Κρήτης, όπου οι πρώτες συνέπειες είναι φανερές. Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος του εκεί σωματείου Ν. Μακρής, μας είπε ότι "τα αεροπλάνα έρχονται με πολύ λιγότερους ταξιδιώτες, το πρόβλημα με τις κρουαζιέρες είναι γνωστό, αναμενόμενες είναι οι επιπτώσεις και στη ζήτηση ταξί". Ο ίδιος πρόσθεσε ότι ακόμα μεγαλύτερη γίνεται η ανησυχία, ακούγοντας εκτιμήσεις για μείωση της τουριστικής κίνησης στην Κρήτη που κάνουν λόγο μέχρι και για 40%.