Μήνυμα αλληλεγγύης και συμπαράστασης στο σκληρά δοκιμαζόμενο λαό της Γιουγκοσλαβίας μετέφερε η αντιπροσωπεία του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας, κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού της στο Βελιγράδι. Πιστεύοντας ότι "στο θάνατο και τη βία πρέπει να απαντήσεις με ζωή", το ΕΕΤΕ, ο συλλογικός φορέας των εικαστικών καλλιτεχνών, πραγματοποίησε πριν λίγες μέρες την πρώτη του επίσκεψη στη ματωμένη καρδιά της γειτονικής χώρας. Δεκαεξαμελής αντιπροσωπεία καλλιτεχνών, στην οποία συμμετείχαν οι: Εύα Μελά (ζωγράφος - χαράκτρια), Μιχάλης Παπαδάκης (γλύπτης), Γιάννης Γεωργακάκης (γλύπτης), Γιώργος Γώγος (εικαστικός - φωτογράφος), Γιάννα Γεωργακάκη (ζωγράφος), Πέτρος Καρυστινός (ζωγράφος), Σεμίρα Μανωλάκη (εικαστικός - φωτογράφος), Λιάννα Μελισσαράτου (ζωγράφος), Μαρία Σεβαστάκη (ζωγράφος), Γιώργος Φαρσακίδης (ζωγράφος), Φίλιππος Φίλιπς (εικαστικός - φωτογράφος), Νίκος Χριστοφοράκης (ζωγράφος), οι ιστορικοί τέχνης Εφη Στρούζα, Νίκος Αξαρλής,η αρχιτέκτων, μέλος των "Μηχανικών του Κόσμου" Χριστίνα Τσιτίδου και ο αρχιτέκτων, διευθυντής του Πολιτιστικού Κέντρου "ΑΠΟΨΗ", Αντώνης Καραγιάννης,βρέθηκαν στις 15 Μάη στο Βελιγράδι, εκφράζοντας και με την παρουσία τους τη συμπαράστασή τους στον αγώνα που δίνει ο γιουγκοσλαβικός λαός και οι συνάδελφοί τους εικαστικοί, σπάζοντας την απομόνωση που επιβάλλει το ΝΑΤΟ στο γιουγκοσλαβικό λαό.

"Σκοπός του ταξιδιού μας" μας λέει η πρόεδρος του Επιμελητηρίου Εύα Μελά "ήταν να περάσουμε το μήνυμα ειρήνης, που μπορεί να επικρατήσει μόνο αν όλοι δώσουμε τον εαυτό μας στο συλλογικό και δίκαιο αγώνα για την ανθρώπινη χειραφέτηση, την ελευθερία και τη δικαιοσύνη. Απέναντι στη βάρβαρη επίθεση της "νέας τάξης πραγμάτων" αντιπαρατάσσουμε μια ανθρώπινη και πολιτιστική αντεπίθεση".

Η αντιπροσωπεία των Ελλήνων καλλιτεχνών μετέφερε προς τους Γιουγκοσλάβους συναδέλφους τους ιατροφαρμακευτική βοήθεια, χρήματα και τρόφιμα, ενώ στην "Ενωση Σέρβων Καλλιτεχνών" έδωσε υλικά ζωγραφικής (λαδομπογιές, ακουαρέλες και μουσαμάδες κ. ά.), αξίας 10 περίπου εκατομμυρίων δραχμών.

""Γκρέκο", "Γκρέκο" μας φώναζαν χαμογελαστοί οι Γιουγκοσλάβοι, βλέποντας τα αυτοκίνητα να κατευθύνονται στο Βελιγράδι. Μας χαιρετούσαν συνέχεια, κορνάρανε και μας αναβόσβηναν τα φώτα", μας λέει ο γενικός γραμματέας του ΕΕΤΕ Μιχάλης Παπαδάκης."Μπήκαμε στο Βελιγράδι με καθυστέρηση πέντε περίπου ωρών, η οποία οφειλόταν στα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε στα σύνορα με τη Βουλγαρία, αλλά και στην παράκαμψη που κάναμε λόγω βομβαρδισμένου κομματιού στο δρόμο. Στο Βελιγράδι μας περίμενε πολυμελής αντιπροσωπεία Γιουγκοσλάβων συναδέλφων μας, στους οποίους παραδώσαμε τη βοήθεια. Το ίδιο βράδυ (Σάββατο), καθίσαμε παρέα με 40 συναδέλφους σε μία ταβέρνα. Πέρα από τις ευχαριστίες τους για τη βοήθεια που μεταφέραμε, θεώρησαν πολύ σημαντική την παρουσία μας εκεί. Περισσότερο από την ανθρωπιστική βοήθεια που έχουν ανάγκη, αυτό που τους ευχαρίστησε ιδιαίτερα ήταν η παρουσία μας".

"Εμείς επισημάναμε ότι η παρουσία μας δεν είναι απλά μια παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Είναι μια πράξη που πηγάζει από την κατάσταση, η οποία μας αφορά άμεσα. Είμαστε στο ίδιο χαράκωμα. Αυτό που συμβαίνει στη Γιουγκοσλαβία αφορά όλα τα Βαλκάνια. Η δύναμη αντίστασης διευρύνεται πέρα από τα γιουγκοσλαβικά σύνορα. Επίσης, επισημάναμε αμοιβαία ότι όλη αυτή η καταστροφή των μνημείων που συντελείται είναι ένα πλήγμα στον παγκόσμιο πολιτισμό.Η συζήτησή μας διακόπηκε, όταν τέσσερις βόμβες έπεσαν σε απόσταση 60 χιλιομέτρων από το σημείο που βρισκόμαστε. Το ωστικό κύμα "κούνησε" και το δικό μας χώρο...".

Σ' αυτή την πρώτη συνάντηση αναφέρθηκε και ο Πέτρος Καρυστινός."Μας έκαναν το τραπέζι, και δε δέχτηκαν να μοιραστούμε και τα δικά μας τρόφιμα, τις κονσέρβες και ό,τι άλλο είχαμε μαζί μας για το ταξίδι. Γνωριστήκαμε μεταξύ μας, μιλήσαμε για τον άδικο αυτό πόλεμο και τα καθημερινά προβλήματα που τους δημιουργεί. Για τα απλά καθημερινά... την έλλειψη των τσιγάρων... την έλλειψη των υλικών της τέχνης τους... Δε μας ανέφεραν τίποτα για την έλλειψη φαρμάκων, βενζίνης. Δε μας μίλησαν για τον καθημερινό κίνδυνο που διατρέχουν να πεθάνουν. Μας έδειξαν με τα λεγόμενα τους και με τα έργα τους το καταλυτικό αντιπολεμικό τους χιούμορ, μας προσέφεραν τις ζωγραφιές τους, τα ποιήματά τους, ακόμα και τα τσιγάρα τους".

"Εκείνο όμως που δε θα ξεχάσω ποτέ ήταν τα λόγια της εννιάχρονης κόρης ενός από τους φίλους μας, του Donad. Κάποια στιγμή του είπε ότι δε θέλει να πηγαίνει πια το βράδυ στο καταφύγιο, γιατί δε θα βλέπει και δε θα ακούει τι γίνεται έξω, και έτσι δε θα μπορεί κάποτε να γράψει την ιστορία".

"Ανανδρος, παράλογος, τρομοκρατικός είναι ο πόλεμος που γίνεται στη Γιουγκοσλαβία", μας λέει ο Νίκος Χριστοφοράκης,μέλος της αντιπροσωπείας. Οι καλλιτέχνες περνούν πολύ δύσκολες μέρες. Δεν έχουν καθόλου έσοδα, αφού η αγορά τέχνης έχει κλείσει. Παρ' όλα αυτά προσπαθούν να κρατηθούν όρθιοι. Κάνουν ό,τι μπορούν. Η επικοινωνία μαζί μας ήταν ένα σημαντικό ψυχολογικό στήριγμα".

Με αξιοπρέπεια και θάρρος, γενναιοψυχία και τόλμη, αψηφώντας τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς, οι Σέρβοι καλλιτέχνες δουλεύουν καθημερινά έξω από την κεντρική γκαλερί του Βελιγραδίου "Ουλούς",όπου εκτός από πίνακες, εγκαταστάσεις, κατασκευές, διοργανώνουν χάπενινγκ, περφόρμανς και συναυλίες κάτω από τον γενικότερο τίτλο "Κάνουμε το δικό μας πόλεμο μέσω της τέχνης ενάντια στην επίθεση που γίνεται στη χώρα μας". Οι Σέρβοι καλλιτέχνες δημιουργούν τη δική τους "Γκουέρνικα".

"Την Κυριακή το πρωί", συνεχίζει ο Μ. Παπαδάκης, "η αντιπροσωπεία επισκέφτηκε την γκαλερί της Ενωσης. Απλώσαμε στο πάτωμα έναν καμβά 10 μέτρων και δουλέψαμε όλοι μαζί, φτιάχνοντας αυτοσχέδια έργα. Είναι ένα κοινό έργο - μνημείο, που συμβολίζει την αντίθεσή μας στον πόλεμο και τη ΝΑΤΟική επέμβαση. Ο καθένας μας έβαλε το δικό του "σημάδι" για να δείξει ότι είναι "παρών" σ' αυτόν τον βάρβαρο πόλεμο, πιστεύοντας ότι το πρόβλημα είναι και δικό μας πρόβλημα.Στην πλατεία ο κόσμος είχε συγκεντρωθεί για την καθιερωμένη μεσημεριάτικη συναυλία. Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε το "Εθνικό Μουσείο", όπου γινόταν μια διεθνής έκθεση εικονογράφησης βιβλίου και συζητήσαμε με την διευθύντρια του Μουσείου".

Στη λίγη ώρα που απέμενε για να πάρει η αντιπροσωπεία το δρόμο της επιστροφής, πραγματοποιήθηκε συνάντηση με τον υπουργό Πολιτισμού.

"Ο υπουργός ήταν θερμός μαζί μας. Θεώρησε σημαντική την επίσκεψη της αντιπροσωπείας του συλλογικού φορέα των Ελλήνων εικαστικών καλλιτεχνών. Εκτίμησε τη δραστηριότητά μας για μία μεγάλη έκθεση που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο στην Αθήνα με έργα που θα προσφέρουν Ελληνες και Σέρβοι καλλιτέχνες. Τα έσοδα θα διατεθούν στους Σέρβους συναδέλφους μας και σε ανθρωπιστική βοήθεια.Επίσης, ενημερώθηκε για το "Β Διαβαλκανικό Συμπόσιο",που θα πραγματοποιηθεί στη Σαμοθράκη τον Ιούλιο με ευρύτερη παρουσία Βαλκάνιων καλλιτεχνών. Μας δήλωσε ότι θα προσφέρει κάθε δυνατή βοήθεια στην "Ενωση Σέρβων Καλλιτεχνών", ώστε να συμμετέχει σ' αυτές τις εκδηλώσεις".

"Το Επιμελητήριο είναι ένας συλλογικός φορέας και με μία αποστολή δεν εκπληρώνει το ρόλο του. Είναι συμβολική η κίνηση. Τα κανάλια επικοινωνίας και επαφής θα πρέπει να διευρυνθούν. Ο πολιτισμός δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σε ατομικό επίπεδο. Η συλλογική ευθύνη των καλλιτεχνών απέναντι σ' αυτό το μεγάλο πρόβλημα της οπισθοδρόμησης που δημιουργούν οι καταστροφές, είναι αυτή που βαραίνει πια και συλλογική πρέπει να είναι και η αντιμετώπισή του".

"Θέλουμε να ελπίζουμε", καταλήγει η Εύα Μελά, "πως θα βρει ανταπόκριση και στήριξη από το κοινό η έκθεση έργων εικαστικών τεχνών που διοργανώνουμε. Θα ξαναπάμε στο Βελιγράδι δηλώνοντας "παρών", αλληλεγγύη και μεταφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια και υλικά ζωγραφικής, απαντώντας στο θάνατο που σκορπίζουν τα γεράκια του ΝΑΤΟ και η "νέα τάξη πραγμάτων" με τη ζωή και με τη δημιουργία".

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ

Από τη συνάντηση με τον υπουργό Πολιτισμού της Γιουγκοσλαβίας

Η εικαστική κατάθεση Ελλήνων και Σέρβων καλλιτεχνών

Με το σήμα της νίκης και φωνάζοντας "Γκρέκο" - "Γκρέκο" χαιρετούσαν την ελληνική αντιπροσωπεία