Μορφή χιονοστιβάδας παίρνουν οι καταργήσεις σχολείων. Δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια κλείνουν ή υποβιβάζονται και οι μαθητές τους στοιβάζονται σε πολυπληθή τμήματα, που θυμίζουν άλλες εποχές. Η κυβέρνηση και όσοι άλλοι συμφωνούν με την ΟΝΕ - υπάκουοι στις προσταγές των Βρυξελλών για περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες - καταργούν ή υποβαθμίζουν σχολικά ιδρύματα. Μειώνουν τα "έξοδα" για την κατασκευή και συντήρηση σχολείων, για μισθοδοσίες καθηγητών και για τις ανάγκες των μαθητών.

Επικαλούνται για τα παραπάνω μείωση μαθητών, λόγω υπογεννητικότητας. Παραβλέπουν την ανέχεια που έχει επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ενωση και αναγκάζει όλο και περισσότερα παιδιά να εγκαταλείπουν το σχολείο και να ψάξουν για μεροκάματο. Οπως παραβλέπουν και την ανάγκη των οικονομικά ισχυρών για αμόρφωτους ουσιαστικά νέους, που θα δέχονται αγόγγυστα την όποια τους εντολή. Μια ανάγκη που ικανοποιείται από τους νόμους του ΠΑΣΟΚ, σχετικά με το εκπαιδευτικό σύστημα, οι οποίοι μέσω της εντατικοποίησης των εξετάσεων αναγκάζουν όλο και περισσότερα παιδιά να εγκαταλείψουν το σχολείο.

Συγκεκριμένα, μόνο στη Νομαρχία Αθήνας (η νομαρχιακή αρχή πρόσκειται σε ΝΔ/ΠΟΛ. ΑΝ.), οι ιθύνοντες αποφάσισαν να καταργηθούν και να μη λειτουργήσουν τη σχολική χρονιά 1999-2000: Το 153ο Δημοτικό Σχολείο (ΔΣ) Αθηνών,το 19ο ΔΣ Αγ. Δημητρίου,το 18ο ΔΣ Καλλιθέας,το 17ο ΔΣ Νέας Σμύρνης,το 6ο Γυμνάσιο Αιγάλεω και το 2ο Ενιαίο Λύκειο Αιγάλεω. Επίσης αποφάσισε τη συγχώνευση του 6ου ΔΣ Αιγάλεω με το 21ο ΔΣ της περιοχής. Η Νομαρχία αποφάσισε τους υποβιβασμούς (μείωση δασκάλων και τμημάτων): Σε έντεκα ΔΣ του Δήμου Αθηναίων. Στο 5ο ΔΣ Δάφνης.Σε τέσσερα νηπιαγωγεία του Δήμου Αθηναίων. Σε τρία ΔΣ της Καλλιθέας.Στο 12ο ΔΣ Αργυρούπολης.Και στο 2ο ΔΣ Αγ. Βαρβάρας.

Για τα παραπάνω η δικαιολογία ήταν ότι μειώθηκε ο αριθμός των μαθητών. Ομως η Νομαρχία προχώρησε σε υποβιβασμούς ακόμα και σε σχολεία όπου οι μαθητές αυξήθηκαν: Το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου υποβιβάστηκε από 6θέσιο σε 5θέσιο, ενώ οι μαθητές αυξήθηκαν από 37 σε 39 (και μιλάμε για παιδιά με ειδικές ανάγκες). Επίσης, το 1ο Νηπιαγωγείο Λυκόβρυσης,υποβιβάστηκε από 2θέσιο σε 1θέσιο, ενώ τα νήπια που φιλοξενεί αυξήθηκαν από 21 σε 27.

Καταργήσεις, συγχωνεύσεις και υποβιβασμοί σχολείων γίνονται και στη Θεσσαλονίκη,όπου πρόσφατα το ΝΣ αποφάσισε κατά πλειοψηφία να καταργήσει 15 δημοτικά, έξι νηπιαγωγεία, καθώς και ειδικές τάξεις. Παράλληλα το ΝΣ υποβιβάζει 11 δημοτικά, δύο ειδικά δημοτικά και έξι νηπιαγωγεία.

Να σημειωθούν εδώ οι "σύγχρονες" παιδαγωγικές αντιλήψεις όσων επιμένουν στο κλείσιμο σχολείων και τάξεων. Σε σχετικά έγγραφα των αρμόδιων υπηρεσιών της Νομαρχίας Αθήνας γίνεται επίκληση νόμου του '85. Υποστηρίζουν πως βάσει του νόμου ν. 1566/85 η "οργανικότητα των Δημοτικών Σχολείων προσδιορίζεται από την αναλογία τριάντα μαθητών προς ένα δάσκαλο και το 12θέσιο σχολείο πρέπει να έχει από 331 έως 360 μαθητές". Δηλαδή από 27 μέχρι 30 μαθητές ανά τμήμα. Ο ίδιος νόμος για τα Γυμνάσια - Λύκεια αυξάνει τον αριθμό των μαθητών μέχρι και σε 35. Την ίδια ώρα, οι φροντιστηριάρχες πολυδιαφημίζουν τα 15μελή τμήματά τους.

Μιλώντας στο "Ρ" ο Δημήτρης Κρομύδας,γραμματέας της Αχτίδας Παιδείας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ,καταδικάζει τις αποφάσεις αυτές και τονίζει την ανάγκη για περισσότερα σχολεία με λιγότερους μαθητές ανά τμήμα. Επισημαίνει πως ο υπουργός Παιδείας Γ. Αρσένης,στις κινητοποιήσεις παλαιότερα των καθηγητών, τους είχε υποσχεθεί ότι θα μειώσει τους μαθητές ανά τμήμα. Κάτι που δεν έγινε.

Συνεχίζει πως η κυβέρνηση βολεύεται να επικαλείται την υπογεννητικότητα ως λόγο μείωσης των μαθητών. Ομως, η πραγματικότητα είναι άλλη. Σημειώνει πως η κυβέρνηση, με τα νομοθετικά τερατουργήματά της, σπρώχνει τα παιδιά μακριά από το Λύκειο. Πως πολλά παιδιά, μην μπορώντας να αντεπεξέλθουν στην ξέφρενη κούρσα των συνεχών εξετάσεων, κρινόμενα ανίκανα από το ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα να συνεχίσουν ή επειδή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώνουν φροντιστήρια για να βοηθηθούν, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σχολείο.

Συμπληρώνει πως η πρόωρη αυτή αποχώρηση σχετίζεται και με την ανέχεια, που επικρατεί και αναγκάζει πολλά παιδιά να ψάχνουν από νωρίς για μεροκάματο και να παρατούν το σχολείο. Πως η αποχώρηση σχετίζεται και με τους σχεδιασμούς των Βρυξελλών τα παιδιά να απομακρύνονται από το Λύκειο και να αποκλείονται από ΑΕΙ και ΤΕΙ. Αντίθετα, να μετατρέπονται σε απασχολήσιμους, με ελλιπείς γνώσεις και διαρκώς επανακαταρτιζόμενους, προκειμένου να αποτελούν φτηνό και χωρίς απαιτήσεις εργατικό δυναμικό στα χέρια της ολιγαρχίας.

Οι συγχωνεύσεις, καταργήσεις και οι υποβιβασμοί των σχολείων βρίσκουν αντίθετη μια μεγάλη μερίδα γονέων. Η Ελένη Γιώτη,εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Γονέων και Κηδεμόνων Νομαρχίας Αθηνών,στη Νομαρχιακή Επιτροπή Παιδείας (ΝΕΠ) που λειτουργεί στη Νομαρχία, τονίζει στο "Ρ": "Ως γονείς, όποτε τέθηκε θέμα συγχώνευσης ή υποβιβασμού σχολείου στη ΝΕΠ το καταψηφίσαμε. Μάλιστα, παλέψαμε για την κατασκευή περισσότερων σχολείων, περισσότερων αιθουσών, προκειμένου οι μαθητές να μην ξεπερνούν στα Δημοτικά ανά τμήμα τους 15 με 20 μαθητές και στα Γυμνάσια - Λύκεια τους 20 με 25". Επισημαίνει πως οι αρμόδιοι εκμεταλλεύονται στο έπακρο το ν.1566/85 προκειμένου να κλείσουν σχολεία, να αγγίξουν το μαγικό αριθμό "360", ανεξάρτητα από τις σύγχρονες παιδαγωγικές ανάγκες. Και αυτό, στη "λογική" της περικοπής κοινωνικών δαπανών, της πρόσληψης λιγότερων καθηγητών, της παροχής όλων και λιγότερων για το μαθητή.

Να σημειωθεί πως οι αποφάσεις για κλείσιμο σχολείων παίρνονται ουσιαστικά στη ΝΕΠ, που θεσμοθετήθηκε με το ν. 1566/85. Η ΝΕΠ εισηγείται - μεταξύ άλλων - στο Νομαρχιακό Συμβούλιο τις αποφάσεις της για καταργήσεις, συγχωνεύσεις και υποβιβασμούς σχολείων. Το ΝΣ προχωρά στην τυπική επικύρωσή τους, καθώς οι σημερινοί συσχετισμοί δυνάμεων, δεν ευνοούν την ανατροπή προειλημμένων αποφάσεων.

Στη ΝΕΠ συμμετέχουν εκπρόσωποι μαζικών φορέων. Ομως η πλειοψηφία των μελών της αποτελείται από τους προϊσταμένους των Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας και Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Νομαρχίας. Αυτοί είναι ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι, διορισμένοι από το υπουργείο Παιδείας. Ανήκουν διοικητικά στο υπουργείο και βάσει του ν. 1566/85 αποτελούν μέλη της ΝΕΠ.

Σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο που έχει ορίσει το ΠΑΣΟΚ, εισηγούνται στη ΝΕΠ καταργήσεις, υποβιβασμούς ή ιδρύσεις σχολείων. Και ψηφίζουν στη ΝΕΠ, ως μέλη της, τις προτάσεις που έχουν κάνει οι ίδιοι. Δηλαδή, άτομα διορισμένα από την κυβέρνηση σε υψηλά πόστα - με ό,τι αυτό συνεπάγεται - αποφασίζουν καταργήσεις σχολείων, τις προτείνουν και οι ίδιοι υπερψηφίζουν την πρότασή τους.

Αρα δεν είναι ούτε τυχαίο, ούτε παράξενο ότι οι συγκεκριμένοι προϊστάμενοι - μέλη της ΝΕΠ, έχουν υπερψηφίσει κάθε πρόταση για κατάργηση ή υποβιβασμό σχολείου. Οπως, επίσης, δεν είναι τυχαίο ή παράξενο και το γεγονός ότι τις προτάσεις τους τις κοινοποιούν και στο υπουργείο Παιδείας. Το υπουργείο, σύμφωνα με πληροφορίες, πιέζει με διάφορους τρόπους τη Νομαρχία προκειμένου να γίνονται δεκτές όλες οι προτάσεις που αφορούν κλείσιμο σχολείων.

Το φαινόμενο της συγχώνευσης σχολείων δεν εκφράζει, απλά, τη διοικητική άποψη κάποιων προϊσταμένων, που επιλέγουν αυτοί να αντιμετωπίσουν έτσι ζητήματα του Γραφείου τους. Πρόκειται για κεντρική πολιτική επιλογή. Επιλογή της κυβέρνησης.

Ο χαρακτήρας της κεντρικής πολιτικής επιλογής φαίνεται καθαρά, αν με τις συγχωνεύσεις των σχολείων συνδυαστούν και τα ακόλουθα:

- Η κατά καιρούς επαναλαμβανόμενη υπόσχεση από το υπουργείο Παιδείας της μείωσης των μαθητών ανά τμήμα, που όμως δε νομοθετείται, αντίθετα αναιρέθηκε και όταν άρχισε να εφαρμόζεται κλιμακωτά πέρσι στην Α τάξη Γυμνασίου και Λυκείου.

- Η επιμονή των προϊσταμένων για σύμπτυξη τμημάτων στις αρχές κάθε χρονιάς και αύξηση των μαθητών κάθε τμήματος στο ανώτατο όριο.

- Το άρθρο 155 του Ν. 2683/99 (Νέος Δημοσιοϋπαλληλικός Κώδικας), που προβλέπει υποχρεωτικές μετατάξεις και απολύσεις των υπαλλήλων που η οργανική θέση τους καταργείται από οποιοδήποτε λόγο και από συγχώνευση υπηρεσιών.

Στα παραπάνω μπορεί να προστεθεί και η άποψη που τελευταία εκφράζει το ΥΠΕΠΘ ότι δήθεν η σύγχρονη παιδαγωγική απαιτεί τμήματα 35 μαθητών, για να εξασφαλίζεται η κοινωνικοποίησή τους. Από τη σκοπιά της κυβέρνησης, φαίνονται "ιδανικά" τα τμήματα των 50 και πάνω μαθητών, που λειτουργούσαν στη χώρα πριν κάποιες δεκαετίες και ήθελαν το δάσκαλο τοποτηρητή και όχι παιδαγωγό.

Τα προαναφερόμενα, δηλαδή τα λιγότερα σχολεία και λιγότερα τμήματα σημαίνουν λιγότερες κρατικές δαπάνες για την παιδεία. Ο στόχος για περιστολή των κοινωνικών δαπανών χάριν της ΟΝΕ εξυπηρετείται, στοιβάζοντας τους μαθητές στα τμήματα. Επιπλέον, η κυβέρνηση εμφανίζεται ως πρωτοπόρα, που εξασφαλίζει τη λειτουργία όλο και περισσότερων σχολείων σε πρωινή βάρδια, χωρίς να δαπανήσει ούτε δραχμή για επιπλέον υποδομή.

Τέλος, εξυπηρετείται, πάλι χάριν της ΟΝΕ, ο στόχος της μείωσης του αριθμού των Δημόσιων Υπαλλήλων, αφού, σύμφωνα με το Ν. 2683/99, οι πλεονάζοντες εκπαιδευτικοί θα μετατάσσονται (αργότερα και θα απολύονται αν δεν υπάρχουν θέσεις για να μεταταγούν) σε κενές θέσεις άλλων υπουργείων και δε θα προσλαμβάνονται νέοι υπάλληλοι (ούτε βέβαια εκπαιδευτικοί).

Λιγότερα σχολεία, λιγότερες αίθουσες, λιγότεροι δάσκαλοι στην Ελλάδα της ΟΝΕ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης

Ρεπορτάζ: Θανάσης ΜΠΑΛΟΔΗΜΟΣ