Αναμφίβολα η κατάσταση που δημιουργήθηκε ήταν πολύ κρίσιμη όχι μόνο για την Ανατολική Ασία αλλά και για τον κόσμο ολόκληρο δεδομένου ότι στον πόλεμο που κράτησε ως τον Ιούλη του 1953, οπότε και υπογράφηκε συμφωνία ανακωχής, αναμείχθηκαν ενεργά οι Ηνωμένες Πολιτείες, μια σειρά χώρες του ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου (ανάμεσά τους και η Ελλάδα) αλλά και η ΕΣΣΔ με τη ΛΔ της Κίνας. Για να κατανοηθεί η σημασία της κρίσης στην Κορέα - και κυρίως πώς φτάσαμε σ' αυτήν - πρέπει να σταθούμε εν συντομία σε ορισμένα επιπλέον στοιχεία που προηγήθηκαν της πολεμικής αναμέτρησης.

Η Κορέα απελευθερώθηκε από την αποικιακή κυριαρχία της Ιαπωνίας τον Αύγουστο του 1945 όταν οι ένοπλες δυνάμεις της ΕΣΣΔ συνέτριψαν τα επίλεκτα στρατεύματα των Ιαπώνων. Το γεγονός αυτό, πέραν των άλλων, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο και στη γενικότερη ήττα της Ιαπωνίας στο πλαίσιο του Β παγκοσμίου πολέμου. Στη συνέχεια η Κορέα χωρίστηκε σε δύο ζώνες στρατιωτικής ευθύνης. Στο Βορρά και μέχρι τον 38ο παράλληλο εκτεινόταν η σοβιετική στρατιωτική ζώνη ευθύνης και νότια αυτού του παραλλήλου η αμερικανική. Η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ ήταν προσωρινή στην Κορέα με στόχο τη συγκρότηση ενός ενιαίου και ανεξάρτητου κράτους, όπως σημειωνόταν στις αποφάσεις της διάσκεψης του Πότσδαμ (Ιούλης - Αύγουστος 1945) και των υπουργών Εξωτερικών της ΕΣΣΔ, των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας (Δεκέμβρης 1945). Ομως οι προθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και των αντιδραστικών κύκλων της χώρας, ήταν διαφορετικές δεδομένου ότι το κορεάτικο λαϊκό κίνημα ήταν ισχυρό, οι επαναστατικές δυνάμεις το ίδιο, κι ένα ενιαίο κορεάτικο κράτος κάθε άλλο παρά θα έγερνε προς το μέρος των συμφερόντων του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Γι' αυτό, παρά τις διεθνείς συμφωνίες και τη θέληση του κορεατικού λαού, τον Αύγουστο του 1948 εγκαθιδρύθηκε στο Νότιο τμήμα της χώρας ένα καθεστώς ανδρεικέλων με επικεφαλής τον Λι Σιν Μαν (Σήγκμαν Ρη) που ονομάστηκε "Δημοκρατία της Κορέας". Το γεγονός αυτό υποχρέωσε τις προοδευτικές δυνάμεις του κορεάτικου λαού να προχωρήσουν σε μια αναλόγου τύπου οργάνωσή τους στο βορρά και να αγωνιστούν ενάντια στα αντιδραστικά - ιμπεριαλιστικά διασπαστικά σχέδια εντείνοντας την αντίστασή τους στο αντιλαϊκό καθεστώς του Νότου. Ετσι το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί, τον Σεπτέμβρη του 1948, η ΛΔ της Κορέας που ως στόχο της έθεσε την ειρηνική ενοποίηση της χώρας από την οποία άλλωστε - αν ληφθεί υπόψην ο κοινωνικοπολιτικός συσχετισμός δυνάμεων - δεν είχε τίποτα να φοβηθεί.

Οταν ξέσπασε ο κορεατικός πόλεμος, τον Ιούνη του '50, το καθεστώς του Λι Σιν Μαν (Σήγκμαν Ρη), οι Αμερικανοί και οι άλλοι εκπρόσωποι του ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου, ισχυρίστηκαν από την πλευρά τους ότι τον πόλεμο είχαν ξεκινήσει οι Βορειοκορεάτες. Δηλαδή η κυβέρνηση και ο στρατός της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας με την παρότρυνση και την ενίσχυση της Σοβιετικής Ενωσης. Αυτή είναι η επίσημη θέση τους και σήμερα. Τι όμως είχε συμβεί πραγματικά;

"Ανάμεσα σ' αυτούς - γράφει ο David Horowitz - που είχαν ολοφάνερο συμφέρον σ' ένα επεισόδιο, που θα προκαλούσε τη στρατιωτική επέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών, ήσαν οι απειλούμενοι Τσαγκ Κάι Σεκ και Σήγκμαν Ρη.

Ο Σήγκμαν Ρη είχε πολλά να κερδίσει από μια αμερικανική στρατιωτική επέμβαση υπέρ του νοτιοκορεατικού καθεστώτος. Στις 30 Μαϊου, μόλις τέσσερις εβδομάδες πρωτού αρχίσουν οι εχθροπραξίες, είχε υποστεί αποφασιστική ήττα στις εκλογές. Το καθεστώς "κλυδωνιζόταν από έλλειψη εμπιστοσύνης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό". Αντιμέτωποι μιας κατάστασης που χειροτέρευε γι' αυτούς σταθερά ο Σήγκμαν Ρη και ο υπουργός του απειλούσαν από πολλούς μήνες να εισβάλουν στη Βόρειο Κορέα διακηρύσσοντας ότι ήσαν έτοιμοι "να καταλάβουν την Πιονγκ - Γιανγκ μέσα σε λίγες μέρες". Πράγματι στο αρχηγείο του Μακάρθουρ (σημ. Γ. Π.: Ντάγκλας Μακάρθουρ, διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στον Ειρηνικό) τη μέρα που ξέσπασε ο πόλεμος, ένα από τα σημαίνοντα μέλη των δυνάμεων κατοχής κλήθηκε ξαφνικά στο τηλέφωνο. Οταν γύρισε ψιθύρισε: "μόλις τώρα έγινε γνωστή μια μεγάλη είδηση. Οι Νοτιοκορεάτες εισέβαλαν στη Βόρειο Κορέα". Σύμφωνα με το δεξιό σχολιαστή Ολμς Αλεξάντερ, ο υπουργός Εξωτερικών Ατσεσον "ποτέ δεν ήταν απόλυτα σίγουρος ότι ο Σήγκμαν Ρη δεν ήταν εκείνος που προκάλεσε την επίθεση των ερυθρών το 1950" (David Horowitz: "Από τη Γιάλτα στο Βιετνάμ", εκδόσεις ΚΑΛΒΟΣ, σελ. 160).

Τον φιλοπόλεμο, και αντιλαϊκό χαρακτήρα του καθεστώτος του Σήγμαν Ρη δεν μπόρεσαν να αρνηθούν ούτε οι πλέον ακραιφνείς αντικομμουνιστές συγγραφείς. Ο Andre Fontaine για παράδειγμα, αν και υπεραμύνεται της θέσης ότι τον πόλεμο τον ξεκίνησε η ΛΔ της Κορέας, με όσα λέει για το Νοτιοκορεάτικο καθεστώς αποδεικνύει πως μόνο αυτό είχε συμφέρον από τον πόλεμο. "Αι προ τριμήνου διεξαχθείσαι εις Νότιον Κορέαν εκλογαί - γράφει μεταξύ άλλων - έδωσαν απόλυτον πλειοψηφίαν εις τους αντιπάλους του "τρομερού γέροντος", του Σήγκμαν Ρη, όστις έπειτα από τριάκοντα τριών ετών εξορίαν ανεκηρύχθη τον Αύγουστον του 1948, πρώτος πρόεδρος της κορεατικής δημοκρατίας. Εν τούτοις, ούτως είχεν (καταστείλει) με βιαιότητα ουδόλως δημοκρατικήν όλας τας κομμουνιστικάς δραστηριότητας, κρατών εις τας φυλακάς 14.000 κομμουνιστάς, μεταξύ των οποίων 14 βουλευτάς. Λόγω της συνεχούς επιδεινώσεως της οικονομικής καταστάσεως η δυσφορία ήτο γενική (... ) Ολα αυτά δεν ημπόδιζον τον Ρη να διακηρύσση εις όλους τους τόνους την πρόθεσή του να ενσωματώσει το βόρειον τμήμα της χώρας, πράγμα το οποίον έδινε λαβήν εις τους κομμουνιστάς να προβάλλουν τη "νόμιμον άμυναν"...". (Andre Fontaine: "Ιστορία του Ψυχρού Πολέμου", Στρατιωτική Εκδοση, Αθήναι 1969, τόμος β σελ. 3 - 4).

Σχετικά τώρα με τον ρόλο που έπαιξαν οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ στο ξεκίνημα του κορεατικού πολέμου, απ' όλα τα στοιχεία που υπάρχουν δε χωράει η παραμικρή αμφιβολία πως ο πόλεμος, αν δεν έβλαψε, τουλάχιστον δεν ωφέλησε τους Σοβιετικούς και το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα ενώ αντίθετα ήταν βούτυρο στο ψωμί των πιο αντιδραστικών, των πιο φιλοπόλεμων δυνάμεων του αμερικανικού και γενικότερα του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Εχοντας υπόψην του όλα εκείνα τα στοιχεία που συνηγορούν στο παραπάνω συμπέρασμα, ο David Horowitz δε διστάζει να πει με κατηγορηματικό τρόπο ότι "βλέποντας τα πράγματα αναδρομικά και με την ευρύτερη προοπτική που δίνει η απόσταση απέναντι σε μια άλλοτε τεταμένη πολιτική κατάσταση, είναι αδύνατο να δεχτούμε τη βασική δυτική θέση ότι η βορειοκορεατική εισβολή κατευθυνόταν από το Κρεμλίνο στο πλαίσιο ενός γενικού σχεδίου αδίστακτου επεκτατισμού". Αντίθετα αναφερόμενος στις ΗΠΑ αφήνει να εννοηθεί ότι ισχυροί κύκλοι αυτής της χώρας επιθυμούσαν να υπάρξει ένα επεισόδιο για άμεση, δυναμική αμερικανική εμπλοκή στην κορεατική χερσόνησο και στην ευρύτερη περιοχή. Σχολιάζοντας δε την επέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο, σημειώνει πολύ εύστοχα: "Η απόφαση της Ουάσιγκτον να επέμβει στην κορεατική σύγκρουση είχε πολλές συνέπειες και μια από τις σοβαρότερες ήταν η δημιουργία μιας πολεμικής υστερίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ηταν η χρονιά της μετεωρικής ανόδου του γερουσιαστή Μακάρθι, του μαζικού επανεξοπλισμού και της πρώτης δημόσιας προσπάθειας για αναβίωση της γερμανικής στρατιωτικής ισχύος. Η ατμόσφαιρα που επικρατούσε, μπορεί να αποτιμηθεί από το γεγονός ότι στις 12 Ιουλίου, ενώ οι βορειοκορεατικές δυνάμεις προέλαυναν ακάθεκτες προς το Πουζάν, η Βουλή των Αντιπροσώπων χειροκροτούσε ένα βουλευτή που ζητούσε να χρησιμοποιηθούν ατομικές βόμβες εναντίον των βορειοκορεατικών πόλεων αν οι Βορειοκορεάτες δεν αποσύρονταν μέσα σε μια εβδομάδα" (David Horowitz: "Από τη Γιάλτα στο Βιετνάμ", εκδόσεις ΚΑΛΒΟΣ, σελ. 159, 163 και 169). Δε χωράει συνεπώς αμφιβολία πως οι Αμερικανοί ήθελαν αυτόν τον πόλεμο και ασφαλώς δεν είχαν κανένα ενδοιασμό να τον προετοιμάσουν κατά τέτοιο τρόπο που να μπορούν να ρίξουν την ευθύνη στους αντιπάλους τους. Είχαν ανάγκη από μια τέτοια μεθόδευση δεδομένου ότι το φιλειρηνικό κίνημα διεθνώς - και μέσα στις ΗΠΑ - ήταν ισχυρό αλλά και οι μνήμες από το Β παγκόσμιο πόλεμο πολύ νωπές.

Η ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Κορέα έγινε με την τυπική κάλυψη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Οι Αμερικανοί, εκμεταλλευόμενοι την απουσία της ΕΣΣΔ από το Συμβούλιο Ασφαλείας, κατάφεραν να περάσουν απόφαση που εμφάνιζε ως επιτιθέμενη τη ΛΔ Κορέας και ενέκρινε στρατιωτική επέμβαση - υπό την ομπρέλα του Οργανισμού - υπέρ του καθεστώτος του Σίγκμαν Ρι (η ΕΣΣΔ από ένα εξάμηνο πριν δε συμμετείχε στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το γεγονός ότι την έδρα που δικαιωματικά ανήκε στην κυβέρνηση της ΛΔ της Κίνας συνέχιζε να κατέχει προκλητικά εκπρόσωπος του προεπαναστατικού καθεστώτος του Τσαγκ Κάι Σεκ).

Στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Κορέα πήραν μέρος οι εξής 21 χώρες: Αιθιοπία (με στρατό), Αυστραλία (με στρατό, ναυτικό και αεροπορία), Βέλγιο (με στρατό), Βρετανία (με στρατό, ναυτικό και πεζοναύτες), Γαλλία (με στρατό και ναυτικό), Ελλάδα (ενισχυμένο τάγμα πεζικού και σμήνος μεταφορικών αεροσκαφών), Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (με στρατό, ναυτικό, αεροπορία, πεζοναύτες), Καναδάς (με στρατό, ναυτικό, αεροπορία), Κολομβία (με στρατό και ναυτικό), Λουξεμβούργο (με στρατό), Νέα Ζηλανδία (με στρατό και ναυτικό), Νότιος Αφρική (με αεροπορία), Ολλανδία (με στρατό), Ταϊλάνδη (με στρατό, ναυτικό, αεροπορία), Τουρκία (με στρατό) και Φιλιππίνες (με στρατό). Υγειονομικές μονάδες έστειλαν η Δανία, οι Ινδίες, η Ιταλία, η Νορβηγία και η Σουηδία. Την ηγεσία και τη βάση των δυνάμεων επέμβασης αποτέλεσαν οι Ενοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ. Ο εξοπλισμός όλων των στρατιωτικών δυνάμεων ήταν αμερικανικής προέλευσης, πλην του βρετανικού τμήματος που ήταν βρετανικής κατασκευής. Τέλος, όλα τα εκστρατευτικά σώματα και υγειονομικές μονάδες αποτέλεσαν οργανικά τμήματα υπό τη διοίκηση αμερικανικών μεραρχιών και αντίστοιχων αμερικανικών μονάδων αεροπορίας και ναυτικού, πλην της βρετανικής Μεραρχίας που τέθηκε υπό αμερικανικό σώμα στρατού ("Το Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδος εις Κορέαν, 1950 - 1955", έκδοσις Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού, Αθήναι 1977, σελ. 13).

Οι ελληνικές κυβερνήσεις του Κέντρου - αρχικά με πρωθυπουργό το Νικόλαο Πλαστήρα και στη συνέχεια τον Σοφοκλή Βενιζέλο - χωρίς ενδοιασμό ανταποκρίθηκαν αμέσως στο αμερικανικό αίτημα να συμμετέχουν ένοπλες δυνάμεις της χώρας στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στην Κορέα. Αρχικά αποφασίστηκε να σταλεί εκστρατευτικό σώμα συνθέσεως Ταξιαρχίας με δύναμη 3.500 περίπου άνδρες και διοικητή τον ταξίαρχο Σόλωνα Γκίκα. Στη συνέχεια όμως - πάλι ύστερα από πρωτοβουλία των ΗΠΑ - η δύναμη του εκστρατευτικού σώματος μειώθηκε στον αριθμό των 1.000 περίπου ανδρών. Ετσι συγκροτήθηκε τάγμα και το ανάλογο διοικητικό επιτελείο.

Το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα αναχώρησε για την Κορέα από τον Πειραιά στις 16/11/1950 με το αμερικανικό οπλιταγωγό "Τζένεραλ Χαν" κι έφτασε στον προορισμό του στις 9/12/1950. Μετά την αρχική αποστολή και έως το 1955 πραγματοποιήθηκαν 22 αποστολές αντικαταστάσεως. Ετσι στο χρονικό διάστημα 1950 - 1955 στάλθηκαν στην Κορέα 669 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί και 9.586 οπλίτες του ελληνικού στρατού (σύνολο ανδρών: 10.225). Αξίζει να σημειωθεί ότι το φθινόπωρο του 1953 η ελληνική δεξιά κυβέρνηση (του Παπάγου αυτή τη φορά) δέχτηκε να αυξήσει την ελληνική στρατιωτική παρουσία στην Κορέα - για να καλυφθεί το κενό της αποχώρησης γαλλικού τάγματος για την ινδοκίνα - από τάγμα σε Σύνταγμα, στέλνοντας άλλο ένα τάγμα.

Στην Κορέα στάλθηκαν επίσης οι εξής ελληνικές αεροπορικές δυνάμεις: Ενα σμήνος από 7 αεροσκάφη (αναχώρησε από την Ελευσίνα στις 11/11/1950 κι έφτασε στον προορισμό του την 1/12/1950). Στη συνέχεια, όμως στάλθηκαν άλλα 2 για αναπλήρωση απωλειών.

Η ελληνική στρατιωτική παρουσία στην Κορέα ουσιαστικά τερματίστηκε τον Οκτώβρη του 1955, όταν το εκστρατευτικό σώμα διαλύθηκε και η δύναμη των ανδρών του επέστρεψε στην Ελλάδα (στην Κορέα έμεινε μια συμβολική δύναμη 10 ανδρών). Οι αεροπορικές δυνάμεις επέστρεψαν στη χώρα λίγο νωρίτερα, το Μάρτη του 1955.

Οι ελληνικές απώλειες από τη συμμετοχή στον πόλεμο της Κορέας δεν ήταν λίγες. Αναλύονται δε ως εξής:

Απώλειες στρατού: Νεκροί 183 (15 αξιωματικοί και 168 οπλίτες). Τραυματίες 610 (33 αξιωματικοί και 577 οπλίτες). Σύνολο απωλειών 793 (48 αξιωματικοί και 745 οπλίτες).

Απώλειες Αεροπορίας: 4 αεροσκάφη και 12 νεκροί αξιωματικοί και υπαξιωματικοί (Βλέπε αναλυτικά: "Το Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδος εις Κορέαν, 1950 - 1955", έκδοσις Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού, Αθήναι 1977, σελ. 29 - 30, 166, 180, 182, 187).

Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ιμπεριαλιστική εισβολή στην Κορέα ασφαλώς δεν είναι ένα γεγονός που τιμά τη χώρα και την ιστορία της, τις αξίες για τις οποίες αγωνίστηκε και αγωνίζεται ο ελληνικός λαός. Οι δε απώλειες σε έμψυχο και άψυχο υλικό υπογραμμίζουν με τρόπο τραγικό την ανάγκη οι Ελληνες εργαζόμενοι, ο λαός μας γενικότερα, να αγρυπνούν και να αγωνίζονται μέχρι εσχάτων για να μη γίνονται τα παιδιά τους, βορά στα κανόνια και θυσία στο βωμό των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων, για να μην κατασπαταλιέται η εθνική - λαϊκή περιουσία προς όφελος αυτών που λυμαίνονται τον πλανήτη. Κι αυτός ο αγώνας αποχτάει σήμερα ακόμη μεγαλύτερη σημασία, δεδομένου ότι οι κυβερνώντες, γυρίζουν προκλητικά την πλάτη στην ιστορία, αν δεν τη διαβάζουν ανάποδα, και δε διστάζουν να εμπλέκουν τη χώρα σε ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές αποστολές - ακόμη και στη γειτονιά μας - υπηρετώντας με απίστευτη δουλικότητα, όπως έγινε και στο παρελθόν, τα ίδια, μεγάλα αφεντικά. Τόσο η συμμετοχή στον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, όσο και η συμφωνία και υπογραφή στο νέο δόγμα του ΝΑΤΟ, αποδεικνύουν περίτρανα ότι οι κυβερνήσεις της άρχουσας τάξης υπερασπίζονται τα συμφέροντα του ιμπεριαλισμού και του κεφαλαίου, με κάθε τίμημα για το λαό. Μόνο που αυτός ο δρόμος αντιμετωπίζεται με τον οργανωμένο αντιιμπεριαλιστικό αγώνα από ένα λαϊκό μέτωπο πάλης.

Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Το πρωί της 26ης Ιούνη 1950, ο Πρόεδρος της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας Κιμ Ιρ Σεν (Κιμ Ιλ Σουνγκ) προέβαινε από ραδιοφώνου σε μια δραματική έκκληση προς τον κορεατικό λαό, λέγοντας, μεταξύ άλλων:

"Αγαπητοί συμπατριώτες! Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, μαχητές του λαϊκού μας στρατού και παρτιζάνοι του νότιου τμήματος της Δημοκρατίας μας. Απευθύνομαι προς εσάς, εξ ονόματος της κυβέρνησης της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας. Στις 25 του Ιούνη, ο στρατός της κυβέρνησης - ανδρεικέλου του προδότη Λι Σιν Μαν εξαπόλυσε επίθεση ενάντια στο έδαφος προς βορρά του 38ου παράλληλου. Τα τμήματα της φρουράς, που πολέμησαν με θάρρος και αντέκρουσαν το χτύπημα, σταμάτησαν ύστερα από πεισματώδεις μάχες την επίθεση των στρατευμάτων του στρατού - ανδρεικέλου του Λι Σιν Μαν. Αφού εξέτασε την κατάσταση που δημιουργήθηκε, η κυβέρνηση της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας έδωσε διαταγή στο λαϊκό μας στρατό να περάσει σε αποφασιστική αντεπίθεση και να συντρίψει τις ένοπλες δυνάμεις του εχθρού..." ("Νέος Κόσμος", τόμος 1950, σελ. 366).

Το Τάγμα του Εκστρατευτικού Σώματος, επιθεωρούμενο από τον Διοικητή της 8ης Αμερικανικής Στρατιάς στην περιοχή Κιάμ-Νι στις 25.3.1951

Μεταφορά σορών από την Κορέα στην Ελλάδα, νεκρών στρατιωτών του Εκστρατευτικού Σώματος το 1955

Αεροσκάφη Ντακότα του Ελληνικού Σμήνους, σε αεροδρόμιο της Κορέας, κοντά στο μέτωπο