Νέα τετελεσμένα επί των ήδη υπαρχόντων τείνουν να διαμορφωθούν στην Κύπρο. Είκοσι πέντε χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και την κατοχή της Βόρειας Κύπρου από τα τουρκικά στρατεύματα "τίποτα δεν έχει αλλάξει" αλλά, το χειρότερο, και "τίποτα δεν είναι όπως παλιά". Το Κυπριακό μετά από μια πορεία διαρκούς διολίσθησης σε βάρους των θέσεων της ελληνικής πλευράς οδηγείται ολοταχώς σε μια "λύση", που όχι μόνο δε θα αντιστρέφει, έστω και εν μέρει, τα τετελεσμένα της εισβολής του 1974, αλλά θα τα ολοκληρώνει και θα τα πηγαίνει ακόμα παραπέρα.

Οι εξελίξεις που δρομολογούνται τον τελευταίο καιρό, οι οποίες φαίνεται πως επιταχύνονται μετά τη ΝΑΤΟική εισβολή στη Γιουγκοσλαβία και τις γενικότερες διευθετήσεις που επιχειρούνται στην ευρύτερη περιοχή, οδηγούν σε μια κατάσταση που το τελικό αποτέλεσμά της θα είναι η πλήρης ακύρωση της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εξάλλου, ο αντικειμενικός σκοπός των αμερικανοΝΑΤΟικών ιμπεριαλιστών, που στήριξαν την τουρκική εισβολή το '74 και ενισχύουν όλα αυτά τα χρόνια την τουρκική αδιαλλαξία, ήταν και παραμένει η πλήρης ΝΑΤΟποίηση της Κύπρου.

Τώρα φαίνεται πως εκτιμούν ότι έφτασε το πλήρωμα του χρόνου για να ολοκληρώσουν τα σχέδιά τους. Ολες οι κινήσεις συντείνουν στην εκτίμηση ότι μια "λύση" αλά Κόσσοβο ως προς το τελικό αποτέλεσμα προωθείται και για την Κύπρο. Δρομολογείται, δηλαδή, η πλήρης μετατροπή της μεγαλονήσου σε αμερικανοΝΑΤΟικό προτεκτοράτο. Τον τελευταίο καιρό αυτό που καταγράφεται περί το Κυπριακό είναι η προσπάθεια άρσης των όποιων εμποδίων υπήρχαν. Πρώτα απ' όλα η απομάκρυνση από τον ΟΗΕ και κυρίως από τη βάση που έθεταν για επίλυση του προβλήματος τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ενα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η πρωτοβουλία της ομάδας κρατών "G-8", που τείνει να υποκαταστήσει τον ΟΗΕ ως ένα παγκόσμιο συντονιστικό όργανο των ιμπεριαλιστικών χωρών.

Το κείμενο των "G-8", στα μέσα Ιούνη, κάνει λόγο για έναρξη συζητήσεων το Σεπτέμβρη ή Οκτώβρη και ολοκλήρωσής τους εντός διμήνου. Θα προηγηθεί η αποστολή προσκλήσεων από τον ΓΓ του ΟΗΕ προς τους Γλ. Κληρίδη και Ρ. Ντενκτάς και η πραγματοποίηση χωριστών συναντήσεών τους με τον Κ. Ανάν. Η Αγκυρα στο μεταξύ απορρίπτει τις προτάσεις της "Ομάδας των 8" για την επανέναρξη του διακοινοτικού διαλόγου στην Κύπρο. Από την τουρκική πλευρά, προϋπόθεση για την έναρξη συνομιλιών είναι η αναγνώριση του κατεχόμενου τμήματος ως ανεξάρτητου κράτους. Ομως, όπως εκτιμάται, η αντίδραση αυτή έχει πιο πολύ τακτικό χαρακτήρα για την εξασφάλιση καλύτερης διαπραγματευτικής θέσης, καθώς η τουρκική πλευρά γνωρίζει ότι η υπονόμευση των αποφάσεων του ΟΗΕ ανοίγει το δρόμο για την αναγνώριση του ψευδοκράτους ως νόμιμης οντότητας και τη νομιμοποίηση της διχοτόμησης της Κύπρου.

Ετσι, αυτό που προωθείται είναι η έναρξη ενός διαλόγου μεταξύ των δύο κοινοτήτων της Κύπρου χωρίς προϋποθέσεις, πράγμα που οδηγεί στην ντε φάκτο αναγνώριση δύο οντοτήτων στην Κύπρο και παράβλεψη της υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας, όρος που μπαίνει επιτακτικά από την τουρκική πλευρά. Από κει και πέρα ό,τι προκύψει... Εμπόδιο σε αυτό αποτελούσαν οι μέχρι τώρα αποφάσεις του ΟΗΕ, που αντιμετώπιζαν το Κυπριακό σαν πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Προετοιμάζονται, λοιπόν, τα πράγματα για μια διμερή συνάντηση, όπου την πρωτοβουλία τυπικά και μόνο θα έχει ο ΟΗΕ, αλλά από πίσω θα είναι οι "G-8". Το έδαφος για αυτόν το διάλογο προετοιμάζουν τόσο το τελευταίο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όσο και ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας με την επίσκεψή του σε Αθήνα και Αγκυρα.

Στο πνεύμα των "G8" είναι και το ψήφισμα 1251 που εγκρίθηκε στα μέσα Ιούνη από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο παρέχει στον Ρ. Ντενκτάς βήμα για να εγείρει θέμα συνομοσπονδίας και επιχειρείται αλλαγή βάσης των συνομιλιών. Με το ψήφισμα αυτό και τη σχετική εισήγηση του Κ. Ανάν δημιουργείται η εντύπωση πως βάση των συνομιλιών μπορεί να είναι οποιαδήποτε κρίνουν οι συνομιλητές ή άλλοι που θα βρίσκονται γύρω από αυτούς. Αλλά η ενταξιακή πορεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, που βρίσκεται σε εξέλιξη, δεν είναι τίποτε παρά μια ακόμα συνιστώσα που ενισχύει την κατεύθυνση νομιμοποίησης της διχοτόμησης και αποδοχής της ύπαρξης δύο "κρατικών" οντοτήτων της ελληνοκυπριακής και τους τουρκοκυπριακής.

Στα μέσα Ιούλη, με την επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Αμυνας Ου. Κοέν προαναγγέλλεται για το Φθινόπωρο αμερικανική πρωτοβουλία για λύση του κυπριακού. "Θεωρούμε, δήλωσε από την Αγκυρα, ότι το status quo στην Κύπρο είναι απαράδεκτο. Πρέπει να αρχίσουν το ταχύτερο δυνατό διαπραγματεύσεις χωρίς όρους μεταξύ των δύο πλευρών". Για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις για τις αμερικανικές προθέσεις διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται να ασκηθούν πιέσεις προς την τουρκική πλευρά. Τις ίδιες μέρες ο πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής Σπ. Κυπριανού δήλωσε χαρακτηριστικά ότι το Κυπριακό δε λύνεται ούτε στην Κύπρο, ούτε στην Αγκυρα, ούτε στις Βρυξέλλες, αλλά μόνο στην Ουάσιγκτον.

Οσον αφορά τη συγκεκριμένη φόρμουλα "λύσης" που προωθείται, αυτή έχει στον πυρήνα της την ανάπτυξη ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στην Κύπρο. Δεν είναι τυχαίο ότι από τον Γενάρη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου Χρ. Στυλιανίδης δήλωνε, με αφορμή σχετικό δημοσίευμα, ότι δεν απορρίπτεται η ιδέα για την παρουσία ΝΑΤΟικών δυνάμεων στην Κύπρο που "να εξασφαλίζουν την ασφάλεια του κυπριακού λαού".

Τον τελευταίο μήνα είδε επίσης το φως της δημοσιότητας και συγκεκριμένη αμερικανική φόρμουλα τριχοτόμησης της Κύπρου. Σύμφωνα με αυτή, οι Αμερικανοί εισηγούνται φόρμουλα για τρία συντάγματα, ένα για το ομοσπονδιακό κράτος και από ένα για κάθε ομόσπονδη πολιτεία. Στο σύνταγμα κάθε ομόσπονδης πολιτείας θα γίνεται λόγος για εσωτερική κυριαρχία. Στο ομοσπονδιακό σύνταγμα θα αναφέρεται ότι αν οποιαδήποτε πλευρά παραβιάσει τα συμφωνηθέντα, θα χάσει τα προνόμιά της. Στο θέμα της ασφάλειας, οι Αμερικανοί εισηγούνται μια πολυεθνική δύναμη πέντε ως δέκα χιλιάδων στρατιωτών, πιθανότατα με Αμερικανό διοικητή και με τη συμμετοχή, μεταξύ άλλων, αποσπασμάτων από την Τουρκία και την Ελλάδα. Επιπρόσθετα, εισηγούνται και ισχυρή διεθνή αστυνομική δύναμη που θα έχει διευρυμένους όρους εντολής και θα παραμείνει για μακρό χρονικό διάστημα στην Κύπρο. Στο εδαφικό, οι Αμερικανοί έχουν επεξεργαστεί διάφορα σενάρια, αλλά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την πλήρη άρνηση Ντενκτάς στην επιστροφή της ευρύτερης περιοχής Μόρφου.

Αυτά όλα συνθέτουν το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται στην Κύπρο και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μετατροπή της σε αμερικανοΝΑΤΟικό προτεκτοράτο. Στα πλαίσια της προώθησης αυτών των εξελίξεων εντάσσεται και η όλη ιστορία με τους ρωσικούς πυραύλους "S-300" και τη ματαίωση της εγκατάστασής τους στο νησί. Γιατί, ουσιαστικά, αυτό που κρίθηκε με την "κρίση των πυραύλων" και η ελληνική πλευρά με τη στάση της αποδέχτηκε, είναι η ίδια η οντότητα του κυπριακού κράτους και το δικαίωμά του να οργανώνει την άμυνά του. Επίσης δεν είναι άσχετες, με όλα αυτά, οι παλινωδίες και οι αντιφάσεις γύρω από την υποτιθέμενη εφαρμογή του ενιαίου αμυντικού δόγματος Ελλάδας - Κύπρου.

Κυριάκος ΖΗΛΑΚΟΣ