ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ - ΛΟΝΔΙΝΟ.- Ακόμη και πριν τον φοβερό χτεσινό σεισμό στην πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Τουρκίας, η οικονομία της χώρας βρισκόταν σε περίοδο υφέσης, με πολλαπλά προβλήματα, εγγενή και μη, να την ταλαιπωρούν. Με δεδομένη την καταστροφή, τα προβλήματα αυτά αναμένεται να πολλαπλασιαστούν, παρά την εισροή οικονομικής βοήθειας από το εξωτερικό. Πάντως - με χαρακτηριστικό κυνισμό - οικονομικοί αναλυτές έσπευσαν να χαρακτηρίσουν "ευκαιρία" για την κυβέρνηση Ετσεβίτ (!) τη διαμορφούμενη κατάσταση.

Το πρώτο 3μηνο του 1999 η οικονομία είχε αρνητικό δείκτη (- 8,5%) κι έκτοτε υπήρξαν μικρές ενδείξεις βελτίωσης. Τα τέσσερα τελευταία χρόνια η Τουρκία είχε αύξηση του ΑΕΠ με ένα μέσο όρο 6%. "Μεσοπρόθεσμα", εκτιμάται πως ο σεισμός θα έχει αποσταθεροποιητικές συνέπειες. Το γεγονός ότι το επίκεντρο ήταν στο Ιζμίτ (μια από τις σημαντικότερες περιοχές για την οικονομία της Τουρκίας) κάνει την εικόνα χειρότερη. Οι βιομηχανικές μονάδες παραγωγής ανταλλακτικών αυτοκινήτων, οι αυτοκινητοβιομηχανίες (π. χ. η τουρκική θυγατρική της "Volkswagen") και άλλα εργοστάσια βρίσκονται εκεί και εκτιμάται πως υπέστησαν σημαντικές ζημιές. Αυτές ακριβώς είναι οι σημαντικότερες εξαγωγικές βιομηχανίες της Τουρκίας.

Στην ίδια περιοχή εδράζονται και οι εγκαταστάσεις πετροχημικών βιομηχανιών της Τουρκίας.

Αν οι ζημιές αποδειχθούν εκτεταμένες - κάτι που είναι αδύνατο να εκτιμηθεί άμεσα - η οικονομική ζημιά θα είναι "δραματική": Το βρετανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο BBC εκτιμά ότι θα φθάσει σε ύψος ανάλογο των ζημιών στο Κόμπε της Ιαπωνίας. Ο Τομ Τσάντγουικ, αναλυτής Αναπτυσσόμενων Αγορών της "Merrill Lynch", σημείωσε ότι ήδη η Τουρκία υφίσταται το "κύμα της αποχώρησης" των "επενδυτικών" - sic - κεφαλαίων, λόγω της κρίσης στη Ρωσία και την Ασία. Και το ίδιο το τουρκικό κεφάλαιο "αποδημεί" στο εξωτερικό, λόγω της "υψηλής φορολογίας". Ενώ ο τουρισμός, μία από τις πιο ζωτικές βιομηχανίες, ήδη υπέφερε από τη δίκη του Αμπντουλάχ Οτσαλάν και τη συνακόλουθη ένταση στο κουρδικό πρόβλημα. Δεκάδες χιλιάδες τουρίστες ακύρωσαν τις κρατήσεις τους για τη δυτική ακτή της Τουρκίας μετά από μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων την άνοιξη.

Ωστόσο χρηματοοικονομικοί αναλυτές τονίζουν ότι αν η κυβέρνηση Ετσεβίτ "παίξει σωστά τα χαρτιά της", μπορεί να αποκομίσει οφέλη. Για παράδειγμα, μπορεί να επιβάλει "έναν εφάπαξ φόρο για την ανοικοδόμηση" ή να "περιορίσει τις δαπάνες για το σύστημα πρόνοιας". Ο νόμος περί "διεθνούς διαιτησίας" που ψηφίστηκε πριν λίγες μέρες όσον αφορά τις οικονομικές διαφορές είναι μια "ενθαρρυντική" εξέλιξη. Ενώ "θετική" χαρακτηρίζεται και η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης (ναι! Αυτό λένε οι "αναλυτές"), αφού θα μειώσει "τα κόστη".

Τα "επιτεύγματα" αυτά, καθώς επίσης και οι δανειοδοτήσεις από το ΔΝΤ (5-10 δισ. δολάρια) και η μείωση του πληθωρισμού (από 100% σε περίπου 50%) "τίθενται εν κινδύνω" λόγω της χτεσινής καταστροφής.

Ο Τσαρλς Ρόμπερτσον της "ING Barings" "προειδοποιεί" ότι η τουρκική κυβέρνηση μπορεί μόλις και μετά βίας να εξασφαλίσει τα κεφάλαια για την ανοικοδόμηση. Η Τουρκία χρειάζεται "απεγνωσμένα" να μειώσει το έλλειμμα στον προϋπολογισμό της και τα δάνεια του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας συναρτώνται με τον περιορισμό των δημοσίων δαπανών.

Ο Τομ Τσάντγουικ της "Merrill Lynch" πιστεύει ότι ο σεισμός μπορεί να "κάνει πιο επιεικές το ΔΝΤ" και "μακροπρόθεσμα" να ωφελήσει την οικονομία, λόγω των πιο "γενναιόδωρων" (αυτήν τη λέξη χρησιμοποιεί) όρων για τα δάνεια προς την Αγκυρα...

Χτες το μεσημέρι, ώρα 4 μμ, αναχώρησαν από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας, συνοδεία του γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Δ. Κατριβάνου, τρία C 130 με ανθρωπιστική βοήθεια για τις πληγείσες από το σεισμό περιοχές, με προορισμό την Κωνσταντινούπολη. Η βοήθεια περιλαμβάνει δύο κινητές μονάδες του ΕΚΑΒ με το απαραίτητο ιατροφαρμακευτικό υλικό για την κάλυψη άμεσα πληγέντων. Ακόμα συμμετέχουν τέσσερις γιατροί επείγουσας ιατρικής, ένας νοσηλευτής και έξι άνδρες ειδικούς για διάσωση.

Επίσης συμμετέχουν 25 άνδρες των Ειδικών Μονάδων Αντιμετώπισης Καταστροφών (ΕΜΑΚ) και τρία εκπαιδευμένα σκυλιά, προκειμένου να συμβάλουν στη διάσωση των εγκλωβισμένων. Τέλος, πέντε επιστήμονες από τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ). Από την Κωνσταντινούπολη, οι παραπάνω θα μετακινηθούν στα σημεία όπου υπάρχει ανάγκη άμεσης βοήθειας. Ακολούθως θα εκτιμηθεί η κατάσταση και ανάλογα - όπως δήλωσε στο "Ρ" ο Δ. Κατριβάνος - θα υπάρξει και δεύτερο κύμα ανθρωπιστικής βοήθειας.

Το Κέντρο Επιχειρήσεων, που λειτουργεί στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ενημερώθηκε για τον καταστροφικό σεισμό στη γείτονα χώρα περίπου στις 3.20 χτες τα ξημερώματα, οπότε κατόπιν διαβουλεύσεων και με εντολή της κυβέρνησης ανατέθηκε στον Δ. Κατριβάνο ο συντονισμός της αποστολής της ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο ίδιος ήρθε σε τηλεφωνική επαφή με τον Τούρκο πρέσβη στην Αθήνα, κ. Τουιγκάν, και έθεσε στη διάθεση των τουρκικών διασωστικών συνεργείων την παραπάνω βοήθεια.

• Ανοιχτή, κατά τις εργάσιμες ώρες, θα είναι η Γενική Γραμματεία του Δήμου Αθηναίων, στην οδό Λιοσίων 22, για τη συγκέντρωση ανθρωπιστικού υλικού (τρόφιμα, ρούχα, φάρμακα, σκηνές, κλπ.). Το υλικό, υπολογίζει ο Δήμος Αθηναίων, θα σταλεί σε μια βδομάδα στους πληγέντες από τον καταστροφικό σεισμό.

Η Πανελλήνια Ιατρική Εταιρεία για την προστασία του Περιβάλλοντος και κατά της Πυρηνικής και Βιοχημικής Απειλής με ανακοίνωσή της εκφράζει την αλληλεγγύη της στον τουρκικό λαό, υπογραμμίζοντας ότι οι διαφορές ανάμεσα στα κράτη είναι τεχνητές ενώ ο κίνδυνος απ' το τεκτονικό τόξο συνδέει άρρηκτα τη μοίρα όλων, ανεξάρτητα από έθνος, θρησκεία και φυλή.

Και η ανακοίνωση της Εταιρείας καταλήγει: "Οι πρόσφατες σεισμικές εξάρσεις στην Κύπρο και την Τουρκία αναδεικνύουν με τον τραγικότερο τρόπο την ανάγκη αποτροπής της δημιουργίας πυρηνικού εργοστασίου στην ευαίσθητη περιοχή του Ακούγιου".