Τουλάχιστον 40 εκατ. ευρώ θα ρίξει φέτος το ελληνικό δημόσιο στη διαφημιστική προβολή των μεγαλοεπιχειρηματιών του τουρισμού, με κεντρικό της σύνθημα το «εξερεύνησε τις αισθήσεις σου στην Ελλάδα». Το ανακοίνωσε τις προηγούμενες μέρες η υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης Φ. Πάλλη - Πετραλιά, η οποία έκανε λόγο και για... απογείωση «της ελληνικής βιομηχανίας των διακοπών, του τουρισμού και του ελεύθερου χρόνου» κατά το νέο έτος. Απογείωση που προφανώς την εγγυάται η πολιτική της κυβέρνησης υπέρ του μεγάλου τουριστικού κεφαλαίου, που δε διστάζει μπροστά σε τίποτα προκειμένου να το εξυπηρετήσει.

Στο παραπάνω ακριβώς πλαίσιο των νέων προοπτικών που διανοίγονται, προσεγγίζουν και οι επιχειρηματίες στον κλάδο του τουρισμού τα αποτελέσματα του 2006, χρονιά κατά την οποία οι τουριστικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 7,2% μέχρι και τον Οκτώβρη, και τα έσοδα κατά 6,75% μέχρι τον Σεπτέμβρη. Οι μεγαλοεπιχειρηματίες βλέπουν θετικά, θετικότατα την αύξηση των κερδών τους και τη δυνατότητα που προέκυψε για τους ξενοδόχους να «κλείσουν» για το 2007 με τιμές αυξημένες κατά 5%. Προβληματίζονται όμως για τη διατήρηση και ενίσχυση της αυξητικής πορείας που παρατηρείται από το 2004 με τους Ολυμπιακούς αγώνες. Σ' αυτό το σημείο παρεμβαίνει η κυβερνητική πολιτική που στοχεύει να τροφοδοτεί συνεχώς τη «χαρά» τους και να αμβλύνει τις «ανησυχίες» τους, έχοντας στο επίκεντρο της πολιτικής της την εξυπηρέτηση του μεγάλου κεφαλαίου.

Μέχρι και το 2006 πολλά ζητήματα που είχαν να κάνουν με το θεσμικό κομμάτι του τουρισμού ήταν στάσιμα, καθώς η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης επί Δ. Αβραμόπουλου «προετοιμαζόταν» με διεθνείς επαφές, ανακαινίσεις γραφείων, κάλυψη των αναγκών του νεοσύστατου υπουργείου με μη μόνιμο προσωπικό και την προσπάθεια διαχείρισης του χάους που άφησε στην «αμαρτωλή» Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων (ΕΤΑ) η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με πολλές από τις ιδιωτικές εταιρείες που σύναψαν συμβάσεις στο παρελθόν να μην πληρώνουν επικαλούμενες προβλήματα στις σχετικές συμβάσεις και τη μη τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων της εταιρείας.

Αυτό που έκανε, όμως, τη διαφορά σε σχέση με τον τζίρο και τα κέρδη των ξενοδόχων και των υπόλοιπων μεγάλων επιχειρηματιών του τουρισμού, ήταν η σημαντική αύξηση της διαφημιστικής δαπάνης για την προβολή της χώρας στο εξωτερικό, ύψους άνω των 30 εκατ. ευρώ, που υπό την προσχηματική σκοπιμότητα της προσέλκυσης συναλλάγματος, βοήθησε σημαντικά στο να γεμίσουν οι τσέπες των διαρκώς παραπονούμενων, μέχρι το 2004, επιχειρηματιών. Ετσι, στο όνομα της ενίσχυσης της «εθνικής οικονομίας» και της «ανάπτυξης», χιλιάδες εργαζόμενοι στον τουρισμό, κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες εκμετάλλευσης, χαμηλών αμοιβών, «ελαστικών» ωραρίων, αυθαιρεσίας και εντατικοποίησης δημιουργούν τον πλούτο των αφεντικών τους με τις «πλάτες» και της Πολιτείας.

Αυτή η πλευρά του τουρισμού, που η κυβέρνηση τον βαφτίζει «βιομηχανία» και μάλιστα «βαριά», αποσιωπάται συστηματικά. Οπως επίσης, και το τεράστιο κοινωνικό έλλειμμα που προκύπτει από τον όλο και λιγότερο χρόνο που μπορούν να εξασφαλίσουν, με τα περιορισμένα οικονομικά τους μέσα, οι εργατικές οικογένειες για τον παραθερισμό τους και μάλιστα σε μια χώρα που έτσι κι αλλιώς βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της λίστας των δημοφιλέστερων τουριστικών προορισμών στον κόσμο.

Ο τουρισμός αντιμετωπίζεται από την κυβέρνηση αυστηρά ως προϊόν προς εκμετάλλευση που πρέπει να διέπεται πλήρως από τους νόμους της αγοράς. Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε πέρσι και ο νόμος για τον ιαματικό τουρισμό, που ως κύριο στόχο του έθεσε τη διευκόλυνση της επιχειρηματικής εκμετάλλευσης του τεράστιου πλούτου των ιαματικών πηγών της Ελλάδας. Στο πνεύμα της «απλοποίησης» των διαδικασιών, όπως βαφτίζουν την απαλλαγή των ιδιωτών από την υποχρέωση συμμόρφωσης με μια σειρά από περιβαλλοντικές ρυθμίσεις και κανόνες ασφαλούς λειτουργίας των επιχειρήσεών τους, με σημαντικές επιδοτήσεις και αναίρεση προηγούμενων περιορισμών, η κυβέρνηση εργάστηκε με συνέπεια ώστε οι ιαματικές πηγές να γίνουν «αξιοποιήσιμες» από τους επιχειρηματίες και προσβάσιμες για εκείνους που μπορούν να πληρώσουν.

Ακριβώς αυτή η αντίληψη διέπει και τα κυβερνητικά σχέδια για τη δραστηριότητα της «νέας»... μη αμαρτωλής, «Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης» που έχει ακριβώς τον ίδιο σκοπό με το σχήμα που είχε συστήσει η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Στις αρχές του περασμένου Οκτώβρη η υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης Φ. Πάλλη - Πετραλιά, συναντήθηκε με τη νέα διοίκηση. Στη συνέχεια η υπουργός δήλωσε: «Η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας αποτελεί πόλο έλξης επενδύσεων και μοχλό ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες και τις τοπικές οικονομίες. Η αξιοποίηση της τουριστικής περιουσίας αποτελεί πρωταρχικό στόχο για την κυβέρνηση. Πολλά από τα δημόσια τουριστικά ακίνητα του ΕΟΤ τα οποία διαχειρίζεται η ΕΤΑ, είναι προνομιούχα. Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο έχει ρητή εντολή να προχωρήσει ταχύτατα τις διαδικασίες, για να επιτευχθεί το ξεμπλοκάρισμα πολλών προβλημάτων που υπάρχουν ή προβλημάτων τα οποία κληρονομήσαμε και βέβαια στο πλαίσιο της απόλυτης νομιμότητας και διαφάνειας». Τα πέντε πρώτα «προνομιούχα» ακίνητα που η κυβέρνηση κρίνει ότι πρέπει να συμβάλλουν στην αύξηση του πλούτου των επιχειρηματιών που θα τα εκμεταλλευτούν, είναι το Αφάντου Ρόδου, η έκταση στην Ανάβυσσο, οι μαρίνες ΣΕΦ και Αλίμου και το καζίνο της Κέρκυρας.

Μέσα στο 2006, το υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης προχώρησε ένα ακόμη βήμα στην «επιχειρηματικοποίηση» της κυβερνητικής πολιτικής, μετατρεπόμενο περίπου σε... «ΑΕ». Ανέθεσε την «Ανάπτυξη της Στρατηγικής Μάρκετινγκ και του Συστήματος Ταυτότητας του Ελληνικού Τουρισμού» στην κοινοπραξία των εταιρειών PRC Group, MRB ΕΛΛΑΣ και στην ισπανική THR ASESORES EN TURISMO, HOTELIERA Y RECREACION SA. Οι εταιρείες αυτές, από κοινού, ανέλαβαν στο πλαίσιο αυτό ακόμη και την προετοιμασία «για τον επικοινωνιακό χειρισμό κρίσεων». Κατά την υπογραφή της σύμβασης, η Φ. Πάλλη - Πετραλιά δήλωσε ότι «για πρώτη φορά η χώρα μας έχει στρατηγικό σύμβουλο για το marketing και για τη δημιουργία μίας ταυτότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος». Τελικός στόχος δηλώθηκε ότι είναι η άνοδος της Ελλάδας από την 15η θέση των πιο δημοφιλών προορισμών, στην 5η.

Το επόμενο μεγάλο ζήτημα που προωθεί η κυβέρνηση συνολικά, αλλά και ειδικά για τον τουρισμό, είναι ο χωροταξικός σχεδιασμός. Ενας σχεδιασμός που είναι άμεσα συνδεδεμένος και με τη συζήτηση που αναμένεται να γίνει στη Βουλή για την αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος, αναθεώρηση που στην ουσία θα οδηγήσει στον αποχαρακτηρισμό δασικών και άλλων προστατευόμενων εκτάσεων, προκειμένου στο όνομα των επενδύσεων να αποδοθούν για νέες κερδοφόρες δραστηριότητες σε διάφορους -ντόπιους και ξένους - επιχειρηματικούς ομίλους. Τη βασική ευθύνη για τις αλλαγές φέρει το ΥΠΕΧΩΔΕ, ωστόσο το αρμόδιο υπουργείο συνεργάζεται με σκοπό να υπηρετηθούν οι ιδιαίτερες απαιτήσεις που προκύπτουν από την επιδίωξη προσέλκυσης μεγάλων τουριστικών επενδύσεων. Οι κυβερνητικές προθέσεις έχουν ήδη φανεί όταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός παρενέβη για να ξεμπλοκάρουν ανάλογα σχέδια από ντόπιους επιχειρηματίες. Ο νέος χωροταξικός σχεδιασμός αναμένεται να επιτρέψει και να διευκολύνει τη δημιουργία τεράστιων τουριστικών συγκροτημάτων σε περιοχές που μέχρι σήμερα ισχύουν απαγορεύσεις και περιορισμοί. Στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «ανταγωνιστικότητας», θα δοθεί η δυνατότητα σε διεθνείς τουριστικούς κολοσσούς να περιχαρακώσουν ολόκληρες περιοχές της χώρας στις οποίες θα ασκούν τον κύριο έλεγχο.

Η προστασία του περιβάλλοντος θα εξαρτάται από το κέρδος που μπορεί να αποφέρει η «εμπορευσιμότητά» του. Δίπλα στα «παραδοσιακά» υπερ-ξενοδοχεία θα βρίσκονται εκτάσεις στις οποίες θα κτιστούν σπίτια προς πώληση ή εκμετάλλευση. Τα νέα τουριστικά «προϊόντα», όπως έχουν διαμορφωθεί από καιρό στο εξωτερικό, απαιτούν όλο και μεγαλύτερες εκτάσεις για την τοποθέτηση «παραδείσων» που θα είναι για λίγους και εκλεκτούς. Οι επιλογές αυτές αναμένεται να πλήξουν ιδιαίτερα ένα μεγάλο μέρος μικρών επιχειρηματιών του τουρισμού, ξενοδόχων, από το χώρο της εστίασης, μικρέμπορους, καθώς όλο και περισσότερες δραστηριότητες των τουριστών θα περιορίζονται στα νέα μεγαθήρια.