Η εξέλιξη της επιστήμης και η πλατιά εφαρμογή της στην παραγωγή απαιτούν έναν άνθρωπο με πολύ υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από εκείνο των προηγούμενων γενεών. Αυτή είναι η βάση για να αναπτυχθούν οι ικανότητές του όπως η πρωτοβουλία, η εφευρετικότητα, η ικανότητα να προσαρμόζεται στις εξελισσόμενες ανάγκες της σύγχρονης παραγωγής.

Υπάρχουν σήμερα αντικειμενικά οι υλικές προϋποθέσεις για να γίνει εφικτή η γενική παιδεία για όλους, αποκλειστικά δωρεάν. Στα πλαίσια αυτά είναι αναγκαία και εφικτή η υποχρεωτική 12χρονη βασική εκπαίδευση χωρίς διαχωρισμούς ανάμεσα στους μαθητές, χωρίς την επιρροή της αντίληψης ότι κάποιοι έχουν περιορισμένες δυνατότητες, δεν μπορούν να μάθουν, ότι έχουν προβλήματα προσωπικότητας κλπ. Το 12χρονο σχολείο αποτελεί συνέχεια της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής, αποτελεί προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε επαγγελματική επιλογή, αποτελεί το στέρεο υπόβαθρο για την άσκηση κάθε επαγγέλματος.

Το ενιαίο βασικό σχολείο προϋποθέτει ισότιμη παροχή γενικής μόρφωσης σε όλους, σε όμοιες συνθήκες, χωρίς φραγμούς και διακρίσεις, κοινωνικές, γεωγραφικές, φυλετικές, θρησκευτικές μέσα από έναν ενιαίο τύπο σχολείου, με ενιαία δομή, ενιαίο πρόγραμμα και ενιαία εκπαιδευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό. Να δοθεί τέλος σε κάθε μορφή παράλληλης δημόσιας - ιδιωτικής εκπαίδευσης. Οι παρεχόμενες γνώσεις και υπηρεσίες, όπως αθλητισμός, πολιτισμός, καλλιτεχνική παιδεία κλπ. γίνονται μέσα στο σχολείο ώστε να μη χρειάζεται εκτός παράλληλη δραστηριότητα που στερεί τον ελεύθερο χρόνο και χρήματα εκτός των άλλων. Επίσης πρέπει να σταματήσει κάθε προσπάθεια για αποκέντρωση και διαφοροποίηση του σχολείου.

Το υποχρεωτικό 12χρονο σχολείο στην πρότασή μας έχει ποιοτική διαφορά από το σημερινό σχολείο, καθώς δεν αποσκοπεί σε μια απλή μετάδοση γνώσεων ή σε μια εκγύμναση για ορισμένες δεξιότητες. Φροντίζει την ολόπλευρη προσωπικότητα, οι γνώσεις να στηρίζονται σε ισχυρές βάσεις, σε αντίθεση με το χαρακτήρα της διαθεματικότητας. Ο μαθητής επικεντρώνει την εργασία του στα πιο ανθεκτικά στο χρόνο και στα πιο χρήσιμα στοιχεία της γνώσης. Να βλέπει τα φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα στην αλληλοσύνδεσή τους, ώστε να μπορεί να μαθαίνει και να καταλαβαίνει τις τάσεις, τους νόμους της εξέλιξης της φύσης και της κοινωνίας. Να εξασφαλίζεται η ζωντανή επικοινωνία με τη φύση και τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ακριβώς επειδή πρωταρχικό στοιχείο της κοινωνικής ζωής είναι η εργασία, το σχολείο πρέπει να ενσωματώνει βασικά στοιχεία της τεχνολογίας όχι στενά ως επαγγελματική ειδίκευση πριν τα 18, αλλά ως αναπόσπαστο στοιχείο της γενικής παιδείας.

Η φυσική και αισθητική αγωγή αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο του προγράμματος του σχολείου. Ωστόσο, ο αθλητισμός, η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου ή άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες, που απαιτούν ιδιαίτερη προσπάθεια και εξάσκηση από μικρή ηλικία, θα γίνονται εκτός προγράμματος, στον ελεύθερο χρόνο των μαθητών σε δημόσια κέντρα άθλησης και πολιτισμού. Το ενιαίο σχολείο θα είναι υπεύθυνο για την οργάνωση γενικότερα του ελεύθερου χρόνου και της κοινωνικής ζωής των μαθητών.

Η απόκτηση επαγγελματικής ειδικότητας για όσα επαγγέλματα την απαιτούν εξασφαλίζεται είτε μέσα από ένα σύστημα δημόσιων και δωρεάν επαγγελματικών σχολών, είτε στην ενιαία ανώτατη εκπαίδευση.

Οι επαγγελματικές σχολές θα παρέχουν ουσιαστική ειδίκευση και πλήρη επάρκεια για την άσκηση επαγγέλματος, χωρίς να χρειάζονται διαδικασίες πιστοποίησης που αμφισβητούν και απαξιώνουν το πτυχίο. Να καταργηθούν τα κάθε είδους υποκατάστατα επαγγελματικής εκπαίδευσης, όπως ΙΕΚ και ΚΕΚ και οι άλλες μορφές εφήμερης και εμπειρικής μάθησης.

Βασική θέση μας είναι ότι η επιστήμη είναι κοινωνικό δημιούργημα και κανείς δεν έχει δικαίωμα να οικειοποιείται για ατομικό του όφελος τα αποτελέσματά της. Αυτή η θέση συνδέει άμεσα το ζήτημα της εκπαίδευσης και της αποστολής της επιστήμης με την πάλη κατά των μονοπωλίων, του ιμπεριαλισμού, πάλη που πρέπει να κατευθύνεται στην αλλαγή στο επίπεδο της εξουσίας. Δίχως κοινωνικοποίηση των βασικών και συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, δίχως πανεθνικό σχεδιασμό, που συμπεριλαμβάνει και την κατανομή του εργατικού δυναμικού, όλων των εργαζομένων, δεν είναι εφικτή η πλήρης απασχόληση.

Τα ΑΕΙ πρέπει να εργάζονται αποκλειστικά για την ανύψωση της υλικής και πνευματικής στάθμης του συνόλου του λαού. Η υλοποίηση αυτής της αποστολής προϋποθέτει, εκτός από την απαλλαγή τους από φροντίδες του βιοπορισμού, τη συνένωση και συνεργασία όλων των διαθέσιμων επιστημονικών δυνάμεων και την εγκατάλειψη κάθε ιδέας για ανταγωνισμό μεταξύ τους. Η ανώτατη εκπαίδευση πρέπει να στηρίζεται σε ενιαία και ισότιμα μεταξύ τους ιδρύματα που θα εξασφαλίζουν ευρύ κύκλο επιστημονικών αντικειμένων και τη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού. Να εκλείψει ο διαχωρισμός σε πανεπιστημιακά και μη πανεπιστημιακά τεχνολογικά ιδρύματα. Αυτός ο διαχωρισμός θα εκλείψει με την κατάταξη των τμημάτων των ΤΕΙ στην ανώτατη ή την τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση, σε συνάρτηση με τις ανάγκες της κοινωνικής και επιστημονικής εξέλιξης.

Η ενιαία ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται για όλους εντελώς δωρεάν και είναι δημόσια. Η εξασφάλιση όλης της απαιτούμενης χρηματοδότησης για την κάλυψη του συνόλου των αναγκών και δραστηριοτήτων των ΑΕΙ είναι πρωταρχική υποχρέωση του κράτους ώστε να απαλλαγεί η έρευνα από τον εναγκαλισμό των επιχειρηματιών, των μονοπωλίων, να εξασφαλίσει υψηλού επιπέδου πανεπιστημιακή μόρφωση για όλους και να υπάρξει έτσι και η ισοτιμία των ιδρυμάτων.

Καμιά θέση δεν έχουν στην ανώτατη εκπαίδευση τρίχρονες και δίχρονες ευκαιριακές σπουδές, κατάρτισης και διάσπαρτες μαθήσεις. Απαιτούνται ενιαίες προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, ώστε οι πρώτες να παρέχουν πλήρη επιστημονική επάρκεια και επαγγελματική ικανότητα στα αντίστοιχα επιστημονικά αντικείμενα, οι δεύτερες να προωθούν την παραγωγή νέας γνώσης και να ολοκληρώνονται με την απονομή διδακτορικού διπλώματος.

Το ζήτημα του ελέγχου της ανταπόκρισης των πανεπιστημίων και όλης της εκπαίδευσης (που η κυβέρνηση και όλα τα άλλα κόμματα αναγορεύουν σε διαδικασία αξιολόγησης κατά πανεπιστήμιο και σχολική μονάδα, αξιολόγησης του εκπαιδευτικού) είναι θέμα ελέγχου της κοινωνικής της αποστολής, άρα δεν είναι θέμα μηχανισμών επιθεώρησης και ελέγχου, πολύ περισσότερο δεν έχει καμιά σχέση με το σύστημα αξιολόγησης που προβάλλει η κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα, καθώς αυτή υπηρετεί το στόχο της προσαρμογής της εκπαίδευσης στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς, στην κατηγοριοποίηση και την υποχρηματοδότηση, στη χειραγώγηση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων.

Ο έλεγχος της ανταπόκρισης της εκπαίδευσης είναι ζήτημα μιας διαφορετικής συλλογικής οργάνωσης και συλλογικού προγραμματισμού της παραγωγής και της κοινωνίας. Σήμερα η διαφημιζόμενη αξιολόγηση είναι εργαλείο της κυρίαρχης πολιτικής, παίρνει το χαρακτήρα του έξωθεν καταναγκασμού, αφού οι στόχοι της αφορούν τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας.

Τα κεντρικά αυτά σημεία της εκπαιδευτικής πολιτικής αποτελούν την αναγκαία και δυνατή πρόταση στην εποχή μας για την αναμόρφωση της εκπαίδευσης. Αποτελούν βάση για αντίσταση και παρεμπόδιση της κυρίαρχης πολιτικής που προωθείται με διαδοχικά μέτρα υπό τον τίτλο «μεταρρυθμίσεις». Είναι πλαίσιο που διευκολύνει, εφόσον ισχυροποιηθεί το εργατικό κίνημα και οι συμμαχίες του με τα κινήματα των άλλων λαϊκών στρωμάτων, να αποσπαστούν έστω και κάποιες κατακτήσεις. Είναι βάση για τον παλλαϊκό αγώνα υπέρ μιας Παιδείας δωρεάν και σύγχρονης, που στοχεύει στην εξυπηρέτηση των σύγχρονων αναγκών, είναι μέτωπο συσπείρωσης και πάλης, ώστε να ενισχυθεί ο άλλος πόλος της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων, με προοπτική τη λαϊκή εξουσία.