ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο Δ. Σολωμός και η Κέρκυρα

Μία από τις σημαντικότερες δραστηριότητες της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών υπήρξε η αναστήλωση και λειτουργία ως Μουσείου, του σπιτιού, όπου έζησε τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του ο Διονύσιος Σολωμός. Το μουσείο αποτελεί φόρο τιμής στη σημαντική προσφορά του εθνικού μας ποιητή, που έγραψε τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» και τον «Υμνο εις την Ελευθερίαν», από τον οποίο οι πρώτες δύο στροφές έγιναν ο Εθνικός Υμνος της Ελλάδας.

Ο Διονύσιος Σολωμός, που φέτος συμπληρώνονται 150 χρόνια από το θάνατό του, έγραψε στην Κέρκυρα το μεγαλύτερο αλλά και σπουδαιότερο μέρος του έργου του, συμπεριλαμβανομένων και των «Ελεύθερων Πολιορκημένων». Το σπίτι όπου έζησε, έγραψε και πέθανε ο ποιητής, καταστράφηκε από τους ιταλικούς βομβαρδισμούς στο Β' Παγκόσμίο Πόλεμο, το 1941. Αναστηλώθηκε αργότερα με σχέδια και επίβλεψη των Κερκυραίων μηχανικών, Γ. Λινάρδου και Ι. Κόλλα, οι οποίοι φρόντισαν να διατηρηθούν τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του παλαιού κτιρίου. Οι εργασίες αποπερατώθηκαν το 1964 και σταδιακά συγκροτήθηκε το «Μουσείο Σολωμού».

Στο Μουσείο φυλάσσεται το γραφείο του ποιητή, όπου έγραψε τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους», καθώς και αυθεντικό χειρόγραφό του. Επίσης, αντίτυπο του «Υμνου εις την Ελευθερία» με ιδιόχειρη αφιέρωση του Δ. Σολωμού προς τον φίλο του Δενδρινό και παλαιές εκδόσεις. Παράλληλα, εκτίθεται φωτογραφικό υλικό, αναφερόμενο στους χώρους, τα πρόσωπα και τα γεγονότα που έχουν σχέση με τη ζωή, το έργο, και την εποχή του Σολωμού. Υπάρχει επίσης πλούσια σολωμική βιβλιοθήκη, η οποία συνεχώς εμπλουτίζεται και η οποία περιλαμβάνει όλες τις παλαιές εκδόσεις του «Υμνου εις την Ελευθερίαν», αλλά και σειρά προσωπογραφιών του ποιητή και των μελών της λεγόμενης «Σολωμικής Σχολής».

Το Μουσείο Σολωμού

Ο Δ. Σολωμός εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα στα τέλη του 1828, επιζητώντας την ηρεμία, η οποία θα του επέτρεπε να αφοσιωθεί απερίσπαστος στο έργο του. Από το 1828 έως το 1833 θα κατοικήσει σε διάφορα σπίτια, που μέχρι σήμερα παραμένουν άγνωστα. Το φθινόπωρο του 1833 εγκαταστάθηκε σε διαμέρισμα μιας τετραώροφης οικοδομής, η οποία βρισκόταν απέναντι από το σημερινό Δημαρχείο Κέρκυρας, στην πλατεία, δίπλα στην καθολική Μητρόπολη. Στο ίδιο οίκημα, που, δυστυχώς, γκρεμίστηκε με τους βομβαρδισμούς του Β' Παγκοσμίου πολέμου, κατοικούσε και η οικογένεια του κατοπινού μαθητή του, του Ιάκωβου Πολυλά, ο οποίος έμελλε να γίνει ο επιμελητής των χειρογράφων του και ο πρώτος εκδότης των έργων του, μετά το θάνατό του.

Στην Κέρκυρα, ο Δ. Σολωμός συναναστράφηκε με τον μεγάλο μουσουργό, Νικόλαο Μάντζαρο (1795 - 1875), ο οποίος είχε ήδη μελοποιήσει τη «Φαρμακωμένη». Στη συνέχεια, ο Ν. Μάντζαρος μελοποίησε και άλλα ποιήματα του Σολωμού, μεταξύ των οποίων και τον «Υμνο εις την Ελευθερίαν», που από το 1865 καθιερώθηκε ως ο Εθνικός μας Υμνος. Στην Κέρκυρα επίσης, ο Δ. Σολωμός συνδέθηκε φιλικά με τους: Ιωάννη Ζαμπέλιο, Αριστοτέλη Βαλαωρίτη κ.ά. Στους μαθητές του συγκαταλέγονται - εκτός του Ιάκωβου Πολυλά - ο Ιούλιος Τυπάλδος, ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος, ο Ανδρέας Λασκαράτος, ο Γεράσιμος Μαρκοράς κ.ά., οι οποίοι μαζί με τους δικούς τους μαθητές (Λορέντζος Μαβίλης, Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Ανδρέας Κεφαλληνός κ.ά.), ενστερνίζονται τα διδάγματα του Δ. Σολωμού και συγκροτούν την Επτανησιακή ή Σολωμική Σχολή.

Πιθανολογείται ότι στο οίκημα που σήμερα στεγάζεται το Μουσείο Σολωμού, ο ποιητής εγκαταστάθηκε - για δεύτερη φορά - γύρω στο 1834. Στο σπίτι αυτό έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, συνέθεσε τα ωριμότερα έργα του και σ' αυτό πέθανε στις 9 Φλεβάρη 1857. Με την αναγγελία του θανάτου του Δ. Σολωμού, η Βουλή των Επτανησίων διέκοψε αμέσως τις εργασίες της και κήρυξε δημόσιο πένθος. Οι διασκεδάσεις της αποκριάς σταμάτησαν και έκλεισε το θέατρο. Η κηδεία του υπήρξε πάνδημη. Ο ποιητής ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο της Γαρίτσας, όμως στα 1865, ο αδελφός του Δημήτριος μετέφερε τα οστά του στη γενέτειρά του, τη Ζάκυνθο. Ο τάφος του στο Πρώτο Νεκροταφείο Κέρκυρας διατηρείται ως κενοτάφιο.

Το γραφείο του ποιητή

H.M.

Οχι στο σαφάρι κατά των φοιτητών

1. Ο ατάλαντος κ. Πολύδωρας, δραματοποιώντας καθετί που έχει σχέση με τους φοιτητές, παρουσιάζει προς όλους την εικόνα μιας εξασθενημένης δημοκρατίας, που κινδυνεύει άμεσα εξαιτίας των εξεγερμένων.

2. Ο Καραμανλής είναι απλά ένας ανεμοδείκτης. Το μόνο που μπόρεσε να κάνει είναι να κηρύξει την έναρξη του κυνηγιού κατά των φοιτητών.

3. Ακόμα και στην πιο ευνομούμενη πολιτεία, όπου όλα θα έλαμπαν μέσα σε μια θεία αταραξία, οι φοιτητές θα ήταν υποχρεωμένοι να ανιχνεύουν την παραμικρή αδικία που θα μπορούσε να ελλοχεύει και να προσπαθήσουν να την αποκαταστήσουν μέσω της αναστάτωσης.

4. Η ψυχραιμία των φοιτητών απέναντι στους διώκτες τους και η ευγένεια με την οποία αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις των γνωστών νευρόσπαστων δημοσιογράφων επαναφέρουν τρόπους συμπεριφοράς που έχουν χαθεί στο μικροαστικό περιβάλλον του Νεοέλληνα. Είναι αξιοθαύμαστο, παρόλο το κυνηγητό, να βλέπεις τους φοιτητές να γυρνάν ολοένα και πιο πολύ στη μόνη αληθινή πηγή: τη γνώση, μακριά από τεχνικούς της εξουσίας, πρώην και νυν, που συναγωνίζονται μεταξύ τους θυμίζοντας αγώνες σκύλων, μακριά από τη νωθρότητα που γεννά ο καναπές, καθιστώντας το σκοτάδι της τηλεόρασης μόνιμη κατάσταση.

5. Ερώτημα προς ζωόφιλους ακτιβιστές: Μαζί με τις φάλαινες, τη χελώνα καρέτα καρέτα και τους απανταχού ελέφαντες, δεν πιστεύετε πως έφτασε η ώρα να ανακηρύξουμε και τους σκεπτόμενους φοιτητές ως ένα ακόμη είδος προς εξαφάνιση;

6. Κάθε κυβέρνηση που σέβεται τον εαυτό της οφείλει να εισάγει καινοτομίες. Στην περίπτωση της Νέας Δημοκρατίας, η τελευταία λέξη της μόδας είναι το σαφάρι κατά των φοιτητών. Αυτοί που παίρνουν μέρος είναι οι μέσοι τηλεθεατές ιεροπρεπείς πολιτικοί άνδρες, που μετρούν κάθε μέρα το ανάστημά τους στον καθρέφτη, και αστοί σε μόνιμη αποσύνθεση.

7. Ο πρωθυπουργός έχασε και το τελευταίο του χαρτί: αυτό της ψυχραιμίας. Δεν μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Με το παραμικρό εξαπολύει τους μπάτσους του. Ενας πρωθυπουργός που δεν κατάφερε να εξαφανίσει το «εγώ» του, μόνο την ωμότητα μπορεί να εμπιστεύεται και σαν τυφλός να την ακολουθεί.

8. Η κυρία Μαριέττα δεν μπορεί να έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με τους φοιτητές. Κι αν καμιά φορά τυχαία βρεθεί απέναντί τους, το μεγαλύτερό της επίτευγμα είναι να συγκρατήσει με κόπο το ρόλο του θηριοδαμαστή.

9. Η έλλειψη φαντασίας είναι το σήμα κατατεθέν της Νέας Δημοκρατίας. Δεν μπορεί να καταλάβει αν αυτοί τους οποίους επιθυμεί να εξουσιάσει είναι πίθηκοι ή φοιτητές. Αλλά, ακόμα κι όταν καταφέρει να τους ξεχωρίσει, διακατέχεται από την επιθυμία οι φοιτητές να συμπεριφέρονται ως πίθηκοι και οι πίθηκοι ως φοιτητές.

10. Η δαιμονοποίηση των φοιτητών είναι η τελευταία σκέψη των αποβλακωμένων τεχνικών της εξουσίας. Δε θ' αργήσουν να καλούν μάγους εξορκιστές, ελπίζοντας να οδηγήσουν τους φοιτητές σε μια κατάσταση μυστικιστικής ενόρασης και να τους σπρώξουν μπροστά στην Αγία Μαριέττα, που, αφού πρώτα τους συγχωρέσει, θα ανοίξει γι' αυτούς την αγκαλιά της...

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ