Μπορεί το «νέο» πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ να βρήκε θερμή υποδοχή από μεγάλο μέρος του Τύπου, μπορεί να ανταλλάχτηκαν με τη ΝΔ ερωταπαντήσεις για το οικονομικό κόστος που θα έχει η εφαρμογή αυτού του προγράμματος, όμως για την ουσία του πονήματος, κανείς τους δεν είπε κουβέντα. Το ΠΑΣΟΚ και ο αρχηγός του, όπως ακριβώς τα Μέσα Ενημέρωσης και η ΝΔ, φρόντισαν να καμουφλάρουν πίσω από το φαντεζί και φιλολαϊκό περιτύλιγμα των σχολιασμών, τα παραπέρα βήματα που προτείνονται με το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, σε μια κατεύθυνση που ναι μεν είναι αντιδραστική και αντιλαϊκή, όλοι τους όμως συμφωνούν με αυτή. Γιατί, ακρογωνιαίος λίθος του «νέου συμβολαίου» που προτείνεται, είναι και το πνεύμα και τα συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να γίνουν για την προώθηση της Στρατηγικής της Λισαβόνας. Της στρατηγικής, δηλαδή, που όχι μόνο στα χαρτιά, αλλά και στην πράξη ταυτίζεται με τις κλιμακούμενες αναδιαρθρώσεις, που στόχο έχουν να πλήξουν τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, προκειμένου να εξασφαλιστούν καλύτεροι όροι και δεδομένα, για την παραπέρα εξασφάλιση και συνεχή αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, στις σημερινές συνθήκες. Γι' αυτό και από το «νέο» πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ που αριθμεί πάνω από 90 σελίδες, διάλεξαν και σέρβιραν μόνο ...9 λέξεις: «Σύνταξη 550 ευρώ στο άτομο και 950 στην οικογένεια»...

Μετά από μια δεκαπενταετία διαρθρωτικών προσαρμογών, οι οποίες έχουν ήδη επιφέρει σημαντικότατες αλλαγές στη θέση των διαφόρων κοινωνικών ομάδων απέναντι στο σύστημα των παραγωγικών σχέσεων, αλλά και στα δεδομένα που απαιτούνταν για το νέο καταμερισμό εργασίας στην ΕΕ στο πλαίσιο της ΟΝΕ, το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ προτείνει παρεμβάσεις που οδηγούν στην παραπέρα εμβάθυνση αυτής της ίδιας πολιτικής. Κλιμάκωση, δηλαδή, της επίθεσης που δέχονται οι εργαζόμενοι και τα άλλα λαϊκά στρώματα, στο όνομα και πάλι της «ανταγωνιστικότητας» και της «επιχειρηματικότητας». Ο στόχος του ΠΑΣΟΚ είναι προφανής: Να εξασφαλίσει, έναντι του κόμματος της ΝΔ, την εύνοια του μεγάλου κεφαλαίου και των εκπροσώπων του. Να το κάνει όμως με έναν τρόπο που να δημιουργεί στο λαό την εντύπωση ότι ως κόμμα είναι λιγότερο «ανάλγητο» από τη ΝΔ και με αυτήν την έννοια πιο ικανό, από τη σημερινή κυβέρνηση, να προωθήσει τις διάφορες αντιδραστικές ρυθμίσεις.

Ετσι, το πρώτο μέρος του προγράμματος, πέρα από τα γενικόλογα για τις ...καλές προθέσεις του ΠΑΣΟΚ που υποτίθεται πως στοχεύει στη «βιώσιμη ανάπτυξη για μια δίκαιη κοινωνία», στην ουσία προτείνει την ακόμα μεγαλύτερη διεύρυνση των τομέων και πολιτικών ενίσχυσης του κεφαλαίου, με την εισαγωγή νέων κινήτρων, επιχορηγήσεων κ.ο.κ. Επιχειρεί την παραπέρα θεωρητικοποίηση του ρόλου των επιχειρηματικών ομίλων στην κοινωνία. Κάνει ακόμα πιο φανερές τις μεθοδεύσεις για την παράδοση κομματιών της Παιδείας και της κατάρτισης στις επιχειρήσεις. Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις πολιτικές της λεγόμενης «κοινωνικής ευθύνης» των επιχειρήσεων, που -με σαφή ανταλλάγματα - καλείται να δραστηριοποιηθεί σε τομείς από τους οποίους αποχωρεί το Δημόσιο. Και εν κατακλείδι παρουσιάζει την άποψη του κόμματος ότι στόχος της πολιτικής τους είναι η δημιουργία «ισχυρών οικονομικών ομίλων».

Από το κείμενο του προγράμματος γίνεται φανερό ότι κάτω από τον όρο «βιώσιμη ανάπτυξη», το μόνο που εννοούν οι συντάκτες του, είναι η παραπέρα ...ανάπτυξη, μεγέθυνση και γιγάντωση των επιχειρήσεων. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «για το ΠΑΣΟΚ η υγιής και δυναμική επιχειρηματικότητα είναι ζωτικός παράγοντας για δημιουργία πλούτου και ευημερίας σε μια δίκαιη κοινωνία». Το αυταπόδεικτο ότι δεν υπάρχει από μόνος του κοινός τόπος ανάμεσα στην επιχειρηματική δραστηριότητα, στη δημιουργία πλούτου και το δίκαιο μιας κοινωνίας, κάτι που αποδεικνύεται από την αντιστρόφως ανάλογη πορεία κερδών - εισοδημάτων, δεν παραβλέπεται απλά. Το ΠΑΣΟΚ απαιτείται από τους εργαζόμενους να υιοθετήσουν την άλλη, την αντιεπιστημονική και αντιδραστική άποψη ότι «η αξία της πρέπει να αναγνωρίζεται κοινωνικά, πολιτικά, πνευματικά και ηθικά», αφού κατά τη γνώμη των δήθεν υπερασπιστών της κοινωνικής δικαιοσύνης «το επιχειρείν, η καινοτομία, η πρωτοβουλία και η ανάληψη εύλογων επιχειρηματικών κινδύνων είναι οργανικά στοιχεία της νέας αναπτυξιακής κουλτούρας που χρειάζεται η χώρα». Αποκαλύπτοντας, μάλιστα, τα οράματά τους για το αύριο των λαϊκών νοικοκυριών και των παιδιών τους, αναβαθμίζουν σε ζήτημα προτεραιότητας της κοινωνίας την «ανάγκη να ενταχθεί παραγωγικά η διάσταση της επιχειρηματικότητας στη διδασκαλία της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης».

Σ' αυτά ακριβώς τα πλαίσια και αθροιστικά στο σύνολο των διαφόρων χρηματοοικονομικών παροχών που δίνονται σήμερα προς τους εκπροσώπους του κεφαλαίου, μέσα από τους αναπτυξιακούς και φορολογικούς νόμους και τόσες άλλες ρυθμίσεις που ισοδυναμούν με τζάμπα χρήμα, προτείνεται η υιοθέτηση δεκάδων ακόμα «κινήτρων». Ανάμεσά τους κίνητρα για - όπως λένε - επενδύσεις που εκμεταλλεύονται τη γνώση, για νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, για την ερευνητική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, για την κατάρτιση του προσωπικού, για την επαναχρησιμοποίηση, ανάκτηση υλικών και ενέργειας, για ομαδικές μετακινήσεις εργαζομένων, για πρόσληψη ανέργων, για την ενίσχυση της κοινωνικής εργασίας κ.ο.κ.

Το ΠΑΣΟΚ, επικαλούμενο τα δεδομένα και τις συνέπειες που προκαλούν στον τομέα της οικονομίας, οι πολιτικές της «απελευθέρωσης των αγορών» και της ενσωμάτωσης στην ΕΕ και την ΟΝΕ, επαναλαμβάνουν τις γνωστές απόψεις για την ανάγκη «ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας», εννοώντας βέβαια και πάλι τη δημιουργία προϋποθέσεων για τη δράση του κεφαλαίου εντός και εκτός των συνόρων της χώρας. Την ίδια, πάντως, στιγμή, εγκλωβισμένοι στα αδιέξοδα που δημιουργούν οι ίδιες τους οι επιλογές, κάνουν διάφορες ακροβασίες μεταξύ αίτιου και αιτιατού, αφού από τη μια εμφανίζουν την εξωστρέφεια ως ανάγκη που προκαλείται από την τάση αναζήτησης χώρου δράσης για το κεφάλαιο, από την άλλη όμως προβάλλουν την πολιτική προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων ως προϋπόθεση, για την εξασφάλιση της εξωστρέφειας.

Με αυτή τη λογική προτείνεται η ταυτόχρονη ενίσχυση των επιχειρήσεων που θέλουν να κάνουν εξαγωγή κεφαλαίων και η στήριξη - διευκόλυνση εκείνων που προσανατολίζουν τα κεφάλαιά τους για μπίζνες στην Ελλάδα. Στο πρόγραμμα, λοιπόν, σημειώνεται ότι η εξωστρέφεια απαιτεί:

-- «Ισχυρούς Ελληνικούς πολυεθνικούς Ομίλους οι οποίοι αναδιατάσσουν τις δραστηριότητές τους, με βάση τα σύγχρονα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, διαφοροποιούν τα κέρδη τους στην ευρύτερη περιοχή μας, συμμετέχουν σε στρατηγικές συνεργασίες, εξαγορές και συγχωνεύσεις προκειμένου να πετύχουν το κατάλληλο ανταγωνιστικό μέγεθος και αναδεικνύονται σε εθνικούς και περιφερειακούς πρωταθλητές».

-- «Ριζική βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ώστε να αποφευχθεί ο αφελληνισμός των επιχειρήσεων, να διευκολυνθεί η ίδρυση νέων επιχειρήσεων σε "ανατέλλουσες" δραστηριότητες με εξαγωγικό προσανατολισμό και η προσέλκυση πολυεθνικών επιχειρήσεων που προωθούν το ενδοκλαδικό εμπόριο, ενσωματώνουν καινοτομία και χρησιμοποιούν τα διεθνή δίκτυα διανομής τους για τις εξαγωγές τους».

Χωρίς να συνεισφέρει κάτι καινούριο στην πολιτική που ήδη εφαρμόζεται από τη ΝΔ, η παραπάνω κωδικοποίηση που γίνεται στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, δείχνει με τον πλέον απόλυτο τρόπο ότι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου για τα κόμματα του δικομματισμού - για το ΠΑΣΟΚ στην προκειμένη περίπτωση - γίνεται αυτοσκοπός. Σημασία για τους συντάκτες του κειμένου δεν έχει η περιβόητη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας ή ακόμα και, γενικά και αφηρημένα, των όποιων επιχειρήσεων. Η πολιτική τους στοχεύει στη δημιουργία «πρωταθλητών» στον τομέα των επιχειρήσεων, αποβλέπει στην εκμετάλλευση των διαδικασιών συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου συνολικά, ώστε να εξασφαλιστεί η ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση, η γιγάντωση των επιχειρηματικών ομίλων. Κι αυτό αφορά και τους ομίλους που θέλουν να αποσύρουν τα κεφάλαια - κέρδη τους από τη χώρα (διαφοροποίηση κερδών στην ευρύτερη περιοχή, το λένε), προκειμένου να κερδίσουν περισσότερο από την εκμετάλλευση των λαών των γειτονικών χωρών και εκείνους που σκοπεύουν να φέρουν κεφάλαια από το εξωτερικό, για να απομυζήσουν κέρδη από την εκμετάλλευση των εδώ εργαζομένων. Οι συνέπειες όμως που δημιουργούνται από αυτή την ...εξίσωση είναι οφθαλμοφανείς. Ετσι, αν στο ένα σκέλος της έχουμε τους, δικαίως, πανηγυρίζοντες εκπροσώπους της πλουτοκρατίας, στο άλλο μένουν να στενάζουν όλοι οι υπόλοιποι. Πρώτα και κύρια το σύνολο των εργαζομένων, στους οποίους η μόνη προοπτική που τους επιφυλάσσει είναι να γίνονται στόχος εκμετάλλευσης όλο και ισχυρότερων επιχειρηματικών ομίλων. Μαζί τους και οι εκατοντάδες χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι, που ναι μεν ακόμα και στις σημερινές συνθήκες βγάζουν ένα κάποιο μεροκάματο για να ζήσουν, με την υλοποίηση όμως του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ θα μειωθεί ακόμα πιο ασφυκτικά το πεδίο δράσης τους, αφού, όπως προκύπτει και από τα γραφόμενα, όλο και μεγαλύτερο μέρος του θα καταλαμβάνεται από τις ισχυρές επιχειρήσεις.

Αν σε αντιστάθμισμα των υποσχέσεων του ΠΑΣΟΚ για ακόμα περισσότερη «βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος» και των τόσων ρυθμίσεων υπέρ του κεφαλαίου, αναζητήσει κανείς σε κάποιο άλλο τμήμα του «νέου» προγράμματος, φιλολαϊκά μέτρα, που θα αφορούσαν, για παράδειγμα, την εξασφάλιση σταθερής και αξιοπρεπούς εργασίας για όλους, την πραγματική αύξηση των μισθών των εργαζομένων, μέτρα για την ενίσχυση της δωρεάν πρόσβασης όλων σε υπηρεσίες Υγείας ή Παιδείας ή Κοινωνικής Πρόνοιας, μέτρα για τον πραγματικό έλεγχο των τιμών, ή μέτρα για την προστασία της εργαζόμενης γυναίκας, των νέων, των ηλικιωμένων, η όποια προσπάθεια θα απέβαινε άκαρπη.

Στο μέρος του προγράμματος που υποτίθεται πως αφορά στη θέση της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού στην κοινωνία, εκτός από ορισμένες φτιασιδωμένες διατυπώσεις αόριστου περιεχομένου που ακούγονται ωραία σε κάποια αυτιά, το ΠΑΣΟΚ με τον πιο προκλητικό τρόπο εμμένει σε ρυθμίσεις που είναι καταδικασμένες στη συνείδηση του κόσμου και οι οποίες οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερη χειροτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των λαϊκών στρωμάτων. Στην ουσία, πρόκειται για προτάσεις διαχείρισης της ανέχειας και της φτώχειας, που βιώνουν ευρύτατα κοινωνικά στρώματα που μαστίζονται από την ανεργία, την υποαπασχόληση και την καθημερινή ανασφάλεια. Εδώ θα βρει κανείς τις προτάσεις για την τετραετή ανασφάλιστη (ή ...ημιανασφάλιστη όπως παρουσιάζεται τώρα) εργασία των νέων, τις ρυθμίσεις για την περιοδική και ευκαιριακού χαρακτήρα «κοινωνική απασχόληση» των ανέργων και όσων δεν μπορούν να ζήσουν με τα εισοδήματα που έχουν, την πρόβλεψη για την απασχόληση των ηλικιωμένων που δεν τους φτάνει η σύνταξη για να ζήσουν. Εδώ θα βρει και τα περιβόητα 550 ευρώ σύνταξη το 2011, που στην ουσία δεν είναι τίποτα άλλο από το ...τυράκι που έχει η φάκα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και συντάξεων για το σύνολο των εργαζομένων που ΝΔ και ΠΑΣΟΚ απεργάζονται από κοινού με τα επιτελεία της ΕΕ. Το σύστημα που υποτίθεται πως θα στηρίζεται σε τρεις πυλώνες, ένας εκ των οποίων θα προβλέπει την υποχρεωτική σύνταξη για όλους και η οποία θα μπορούσε να είναι στο επίπεδο ελεημοσύνης των 550 ευρώ το 2011...