Τα «μαύρα σύννεφα» μιας πολιτικής, που έχει παραδώσει το μοναδικό λυρικό θέατρο του τόπου μας και τους εργαζόμενούς του στην απαξίωση, στον αυταρχισμό, στην ανασφάλεια, πλανώνται πάνω από την Εθνική Λυρική Σκηνή. Η άστεγη Λυρική, με τα πολλά και χρόνια οικονομικά και εργασιακά προβλήματα - απόρροια της πολιτικής των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ - σήμερα βιώνει δύσκολες μέρες. Οι «κορόνες» τόσο του υπουργού Πολιτισμού όσο και της διοίκησής της, στην αρχή της χρονιάς, περί αναβάθμισης του ρόλου και του έργου της, αποδείχτηκαν λόγια θερινής νυκτός... Αντίθετα, η υποβάθμιση της ΕΛΣ και των ανθρώπων της μεγαλώνει, κάτι που υπογραμμίστηκε στην πρόσφατη - σύσσωμη μετά από δεκατρία χρόνια - απεργιακή κινητοποίηση των εργαζομένων της Λυρικής.

Με κεντρικό σύνθημα «Οχι στον αυταρχισμό και στην ιδιωτικοποίηση του Πολιτισμού», οι εργαζόμενοι, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα όλων των σωματείων της ΕΛΣ (Σύλλογοι Χορευτών, Πρωταγωνιστών, Σωματεία Συντελεστών Εργαζομένων, Τεχνικού - Βοηθητικού και Λοιπού Προσωπικού, Χορωδών, Ενωση Διοικητικών Υπαλλήλων) και με τη στήριξη της ΠΟΘΑ, πραγματοποίησαν εικοσιτετράωρη απεργία στις 29/3. Η καθολική, δυναμική συμμετοχή τους στην απεργία ανέδειξε τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν και έδωσε το μήνυμα ότι θα υπάρξει κλιμάκωση του αγώνα τους στην περίπτωση που η Διοίκηση της ΕΛΣ δεν υλοποιήσει άμεσα τα θεσμικά τους αιτήματα.

Αν και αποτελούν το βασικό πυλώνα λειτουργίας του θεάτρου, οι εργαζόμενοι της ΕΛΣ στη συντριπτική πλειοψηφία δουλεύουν με συμβάσεις έργου ή ορισμένου χρόνου, γεγονός που δημιουργεί από μόνο του αρνητικές επιπτώσεις στις μισθολογικές απολαβές τους και κλίμα εργασιακής ανασφάλειας. Αυτό το κλίμα, όπως αναφέρουν, το τελευταίο διάστημα έχει οξυνθεί εξαιτίας διαφόρων ενεργειών της διοίκησης. Οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν, μεταξύ άλλων: Μετακινήσεις - απομακρύνσεις και απολύσεις εργαζομένων χωρίς καμία αιτιολογία και την τοποθέτηση διπλάσιου ή και τριπλάσιου αριθμού νεοπροσληφθέντων στη θέση τους, με παρόμοιο αντικείμενο και με διάφορες συμβάσεις. Την απαξίωση του προσωπικού της ΕΛΣ τόσο των καλλιτεχνών με τη μη χρησιμοποίησή τους στις παραγωγές της ΕΛΣ και την αντικατάστασή τους με ξένους καλλιτέχνες και με εξωτερικούς συνεργάτες, αφαιρώντας τους τις αρμοδιότητες και οδηγώντας τους στην αργομισθία. Τη μη αξιολόγηση και μη χρησιμοποίηση του υπάρχοντος προσωπικού (εκτός ορισμένων εξαιρέσεων) για την επάνδρωση των νέων υπηρεσιών που δημιουργούνται, και την αθρόα πρόσληψη άλλων και μάλιστα υψηλόμισθων. Την προσβολή της προσωπικότητας, την απαξίωση και την ασέβεια εργαζομένων δι' ασήμαντον αφορμή και τις απειλές απόλυσης. Την απαξίωση των μελών των ΔΣ των σωματείων, αγνοώντας τα αιτήματά τους για συναντήσεις που αφορούν προβλήματα εργαζομένων. Τη μη τήρηση πλήρως των συμφωνηθέντων στις συλλογικές συμβάσεις, που η ίδια έχει υπογράψει. Τη διόγκωση των λειτουργικών εξόδων πραγματοποιώντας αλόγιστες και «μη νόμιμες» δαπάνες, προσλήψεις υψηλόμισθων κλπ. και τη μείωση των εσόδων, με το να μην περιλαμβάνονται στον προγραμματισμό ή και να κόβονται πετυχημένες στο παρελθόν παραγωγές.

Υπερασπιζόμενοι το δικαίωμά τους στην εργασία ζητούν την αξιοποίηση του υπάρχοντος προσωπικού, την κατάρτιση και ψήφιση του εσωτερικού κανονισμού και την κατάταξη του προσωπικού σε αντίστοιχες θέσεις με βάση τις αποφάσεις του ΑΣΕΠ σε εφαρμογή του ΠΔ 164/2004, καθώς και τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα της Λυρικής. Δεν είναι λίγοι βέβαια αυτοί που θεωρούν ότι η καθυστέρηση ψήφισης εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας σχετίζεται με την «ευεργεσία του Ιδρύματος Νιάρχου» για το νέο κτίριο της Λυρικής, προκειμένου να καταρτιστεί ο κανονισμός σε συνεννόηση με το Ιδρυμα...

«Θέλουν να μας διαλύσουν» είναι η άποψη πολλών εργαζόμενων, που μιλούν για σχέδια διαμελισμού σωμάτων της Λυρικής, αλλά και για διάφορα σενάρια αλλαγής του ιδρυτικού νόμου και ιδιωτικοποίησης του Πολιτισμού. Τη μέγιστη απαξίωση βιώνει το Μπαλέτο της ΕΛΣ, τα μέλη του οποίου δηλώνουν ότι υπάρχει κλίμα αυταρχισμού και απειλών απόλυσης. Χαρακτηριστική είναι η καταγγελία τους ότι κανένας από το Μπαλέτο της ΕΛΣ δε θα συμμετέχει στην παράσταση της «Κάρμεν», που θα ανεβάσει η Λυρική το καλοκαίρι, στο Ηρώδειο, και ότι στη θέση τους θα χορέψουν 72 νεοπροσληφθέντες χορευτές. «Ζητάμε επί ενάμιση μήνα συνάντηση με τη διεύθυνση για να θέσουμε τα αιτήματά μας και δε μας δέχονται», δηλώνουν. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι η συνάντηση της διεύθυνσης με τους εκπροσώπους των σωματείων έγινε μια μέρα πριν την προκηρυγμένη απεργία, για εύλογους βεβαίως λόγους... Οι χορευτές αναφέρουν επίσης ότι «η διευθύντρια του Μπαλέτου λείπει συχνά, με αποτέλεσμα να μένουν άλυτα προβλήματα», ενώ σχετικά με τις παραστάσεις της φετινής χρονιάς λένε ότι «είναι έργα που θα μπορούσαν ν' ανέβουν από οποιαδήποτε μικρή χορευτική ομάδα και όχι από ένα Μπαλέτο που ο ρόλος του είναι το ανέβασμα έργων του παγκόσμιου ρεπερτορίου».

«Υπάρχει συρρίκνωση της Χορωδίας, καθώς πολλά μέλη της φεύγουν με σύνταξη και δεν αναπληρώνονται», δηλώνουν χορωδοί, τονίζοντας πως «παίρνουν κόσμο με 500 ευρώ την παράσταση και ελαστικό ωράριο». Τη συνεχή απαξίωση και παροπλισμό τους, που τους οδηγεί σε αργομισθία καταγγέλλουν οι μονωδοί (πρωταγωνιστές). Χαρακτηριστικό και σ' αυτή την περίπτωση, το ότι στην επερχόμενη παράσταση της Λυρικής στο Μέγαρο Μουσικής (20/4), με την όπερα «Ο Νίξον στην Κίνα» του Τζον Ανταμς δε θα τραγουδήσει κανείς από τους μονωδούς της ΕΛΣ. Οπως ανακοινώθηκε από την ΕΛΣ πρόκειται για παραγωγή της Εθνικής Οπερας της Αγγλίας, η οποία θα παρουσιαστεί σε πανελλήνια πρώτη. «Μας έχουν παροπλισμένους, αφήνουν στον πάγκο νεότερους, αλλά και παλιότερους τραγουδιστές. Μας καταδικάζουν σε αργομισθία, σε σταδιακή καταστροφή ως καλλιτέχνες, καθώς δεν έχουμε καθημερινή ενασχόληση με το αντικείμενό μας. Την ίδια ώρα, κάνουν μετακλήσεις από το εξωτερικό - ακόμη και για ρόλους που πρόσφατα έχουμε ερμηνεύσει - δαπανώντας τεράστια ποσά». Οσον αφορά στους χώρους εργασίας, οι τραγουδιστές αναφέρουν ότι τα καμαρίνια είναι «μικρά και σε άθλια κατάσταση», ενώ «ανύπαρκτες είναι οι συνθήκες υγιεινής». «Δεν έχουμε» λένε, «ούτε ένα δωμάτιο με πιάνο για να προετοιμαστούμε πριν την παράσταση, ένας χώρος για να μελετήσουμε, να ζεστάνουμε τη φωνή μας».

Την ίδια στιγμή, προωθούνται σχεδιασμοί, που οδηγούν στην παράδοση της Λυρικής Σκηνής ολοένα και περισσότερο στις «αγκάλες» των ιδιωτών. Ο εκλεκτός της κυβέρνησης πρώην πρόεδρος του ΣΕΒ, Οδυσσέας Κυριακόπουλος, που βρίσκεται στο «τιμόνι» της ΕΛΣ, ως πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, έδωσε εξαρχής το στίγμα του «νέου οράματος», ως προς την οικονομική πορεία του θεάτρου: «Σχεδιάζουμε νέα στρατηγική στον τομέα των χορηγιών, μελετούμε και σκοπεύουμε ν' αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που παρέχει ο ιδιωτικός τομέας». Μάλιστα, είχε ζητήσει από το ΥΠΠΟ να καλύψει μόνο τα 19 εκατ. ευρώ από τα 25,6 εκατ., που είναι ο ετήσιος προϋπολογισμός της για την περίοδο 2006 - 2007, καθώς τα υπόλοιπα 6,6 εκατ. και τα 2 εκατ. (για επενδύσεις και εξοπλισμό) η διοίκηση της ΕΛΣ δεσμεύτηκε (!) στον υπουργό Πολιτισμού ότι θα τ' αναζητήσει αλλού (πώληση εισιτηρίων, χορηγίες κ.λπ.). Αξίζει να σημειωθεί ότι η κρατική επιχορήγηση των 19 εκατ. ευρώ αρκεί για να καλύψει μόνο μισθούς, ενοίκια και λειτουργικά έξοδα (!). Το καλλιτεχνικό έργο επαφίεται σε χορηγούς και εισιτήρια...

Οσο για την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και συνολικότερα την κυβέρνηση, συνεχίζουν να δίνουν «εξετάσεις» στο κεφάλαιο, βάζοντας πλάτη στις ορέξεις των κάθε λογής «ευεργετών», που αποσκοπούν στην άλωση του πολιτιστικού τοπίου, ισχυριζόμενοι ότι θα «σώσουν τον πολιτισμό» και θα «εκπολιτίσουν το λαό». Χαρακτηριστική η περίπτωση του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», στο οποίο εκχωρούνται ουσιαστικά δύο μεγάλοι κρατικοί Οργανισμοί, η Εθνική Λυρική Σκηνή και η Εθνική Βιβλιοθήκη, με το πρόσχημα ότι αυτό θα ανεγείρει τα νέα κτίριά τους. Προϋπόθεση, βεβαίως, ήταν η παραχώρηση στο Ιδρυμα μιας τεράστιας έκτασης 240 στρεμμάτων του Φαληρικού Δέλτα, που έχει χαρακτηριστεί αστικό πράσινο και ελεύθερος χώρος, καθώς και το ότι οι δύο οργανισμοί θα φέρουν το όνομα του μεγαλοεφοπλιστή - «εθνικού ευεργέτη».