Μόλις λίγες ώρες πριν το άνοιγμα της κάλπης του β' γύρου των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, το σκηνικό δε φαίνεται να έχει αλλάξει σημαντικά. Ελάχιστη, όπως όλα δείχνουν με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ήταν και η επίδραση που άσκησε στο γαλλικό εκλογικό σώμα η τηλεοπτική αντιπαράθεση των δύο μονομάχων, των Νικολά Σαρκοζί και Σεγκολέν Ρουαγιάλ.

Βέβαια, το γεγονός ότι την «τηλεμαχία» παρακολούθησαν περίπου 23 εκατομμύρια Γάλλοι, δηλαδή σχεδόν οι μισοί από τους 44,5 εκατομμύρια εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, επιβεβαίωσε, για άλλη μια φορά, το συμπέρασμα που εξήχθη και από τη μεγάλη συμμετοχή στον πρώτο εκλογικό γύρο: ο γαλλικός λαός αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και αναζητεί λύσεις και διεξόδους, στρεφόμενος, μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα απάθειας και αδιαφορίας, στην πολιτική, εγκλωβισμένος ωστόσο ανάμεσα στη ...Σκύλλα και τη ...Χάρυβδη.

Οι Σαρκοζί και Ρουαγιάλ ολοκλήρωσαν τις προεκλογικές τους εκστρατείες με συγκεντρώσεις στο Μονπελιέ και στη Λιλ, αντίστοιχα, την Πέμπτη, όπου και οι δύο εκτίμησαν ότι εξήλθαν «νικητές» από την τηλεοπτική τους αντιπαράθεση. Οπως σχολίαζε ο γαλλικός Τύπος, είναι αλήθεια ότι οι Γάλλοι είχαν να παρακολουθήσουν μια «τόσο έντονη τηλεμαχία» από το 1988, οπότε είχαν βρεθεί αντιμέτωποι οι Φρανσουά Μιτεράν και Ζακ Σιράκ. Εκρινε, όμως, ότι ο τηλεοπτικός διαξιφισμός της Τετάρτης έληξε «ιδιότυπα ισόπαλος».

Τόσο ο Σαρκοζί όσο και η Ρουαγιάλ, από άποψη προφίλ, αποπειράθηκαν να εμπλουτίσουν την εικόνα που έχουν μέχρι σήμερα καλλιεργήσει, υιοθετώντας νέες τακτικές: η Ρουαγιάλ εμφανίστηκε διεκδικητική και δυναμική και ο Σαρκοζί ήρεμος και αυτοελεγχόμενος. Η επιλογή αυτή είχε κέρδη και απώλειες απέναντι στους ψηφοφόρους του καθενός.

Κατά τα άλλα, αντιπαρέβαλλαν τις απόψεις τους ως προς την οικονομία, τις συντάξεις, τις εργασιακές συνθήκες, το εκπαιδευτικό σύστημα για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, τη χρήση πυρηνικής ενέργειας και την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Αντίθετα, όμως, δεν αναφέρθηκαν ιδιαιτέρως στα βασικά καθήκοντα του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας: την άμυνα και την εξωτερική πολιτική. Η κορύφωση, μάλλον, της τηλεοπτικής τους «μάχης» ήταν το 35ωρο που χαρακτηρίστηκε «καταστροφή» για την οικονομία από τον Σαρκοζί, ενώ η Ρουαγιάλ το υπεράσπισε.

Ο Σαρκοζί επανέλαβε την πρόταση για υπερωρίες, των οποίων οι αποδοχές δε θα φορολογούνται, έτσι ώστε, ουσιαστικά, να καταργηθεί το 35ωρο, καταλήγοντας κυνικά ότι «όσο περισσότεροι φόροι υπάρχουν, τόσο λιγότερο αναπτύσσεται η οικονομία, άρα χρειάζεται να μειωθεί η φορολογία και στο κεφάλαιο, γιατί αλλιώς θα εγκαταλείψει τη Γαλλία!» Η «σοσιαλίστρια» Ρουαγιάλ, για άλλη μια φορά, δεν τοποθετήθηκε σαφώς. Αρκέστηκε να τονίσει ότι «εξαρτάται από τον τρόπο εφαρμογής του 35ωρου η αναγνώριση των θετικών του επιδράσεων στη ζωή του εργαζόμενου», και δεσμεύτηκε για «διάλογο μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, ανά τομέα, ακόμη και ανά επιχείρηση, για να αποφασίσουν τι θα εφαρμόσουν τελικά!»

Θολή εμφανίστηκε η θέση της Ρουαγιάλ, και κατ' επέκταση των Σοσιαλιστών και της κεντροαριστεράς, και ως προς την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. (Εννοείται ότι για την ΕΕ δε διαφώνησαν οι δύο μονομάχοι σε κανένα σοβαρό σημείο, και έχουν μόνο διατυπώσει διαφορετικές προσεγγίσεις για το πώς θα επανέλθει προς έγκριση το «ευρωσύνταγμα»).

Ο Σαρκοζί ξεκάθαρα τάχτηκε κατά της ένταξης της Τουρκίας, υποστηρίζοντας ότι «δεν είναι θέμα θρησκείας ή κουλτούρας: απλώς βρίσκεται στη Μέση Ανατολή και όχι στην Ευρώπη, και εντελώς πρακτικά, αν εισέλθει η Τουρκία στην ΕΕ καταρρέει η προοπτική της πολιτικής ενοποίησης». Η Ρουαγιάλ «καλύφτηκε» πίσω από το «πάγωμα» της διαδικασίας που ισχύει προς το παρόν, και αρκέστηκε να πει ότι «χρειάζεται περαιτέρω εξέταση, μελέτη των πολλαπλών παραγόντων και ίσως ένα δημοψήφισμα».

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν οι μετρήσεις που έγιναν μετά την «τηλεμαχία» λίγο πριν την κάλπη του β' γύρου. Σύμφωνα με αυτές, το 52% δηλώνει έτοιμο να ψηφίσει Σαρκοζί και το 48% Ρουαγιάλ. Οταν, όμως, η ερώτηση αφορά στην παράσταση νίκης (δηλαδή ποιος νομίζετε τελικά ότι θα γίνει ο επόμενος Πρόεδρος), το 53% αναφέρει τον Σαρκοζί και μόλις το 31% τη Ρουαγιάλ, κάτι που ερμηνεύεται, από τους αναλυτές, ως «επιτυχία» του Νικολά Σαρκοζί καθώς φαίνεται να έπεισε, ακόμη και όσους δεν τον ψηφίζουν, ότι έχει «αέρα νικητή» και μάλιστα με «μεγάλη διαφορά».

Βέβαια, αυτό από μόνο του δε σημαίνει κάτι. Και αυτό γιατί βασικοί ρυθμιστές του τελικού εκλογικού αποτελέσματος έχουν, αναμφιβόλως, αναδειχτεί οι περίπου 7 εκατομμύρια ψηφοφόροι του Φρανσουά Μπαϊρού (18%) που αποτελούν ένα ιδιόμορφο κράμα απόψεων και πολιτικών κινήτρων. Ο ίδιος ο Μπαϊρού δεν έδωσε καμία κατεύθυνση και αρκέστηκε μετά την «τηλεμαχία» να δηλώσει ότι «προσωπικά» δε θα ψηφίσει Σαρκοζί «γιατί απειλεί να διαρρήξει πλήρως τον κοινωνικό ιστό της χώρας».

Εντούτοις, οι ψηφοφόροι του, που με βάση έρευνες προέρχονται κυρίως από μεσαία κοινωνικά στρώματα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, εμφανίζονται διχασμένοι και αναποφάσιστοι. Οσοι έχουν δεσμούς με την παράδοση του κόμματος των Φιλελεύθερων του Μπαϊρού δεν αποκλείεται να στραφούν στον Σαρκοζί, αφού οι Φιλελεύθεροι είθισται, πολιτικά και κυβερνητικά, να στηρίζουν τους Γκωλικούς μην έχοντας σοβαρές προγραμματικές διαφορές. Το ποσοστό αυτό, όμως, δεν είναι πολύ μεγάλο.

Πάρα πολλοί ψηφοφόροι του Μπαϊρού δήλωναν ότι θα ρίξουν λευκό ενώ ένα, επίσης, μικρό ποσοστό υποστήριζε ότι θα ψηφίσει Ρουαγιάλ στη λογική «του μικρότερου κακού». Ανάλογες απόψεις διατυπώνονται και από τη νεολαία των υποβαθμισμένων προαστίων, και των γκέτο, που έκανε την έκπληξη προσερχόμενη μαζικά να ψηφίσει, στον α' γύρο των προεδρικών, για πρώτη φορά.

Ενδεικτικό, ίσως, είναι ότι στο προάστιο Κλισί σου Μπουά (από όπου ξεκίνησε η έκρηξη στα γκέτο το Νοέμβριο του 2005), η συμμετοχή έφθασε το 84% αντί 40% που είχε καταγραφεί το 2002. Οπως σχολίαζαν κοινωνικοί λειτουργοί και μέλη άλλων οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στα γκέτο, ήταν πρωτοφανής η εικόνα χιλιάδων νέων από τα γκέτο να συνωστίζονται έξω από τα εκλογικά τμήματα και να προσπαθούν να συνεισφέρουν σε όλη τη διαδικασία μέχρι το πέρας της καταμέτρησης.

Η εικόνα που έρχεται από τα γκέτο είναι μάλλον η επιλογή της απόγνωσης. «Προκειμένου να εκλεγεί ο Σαρκοζί, που μας αποκάλεσε αποβράσματα, θα ψηφίσουμε Ρουαγιάλ» λένε οι περισσότεροι, αναγνωρίζοντας ότι πίσω από την επιφανειακή «ανοχή και κατανόηση» της υποψήφιας των Σοσιαλιστών, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις αντιμετώπισης της δραματικής τους καθημερινότητας. Επίσης, κανείς δεν ξεχνά την άποψη Ρουαγιάλ για εγκλεισμό των «παραβατικών νέων σε στρατιωτικού τύπου στρατόπεδα για να μάθουν πειθαρχία». Εκτιμούν, όμως, ότι «πιθανότατα δε θα την υλοποιήσει λόγω των αναγκαστικών πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών που θα κάνει για να κυβερνήσει».

Ο ακροδεξιός Ζαν Μαρί Λεπέν, από την άλλη, κάλεσε τους ψηφοφόρους του σε αποχή, αν και δεν εκτιμάται ότι θα εισακουστεί. Με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το 80% των ψήφων του Λεπέν θα πάει στον Σαρκοζί, αφού έχει καταφέρει να «μιλήσει» στο «φοβισμένο» μέσο μικροαστό Γάλλο που ανησυχεί για τη θέση εργασίας του, για την τάξη στους δρόμους, για την πάταξη της εγκληματικότητας. Οπως, μάλιστα, όλα δείχνουν, η πλειοψηφία του γαλλικού κεφαλαίου «επιλέγει» Σαρκοζί, όχι γιατί η Ρουαγιάλ, σε τελική ανάλυση, θα πράξει κάτι διαφορετικό, αλλά επειδή εκτιμά ότι θα είναι «αποτελεσματικότερος και δραστικότερος στα μέτρα που θα λάβει, χωρίς πολλούς κοινωνικούς διαλόγους και λόγια».

Τέλος, η λεγόμενη «αριστερά» (Γαλλικό ΚΚ και οι Τροτσκιστές), σχεδόν συλλήβδην, έχει τοποθετηθεί υπέρ της Ρουαγιάλ, πριν καν καλά καλά κλείσουν οι κάλπες του α' γύρου των εκλογών. Το κατά πόσο, βέβαια, το, μετά βίας, 10,6% που συγκέντρωσαν συνολικά τα κόμματα εξωκοινοβουλευτικής και κοινοβουλευτικής αριστεράς θα «βοηθήσει ουσιαστικά» τη Ρουαγιάλ παραμένει μεγάλο ερώτημα.

Πίσω από όλες αυτές τις εκτιμήσεις και τις μετακινήσεις, το πλέον ενδιαφέρον, πάντως, για τον παρατηρητή δεν είναι απαραίτητα ποιος θα είναι ο τελικός νέος ένοικος των Ηλυσίων Πεδίων. Αλλωστε, είναι σαφές, όπως έχει γράψει αναλυτικά και ο «Ρ», ότι οι θέσεις και τα προγράμματα των δύο μονομάχων δε διαφέρουν ουσιαστικά και η αντιπαράθεση γίνεται μόνο σε επίπεδο εντυπώσεων και τακτικής, όχι στρατηγικών επιλογών. Αυτό που έχει ενδιαφέρον και αξίζει τον κόπο να μελετηθεί σε βάθος για να εξαχθούν συμπεράσματα είναι το πώς και το γιατί το γαλλικό εκλογικό σώμα εγκλωβίστηκε σε ψήφο της λογικής του «μη χείρον βέλτιστο» και πόσοι είναι οι Γάλλοι ψηφοφόροι που θα επιλέξουν να μην «παίξουν» καν στο δικομματικό παιχνίδι.