-- Εσείς διαφωνείτε ότι πρέπει να επενδύονται τα χρήματα των ασφαλιστικών ταμείων;

-- Βεβαίως, διαφωνούμε. Εμείς είχαμε συμφωνήσει, μέσα στις συνθήκες του καπιταλισμού που ζούμε, ότι θα μπορούσαν τα ασφαλιστικά ταμεία να παίρνουν κρατικά ομόλογα εγγυημένα, ούτως ώστε να μη χάσουν το κεφάλαιο, γνωρίζοντας και πάλι ότι το κέρδος στην καλύτερη περίπτωση θα είναι μικρό - τουλάχιστον να μην υπάρχει χασούρα - διότι τα αποθεματικά ταμεία διαμορφώνονται ουσιαστικά μόνο από τις εισφορές των εργαζομένων και επισήμως από την τριμερή χρηματοδότηση. Δεν μπορεί να μιλάμε για δημιουργία πρόσθετων αποθεματικών από τη χρηματαγορά. Αγοράζεις κάτι με πρόβλεψη ότι θα κερδίσεις. Δεν το έχεις καθόλου σίγουρο ότι θα κερδίσεις. Σήμερα κερδίζεις, αύριο χάνεις. Σε ένα κραχ - να το πούμε - τι θα γίνει;

-- Πάντως φαίνεται ότι δύσκολα η κυβέρνηση - παρόλο που όπως είπατε αυτό που απασχολεί είναι τι κάνουν οι πολίτες και όχι τι λέει η κυβέρνηση - μπορεί να βρει διέξοδο. Κατά τη δική σας άποψη κ. Παπαρήγα ποια μπορεί να είναι η λύση αυτή τη στιγμή;

-- Εμείς πιστεύουμε ότι ο ελληνικός λαός πρέπει να αδιαφορήσει για το πώς θα τα καταφέρνει η κυβέρνηση να προωθεί την πολιτική της. Αυτή την πολιτική πρέπει να την απορρίψει. Αυτό το σύστημα της δικομματικής εναλλαγής πρέπει να υποστεί πλήγματα, να αδυνατίσει, να μην υπάρχουν αντιλαϊκές σταθερές κυβερνήσεις. Καλύτερα μία αντιλαϊκή ασταθής κυβέρνηση, με την προϋπόθεση ότι ο λαός κοιτάζει προς τα μπρος και δημιουργεί προϋποθέσεις εναλλακτικής λύσης.

-- Επειδή υπάρχουν σενάρια μη αυτοδυναμίας αυτή τη στιγμή κ. Παπαρήγα, η στάση του ΚΚΕ ποια θα είναι;

-- Ο συσχετισμός δύναμης και το δικομματικό ας πούμε παιχνίδι της εναλλαγής πρέπει να υποστεί πλήγματα. Αν θέλετε, ένα αδύναμο πολιτικό σύστημα αντιλαϊκό προσφέρεται για αξιοποίηση από το λαϊκό κίνημα, για να ανοίξει ένα διαφορετικό δρόμο...

-- Σε σχέση με τις συνεργασίες κ. Παπαρήγα, εξακολουθείτε να είστε αρνητική σ' οποιαδήποτε συνεργασία μ' ένα κόμμα;

-- Αν υπήρχε σήμερα δυνατότητα μιας ευρύτατης συνεργασίας, που θα έφερνε πραγματικά πλήγμα στην αντιλαϊκή πολιτική, να είστε βέβαιοι ότι θα την κάναμε. Αλλά εδώ υπάρχει το εξής ζήτημα: υπάρχει η δικομματική εναλλαγή...

-- Πώς όμως θα την κάμψετε;

-- Εμείς λέμε την αλήθεια. Οταν ο δικομματισμός έχει 90% και ο ελληνικός λαός δεν είναι αποφασισμένος να γυρίσει την πλάτη και στους δυο, άντε το πολύ-πολύ το 90% να γίνει 85%, να γίνει 80%. Και λοιπόν; Αυτό που έχει σημασία είναι να εγκαταλείψουν, να γυρίσουν την πλάτη στη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ εκείνοι οι εργαζόμενοι που φαίνεται σήμερα από τις δημοσκοπήσεις ότι συνειδητοποιούν πως ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν την ίδια πολιτική. Και δεν είναι μικρό αυτό το ποσοστό. Λέω σαν πρώτη δόση. Από κει αρχίζει το έδαφος, δημιουργούνται ανακατατάξεις και οι ανακατατάξεις μπορούν να φέρουν και νέα πολιτικά σχήματα, να διαμορφώσουν έδαφος συνεργασιών.

-- Με νέα πολιτικά σχήματα και με όμορες πολιτικές δυνάμεις κ. Παπαρήγα;

-- Εμείς τη συνεργασία τη βλέπουμε: Με δυνάμεις που συμφωνούμε σε μία κοινή κατεύθυνση, σε ορισμένες βασικές επιλογές, που δεν πρόκειται να βάλουμε στην πρώτη γραμμή τη συμμετοχή σε μια κυβέρνηση, όποια και να 'ναι, αρκεί να παίζουμε παιχνίδι από τα πάνω. Από κει και πέρα δε βάζουμε σαν όρο να συμφωνήσουμε στο σοσιαλισμό βεβαίως. Δεν απαιτούμε ή όλα ή τίποτα. Αλλά κοιτάξτε, οι καιροί που περνάμε είναι πονηροί. Εχουμε ζήσει κυβερνητικές επιλογές και στη Γαλλία και στην Ιταλία και στη Γερμανία σήμερα. Ε, να καταθέσουμε τον οβολό μας σε μία τέτοια εξέλιξη, δεν πρόκειται να το κάνουμε.

-- Πάντως, πρώτη φορά σας ακούω κ. Παπαρήγα να είστε τόσο ανοιχτή στο ενδεχόμενο μιας μετεκλογικής διεργασίας, θα το πούμε εμείς, για να μην το πούμε συνεργασίας...

-- Δύο παράγοντες παίζουν ρόλο. Ο ένας είναι ο από τα πάνω. Ο από τα πάνω σήμερα παράγοντας δεν προσφέρεται για συνεργασίες που αλλάζουν την πολιτική κατάσταση σε επίπεδο κομμάτων. Από κει και πέρα είναι από τα κάτω, αυτό που λέμε το κοινωνικό πεδίο.

Διεργασίες υπάρχουν. Αντιστάσεις υπάρχουν. Μέτωπα πάλης διαμορφώνονται, ελπιδοφόρα μηνύματα υπάρχουν, αλλά πρέπει να γίνουν ουσιαστικές και μαζικές ανακατατάξεις. Επομένως εμείς προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε, διότι αυτές οι ανακατατάξεις, από τα κάτω, σήμερα, θα φέρουν διαφοροποιήσεις και στο πολιτικό επίπεδο. Μακάρι σήμερα να υπήρχε δυνατότητα μιας ευρείας πολιτικής συμμαχίας, που θα έφερνε ανακατατάξεις ριζικές, από τα πάνω. Θα ήταν λάθος να μην το προσπαθήσουμε λέγοντας ότι από τα κάτω έρχονται τα πάντα. Σήμερα όμως το από τα κάτω παίζει ρόλο. Εμείς θα παλέψουμε παραδείγματος χάριν στις εκλογές για την ισχυροποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Αλλά εμείς το συσχετίζουμε μ' αυτό που μπορεί να επέλθει στο κοινωνικό πεδίο. Διότι το να χάσουν τα δύο κόμματα 10 βουλευτές, από πρακτική πλευρά το Κοινοβούλιο δεν αλλάζει. Αν αυτό συνδυαστεί με ανακατατάξεις στο επίπεδο πια των πολιτικών επιλογών προς τα μπρος, έχει πολύ μεγάλη σημασία.

-- Ναι, αλλά αυτό σας φέρνει μπροστά και σε μια ευθύνη συνεργασίας κ. Παπαρήγα. Εχει διπλή ανάγνωση...

-- Μα εμείς έχουμε πολιτική συνεργασίας. Αλλά, κοιτάξτε, για να γίνει μία συνεργασία δε φτάνει να το θέλουμε εμείς, ούτε να το θέλουν μόνο κάποιοι άλλοι. Πρέπει να υπάρχει μια συνεννόηση και συμφωνία, η οποία να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες και στο σημερινό χαρακτήρα του αγώνα. Δεν είμαστε στο '40-'41 να κάνουμε ένα νέο ΕΑΜ, που τότε το εθνικοαπελευθερωτικό στοιχείο ήταν το κυρίαρχο ή φαινόταν το κυρίαρχο, για να πω την αλήθεια.

-- Πάντως από τις δημοσκοπήσεις κάθε άλλο παρά δυσαρεστημένοι θα πρέπει να είσαστε. Σας εμφανίζουν από 6-7,5% οι περισσότερες, με ανοδικές τάσεις στις τελευταίες μετρήσεις. Δεν ξέρω αν δίνετε μεγάλη σημασία στις μετρήσεις...

-- Θα σας πω. Εμείς διαπιστώνουμε - δεν το λέω με έπαρση γιατί ίσα ίσα αυτό μπορεί να δημιουργήσει και εφησυχασμό - διαπιστώνουμε ότι έχει διευρυνθεί ο κύκλος των ανθρώπων που καταλαβαίνουν ότι ένα δυνάμωμα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας είναι κάτι το ελπιδοφόρο, που συμφωνούν με πολλές από τις θέσεις μας, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να αποφασίσουν να κάνουν και οι ίδιοι το δικό τους βήμα. Είμαστε βέβαιοι ότι στις εκλογές θα καταγραφεί ανοδική τάση, όμως αυτή είναι η μία πλευρά. Η άλλη πλευρά είναι αυτή τη στιγμή στα συνδικάτα, αν δεν εγγραφούν όλοι οι εργαζόμενοι, αν δεν αναζωογονηθεί συνολικά το κίνημα - γιατί δυνάμεις αγωνιστικές, ταξικές υπάρχουν στο συνδικαλιστικό κίνημα - αν αυτά τα πράγματα δε γίνουν, και μία εκλογική πρόοδος του ΚΚΕ, από μόνη της, δε θα προσδώσει αυτά τα χαρακτηριστικά που θέλουμε.

-- Πολλές φορές η διμέτωπη κριτική που ασκείτε κυρία Παπαρήγα στην κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ, κυρίως από το ΠΑΣΟΚ επικρίνεται ως έμμεση στήριξη της κυβέρνησης...

-- Το ΠΑΣΟΚ θέλει ακριβώς να δουλέψουμε για πάρτη του. με συγχωρείτε... Δεν μπορούμε να το κάνουμε. Γιατί δεν μπορούμε να το κάνουμε; Αν το ΠΑΣΟΚ συνιστούσε για το σήμερα μία εναλλακτική λύση, θα επιδιώκαμε συνεργασία. Αλλά τι να κάνουμε, εγώ δε θα πω ότι το ΠΑΣΟΚ είναι ένα αφερέγγυο κόμμα, που λένε μερικοί. Φερεγγυότατο είναι, όσον αφορά όμως τις πολιτικές του επιλογές στήριξης της σύγχρονης αντιλαϊκής στρατηγικής.

-- Νιώθετε «μοναξιά» ευρωπαϊκή κυρία Παπαρήγα; Ας πούμε στις εκλογές της Κυριακής στη Γαλλία το άλλοτε πανίσχυρο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα είναι εξαφανισμένο...

-- Οχι. Δεν το κρύβουμε ότι από το 1990 διανύουμε μία περίοδο προσωρινής, αλλά οπωσδήποτε ήττας και υποχώρησης. Βεβαίως, το ΚΚΕ κατάφερε να αντέξει, να προσαρμοστεί στις σημερινές συνθήκες, ωστόσο σε παγκόσμιο επίπεδο η υποχώρηση του κομμουνιστικού κινήματος υπήρξε με διαβαθμίσεις. Εχουμε και χώρες όπου το κομμουνιστικό κίνημα είναι σε καλύτερη κατάσταση. Οσον αφορά το Γαλλικό Κόμμα είναι ένα θέμα να σκεφτεί κανείς γιατί αυτό το κόμμα αδυνάτισε. Το αδυνάτισμα του κόμματος ξεκίνησε από την κυβέρνηση Μιτεράν. Υπάρχουν ενιαίοι και κοινοί λόγοι για όλα τα κομμουνιστικά κόμματα, μα υπάρχουν και ξεχωριστοί λόγοι - δε θέλω αυτή τη στιγμή να υπεισέλθω σ' αυτούς. Πάντως, να σας πω κάτι; Το 1992 μέχρι το 1996 η ΕΕ φαινόταν ένα ωραίο όραμα. Σήμερα αυτό το όραμα έχει θολώσει από τις εμπειρίες των λαών. Πιστεύουμε ότι κι εμείς έχουμε συμβάλλει στην ενημέρωση του ελληνικού λαού. Αρκεί, βέβαια, να μη μείνει μια απογοήτευση, αλλά να συνειδητοποιηθεί ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος ευρωπαϊκός.