Associated Press

Από επέμβαση των Αμερικανών στη Λιβερία τον Αύγουστο του 2003

Το AFRICOM δεν προβλέπεται να είναι ένα διοικητήριο του αμερικανικού στρατού για την Αφρική όπως τα ανάλογα σε Αμερική, Ευρώπη και Ειρηνικό. Πρόκειται για ένα καινούριο «υβρίδιο» του αμερικανικού πολιτικο-στρατιωτικού κατεστημένου καθώς δε θα απαρτίζεται εξ ολοκλήρου από τους «καραβανάδες» του αμερικανικού στρατού (όπως τα άλλα διοικητήρια: EUCOM - Ευρώπη, PACOM - Ειρηνικός και CENTCOM - Κεντρική Διοίκηση Αμερικής). Θα διαθέτει μεικτό στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό. Με άλλα λόγια, αξιωματικοί, διπλωμάτες και λοιπό πολιτικό προσωπικό της αμερικάνικης κυβέρνησης θα συνεργάζονται- για πρώτη φορά συντονισμένα - με στόχο την προώθηση και την (κατά το δυνατόν...) βέλτιστη εξυπηρέτηση των αμερικανικών στρατηγικών συμφερόντων στην Αφρική... Πράγμα που προβλέπεται να γίνει με την ολοκλήρωση του επιχειρησιακού κέντρου AFRICOM σε κάποια (άγνωστο ακόμα ποια) χώρα της Αφρικής ως το Σεπτέμβρη του 2008...

Η δημιουργία του AFRICOM ήταν ιδέα του πρώην υπουργού Αμυνας των ΗΠΑ, Ντόναλντ Ράμσφελντ, που προέκυψε μεταξύ άλλων:

α) Από την εντεινόμενη ανάγκη «απεξάρτησης» των ΗΠΑ από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής και αύξησης «ασφαλών» γεωτρήσεων και εισαγωγών μαύρου χρυσού από τη Δυτική (και όχι μόνον) Αφρική.

β) Από τη σημαντική αύξηση της οικονομικής επιρροής της Κίνας στην υποσαχάρεια Αφρική και την επωφελή διείσδυσή της σε αφρικανικές χώρες με πλούσια αποθέματα σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, οι οποίες ωστόσο συχνά φιγουράριζαν στις κατά καιρούς μαύρες λίστες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (π.χ. Σουδάν, Ζιμπάμπουε κλπ).

γ) Από τη διεύρυνση της δράσης τρομοκρατικών δικτύων (που αρχικά «γαλουχήθηκαν» μεταξύ άλλων από τη CIA) ή τη δημιουργία μιμητών της οργάνωσης - φαντομά («Αλ Κάιντα») σε Βόρεια και Υποσαχάρεια Αφρική. Διόλου τυχαία - λίγο μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτέμβρη 2001 - δημιουργήθηκε το διοικητικό επιτελείο του αμερικανικού στρατού για το Κέρας της Αφρικής (CJTF-HoA) σε μία πρώην γαλλική βάση (Λεμονιέ) στο Τζιμπουτί. Είναι χαρακτηριστικό ότι η βάση των Αμερικανών στο Τζιμπουτί ανέλαβε, στις αρχές του περασμένου Γενάρη στη Σομαλία, τον εναέριο βομβαρδισμό ισλαμιστών και δυνάμεων αντίστασης κατά της εκεί αιθιοπικής στρατιωτικής επέμβασης....

δ) Από την - εξαιτίας όλων αυτών - ανάγκη εμβάθυνσης του νεοαποικιοκρατικού ρόλου των ΗΠΑ στην Αφρική όχι μόνον με τη μορφή στυγνών στρατιωτικών επεμβάσεων, αλλά και με τη (δολιότερη και λιγότερο «ωμή») διείσδυση των Αμερικανών στις στρατιωτικές, οικονομικές, πολιτικές και διοικητικές (υπο)δομές διακυβέρνησης αφρικανικών χωρών.

Μ' αυτά τα κίνητρα, το καλοκαίρι του 2006 ο τότε υπουργός Αμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ έγινε η φωνή του αμερικανικού οικονομικο-στρατιωτικού κατεστημένου που διέταξε ομάδα αξιωματούχων του Πενταγώνου να καταρτίσει το απαραίτητο σχέδιο για τη δημιουργία ανεξάρτητου κέντρου διοίκησης του αμερικανικού στρατού στην Αφρική.

Στις αρχές Δεκέμβρη του 2006, ο Ράμσφελντ ενημέρωσε τον πρόεδρο Τζ. Ου. Μπους, που εγκρίνει το σχέδιο λίγες βδομάδες μετά. Ο Ράμσφελντ αποπέμπεται από την κυβέρνηση Μπους και στις 6 Φλεβάρη 2007 ο «διάδοχός» του - νέος υπουργός Αμυνας - Ρόμπερτ Γκέιτς ενημερώνει τη Γερουσία για τα σχέδια συγκρότησης του AFRICOM. Ο υποναύαρχος Ρόμπερτ Μίλερ διορίζεται επικεφαλής της ομάδας εργασίας για τη δημιουργία του προσωρινού κέντρου Africom στο Kelley Barracks στη Στουτγκάρδη της Γερμανίας. Ο Μίλερ φθάνει στη Στουτγκάρδη στις 26 του περασμένου Φλεβάρη και από κει και πέρα, βάζει σε εφαρμογή τα σχέδια για τη δημιουργία του νέου, προσωρινού κέντρου διοίκησης AFRICOM.

Οι επίσημες ανακοινώσεις της κυβέρνησης Μπους για την επιχειρησιακή αποστολή του AFRICOM συνιστούν μία εύσχημη παρουσίαση της εμβάθυνσης του νεοαποικιοκρατικού, μιλιταριστικού ρόλου των ΗΠΑ στην Αφρική. Η Ουάσιγκτον ισχυρίζεται ότι το AFRICOM δημιουργείται για να «ενισχύσει τις προσπάθειες των ΗΠΑ για ειρήνη και ασφάλεια στους λαούς της Αφρικής» και να προωθήσει «κοινούς στόχους για υγεία, παιδεία, δημοκρατία και οικονομική ανάπτυξη»... Θεωρητικά, το AFRICOM θα εποπτεύει αμερικανο-αφρικανικά προγράμματα περί χρηστής διακυβέρνησης, καταπολέμησης της διαφθοράς και της τρομοκρατίας και αποτροπής της εξέλιξης κρίσεων σε ένοπλες συγκρούσεις...

Ωστόσο, οι επίσημες διακηρύξεις δεν έπεισαν τους Αφρικανούς -πρόθυμους και απρόθυμους - εταίρους των ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστική η πολυήμερη περιοδεία που πραγματοποίησε στο τέλος του περασμένου Απρίλη σε Νιγηρία, Νότια Αφρική, Κένυα, Αιθιοπία, Γκάνα και Σενεγάλη επιτελείο Αμερικανών αξιωματούχων, με επικεφαλής το ανώτερο στέλεχος του Πενταγώνου Ράιαν Χένρι. Ο Ρ. Χένρι προσπάθησε να πείσει τους Αφρικανούς αξιωματούχους πως η συγκρότηση του Africom:

1) Δε θα σημάνει αύξηση του αριθμού των Αμερικανών στρατιωτών στην Αφρική, αλλά ούτε και αύξηση των κεφαλαίων που διαθέτουν οι ΗΠΑ για διάφορους λόγους στην περιοχή.

2) Στόχος δε θα είναι ο πολλαπλασιασμός (πολυποίκιλων) επεμβάσεων, αλλά ο καλύτερος συντονισμός της αποστολής υπηρεσιών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, του υπουργείου Αμυνας και διαφόρων αμερικανικών οργανισμών στην Αφρική.

Ελάχιστους έπεισαν οι διαβεβαιώσεις του Αμερικανού αξιωματούχου, αφού και οι πλέον πρόθυμοι εξυπηρετητές των αμερικανικών ιμπεριαλιστικών συμφερόντων στην Αφρική (π.χ. Κένυα, Αιθιοπία) αντιλήφθησαν ότι το αυξημένο ενδιαφέρον του Πενταγώνου δεν πηγάζει από την ανάγκη ανακούφισης των Αφρικανών από τις θεομηνίες, την πείνα, τους πολέμους ή την «τρομοκρατία». Αλλά από τη γεωπολιτική ανάγκη εμβάθυνσης του ρόλου του αμερικανικού παράγοντα στην Αφρική... Δενείναι διόλου συμπτωματικό το γεγονός ότι ελάχιστα χρόνια από τη δημιουργία της αμερικανικής βάσης στο Τζιμπουτί εξαπολύθηκαν στα τέλη Δεκέμβρη 2006 - αρχές περασμένου Γενάρη η αιθιοπική στρατιωτική επέμβαση και οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί στη Σομαλία. Επέμβαση που έγινε με πρόσχημα την «ειρήνη και τη σταθερότητα» στη Σομαλία... Επομένως, μπορούμε να φανταστούμε τις μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις από τη συγκρότηση του νέου διοικητικού κέντρου του αμερικανικού στρατού για την Αφρική...

Οι λυκοφιλίες που έχουν ήδη αναπτυχθεί ή πιθανώς να αναπτυχθούν ανάμεσα σε αφρικανικές χώρες και τις ΗΠΑ είναι κάτι παραπάνω από πιθανές. Ηδη οι Αμερικανοί έχουν υποδομές για χώρους παραμονής αμερικανικών στρατευμάτων σε τουλάχιστον 10 αφρικανικές χώρες. Μετά τη δημιουργία του Africom αναμένεται πως θα είναι αρκετοί οι Αφρικανοί ηγέτες που θα επιχειρήσουν να επωφεληθούν - στο όνομα της ευημερίας των λαών τους...- από το αυξημένο ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον στην περιοχή. Το ζήτημα είναι με τι τίμημα και με ποιο κέρδος...

Το βέβαιο είναι πως οι λαοί πολλών αναπτυσσόμενων αφρικανικών χωρών δεν έχουν τίποτε καλό να περιμένουν από το νέο, ανεξάρτητο διοικητήριο του αμερικανικού στρατού στην Αφρική. Ισως μόνον μία καλύτερα οργανωμένη, μεθοδευμένη και πιο πολυσχιδή εκμετάλλευση του πλούτου, που εδώ και περίπου έναν αιώνα βιώνουν οι αφρικανικοί λαοί περισσότερο σαν κατάρα παρά σαν ευλογία...