Με επιτυχία ολοκληρώθηκε την Κυριακή το 16ο Αντιιμπεριαλιστικό Διήμερο της ΚΝΕ, που πραγματοποιήθηκε με κατασκήνωση στην Ανάβυσσο και εκδηλώσεις σε Λαύριο και Μακρόνησο. Χιλιάδες νέοι και νέες, Κνίτες και Κνίτισσες, απ' όλη την Ελλάδα, δημιούργησαν ένα κόκκινο ποτάμι που ξεχείλιζε από ζωντάνια και πάθος για αγώνα.

Παρασκευή απόγευμα. Η παραλία του Αϊ Νικόλα, στην Ανάβυσσο, γεμίζει νιάτα. Κόκκινες σημαίες κατακλύζουν το πανέμορφο τοπίο, που απέχει λίγα χιλιόμετρα από την ιστορική εργατούπολη του Λαυρίου. Η κατασκήνωση αρχίζει να στήνεται, με το μεράκι και τον ενθουσιασμό που μόνον οι νεολαίοι μπορούν να μεταδώσουν. Τα πούλμαν έρχονται το ένα μετά το άλλο και μέχρι το βράδυ έχει ήδη στηθεί η «κόκκινη πολιτεία». Αμέσως μετά το στήσιμο των σκηνών ακολουθεί λαϊκό γλέντι. Ο ενθουσιασμός μεγάλος, το γλέντι κρατά μέχρι το πρωί.

Από το μεσημέρι του Σαββάτου, αρχίζει η μετάβαση στο Τεχνολογικό Πάρκο του ΕΜΠ, όπου έγιναν εκδηλώσεις για το Λαύριο, την ιστορία του εργατικού κινήματος και τη Μακρόνησο. Οι αίθουσες του Τεχνολογικού Πάρκου γέμισαν με κόσμο, κατά την προβολή των ντοκιμαντέρ «Τόποι εξορίας: Μακρόνησος» του Λεωνίδα Βαρδαρού και «Λαύριο: Αρχαία Σκουριά» του Παύλου Ρούφα. Επίσης, παρουσιάστηκε το βιβλίο του Χρήστου Τσαντή «Με βάρκα το ταξίδι», ενώ ακολούθησε μουσικό αφιέρωμα στον Γ. Ρίτσο με τη συμμετοχή του Β. Κολοβού.

Με μια δυναμική πορεία ως το λιμάνι του Λαυρίου οι νεολαίοι στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στο χώρο όπου έγινε η συγκέντρωση με ομιλήτρια την Αλέκα Παπαρήγα, ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Τα συνθήματα «Αγώνας, ρήξη, ανατροπή η ιστορία γράφεται με ανυπακοή», «Ισχυρό ΚΚΕ, αντεπίθεση λαέ», «Εμπρός λαέ μη σκύβεις το κεφάλι, με το ΚΚΕ, αντίσταση και πάλη», «Εννιά δεκαετίες αγώνας και θυσία, το ΚΚΕ στην πρωτοπορία» δονούν την περιοχή. Κόκκινες σημαίες ανεμίζουν στην πόλη. Η πορεία, δυναμική, με παλμό και βήμα, φτάνει στην πλατεία. Τα συνθήματα συνεχίζουν πιο δυναμικά. «Ούτε σε ξερονήσια, ούτε σε φυλακές, ποτέ τους δε λυγίσαν οι κομμουνιστές».

Στη συνέχεια, και μετά την ομιλία της Αλ. Παπαρήγα, οι νεολαίοι επιστρέφουν στην κατασκήνωση, όπου το γλέντι με λαϊκορεμπέτικα συνεχίζεται μέχρι το πρωί.

Την Κυριακή, οι νεολαίοι ξεκινάνε για Μακρόνησο. Ενα ταξίδι, όχι μόνο στην Ιστορία, μα και συνάμα στα υψηλότερα ιδανικά του ανθρώπου. Ενα ταξίδι στο ξερονήσι όπου πάνω από 100.000 κομμουνιστές και αγωνιστές ριζοσπάστες και αριστεροί βασανίστηκαν με απάνθρωπο τρόπο. Στο χώρο που το χώμα του ποτίστηκε απ' το αίμα ανθρώπων που ύψωσαν το ανάστημά τους, που όρθωσαν πρωτόγνωρη αντίσταση απέναντι σε μια πρωτόγνωρη βαναυσότητα...

Ειδική αναφορά στην επιλογή της ΚΝΕ να διοργανώσει το 16ο Αντιιμπεριαλιστικό Διήμερο στο Λαύριο, έκανε στην ομιλία της η Γενική Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ:

«Νιάτα της ΚΝΕ - είπε - από τους καλύτερους χώρους επιλογής για το διήμερο της ΚΝΕ αποτελεί η περιοχή του Λαυρίου με το Μακρονήσι απέναντι».

«Εδώ, σε αυτή την πόλη, έχουν γραφτεί σημαντικές σελίδες με τα πρώτα βήματα οργάνωσης και απεργιακής πάλης της εργατικής τάξης, με μπροστάρηδες τους μεταλλωρύχους. Εδώ, στο Λαύριο, εμφανίστηκε μια απ' τις πολλές εστίες απ' τις οποίες καλλιεργήθηκαν οι πρώτες σοσιαλιστικές ιδέες, έστω και ανώριμες, που, όμως, ανησύχησαν την αστική τάξη και τους ξένους κεφαλαιοκράτες». Στο Λαύριο, συνέχισε, «όπως και σε άλλες εργατουπόλεις της χώρας μας - στη Σύρο, στον Πειραιά, στην Πάτρα - εκεί δηλαδή που ιδρύθηκαν τα πρώτα αξιόλογα εργοστάσια, άρχισαν και τα πρώτα βήματα της συνδικαλιστικής οργάνωσης, που ακόμα, βεβαίως, δεν μπορούσε να αποκτήσει ταξική κατεύθυνση».

Και συμπλήρωσε: «Εδώ στο Λαύριο, όπως και σε όλα τα οικονομικά κέντρα του 19ου αιώνα, μετά την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους, άρχισαν τα πρώτα σκιρτήματα της ταξικής συνείδησης. Κινητήρια δύναμη ήταν η άγρια και στυγνή εκμετάλλευση της νεαρής εργατικής τάξης που δούλευε 12 έως 16 ώρες την ημέρα σε συνθήκες άθλιες, με χαμηλά εισοδήματα, με ανθρωποθυσίες στο βωμό του κέρδους. Εδώ στο Λαύριο πραγματοποιήθηκε η μεγάλη απεργία των μεταλλωρύχων, το 1896, που πήρε τη μορφή εργατικής εξέγερσης με θύματα απεργούς εργάτες και φύλακες της γαλλικής εταιρείας που ήταν κράτος εν κράτει.

Γι' αυτό και αποτελεί προσβολή για την ιστορία του Λαυρίου, και τη θέση που κατέχει στην ιστορία του εργατικού κινήματος της χώρας μας, η τοποθέτηση του αγάλματος του εκμεταλλευτή και θύτη των εργατών, του Σερπιέρι. Ενας εργατικός ανδριάντας αξίζει σε αυτή την πόλη και μόνο αυτός».

Αμέσως μετά στην αναφορά της για τη Μακρόνησο των ηρώων επισήμανε: «Απέναντί μας, μια ανάσα θαλάσσιο δρόμο, βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία της θυσίας και του αγώνα του ελληνικού λαού, των κομμουνιστών, το Μακρονήσι. Είναι μια ολόκληρη ιστορία, αποτελεί για εμάς ένα είδος Ακρόπολης για τους ανυπότακτους αγωνιστές με διαχρονική σημασία. Μπορεί το Μακρονήσι να αντιπροσωπεύει ιστορίες μαρτυρίου, απίστευτων βασανιστηρίων, ιστορίες πόνου και φρίκης, όμως αυτό που αναβλύζει απ' την ιστορία του είναι η δύναμη του αγωνιστή ανθρώπου απέναντι στην καπιταλιστική βαρβαρότητα».

Τέλος, τόνισε πως «εδώ, στο Μακρονήσι, όπως και σε άλλους τόπους μαχών και μαρτυρίου, αποδεικνύεται ότι η πίστη στο δίκιο της εργατικής τάξης, στο δικαίωμα του κάθε λαού να αποφασίζει για την τύχη του, το δικαίωμα του κάθε λαού να υπερασπίζεται τα σύνορά του, το δικαίωμα του κάθε λαού να καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, είναι η ανώτερη μορφή συνείδησης, η ανώτερη μορφή ανιδιοτέλειας, είναι αξία διαχρονική και αδιαπραγμάτευτη».

«Ο άνθρωπος συνηθίζει σιγά - σιγά και στα χειρότερα πράγματα. Φτάνει να τρέχει το μεροκάματο. Ο άνθρωπος γίνεται καρβουνιάρης, κατεβαίνει στα αμπάρια του φορτηγού την αυγή, και το βράδυ που βγαίνει δεν ξεχωρίζεις τίποτα άλλο πάνω του, τίποτα άλλο πάρεξ τα δόντια και το άσπρο των ματιών του. Φτύνει το σάλιο του μαύρο κι αυτό...» (Β. Δασκαλάκης «Οι ξεριζωμένοι»)

Με φωτογραφίες, αποσπάσματα σχετικών βιβλίων αλλά και δημοσιεύματα από το «Ρ» της εποχής, το ιδιαίτερα ενδιαφέρον αφιέρωμα στους αγώνες των μεταλλωρύχων του Λαυρίου που στήθηκε στο Τεχνολογικό Πάρκο, αποτέλεσε ένα πολύτιμο μάθημα ιστορίας για πολύ σημαντικές σελίδες του εργατικού κινήματος της χώρας μας. Θανατηφόρα ατυχήματα, ανήλικοι που δούλευαν στις στοές, επαγγελματικές ασθένειες, εξοντωτικά ωράρια, όλη η καθημερινότητα των εργατών και των εργατριών, αλλά και οι ηρωικές, πολυήμερες απεργιακές κινητοποιήσεις που οργανώθηκαν επανειλημμένα, αποτύπωναν την εξέλιξη της ταξικής πάλης στην εργατούπολη: «Το Λαύριο δεν είναι μια συμπαθητική γραφικότητα - υπάρχει εδώ έντιμο αίμα που ζητά δικαίωση».

Στον ίδιο χώρο έγινε και παρουσίαση του βιβλίου του Χρ. Τσαντή «Με βάρκα το ταξίδι».

Στο θεατράκι του Τεχνολογικού Πάρκου του ΕΜΠ, το Σάββατο, καθώς σουρούπωνε. Απέναντι από το Μακρονήσι. Εκεί χιλιάδες νέες και νέοι παρακολούθησαν με κομμένη την ανάσα το αφιέρωμα στον Γιάννη Ρίτσο, από συγκρότημα της ΚΝΕ.

«Τούτες τις μέρες ο άνεμος μας κυνηγάει...», τραγουδούσαν με αμείωτο ενδιαφέρον για την εκδήλωση. Γιατί το έργο του Γιάννη Ρίτσου εμπνέει αισιοδοξία και σιγουριά, επειδή έγραψε για το ψωμί, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ελευθερία.

«Γεια σας λοιπόν, σύντροφοι της ΚΝΕ, που λέτε στη ζωή το Μέγα Ναι», απήγγειλε ανάμεσα σ' άλλα ο Βασίλης Κολοβός. Και η συγκέντρωση στο θεατράκι με τις κόκκινες σημαίες να ανεμίζουν και την ανυπότακτη νεολαία να τραγουδά «όταν σφίγγουν το χέρι», μετατράπηκε σε δυναμική πορεία προς το Λαύριο.