Αν και η συγκεκριμένη διαφήμιση μαζεύτηκε μετά από διαμαρτυρία του ΥΠΠΟ, παραμένει χαρακτηριστική του μέλλοντος που ο δικομματισμός θέλει για τα μνημεία

Η πολιτική του δικομματισμού ταυτίζεται πλήρως στην εφαρμογή της «Στρατηγικής της Λισαβόνας» για αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ευρωενωσιακού κεφαλαίου και στον τομέα του πολιτισμού. Τα προγράμματα και η ρητορική του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ έχουν περάσει πια από το στάδιο της ομολογίας αυτής της ταύτισης στο στάδιο του ποιος θα προωθήσει με μεγαλύτερη συνέπεια και επάρκεια τις εντολές των πολυεθνικών. Τα πολύ πρόσφατα παραδείγματα της δικομματικής προεκλογικής «υστερίας» στα αποκαΐδια της Αρχαίας Ολυμπίας είναι χαρακτηριστικά: Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο υποσχέθηκε στις πολυεθνικές - «χορηγούς» της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής ο Κ. Καραμανλής, «Νέα Ολυμπία», ακόμη και με πανεπιστήμιο που θα διαχειρίζεται η ΔΟΕ, τους υποσχέθηκε ο Γ. Παπανδρέου! Αλλωστε, το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση υιοθέτησε την «πρόταση» χρήσης του αρχαίου σταδίου της Ολυμπίας για τη διεξαγωγή αγωνισμάτων και η ΝΔ ως κυβέρνηση αποδέχτηκε την απόφαση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Στίβου για θεσμοθέτηση διεθνών ετήσιων αγώνων ρίψεων στην Αρχαία Ολυμπία.

Το νέο πωλητήριο της ΟΠΕΠ ΑΕ στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Εχοντας βρει «στρωμένο» το δρόμο της εμπορευματοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς από το ΠΑΣΟΚ, η ΝΔ προχώρησε σε «κύμα» παραχωρήσεων μνημείων και αρχαιολογικών χώρων στο κεφάλαιο για «κοσμοπολίτικες» εκδηλώσεις του. Τα πιο «χτυπητά» παραδείγματα ήταν η απόφαση παραχώρησης της Στοάς του Αττάλου στη «VODAFON», του Ναού του Ποσειδώνα στο Σούνιο στην «BMW» και της ίδιας της Ακρόπολης στη «PHILIPS» για να τη χρησιμοποιήσει σε διαφημιστική καμπάνια! Η αντίδραση των αρχαιολόγων, των μαζικών και καλλιτεχνικών φορέων και η μάχη που έδωσε το ΚΚΕ εντός και εκτός Βουλής απέτρεψαν την εφαρμογή αυτών των αποφάσεων, αλλά η πολιτική τους ουσία παραμένει, άρα εξακολουθεί να παραμένει και η εμπορευματική απειλή για τα μνημεία.

Οι παραχωρήσεις εδράζονται στο αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο που προετοίμασε ο δικομματισμός, με αιχμή τη συνεχή μείωση του ρόλου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Για παράδειγμα, ο Οργανισμός του υπουργείου Πολιτισμού το 2003 επί υπουργίας Ε. Βενιζέλου «απογαλάκτισε» σημαντικά μουσεία της χώρας από τις μητρικές Εφορείες Αρχαιοτήτων, καθιστώντας τα «αυτόνομα», στο όνομα πάντα της «ευελιξίας» η οποία οδηγεί ευθέως στην παράδοσή τους στους «χορηγούς» και στον ιδιωτικοοικονομικό προσανατολισμό τους. Η ίδια λογική επέβαλε τη δημιουργία από το ΠΑΣΟΚ του Οργανισμού Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού ΑΕ (ΟΠΕΠ) υπό την «ομπρέλα» του ΥΠΠΟ, που πρακτικά ανταγωνίζεται το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, αφού το πεδίο δράσης τους είναι μεταξύ άλλων τα κερδοφόρα πολιτιστικά «φιλέτα» των πωλητηρίων των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων και η παραγωγή αντιγράφων.

Ηδη από το 2002, η τότε πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ βρισκόταν στη διαδικασία αναζήτησης επιχειρήσεων που θα είχαν τη δυνατότητα μαζικής παραγωγής αντιγράφων. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος, είχε πει ότι αυτή η παραγωγή θα γίνεται με την πρακτική του «φασόν» με το πρόσχημα της «επάρκειας» σε αντίγραφα ενόψει των Ολυμπιακών του 2004. Η ΝΔ προτάσσει το πρόσχημα της οικονομικής δυσπραγίας του ΤΑΠΑ, το οποίο όμως καλούνταν από το 2000 να πληρώνει δαπάνες από «ίδιους» πόρους, κάτι που κανονικά θα έπρεπε να γίνεται μέσω του κρατικού προϋπολογισμού.

Η ίδια λογική οδήγησε στη δημιουργία του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικού Εργου, ένα ΝΠΙΔ που διαχειρίζεται με «ευελιξία» τα κοινοτικά κονδύλια σε επίπεδο προσλήψεων, αναθέσεων μελετών και στην ίδρυση τεχνικών γραφείων «επιτόπου». Ουσιαστικά πρόκειται για φορέα - «μεσάζοντα» εργολαβιών.

Η ΝΔ, όχι μόνο δεν άγγιξε αυτά τα νομικά πρόσωπα, αλλά επέκτεινε τη δράση τους. Μόλις πριν από λίγο καιρό εγκαινιάστηκε το νέο πωλητήριο του ΟΠΕΠ στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Επιπλέον, η ΝΔ προσπάθησε να αλλάξει και πάλι τον Οργανισμό του ΥΠΠΟ επί το αντιδραστικότερο, συναντώντας όμως τέτοιας έκτασης αντιδράσεις που με την αλλαγή προσώπων στο ΥΠΠΟ η κυβέρνηση επιχείρησε να κάνει τα ίδια «σαλαμοποιημένα». Ο ίδιος ο τότε υφυπουργός Πολιτισμού, Π. Τατούλης, παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο του Οργανισμού, τον συνέδεσε με τις «κατευθύνσεις της ΕΕ για την περίοδο 2007 - 2013», στους άξονες των οποίων εντάσσονται, μεταξύ άλλων, η «ενίσχυση της στρατηγικής προσέγγισης του προγραμματισμού της Δημόσιας Διοίκησης, με παράλληλη αποκέντρωση αρμοδιοτήτων μέσω εταιρικών σχέσεων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο» και η «διεύρυνση της ικανότητας συνεργασίας δημόσιων - ιδιωτικών φορέων και κινητοποίησης (μόχλευσης) ιδιωτικών πόρων για τη συγχρηματοδότηση επενδύσεων». Ηταν η πρώτη αναφορά εφαρμογής των «περίφημων» ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημοσίου - ιδιωτικού τομέα) στον τομέα του πολιτισμού.

Χαρακτηριστική για το πώς «ανοίγει» η «όρεξη» στο κεφάλαιο με αυτή την πολιτική είναι η απαίτηση (Μάρτης 2005) της Ενωσης Ξενοδόχων Αττικής για «παραχώρηση εγκεκριμένων πολιτιστικών και ιστορικών χώρων για συνεδριακές εκδηλώσεις» και τη διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των μουσείων! Η απαίτηση ικανοποιήθηκε τον Απρίλη του 2006 με απόφαση του Γ. Βουλγαράκη, με την οποία το θερινό ωράριο ισχύει από 12/4 έως 31/10, δηλαδή δύο μήνες νωρίτερα!

Εξόφθαλμη θεσμοθέτηση της εισβολής του κεφαλαίου στον πολιτισμό αποτελεί ο νόμος της ΝΔ για την «πολιτιστική χορηγία» με την 100% φοροαπαλλαγή του «χορηγούμενου» ποσού. Νόμος που υπερψηφίστηκε και από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο ωστόσο «έσκιζε» λίγο αργότερα τα «ρούχα» του για το ότι με το νόμο για το Εθνικό Κέντρο Θεάτρου - Χορού ιδιωτικοποιούνται αυτές οι μορφές τέχνης επειδή ο φορέας είναι ΝΠΙΔ! Η μεγάλη «πλάκα» είναι ότι το ΠΑΣΟΚ δηλωμένα δεν έχει πρόβλημα με τα ΝΠΙΔ (σ.σ. είδαμε ότι «έστησε» κι αυτό τέτοια «μαγαζιά») αλλά θεώρησε «αντισυνταγματικό» το νόμο, επειδή ιδιωτικοποιεί αυτές τις τέχνες συνολικά και όχι κομμάτι - κομμάτι..!

Την ιδιωτικοποίηση «φασόν» ακολουθεί όμως και η ΝΔ. Το 2006 πέρασε στα «μουλωχτά» το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ) στο νόμο για τις ΔΕΚΟ, με αποτέλεσμα να προκληθεί θύελλα αντιδράσεων από τους κινηματογραφικούς φορείς που το ανακάλυψαν αρκετούς μήνες μετά. «Η λειτουργία του ΕΚΚ με τους όρους που λειτουργούν επιχειρήσεις, οι οποίες παράγουν υλικά αγαθά και υπηρεσίες, με κριτήριο δηλαδή την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα, είναι απαράδεκτη για θεσμούς που αφορούν στις τέχνες. Η επιμονή της κυβέρνησης σε μια τέτοια απόφαση θα έχει τεράστιες συνέπειες στην κινηματογραφική παραγωγή, στους δημιουργούς και καλλιτέχνες, καθώς και στους κινηματογραφόφιλους και γενικότερα στο λαό και τη νεολαία. Η κινηματογραφική παραγωγή παρότι βγαίνει στην αγορά δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα», σημείωνε το ΚΚΕ σε σχετική του Ερώτηση, αποκαλύπτοντας παράλληλα και την ουσία αυτής της απόφασης.

Το πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η πολιτική προκύπτει και από τις «υποσχέσεις» προς το κεφάλαιο που δίνουν τα στελέχη του ΥΠΠΟ. Σε πρόσφατη ημερίδα με θέμα «Ευεργετισμός, Χορηγία, Φιλανθρωπία, Εθελοντισμός»(!), ο γγ του ΥΠΠΟ, Χρ. Ζαχόπουλος, είπε, μεταξύ άλλων, ότι ο νόμος για την «πολιτιστική χορηγία» στοχεύει και στην επέκτασή της «και στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς»(!) σπεύδοντας να «διαβεβαιώσει» ότι «η ευθύνη της πολιτείας δεν αίρεται». Δηλαδή, ο «σκληρός πυρήνας» της πολιτιστικής πολιτικής του κράτους που είναι η προστασία και η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς ετοιμάζεται να παραδοθεί στους «χορηγούς». Αυτή η δήλωση έγινε δύο χρόνια μετά την κατάθεση του νομοσχεδίου του Οργανισμού του ΥΠΠΟ όπου προβλεπόταν, σε κεντρικό επίπεδο πια, «Τμήμα Χορηγιών, αρμόδιο ιδίως για την ανάπτυξη προγραμμάτων και πολιτικών που στοχεύουν στην προσέλκυση χορηγιών, στην ενεργό συμμετοχή ιδιωτικών φορέων στην προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην προβολή και υποστήριξη της ανάπτυξης και διάδοσης του σύγχρονου πολιτισμού».

Επιβεβαιώνεται έτσι ότι το λαϊκό κίνημα πρέπει να είναι σε εγρήγορση ακόμη και όταν επιτυγχάνει νίκες όπως στην περίπτωση των παραχωρήσεων ή όπως στην κυβερνητική «αναδίπλωση» με την απόσυρση του νομοσχεδίου για τον Οργανισμό του ΥΠΠΟ, αφού η πολιτική του δικομματισμού δεν αλλάζει!