«Η ατζέντα των μεταρρυθμίσεων είναι πολύ μεγάλη. Ολοι λένε ότι χρειάζεται αργά και ξεχωριστά βήματα γιατί τα ζητήματα είναι πολύ σύνθετα. Εγώ πιστεύω το αντίθετο. Πιστεύω ότι οι μεταρρυθμίσεις, σε μικρά κομμάτια, είναι αναποτελεσματικές. Δεν υπάρχει σαφώς διαχωρισμένη πολιτική για την απασχόληση από την πολιτική για την αγοραστική δύναμη, από την πολιτική για την κοινωνική πρόνοια, από την πολιτική της ανταγωνιστικότητας. Γι' αυτό, πιστεύω ότι πρέπει να είναι μια συνολική ριζική μεταρρύθμιση που θα αγγίζει όλους τους τομείς».

Από το συνταξιοδοτικό σύστημα μέχρι το ασφαλιστικό και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας μέχρι τα μέτρα για την ανεργία, το 35ωρο και το χαρακτήρα των δημοσίων υπηρεσιών, όλα τα θεμελιώδη ζητήματα τέθηκαν επί τάπητος από τον Γάλλο Πρόεδρο με μία και μόνο σαφή κατεύθυνση: Την πλήρη ευθυγράμμιση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, τη στρατηγική που θέτει ως βασικό της στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας του κεφαλαίου, μέσα από την κατεδάφιση των συνταξιοδοτικών, ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Ολα αυτά δεν αποτελούν έκπληξη από μόνα τους. Αυτό που προκαλεί ενδιαφέρον είναι η σαφήνεια με την οποία ο νέος ένοικος των Ηλυσίων Πεδίων ξεκαθάρισε ότι μέχρι το 2012 θα έχει ενταφιάσει κάθε αυταπάτη περί δυνατότητας «δικαιότερου καπιταλιστικού συστήματος», όπως είχε καλλιεργηθεί χρόνια τώρα τόσο από τη γαλλική σοσιαλδημοκρατία όσο και από την παραδοσιακά γκολική δεξιά.

Χρησιμοποιώντας τις ίδιες φράσεις - κλειδιά που οι Ελληνες εργαζόμενοι έχουν, ήδη, πολλάκις ακούσει «περί αναγκαιότητας ενός συστήματος πρόνοιας, αλλά και εργασιακών όρων τέτοιων που θα διασφαλίζουν ισότητα ευκαιριών και θα καθιστούν οικονομικά βιώσιμα τα συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά ταμεία», ο Σαρκοζί παρουσίασε σειρά «μεταρρυθμιστικών προτάσεων να συζητηθούν στον κοινωνικό διάλογο, αλλά όχι να γίνουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης, στην ουσία τους, μέσα από ένα διάλογο που γίνεται άλλοθι ακινησίας και απραξίας». Οικείο σκεπτικό και γνωστή επιλογή λέξεων για τον ελληνικό λαό...

Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά στις συντάξεις η πρόταση Σαρκοζί αποτελείται από τρία βασικά σημεία. Κατ' αρχάς, κατάργηση των προνομιακών όρων συνταξιοδότησης ορισμένων κλάδων, κλάδων που θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με την κατηγορία «βαρέων και ανθυγιεινών». Η πρόταση αφορά τους εργαζόμενους στους σιδηροδρόμους (SNCF), στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (RATP) και στη δημόσια υπηρεσία ηλεκτρισμού, που συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται στα 37 χρόνια εργασίας. Κατά το προεδρικό σκεπτικό, «δεν υφίστανται οι όροι για διατήρηση των ειδικών προνομίων, ιδιαίτερα εφόσον, ήδη, εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα συνταξιοδοτούνται μετά τα 41 εργάσιμα χρόνια».

Η παραπάνω πρόταση, σε συνδυασμό με την τοποθέτησή του υπέρ της «εθελοντικής παραμονής στην εργασία ακόμη και για όσους έχουν συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους», είναι ξεκάθαρο ότι ανοίγει το δρόμο για αύξηση των συνταξιοδοτικών ηλικιακών ορίων και για μείωση των συνταξιοδοτικών αποδοχών, εξελίξεις, ήδη, δεδομένες για την Ελλάδα με βάση το νόμο Ρέππα. Πόσο μάλλον, που πρότεινε και την επιβολή βαρύτερης φορολογίας σε όσους επιλέξουν, παρ' όλα αυτά, την πρόωρη συνταξιοδότηση.

Οσον αφορά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ο Σαρκοζί «διαπίστωσε» ότι «η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη: ενδεικτικά στη Γαλλία το 90% των ιατρικών επισκέψεων καταλήγει σε συνταγογράφηση, ενώ στην Ολλανδία μόνο το 40%». Οπότε, ως... λογικό συμπέρασμα, προτείνεται η εφαρμογή ελεγκτικών μηχανισμών, η επιβολή πλαφόν στο ποσό που ο ασφαλισμένος θα μπορεί να χρησιμοποιήσει για την ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη, ενώ παράλληλα καλούνται οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες «να επενδύσουν περισσότερο στον τομέα αυτό, όχι για να υποκαταστήσουν τη δημόσια ασφάλιση, αλλά για να τη συμπληρώσουν»... Χρειάζεται, όπως χαρακτηριστικά είπε ο Σαρκοζί - θυμίζοντας, πάλι, πολλά από όσα οι Ελληνες εργαζόμενοι έχουν ακούσει - «μεγαλύτερη υπευθυνότητα, ειλικρίνεια και διαφάνεια από όλους».

Αναφερόμενος στους εργασιακούς όρους, ο Γάλλος Πρόεδρος υποστήριξε ότι «οι Γάλλοι πρέπει να μάθουν να εργάζονται περισσότερο για να έχουν περισσότερα χρήματα». Πριν μερικές εβδομάδες, όταν έγινε ο πρώτος Πρόεδρος Γαλλικής Δημοκρατίας που εκφώνησε λόγο σε θερινά σεμινάρια του Συνδέσμου Επιχειρηματιών και Βιομηχάνων (MEDEF), είχε υπογραμμίσει ότι «στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του έθνους πρέπει να βρεθούν οι επιχειρήσεις: Σήμερα όσο περισσότερο φορολογείς την παραγωγή, την εργασία και το κεφάλαιο, τόσο λιγότερη ανάπτυξη έχεις, τόσο λιγότερη αγοραστική δύναμη», προκαλώντας τον ενθουσιασμό του MEDEF. Πόσο μάλλον, αφού, ήδη, είχε περάσει από το κοινοβούλιο απόφαση με την οποία μειώνεται σε 50% από 60% το ποσό επί του οποίου φορολογείται το εισόδημα.

Πώς ...«εξειδίκευσε» περαιτέρω το όραμά του; Ηδη, η κυβερνητική πλειοψηφία, μέσα στο καλοκαίρι, ψήφισε υπέρ της φοροαπαλλαγής των εργοδοτών για τις υπερωρίες και της αύξησης του ωρομισθίου των εργαζομένων για τον επιπλέον χρόνο εργασίας. Τώρα, ο Σαρκοζί πρότεινε «φοροελαφρύνσεις» για τα εισοδήματα που αποκτούνται από υπερωρίες και κατάργηση των εργοδοτικών εισφορών γι' αυτές τις ώρες, αφήνοντας το περιθώριο στους εργαζομένους «να επιλέξουν αν θέλουν τις υπερωρίες τους σε χρήμα ή σε άδεια».

Σε αυτά, συμπλήρωσε ότι «δεν μπορεί να υπάρχει ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα, δεν μπορεί να αποτρέψει κανείς τη μετεγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων στο εξωτερικό, όταν είναι τόσο ασφυκτικά τα πλαίσια στον τομέα της ...κινητικότητας των εργαζομένων». Με απλούστερα λόγια, που ο Νικολά Σαρκοζί δε φοβήθηκε να ξεστομίσει, πρότεινε χαλάρωση της νομοθεσίας περί απολύσεων έτσι ώστε «να λαμβάνει ο εργαζόμενος τη νόμιμη αποζημίωσή του, αλλά να μην καλείται και ο εργοδότης να έχει τόσα οικονομικά βάρη, ώστε να αναγκάζεται να μετακινήσει την επιχείρησή του σε άλλη χώρα»! Επιπλέον, πρότεινε διαρκή «επαγγελματική κατάρτιση», έτσι ώστε να «διασφαλιστεί η δυνατότητα μετακίνησης εργαζομένων από τομέα σε τομέα», κάτι που, σήμερα, στη Γαλλία, οι εργοδότες δεν μπορούν να υποχρεώσουν τους εργαζομένους να δεχτούν απειλώντας τους με απόλυση.

Ως «συμπλήρωμα» των «εργασιακών μεταρρυθμίσεων», ο Σαρκοζί έθιξε και το ζήτημα των ταμείων και των επιδομάτων ανεργίας. Επανέφερε ένα ζήτημα που είχε ανοίξει και η προηγούμενη κυβέρνηση του UMP, υπό τον ντε Βιλπέν και επί προεδρίας Σιράκ: Την «επαγγελματική επιμόρφωση» των ανέργων, ακόμη και αν πρόκειται για εντελώς διαφορετικό επάγγελμα, υπό τη δαμόκλειο σπάθη της διαγραφής από το ταμείο ανεργίας, αν δε δεχτεί για περισσότερες από δύο φορές θέσεις εργασίας που του προτείνονται από την υπηρεσία (ασχέτως αν π.χ. ο εργαζόμενος ζει σε μια πόλη και θα πρέπει να μετακινηθεί σε άλλη χωρίς τις απαραίτητες οικονομικές δυνατότητες να επιβιώσει εκεί).

Επιπλέον, τάχθηκε υπέρ της συγχώνευσης δύο μεγάλων υπηρεσιών που σχετίζονται με τους ανέργους: Της ΑΝΡΕ και της Unedic. Η πρώτη λειτουργεί ως γραφείο εύρεσης εργασίας, ενώ η δεύτερη εξειδικεύεται σε θέσεις εργασίας στο εμπόριο και στη βιομηχανία και έχει τη βασική ευθύνη για τη διανομή του επιδόματος ανεργίας, τα σεμινάρια επιμόρφωσης κλπ. Και στα δύο συμμετέχουν εκπρόσωποι συνδικάτων και εργοδοσίας, εκτός του κράτους.

Κατά τον Σαρκοζί, η συγχώνευση «θα καταστήσει αποτελεσματικότερα τα προγράμματα επιμόρφωσης, αλλά και τον έλεγχο της κατάστασης». Με άλλα λόγια, θα κάνει ευκολότερη τη διαγραφή ενός ανέργου από το ταμείο, αφού σήμερα τα συνδικάτα έχουν την αναλογική εκπροσώπηση να εμποδίσουν μια τέτοια εξέλιξη, αλλά σε ένα ενδεχόμενο νέο καθεστώς δε διασφαλίζεται ότι η κατάσταση θα είναι ίδια.

Από την «καταιγίδα μεταρρυθμίσεων», δε θα μπορούσε, φυσικά, να γλιτώσουν οι δημόσιες υπηρεσίες. Ο Σαρκοζί, χρησιμοποιώντας και πάλι επιχειρηματολογία ιδιαίτερα γνωστή στα ελληνικά αυτιά, υπεραμύνθηκε της ανάγκης «πάταξης της γραφειοκρατίας, εξαφάνισης των φαινομένων διαφθοράς, ενίσχυσης της ευελιξίας και της αποτελεσματικότητας ενάντια στην ακινησία και στην υδροκεφαλίαση που παρατηρείται στο δημόσιο τομέα». Πώς μεταφράζονται αυτά;

Κατ' αρχάς με την ειλημμένη απόφαση ότι για κάθε δύο δημοσίους υπαλλήλους που θα συνταξιοδοτηθούν από εδώ και στο εξής δε θα αντικαθίσταται παρά μόνο ο ένας: Πρακτικά για το 2008, προβλέπεται η αντικατάσταση μόνο του 1/3 των 22.700 δημοσίων υπαλλήλων που οδεύουν σε συνταξιοδότηση, εκ των οποίων οι 11.200 είναι εκπαιδευτικοί. Εκτός αυτού, ο Σαρκοζί προτείνει την «ενίσχυση της κινητικότητας» και στο δημόσιο τομέα, προσφέροντας «στον εργαζόμενο την ελεύθερη επιλογή να αλλάξει τομέα απασχόλησης αν το επιθυμεί», σε συνδυασμό, όμως, με την υιοθέτηση ενός νέου καθεστώτος μισθοδοσίας που θα βασίζεται «στην παραγωγικότητα και τα προσόντα και όχι σε προκαθορισμένες κλίμακες εξέλιξης».

Παράλληλα, «θα δίνεται η δυνατότητα» στους προσληφθέντες, από εδώ και στο εξής στο δημόσιο, «να επιλέξουν αν θέλουν να εργαστούν με σύμβαση δημοσίου καθεστώτος ή ιδιωτικού δικαίου», διαλέγοντας τα υπέρ και τα κατά της κάθε περίπτωσης. Επίσης, «θα έχουν και το δικαίωμα αν θελήσουν να μετακινηθούν από τη μία εργασιακή σύμβαση στην άλλη ή να εγκαταλείψουν το δημόσιο για μια καλύτερη εργασία στον ιδιωτικό τομέα».

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι «τα δύο καθεστώτα εργασίας στο δημόσιο» είναι άμεσα συνδεδεμένα με την τοποθέτηση Σαρκοζί υπέρ της κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας (τακτική που έχει αρχίσει δειλά να εφαρμόζεται στον ιδιωτικό τομέα και θα επικρατήσει απόλυτα αν εφαρμοστεί και στο δημόσιο). Ο Γάλλος Πρόεδρος εκτίμησε ότι «ανάλογα τις συνθήκες, εργοδοσία και εργαζόμενοι γνωρίζουν καλύτερα από το κράτος τι πρέπει να γίνει», αφήνοντας ανοιχτό το δρόμο στην εργοδοτική ασυδοσία, όπως την έζησαν, ήδη, οι εργαζόμενοι στις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες «Peugeot» και «Renault», αποδεχόμενοι «πάγωμα» των μισθών και υπερωρίες σχεδόν δωρεάν απέναντι στο φόβο μετακίνησης του εργοστασίου σε κάποια χώρα της Ανατολικής Ευρώπης.

Της «μεταρρυθμιστικής» λαίλαπας δε γλίτωσε ούτε ο κατώτερος βασικός μισθός, που στη Γαλλία υπολογίζεται σε ωριαία βάση (SMIC). Από την 1η Ιουλίου, το κατώτερο ωρομίσθιο αποτιμάται στα 8,44 ευρώ και ο μηνιαίος κατώτερος μισθός για 35 ώρες εργασίας στα 1.280,07 ευρώ. Ο ορισμός του είναι αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης των συνδικάτων με την κυβέρνηση και τους εργοδότες. Ο Σαρκοζί πρότεινε τη διαδικασία να αναλάβουν «ανεξάρτητες επιτροπές» που θα λαμβάνουν υπόψη «τον πληθωρισμό και όλες τις απαραίτητες παραμέτρους» και θα καταλήγουν σε μια πρόταση που «η κυβέρνηση θα κρίνει αν θα δεχτεί».

Για «πλήγμα των θεμελίων του κοινωνικού κράτους στη Γαλλία» έκανε λόγο το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ενώ το ΚΚ Γαλλίας κατηγόρησε τον Σαρκοζί για μιμητισμό, που προσπαθεί να επιβάλει ένα «αμερικανικό κοινωνικό μοντέλο» και κάλεσε τους Γάλλους «να απορρίψουν συλλήβδην τις προτάσεις Σαρκοζί». Εντονα αντέδρασαν και τα συνδικάτα, αν και όχι ενιαία.

Η ηχηρότερη αντίδραση εκφράστηκε από τη CGT (που πρόσκειται στο ΚΚ Γαλλίας), αρχής γενομένης από τους άμεσα θιγόμενους κλάδους των σιδηροδρομικών: «Το κράτος μεταφέρει στις πλάτες των εργαζομένων όλα τα βάρη και απαλλάσσει από κάθε υποχρέωση τους εργοδότες. Κατεδαφίζει κάθε εργασιακό και συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά η πλήρης απόρριψη και οι κινητοποιήσεις» διαμήνυσε, προαναγγέλλοντας απεργία, για όλους τους κλάδους, στις 18 Οκτώβρη.

Χαμηλότερων τόνων η αντίδραση των άλλων συνδικάτων που εμφανίζονται ως ανεξάρτητα. Η FO επισήμανε την ιδιωτικοποίηση πλευρών της κοινωνικής ασφάλισης και των υποχρεώσεων του κράτους, καθώς και την ενίσχυση της αντίληψης της «ατομικής ευθύνης και της κρατικής απουσίας». Ανάλογη εκτίμηση έγινε και από το συνδικάτο FSU, ενώ αντίθετα η CFDT υποστήριξε ότι υπάρχουν «και θετικά σημεία», επισημαίνοντας πως δε δόθηκε χρόνος «επεξεργασίας και διαλόγου». Προς το παρόν, βέβαια, όλοι θα συμμετάσχουν στην απεργία της 18ης Οκτώβρη.

Το τι μέλλει γενέσθαι εξαρτάται από την κινητοποίηση των ίδιων των εργαζομένων, την κατεύθυνση και το εύρος που θα λάβουν οι διαμαρτυρίες τους, με δεδομένη την έλλειψη σαφούς διακριτής εναλλακτικής πολιτικής πρότασης. Ο Νικολά Σαρκοζί, πάντως, εμφανίστηκε αφοπλιστικά ειλικρινής: «Δε θα χρησιμοποιήσω βία απέναντι στις αντιδράσεις, αλλά όσες και όποιες και αν είναι, οι μεταρρυθμίσεις θα εφαρμοστούν», διαμήνυσε, πυροδοτώντας άλλο ένα θερμό φθινόπωρο...