Τα ενεργειακά μεγαθήρια της Ευρώπης κινούνται με ορμή και αποφασιστικότητα για να μεταβάλουν δραστικά το επιχειρηματικό τοπίο στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εκτιμήσεις που πρωτακούστηκαν λίγα χρόνια πριν, με την έναρξη της διαδικασίας «απελευθέρωσης» των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ, ότι, σε αυτή τη φάση, στο τέλος στον κλάδο θα κυριαρχήσουν 4-5 μεγάλες εταιρείες, αρχίζουν να επιβεβαιώνονται. Γαλλικές, γερμανικές, ιταλικές και ισπανικές εταιρείες τα τελευταία 5 χρόνια εξαγοράζουν μικρότερες, «πολιορκούν» μεγαλύτερες, αναπτύσσουν διαρκώς με επενδύσεις δισεκατομμυρίων το ενεργειακό δυναμικό τους, πολεμούν μεταξύ τους για την ενδυνάμωσή τους στις υφιστάμενες αγορές και, ταυτόχρονα, επεκτείνονται σε νέες αγορές. Η Νοτιοανατολική Ευρώπη, όπου διαμορφώνονται νέα θεσμικά πλαίσια για την ιδιωτικοποίηση της Ενέργειας, με την πολιτική καθοδήγηση της ΕΕ, αποτελεί ένα ακόμη «πεδίο μάχης». Οι υφιστάμενες μικρότερες εταιρείες προσπαθούν να επιβιώσουν αντιμετωπίζοντας ως μονόδρομο τις συμμαχίες, ακόμη και όταν αυτές δεν είναι με τους καλύτερους όρους. Τα νέα, «μικρά», κεφάλαια στον τομέα της Ενέργειας επιδιώκουν κι αυτά συμμαχίες για έναν άλλο λόγο: Προκειμένου να αναδειχτούν, να μεγαλώσουν και να κερδίσουν εκμεταλλευόμενα την ισχύ των «μεγάλων» συμμάχων τους. Οι παρακάτω εταιρείες είναι μερικές από τις μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρείες της Ευρώπης με δραστηριότητες σε όλο τον κόσμο. Ανάμεσα σε αυτές θα γίνουν, κυρίως, οι τελικές μάχες κυριαρχίας. Σε αυτές θα ανήκει σε λίγα χρόνια το σύνολο της ενεργειακής υποδομής της Ευρώπης, άμεσα ή έμμεσα, ενώ ήδη ελέγχουν ένα μεγάλο μέρος της. Σε κάποιες από αυτές, επίσης, θα περάσει η ΔΕΗ ή τμήματά της, όταν αποφασίσουν να πιέσουν τον ανταγωνισμό.

Η EdF είναι η «κρατική» εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας της Γαλλίας, η γαλλική ΔΕΗ. Το 2006 είχε κύκλο εργασιών 58,9 δισ. ευρώ και καθαρά κέρδη 5,6 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια επιχείρηση με 156.524 εργαζόμενους και περίπου 40 εκατ. πελάτες. Δραστηριοποιείται σε πολλές περιοχές του κόσμου. Θεωρείται η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία της Ευρώπης και φυσικά κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο της γαλλικής αγοράς. Το 71,18% της παραγωγής της προέρχεται από πυρηνικούς σταθμούς. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2007 έχει καθαρά κέρδη 3,1 δισ. ευρώ. Συμμετέχει στην ιταλική Edison. Στην Ελλάδα συνεργάζεται κατά κύριο λόγο με τη ΔΕΗ, μέσω της συνεργασίας της ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΑΕ και της EdF Energies για έργα ΑΠΕ 300 MW και έχει δικό της πλάνο για ανάπτυξη 1.000 MW. Μέσω της συμμετοχής της στην Edison, η οποία έχει συνάψει στρατηγική συμφωνία με τα ΕΛΠΕ, δραστηριοποιείται και στη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή. Βρίσκεται σε εξέλιξη επενδυτικό πρόγραμμα 40 δισ. ευρώ.

Η Edison είναι η δεύτερη σε μέγεθος εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου της Ιταλίας. Ωστόσο, είναι θυγατρική της γαλλικής EdF, που ελέγχει άμεσα και έμμεσα το 47% των μετοχών της. Το 2006 είχε 8,5 δισ. ευρώ κύκλο εργασιών και 654 εκατ. ευρώ καθαρά κέρδη. Η συμμαχία της με τα ΕΛΠΕ την καθιστά αυτομάτως μέτοχο της πρώτης μεγάλης ιδιωτικής ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας φυσικού αερίου στη χώρα.

Η ιταλική Enel θεωρείται η τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτροπαραγωγής στην Ευρώπη. Το 2006 είχε 58.548 εργαζόμενους και 32 εκατ. πελάτες. Ο κύκλος εργασιών της διαμορφώθηκε στα 38,5 δισ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη της στα 3 δισ. ευρώ. Η εταιρεία «κονταροχτυπήθηκε» με το γερμανικό κολοσσό E.ON για την ισπανική Endesa. Πριν από λίγες μέρες, ανακοινώθηκε ότι μαζί με τη συνεργαζόμενη ισπανική κατασκευαστική εταιρεία Acciona απέκτησαν το 92,06% της Endesa, στην οποία είχαν ήδη το 46%. Για να υποχωρήσει η E.ON από τη διεκδίκηση, συμφωνήθηκε να της επιτραπεί η εξαγορά ορισμένων εταιρειών της Endesa και της Enel σε διάφορες χώρες. Η Enel έχει άμεσες δραστηριότητες στην Ελλάδα και έμμεσες, μέσω της Endesa.

Η Endesa είναι από τις μεγαλύτερες ισπανικές εταιρείες Ενέργειας. Το 2006 κατέγραψε κύκλο εργασιών 19,6 δισ. ευρώ και καθαρά κέρδη 2,96 δισ. ευρώ. Εχει 20 εκατ. πελάτες. Στην Ελλάδα έχει πολύχρονη παρουσία, κυρίως μέσα από το κοινοπρακτικό σχήμα που σύστησε σε συνεργασία με την ΕΛΤΕΧ (Μπόμπολας) και τη Βιοχάλκο (Στασινόπουλος), την «Ενεργειακή Θίσβης». Τελευταία, προχώρησε σε στρατηγική συνεργασία με τον όμιλο Μυτιληναίου, δημιουργώντας την εταιρεία Endesa Hellas, στην οποία κατέχει το 50,01%. Στόχος της κοινής εταιρείας, στην οποία ο όμιλος Μυτιληναίου εισφέρει το ενεργειακό χαρτοφυλάκιό του και η ενεργειακή πολυεθνική τη συμμετοχή της (65%) στην «Ενεργειακή Θίσβης» και μεγάλο ποσό μετρητών, είναι η απόσπαση του 10% της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η εταιρεία αποτελεί επίσης βάση για επέκταση στα Βαλκάνια, στη ΝΑ Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Η Endesa πέρασε πρόσφατα στον έλεγχο της ιταλικής Enel, αφού πρώτα διεκδικήθηκε από το γερμανικό κολοσσό E.ON. Η αντιπαράθεση των εταιρειών μετατράπηκε σε πολιτικό πρόβλημα, καθώς η ισπανική κυβέρνηση επιδίωξε να εμποδίσει τους Γερμανούς. Η Enel συνεργάστηκε με την ισπανική κατασκευαστική Acciona και απέσπασε τελικά το 92% των μετοχών της Endesa. Πρόκειται για την πιο πρόσφατη μεγάλη εξαγορά που έγινε στον ευρωπαϊκό χώρο. Η Enel κατέχει το 67% των μετοχών της Endesa. Η σύμπραξή της με τον ισπανικό εταίρο που κατέχει το 25% των μετοχών της Endesa ικανοποίησε την ισπανική κυβέρνηση. Ωστόσο, η αποχώρηση της E.ON έγινε εφικτή μετά την υπογραφή συμφωνίας, με την οποία οι Enel και Endesa είναι υποχρεωμένες να πουλήσουν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία στη γερμανική εταιρεία!

Η γερμανική E.ON είναι η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία της Γερμανίας. Το 2006 είχε 68 δισ. ευρώ κύκλο εργασιών και 5 δισ. ευρώ καθαρά κέρδη, ενώ απασχολεί 81.000 εργαζόμενους. Εχει κάνει μεγάλα «ανοίγματα» στην Ανατολική Ευρώπη και συνεργάζεται στενά με τη ρωσική Gazprom, επιδιώκοντας να μπει και στη ρωσική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, την τέταρτη μεγαλύτερη στον κόσμο. Στην Ελλάδα κατέχει άδεια προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας, ήταν από τις πρώτες μεγάλες εταιρείες που ενδιαφέρθηκε για δουλιές μετά τα πρώτα βήματα «απελευθέρωσης» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά αυτό το διάστημα έχει «παγώσει» τις δραστηριότητές της. Θεωρείται μεγάλο επίτευγμα η συμφωνία της με την Enel για να αποχωρήσει από τη διεκδίκηση της Endesa. Σε αντάλλαγμα, θα εξαγοράσει αντί 10 δισ. ευρώ ενεργειακές εταιρείες σε Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Πολωνία και Τουρκία. Σύμφωνα με την ίδια, μετά από αυτό θα καταστεί αυτομάτως τέταρτη εταιρεία στην Ισπανία και την Ιταλία από πλευράς μεριδίου στην αγορά, αλλά και τρίτη στη Γαλλία. Ενδεικτικά, ελέγχει το 86% της αγοράς φυσικού αερίου της Ουγγαρίας, επιβεβαιώνοντας περίτρανα την πορεία ελέγχου του ενεργειακού τομέα της Ευρώπης από μια χούφτα εταιρείες. Εχει στα σκαριά επενδυτικό πρόγραμμα 60 δισ. ευρώ.

Η Iberdrola είναι ένας ισπανικός ενεργειακός κολοσσός με έντονη παρουσία στην παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (αιολική κλπ.), παρότι διαχειρίζεται και πυρηνική ενέργεια. Το 2006 ο κύκλος εργασιών της διαμορφώθηκε σε 11 δισ. ευρώ και τα καθαρά κέρδη της σε 1,65 δισ. ευρώ. Εχει 18,4 εκατ. πελάτες και 16.155 εργαζόμενους. Μερικοί από τους πελάτες της είναι Ελληνες, καθώς η εταιρεία έχει έντονη παρουσία στην Ελλάδα και σημαντικά σχέδια για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων. Η εταιρεία ελέγχει την ελληνική εταιρία ΡΟΚΑΣ, η οποία έχει το μεγαλύτερο δίκτυο αιολικών πάρκων στη χώρα. Τους τελευταίους μήνες, βρίσκεται σε εξέλιξη ένα ακόμη «θρίλερ» εξαγοράς. Οι φήμες είναι τόσο έντονες, που η διοίκηση της εταιρείας αναγκάστηκε να δηλώσει ότι δεν υφίσταται τέτοιο θέμα, αλλά σε κάθε περίπτωση εάν κάποιος ενδιαφέρεται ας κάνει την κίνησή του, διαφορετικά να λήξει το θέμα. Βέλγος πολυεκατομμυριούχος απέκτησε πρόσφατα το 5% των μετοχών της, αλλά απ' ό,τι φαίνεται δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πραγματικό ενδιαφέρον για συνολική απόκτηση της πολυεθνικής εταιρείας, η οποία κατέχει σημαντικά μερίδια αγοράς και στη Λατινική Αμερική. Η διοίκησή της προχώρησε τελευταία σε μια μεγάλη εξαγορά που θεωρήθηκε απόδειξη ότι δεν έχει πρόθεση να πουλήσει την εταιρεία. Εξαγόρασε τη βρετανική Scottish Power αντί αρκετών δισ. ευρώ, αλλά και την αμερικανική Energy East.

Η γερμανική RWE είναι επίσης ένας υπολογίσιμος αντίπαλος. Κατέχει, για παράδειγμα, το 100% της αγοράς φυσικού αερίου της Τσεχίας, ως αποκλειστικός προμηθευτής. Η μεγάλη ιταλική Eni συνεργάζεται με τη Ρωσία για το νέο αγωγό φυσικού αερίου που θα συμμετάσχει και η Ελλάδα. Παράλληλα, έχει σημαντική παρουσία στην Αλγερία και τη Λιβύη. Υπάρχουν και άλλες, μικρότερες εταιρείες - όχι απαραίτητα μικρές - που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, όπως οι Atel, Verbund, Gamesa, Nordox, NEG, EGL, Bonus, CESA, Enercron, Jacobs, AES, Eurus...