Motion Team

Η πολιτική των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που προωθεί το ευρωπαϊκό κεφάλαιο συγκεκριμενοποιήθηκε το 2000 με τις αποφάσεις της Λισσαβόνας. Ολες στοχεύουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, ώστε να γίνει η πιο ανταγωνιστική οικονομία μέχρι το 2010. Η Παιδεία αποτελεί βασικό μοχλό υπηρέτησης του στόχου αυτού

Πριν αναφερθούμε στα κριτήρια αξιολόγησης όπως αυτά αποτυπώθηκαν από την Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΑΔΙΠ)¹ και τους στόχους που υπηρετούν, είναι αναγκαίο να περιγραφεί το πλαίσιο, μέσα στο οποίο εντάσσονται οι αναδιαρθρώσεις στην Παιδεία. Η πολιτική των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που προωθεί το ευρωπαϊκό κεφάλαιο συγκεκριμενοποιήθηκε το 2000 με τις αποφάσεις της Λισσαβόνας. Ολες στοχεύουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, ώστε να γίνει η πιο ανταγωνιστική οικονομία μέχρι το 2010. Η Παιδεία αποτελεί βασικό μοχλό υπηρέτησης του στόχου αυτού. Η πολιτική ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας όμως, είναι ξένη με κοινωνικές ευαισθησίες και δικαιώματα, με εργατικές και λαϊκές κατακτήσεις, με την ποιότητα ζωής. Ταυτίζεται με το χτύπημά τους. Στοχεύει στη μεγιστοποίηση των κερδών του κεφαλαίου. Οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην Παιδεία συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με όλα αυτά. Από την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος μέχρι την «αξιολόγηση» και την καθιέρωση του συστήματος μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων (ECTS). Αλλωστε, είναι σαφής και αποκαλυπτική η τοποθέτηση του πρωθυπουργού (προεκλογικό ντιμπέιτ 6/9/2007) ότι: «...είναι σημαντικό η Παιδεία να αναχθεί σε μοχλό αναδιανομής του εισοδήματος...».

Το κριτήριο επιδιώκει να απαλλάξει στη συνείδηση των εργαζομένων την πολιτική που είναι υπεύθυνη για την ανεργία των αποφοίτων και να μεταθέσει τις ευθύνες στα Πανεπιστήμια. Με τον τρόπο αυτό προσπαθεί να τα εξαναγκάσει, προκειμένου να πετύχουν μια καλή βαθμολογία, να καταρτίζουν και να αναπροσαρμόζουν τα προγράμματα σπουδών, όχι με βάση τις ανάγκες του επιστημονικού πεδίου που θεραπεύουν, αλλά με βάση τις εφήμερες ανάγκες της αγοράς, προκειμένου να επιτυγχάνουν καλύτερη επαγγελματική απορροφητικότητα των αποφοίτων. Η βαθμιαία μετατροπή της πλειοψηφίας των Πανεπιστημιακών τμημάτων σε κέντρα κατάρτισης είναι αναπόφευκτη.

Με τη θέσπιση των κριτηρίων αυτών επιδιώκεται η διά ροπάλου αποδοχή της πολιτικής της ΕΕ στο χώρο των ΑΕΙ. Η εφαρμογή του συστήματος των πιστωτικών μονάδων επιδιώκεται να επεκταθεί σ? όλο το φάσμα της «μεταλυκειακής» εκπαίδευσης³ (ΙΕΚ, διά βίου εκπαίδευση κ.λπ.). Στοχεύει στη διάσπαση του ενιαίου του πτυχίου, την κατάργηση των επιστημονικών αντικειμένων και την ώθηση της νεολαίας σ? ένα χωρίς αντίκρισμα κυνήγι συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων.

Προφανώς δεν θεωρείται υποχρέωση της πολιτείας να χρηματοδοτήσει τις μεταπτυχιακές σπουδές. Τα Τμήματα πρέπει να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότησή τους από άλλες πηγές. Ενας απ' τους τρόπους, που εφαρμόζεται ήδη στην πράξη, είναι η επιβολή διδάκτρων, σε πρώτη φάση, των 5.000 - 10.000 ευρώ ετησίως. Ποσό απαγορευτικό για τη λαϊκή οικογένεια αποδεικνύοντας και με τον τρόπο αυτό τους ταξικούς φραγμούς στη μόρφωση.

Αν τα κριτήρια αυτά είχαν εφαρμοστεί στην αξιολόγηση των ΤΕΕ που πουλούσαν πτυχία με «άριστα»⁴, και για τα οποία έχει επιληφθεί η Δικαιοσύνη, τότε θα είχαν βαθμολογηθεί με άριστα. Τι εγγυάται ότι τα υπό ίδρυση ιδιωτικά Πανεπιστήμια δε θα το πράξουν ή ότι τα δημόσια, σε συνθήκες ανταγωνισμού, δε θα μειώσουν τις απαιτήσεις τους, ρίχνοντας αναπόφευκτα το επίπεδο σπουδών, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια καλύτερη βαθμολόγηση;

Εχει ιδιαίτερη σημασία η χρήση του όρου «εκπαιδευτικά κέντρα» και όχι Πανεπιστήμια. Εκπαιδευτικά κέντρα είναι τα υπό αναγνώριση με βάση την κοινοτική οδηγία ΚΕΣ, τα ινστιτούτα διά βίου εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικές μονάδες που θα ιδρύσουν οι διάφοροι ιδιώτες δραστηριοποιούμενοι σε πεδία παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κλπ. Για παράδειγμα, επιχειρηματίας που δραστηριοποιείται στο χώρο της Υγείας, θα μπορεί κάλλιστα να παρέχει υπηρεσίες στον τομέα εκπαίδευσης των φοιτητών ιατρικής στο τμήμα του προγράμματος σπουδών που αναφέρεται στην κλινική άσκησή τους, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να ιδρύσει Ιατρική Σχολή. Σ' αυτό διευκολύνει το σύστημα ECTS ερμηνεύοντας έτσι και την επιμονή τους για εφαρμογή του. Φυσικά, τέτοιες δράσεις θα επεκταθούν σ? όλο το φάσμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Λαμβάνοντας υπ? όψη τον εκβιασμό των Πανεπιστημίων να ενταχθούν στο δίκτυο κινητικότητας που προωθούν τα κριτήρια αξιολόγησης (κριτήρια 2.10.1-2.10.15), θα επιβληθεί μια ντε φάκτο αναγνώριση των κάθε λογής «εκπαιδευτικών κέντρων», θα διασπαστεί το ενιαίο του πτυχίου και του αντικειμένου, και ταυτόχρονα θα ευνοηθεί η ίδρυση ιδιωτικών εκπαιδευτικών μονάδων.

Για να ασκήσει το τμήμα ερευνητική πολιτική, για να παρέχει κίνητρα και υποτροφίες, απαιτείται η ύπαρξη σημαντικών κονδυλίων. Είναι δυνατόν να εφαρμοστούν όλα αυτά, όταν για παράδειγμα στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων αναλογούν 600 ευρώ το χρόνο ανά μέλος ΔΕΠ για να κάνει έρευνα; Δε γνωρίζει η ΑΔΙΠ ότι οι πόροι που διατίθενται είναι ελάχιστοι; Φυσικά, γνωρίζει. Η ενσωμάτωση τέτοιων κριτηρίων δε στοχεύει στην αύξηση της κρατικής επιχορήγησης, προκειμένου να ικανοποιηθούν θετικά τα κριτήρια αυτά, αλλά στον εκβιαστικό προσανατολισμό των τμημάτων σε αναζήτηση πόρων από άλλες πηγές όπως χορηγίες, επιβολή διδάκτρων στις προπτυχιακές σπουδές (βλέπε δηλώσεις του Πρύτανη κ. Μπαγιάτη, 1-3-2007)⁵, παροχή υπηρεσιών κ.λπ.

7) Εκτός του έμμεσου τρόπου που μια σειρά κριτηρίων επιβάλλουν τη συνεργασία των τμημάτων με τις επιχειρήσεις ένα σύνολο 23 κριτηρίων που αναφέρονται στις σχέσεις με κοινωνικούς, πολιτιστικούς και παραγωγικούς (ΚΠΠ) φορείς (κρ.4.1.?4.5)υποχρεώνουν τα Παν/μια να θέσουν άμεσα το σύνολο της υποδομής τους (κτιριακής, μηχανολογικής, ανθρώπινο δυναμικό κλπ.) στην υπηρεσία του επιχειρηματικού κεφαλαίου. Ενδεικτικά αναφέρονται τα κριτήρια: Διαθέτει το τμήμα πιστοποιημένα εργαστήρια παροχής υπηρεσιών(κρ. 4.2.4); Αξιοποιούνται οι εργαστηριακές υποδομές του Τμήματος στις συνεργασίες με ΚΠΠ φορείς (κρ. 4.2.5); Συνάπτονται προγραμματικές συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ Τμήματος και ΚΠΠ φορέων; (κρ. 4.5.2) κλπ.

Απ' όλα όσα περιληπτικά αναλύθηκαν παραπάνω είναι προφανές ότι στόχος της προωθούμενης αξιολόγησης είναι να επιβάλει την εφαρμογή του συνόλου των αντιδραστικών καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην Παιδεία, προκειμένου αυτή να λειτουργήσει ως μοχλός αναδιανομής του εισοδήματος υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου. Η υλοποίησή της ή μη είναι καθαρά υπόθεση της πάλης του Πανεπιστημιακού και Λαϊκού κινήματος.

Παραπομπές:

1. Διεύθυνση ιστοσελίδας http://www.hqaa.gr/index_gr.html.

2. Αρίθμηση κριτηρίων σύμφωνα με το έντυπο «Ανάλυση Κριτηρίων Διασφάλισης Ποιότητας Ακαδημαϊκών Μονάδων», Εκδοση 2.0, Ιούλιος 2007, της Α.ΔΙ.Π, http://www.hqaa.gr/index_gr.html.

3. Δήλωση του Προέδρου του ΟΕΕΚ κ. Μπότσαρη, «Τα ΙΕΚ θα συνδεθούν με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση», Εφημερίδα «Ηπειρος» 6-7/5/2006.

4. Καταγγελίες της ΟΙΕΛΕ.

5. «Ελευθεροτυπία» 1/3/2007.