ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 16 Απρίλη 2000
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
«Αποστειρωμένη», κοινωνικά, πολιτεία

Ενας περίπατος στην Πλάκα. Εκείνη, τη διαφορετική Πλάκα στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες, την εξωραϊσμένη στις σύγχρονες φωτογραφίες και στα τουριστικά προσκλητήρια, που επιμένουν να ανακαλούν την άλλοτε ομορφιά αυτής της συνοικίας στους πρόποδες της Ακρόπολης, κρύβοντας επιμελημένα τη σημερινή ασχήμια

Καρέκλες και ομπρέλες, δίπλα από την οδό των Παναθηναίων
Καρέκλες και ομπρέλες, δίπλα από την οδό των Παναθηναίων
Στο όνομα ενός κούφιου μεγαλοϊδεατισμού που άκουγε στη ρήση «αρχαίο πνεύμα αθάνατο» ο ιστορικός οικισμός αποστειρώθηκε, έπαψε να είναι γειτονιά, οι γυναίκες δεν ξαναβγήκαν να ασβεστώσουν τα πεζούλια. Χάθηκε η καθημερινή ζωή και λειτουργία, που, στην πραγματικότητα, προστάτευε τον οικισμό. Μέσα από αυτό το αποστειρωμένο περιβάλλον, επέλεξαν κάποιοι να πλασάρουν την Ακρόπολη. Αυτό ήταν και η αρχή του τέλους... Αξίζει να αναφερθεί ως αντίστροφο παράδειγμα το ιστορικό κέντρο της Ρώμης, που διατηρείται ακριβώς επειδή δεν απονεκρώθηκε από τις παραδοσιακές του χρήσεις.

Η Πλάκα παραδόθηκε άνευ όρων στις τουριστικές - εμπορικές χρήσεις και έγινε περιζήτητη γειτονιά νεότερων ευκατάστατων οικογενειών, που προσδοκούσαν να επενδύσουν την ευμάρεια με το ντεκόρ ενός παραδοσιακού οικισμού. Οσο για τις άλλες λειτουργίες, τα καφενεδάκια αντικαταστάθηκαν από χιλιάδες τραπεζάκια έξω... στους δρόμους, στα πεζοδρόμια, ομπρέλες για τον ήλιο, όλα με θέα στην Ακρόπολη. Ακριβοπληρωμένη θέα στην Ακρόπολη.

Για να γίνουν όλα αυτά, δόθηκαν άδειες υπεράνω πάσης προστασίας και πάσης νομοθεσίας . Στην πραγματικότητα, ποτέ το ΥΠΠΟ και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δεν έθεσαν ένα πλαίσιο αρχών, ώστε να επιβληθεί και στα άλλα συναρμόδια υπουργεία. Και όποτε έγινε, παραβιάστηκε την επόμενη στιγμή, δεδομένου ότι οι αποφάσεις σε αιτήματα που αφορούν στην περιοχή παίρνονται κατά περίπτωση, ανάλογα με τον αιτούντα, τον κύκλο του, τις πιέσεις.

Το προστατευόμενο πλακόστρωτο του Πικιώνη ...κάτω από τα τραπέζια
Το προστατευόμενο πλακόστρωτο του Πικιώνη ...κάτω από τα τραπέζια
Σήμερα υπάρχει ένα καθεστώς, που κανείς δεν ξέρει αν θα μεταβληθεί ούτε με την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων. Η μεγαλόπνοη Ενοποίηση, εάν ποτέ βρει το δρόμο της και το στόχο της, υποτίθεται πως θα απελευθερώσει την Πλάκα και τους γύρω αρχαιολογικούς χώρους από το πνιγηρό περιβάλλον . Ομως, πώς είναι δυνατόν να γίνουν τόσες ραγδαίες αλλαγές, όταν επί χρόνια το υπουργείο Πολιτισμού, διά των αρμοδίων Εφορειών Αρχαιοτήτων, «δυσκολεύεται» να ελέγξει την υπάρχουσα κατάσταση και, αν όχι να καταργήσει, τουλάχιστον να περιορίσει την εξάπλωση των χρήσεων που υπάρχουν; Δηλαδή, να αναλάβει το κόστος αυτής της σύγκρουσης με τους ευκατάστατους ιδιοκτήτες της Πλάκας και να πιέσει προς τις συναρμόδιες υπηρεσίες και υπουργεία (ΥΠΕΧΩΔΕ, υπουργείο Δημόσιας Τάξης κ.ά).

Οποια διαδρομή κι αν επιλέξει κανείς, μάλλον θα απογοητευτεί. Η «ενοποίηση» των «τραπεζακίων», των οσμών και των ήχων βρήκε την τέλεια εφαρμογή της. Βαδίζοντας στο πλακόστρωτο του Πικιώνη, τότε θα διαπιστώσουμε την απόλυτη ανακολουθία, ανάμεσα στο νόμο, που υποτίθεται ότι προστατεύει, και στην πραγματικότητα. Το κατ' ευφημισμόν προστατευόμενο πλακόστρωτο του Πικιώνη καταπονείται ανηλεώς από τροχοφόρα όλων των ειδών, έως και τριαξονικά, που εισβάλλουν στην Πλάκα για την τροφοδοσία των τουριστικών και άλλων καταστημάτων. Τις μέρες δε των παραστάσεων στο Ηρώδειο, μετατρέπεται σε πάρκιν.

Το υπουργείο Πολιτισμού, στην προκειμένη περίπτωση η αρμόδια Εφορεία, αν και προστατεύει ή οφείλει να προστατεύει σύμφωνα με το νόμο, δε «τολμάει» να απαγορεύσει, διότι η κυκλοφορία των οχημάτων είναι υπόθεση του υπουργείου Δημόσιας Τάξης. Κι αναρωτιέται κανείς γιατί δεν απαγορεύει αυτό το υπουργείο; Ισχύουν άλλοι νόμοι; Λίγο πιο πάνω, τα τραπέζια καφετερίας εξαπλώνονται πάνω στο πλακόστρωτο. Κι εδώ ισχύουν άλλοι νόμοι; Κατεβαίνοντας προς την οδό Διοσκούρων, τα τραπέζια μιας άλλης καφετερίας διεκδικούν κάθε μέρα λίγο κομμάτι γης και βρίσκονται, όχι σε θέαση, αλλά σε επαφή με τη διπλανή έκταση, όπου είναι η αρχαία οδός των Παναθηναίων. Δηλαδή, όποιος βαδίζει στην οδό των Παναθηναίων, σε απόσταση ελάχιστων μέτρων βλέπει ομπρέλες και καρέκλες.

Για τη διόρθωση μιας ήδη συντελεσμένης αλλοίωσης, χρειάζεται πολιτική βούληση, που δε θα σύρεται πίσω από κάθε είδους πιέσεις και σκοπιμότητες. Χρειάζεται πολιτική, που δε θα αποφασίζει κατά περίπτωση και δε θα θυσιάζει μνημεία και χώρους στο θέαμα. Αλλά ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, το ίδιο το υπουργείο Πολιτισμού, διά των Υπηρεσιών και των Συμβουλίων του που υπεραμύνονται της προστασίας, παρέδωσε την Ακρόπολη στις φωτιές του «Μιλένιουμ».


Δήμητρα ΜΥΡΙΛΛΑ

Μπορεί. Γιατί, όμως, δε θέλει;

Σε καμιά περίπτωση δε δέχομαι ότι ο λαός δεν μπορεί να επιβάλει τη θέλησή του. Να ανατρέψει ό,τι τον ενοχλεί και τον «μποδίζει να βαδίσει». Δεν μπορεί να μιλήσει με τη δική του γλώσσα, αυτήν που του έμαθαν οι αλάνες, τα πεζοδρόμια και οι λαϊκές αγορές. Τη γλώσσα αυτή, που, σκόπιμα ή όχι δεν έχει σημασία, προσπάθησαν τα ελληνικά σχολειά να τη διαστρέψουν, να την τυποποιήσουν, δηλαδή, και να βγάλουν από μέσα της όλους τους εκφραστικούς της χυμούς και, προπαντός, να της αφαιρέσουν τη δυνατότητα να διατυπώνει νοήματα, που έχουν άμεση σχέση με τη ζωή, ιδιαίτερα με τα προβλήματά της εκείνα που σχετίζονται με την εξουσία. Κι αυτό σημαίνει πως της αφαιρούν τη δυνατότητα να εκφράζει νοήματα πολιτικά. Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι αν μπορεί, αλλά αν θέλει. Και γι' αυτό κάθε φορά που έρχεται στο τραπέζι της συζήτησης ο τρόπος, με τον οποίο ο ελληνικός λαός εκφράζεται εκλογικά, το δυσκολότερο κεφάλαιο της συζήτησης είναι αν οι Ελληνες ψηφοφόροι αποφάσισαν να ψηφίσουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, εκτιμώντας αυτό που «μπορούν» ή θεμελιώνοντας την απόφασή τους σ' αυτό που «θέλουν».

Και, φυσικά, η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι καθόλου εύκολη, γιατί η θεμελίωσή της πρέπει να επιχειρείται με μια άκρως ιστορική ανάλυση αυτών των δύο συστατικών στοιχείων της λαϊκής συνείδησης. Και για να πραγματοποιηθεί αυτού του είδους η ανάλυση, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις συνθήκες, μέσα στις οποίες αυτή η συνείδηση δομείται και λειτουργεί, εκδηλώνοντας τις δυνατότητες και τις θελήσεις της. Και μ' αυτόν ακριβώς τον τρόπο, πρέπει να διατυπωθούν τα ερωτήματα, που αφορούν το κατά πόσο το εκλογικό αποτέλεσμα αποκαλύπτει ότι ο ελληνικός λαός ψήφισε συνειδητοποιώντας ότι με την απόφασή του να προτιμήσει το ένα ή το άλλο κόμμα ομολογεί, ταυτόχρονα, ότι εκείνη τη στιγμή ασκεί το κυριαρχικό του δικαίωμα, να διαμορφώνει ανατροπές ή συναινέσεις και πως γνωρίζει καλά πως πρέπει να υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην τελική εκλογική του συμπεριφορά και στην απόφασή του να κάνει πολιτική πράξη αυτό που αφηρημένα λέγεται ότι «μπορεί» και «θέλει».

Φυσικά, με το θέμα αυτό ασχολήθηκαν πολλοί και προσπάθησαν να ερμηνεύσουν, αν αυτή τη φορά ο ελληνικός λαός έδωσε σχεδόν απόλυτη εκλογική πολιτική δύναμη στους συνεταίρους του δικομματισμού, με βάση την ωριμότητα της κοινωνικής του συνείδησης ή τις φοβίες της. Βέβαια, στην πρώτη περίπτωση, πρέπει να πούμε αμέσως και με πολύ συγκεκριμένο τρόπο τι μπορεί να σημαίνει σε αυτήν την περίπτωση ωριμότητα και, επίσης, τι θα μπορούσαν να σημαίνουν οι φοβίες. Να πούμε, επίσης, με τον ίδιο συγκεκριμένο τρόπο, τι είναι αυτό που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε με την απροσδιόριστη λέξη φοβίες. Κατά την άποψή μου δεν είναι περίεργο, παίζοντας λίγο με τις λέξεις, να πω ότι ένας άνθρωπος είναι δυνατό να «ωριμάζει», επειδή φοβάται ή να φοβάται, επειδή είναι ακριβώς ώριμος. Και με αυτή τη σκέψη ως δεδομένη αναλυτική προσέγγιση, Δε θα δυσκολευόμουνα να ισχυριστώ πως οι συνθήκες, στο πλαίσιο των οποίων οι Ελληνες ψήφισαν την 9η Απρίλη, θεμελιώθηκαν πάνω στην προσπάθεια να εκδηλωθούν μέσα στη λαϊκή συνείδηση αυτές οι δυο ψυχολογικές καταστάσεις της φοβίας και της «ωριμότητας», κάτω από την πίεση του παραπολιτικού λόγου ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Και γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, το ΚΚΕ με κανέναν τρόπο Δε θέλει να παραδεχτεί την παρατήρηση ότι δεν αύξησε την εκλογική του δύναμη, γιατί η πολιτική του πρόταση δεν έγινε κατανοητή από τον ελληνικό λαό. Και Δε θέλει να προχωρήσει σ' αυτήν την παραδοχή γιατί πιστεύει πως μέσα στην πρότασή του δεν υπάρχει μόνο η καταγγελία της κυβερνητικής πολιτικής, που οδηγεί στον πολλαπλασιασμό των προβλημάτων των εργαζομένων, αλλά και η περιγραφή μιας νέας προοπτικής για την αντιμετώπισή τους. Αρα, το πρόβλημα για το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας είναι να διαμορφώσει έναν αποτελεσματικό τρόπο διείσδυσης μέσα στη λαϊκή συνείδηση, ώστε να διαθρέψει μια σύγχρονη πολιτική ωριμότητα και να ανατρέψει όλων των μορφών τις φοβίες. Και αυτό είναι ένα από τα σημαντικά νοήματα που εμπεριέχονται μέσα στο χαρακτήρα της «επόμενης ημέρας».


Του
Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ

ΠΛΑΚΑ - Παράδοσή της άνευ όρων


Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ