Την εμβάθυνση και επέκταση της παρέμβασής του στον Πολιτισμό επιδιώκει το κεφάλαιο, όπως προκύπτει και από την «έκθεση - Bono» που υιοθέτησε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η έκθεση επιβεβαιώνει παράλληλα και την «πρωτοπόρα» δράση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας στην εφαρμογή των πλέον αντιδραστικών, καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στον τομέα του Πολιτισμού, αφού ο Γάλλος ευρωβουλευτής, Guy Bono, που τη συνέταξε είναι μέλος της «Σοσιαλιστικής Ομάδας».

Η, πολυσέλιδη, έκθεση ουσιαστικά «κωδικοποιεί» τις άμεσες προτεραιότητες του κεφαλαίου τόσο στον Πολιτισμό και την Παιδεία, όσο και στη συγκρότηση μιας πολιτικής «διαχείρισης» της συνεχιζόμενης συγκέντρωσης και συγκεντροποίησής του στον τομέα των «πολιτιστικών βιομηχανιών». Αλλωστε, το κεφάλαιο δεν «καταλαβαίνει» από δημιουργικότητα. Αυτό που το ενδιαφέρει είναι ότι (σύμφωνα με στοιχεία του 2003) ο πολιτιστικός τομέας παρήγαγε περίπου το 2,6% του ΑΕΠ της ΕΕ, καταγράφοντας ρυθμό ανάπτυξης υψηλότερο από εκείνο της οικονομίας συνολικά. Ενώ, το 2004, περισσότερα από 5 εκατομμύρια άτομα, ήτοι το 3,1% του ενεργού πληθυσμού της ΕΕ, εργάζονταν στον εν λόγω τομέα.

Παρ' όλ' αυτά, η ΕΕ εξακολουθεί να διαδίδει τα ιδεολογήματα περί «μεταβιομηχανικής οικονομίας» για καθαρά προπαγανδιστικούς λόγους, αφού στην έκθεση σημειώνεται ότι σε αυτό το ...«μεταβιομηχανικό» πλαίσιο, «η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ θα πρέπει να ενισχυθεί και μέσω των τομέων του Πολιτισμού και της δημιουργικότητας» και ότι «οι βιομηχανίες πολιτισμού είναι φορείς - κλειδιά για την παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, οι οποίες αποτελούν τη βάση μιας δυναμικής οικονομίας της γνώσης, και για το λόγο αυτό πρέπει να τους αναγνωριστεί ότι συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στην ανταγωνιστικότητα εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης».

Ολα αυτά προϋποθέτουν αύξηση της εκμετάλλευσης και στον τομέα του Πολιτισμού, γι' αυτό σημειώνεται ότι «οι βιομηχανίες πολιτισμού (...) πρέπει να αξιοποιήσουν ιδιαιτέρως το δημιουργικό ταλέντο». Ετσι τα κράτη - μέλη «καλούνται» να «ενθαρρύνουν νέα και καινοτόμα είδη διά βίου μάθησης, τα οποία βοηθούν στην περαιτέρω ανάπτυξη του δημιουργικού ταλέντου». Γι' αυτό «καλεί τα κράτη - μέλη να συμπεριλάβουν σπουδές για την επιχειρηματικότητα στα εθνικά προγράμματα δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ιδιαίτερα στους τομείς των ανθρωπιστικών σπουδών, των τεχνών και του πολιτισμού». Αυτό, λοιπόν, που πραγματικά εννοεί ο καπιταλισμός όταν αναφέρεται στην «καλλιτεχνική Παιδεία» είναι ουσιαστικά η δημιουργία εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού που θα στελεχώσει την αναπτυσσόμενη «πολιτιστική βιομηχανία».

Η «ανάπτυξη των ευρωπαϊκών δημιουργικών βιομηχανιών» θεωρείται από την ΕΕ αναπόσπαστο (σ.σ. αν όχι το μοναδικό) τμήμα «μιας πραγματικής ευρωπαϊκής στρατηγικής για τον πολιτισμό». Γι' αυτό θεωρεί «πρωταρχικής σημασίας προτεραιότητα» τον καθορισμό της ταυτότητας (identification) «του τομέα των πολιτιστικών βιομηχανιών και επιχειρήσεων». Για το σκοπό αυτό «καλείται» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να διασφαλίσει τη συλλογή συστηματικών στατιστικών δεδομένων στον τομέα αυτόν», προκειμένου η ΕΕ και τα κράτη - μέλη «να δύνανται να έχουν στη διάθεσή τους συνεκτικά και συγκρίσιμα στατιστικά στοιχεία, απαραίτητα για τη χάραξη στοχοθετημένων πολιτικών κατάλληλων για την προώθηση του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα». Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη εξέλιξη για τους δημιουργούς, αφού είναι φανερό ότι κάθε κράτος - μέλος θα προσανατολίσει πλήρως την πολιτιστική του πολιτική στις ανάγκες των εγχώριων, διεθνών, «συγχωνευμένων» ή προς «συγχώνευση» εταιρειών και μονοπωλίων του λεγόμενου «ελεύθερου χρόνου».

Η ΕΕ δε «μασά» τα λόγια της ως προς την αντιμετώπιση των δημιουργών και του καλλιτεχνικού έργου. Στη θέση του πρώτων «εφευρίσκει» τους «δημιουργικούς επιχειρηματίες» (creative entrepreneurs), «κατά κύριο λόγο αυτοαπασχολούμενους, στους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας, τομείς οι οποίοι μέχρι σήμερα παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά μερικής απασχόλησης και ασταθείς όρους εργασίας». Πώς θα «λύσει» αυτό το πρόβλημα η ΕΕ; «Εκτιμώντας» ότι «μια συλλογική διαμεθοριακή διαχείριση, καλά οργανωμένη, των δικαιωμάτων πνευματικής δημιουργίας και των συγγενικών δικαιωμάτων είναι ουσιαστική για τη βέλτιστη εκμετάλλευση του δημιουργικού δυναμικού»!

Ακόμη, λοιπόν, και τα πνευματικά δικαιώματα «φιλτράρονται» μέσα από την εκμετάλλευση των δημιουργών. Επειδή, όμως, ο όρος «δικαίωμα» δε διευκολύνει την εκμετάλλευση, αντικαθίσταται από τον όρο «πνευματική ιδιοκτησία» η οποία, ως τέτοια, μπορεί άνετα να μετατραπεί σε εμπορευματικό προϊόν. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «λαμβάνοντας υπόψη τις ταχείες εξελίξεις των τεχνολογιών και των αγορών, και προκειμένου να διασφαλιστεί στις πολιτιστικές βιομηχανίες ότι θα αποκομίσουν όφελος από την ανάπτυξη των ψηφιακών πλατφορμών, να επανεξετάσει το κρίσιμο ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας από πολιτιστική και οικονομική άποψη και να καλέσει όλους τους φορείς του τομέα, ιδίως τους φορείς των τηλεπικοινωνιών και τους παρόχους πρόσβασης στο διαδίκτυο, να εξεύρουν από κοινού δίκαιες λύσεις για τους φορείς μικρού ή μεγάλου μεγέθους, με σκοπό την επίτευξη μιας ισορροπίας μεταξύ των δυνατοτήτων πρόσβασης στις πολιτιστικές δραστηριότητες και στα περιεχόμενα και της πνευματικής ιδιοκτησίας, κατά τρόπο που θα διασφαλίζεται μια πραγματική αμοιβή στους δικαιούχους των δικαιωμάτων και μια πραγματική επιλογή στους καταναλωτές».

Η λέξη «δημιουργός» είναι εντελώς εξαφανισμένη από την παραπάνω παράγραφο! Η δε «ισορροπία» που υποτίθεται ότι πρέπει να «βρουν» τα μονοπώλια του οπτικοακουστικού και των επικοινωνιών με τους «φορείς μικρού ή μεγάλου μεγέθους» πάντα στο όνομα της «ελευθερίας επιλογής» των «καταναλωτών» του «πολιτιστικού προϊόντος» παραπέμπει σε απευθείας υπονόμευση κάθε δικαιώματος των καλλιτεχνών που κερδήθηκε με αγώνες.

Είναι χαρακτηριστική η αντιμετώπιση των πνευματικών δικαιωμάτων από την «Επιτροπή Βιομηχανίας, Ερευνας και Ενέργειας» της ΕΕ. Στις προτάσεις της προς την «Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας» (σ.σ. από την οποία προήλθε η έκθεση» σημειώνεται ότι η ΕΕ πρέπει να «θεωρεί ότι η αυστηρή προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας είναι βασική για την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών πολιτισμού και έχει ζωτική σημασία εάν η Ευρωπαϊκή Ενωση θέλει να προσελκύσει, να στηρίξει και να αναπτύξει δημιουργικά ταλέντα και πολιτισμικό περιεχόμενο». Διαστρεβλώνοντας δε πλήρως την πραγματικότητα, σημειώνει ότι «οι μεμονωμένοι καταναλωτές θα επωφεληθούν από αυτή την κατάσταση, δεδομένου ότι η λιγότερη πειρατεία θα οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές και οι καταναλωτές θα μπορούν να αγοράζουν πιο δημιουργικά προϊόντα υψηλότερης ποιότητας».

Τα πνευματικά δικαιώματα, λοιπόν, ως «πνευματική ιδιοκτησία», θα αγοράζονται από τα μονοπώλια σαν «βασική» προϋπόθεση της ανταγωνιστικότητάς τους, αυτό θα «πλασάρεται» ως «μέτρο κατά της πειρατείας» και «άρα» ως «μέτρο» «μείωσης» των τιμών! Στην πραγματικότητα, όμως, τα μονοπώλια θα ξεμπερδέψουν με το «κόστος» των πνευματικών δικαιωμάτων και βέβαια θα ορίζουν τις τιμές με βάση το πραγματικό κριτήριο του καπιταλισμού: Ολο και μεγαλύτερο κέρδος.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί η κυνική στάση της «Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων», η οποία «συνιστά στα κράτη - μέλη να θέσουν τέρμα σε κάθε μορφής διάκριση που παρεμποδίζει την πρόσβαση των γυναικών στην κατάρτιση και τη σταδιοδρομία στη βιομηχανία του πολιτισμού». Πώς; Μεταξύ άλλων, «διευκολύνοντας» «τις γυναίκες επιχειρηματίες να αποκτούν πρόσβαση σε χρηματοδοτικά προγράμματα σχετικά με την επιχειρηματικότητα, σε δάνεια και σε άλλες τραπεζικές υπηρεσίες (...) για την απαλλαγή του πολιτιστικού τομέα από στερεότυπα που έχουν σχέση με το φύλο»..!