Associated Press

Μερικοί απο τους ηγέτες που μετείχαν στην Διάσκεψη

Με τα λόγια αυτά, ο ηγέτης της φιλοξενούσας χώρας της Συνόδου της Ομάδας των «77» της Κούβας, Φιντέλ Κάστρο, άνοιξε τις εργασίες της συνόδου, προσπαθώντας, από το πρώτο κιόλας λεπτό, να δώσει τις διαστάσεις της θηριώδους πραγματικότητας, που έχει διαμορφωθεί στον πλανήτη, εξαιτίας της νέας οικονομικής τάξης, της παγκοσμιοποίησης, που είναι απλά η προσωποποίηση της φρίκης. Μια φρίκη, που προέρχεται από τη «νεοφιλελεύθερη πολιτική», που έχει επιβληθεί παγκοσμίως, διαμέσου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και έχει, κυριολεκτικά, συνθλίψει οικονομίες και κοινωνίες σε όλον τον πλανήτη και το χάσμα μεταξύ του πλούσιου βορρά και του πεινασμένου νότου είναι μεγαλύτερο από ποτέ. Οσο για τη ρητορική ότι η οικονομία συνεχώς αναπτύσσεται και, επομένως, η παγκοσμιοποίηση αποτελεί τη μόνη «πολιτικά εφικτή λύση», ο Φιντέλ Κάστρο τόνισε ότι απλά πρόκειται για φενάκη, καθώς τα στοιχεία είναι συντριπτικά και καταδεικνύουν την οικονομική αποτυχία, αφού η «παγκόσμια οικονομία υπό πραγματικούς όρους δεν αναπτύχθηκε» απλά «υπό τη νεοφιλελεύθερη πολιτική, η παγκόσμια οικονομία ούτε το κατά ήμισυ αναπτύχθηκε από το 1975 έως το 1988, σε σύγκριση με την ανάπτυξη που επιτεύχθηκε μεταξύ του 1945 έως το 1975, όταν επιβλήθηκε το κεϋνσιανό μοντέλο της πολιτικής εξομάλυνσης των αγορών, σε συνδυασμό με την ενεργό συμμετοχή του κράτους στην οικονομία». Ουσιαστικά, τα μόνα στοιχεία, που πραγματικά γνώρισαν ραγδαία αύξηση, είναι η κερδοσκοπία, τα χρέη, η υπερεκμετάλλευση, η ανισότητα, η φτώχεια και η πείνα.

Associated Press

O Φ.Κάστρο στο βήμα της διάσκεψης

Χρειάζεται μια συνολική αλλαγή της οικονομικής πορείας της υφηλίου, η οποία αυτή τη στιγμή βρίσκεται εγκλωβισμένη «στις νεοφιλελεύθερες επιλογές, που διατείνουν ότι η απελευθέρωση του εμπορίου είναι η καλύτερη και μοναδική φόρμουλα για αποτελεσματικότητα και ανάπτυξη και όπου, σύμφωνα με αυτή, τα κράτη θα πρέπει να απαλλαχτούν από τα εργαλεία προστατευτισμού των οικονομιών για να έρθουν οι ευκαιρίες». Τι μέχρι στιγμής έχει προσφέρει αυτή η εφικτή και μοναδική λύση; Η συμμετοχή των αναπτυσσόμενων κρατών στο παγκόσμιο εμπόριο ήταν δραματικά μειωμένη το 1998, σε σχέση με τη συμμετοχή τους στο παγκόσμιο εμπόριο το 1953! Είναι χαρακτηριστικό ότι για το 1998 η Βραζιλία, μία χώρα με έκταση 3,2 εκατομμυρίων τετραγωνικών μιλίων και πληθυσμό 168 εκατομμυρίων ανθρώπων, είχε συμμετοχή στο παγκόσμιο εμπόριο σε εξαγωγές ύψους 51,1 δισ. δολάρια, τη στιγμή που την ίδια χρονιά η Ολλανδία, μία χώρα με έκταση 12.978 τετραγωνικών μιλίων και 15,7 εκατομμύρια πληθυσμό, είχε εξαγωγές 198,7 δισ. δολαρίων!

Η παγκοσμιοποίηση και η πλήρης απελευθέρωση του εμπορίου απλά θα οδηγήσει τις φτωχότερες χώρες να γίνουν βορά στις πλούσιες, αφού μέχρι στιγμής ουδείς κάτοικος των φτωχών χωρών κυρίως του Τρίτου Κόσμου δεν έχει δει κανένα από τα αγαθά που προσφέρουν η νέα τεχνολογία, οι επιστήμες, η ιατρική. Η «οικονομική τάξη είναι αποτελεσματική μόνο για το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ υποβιβάζει και εξαθλιώνει το 80%. Οπου 1.6 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη είναι σε δεινότερη θέση από ό,τι τη δεκαετία του '80. Οπου 820 εκατομμύρια άνθρωποι υποσιτίζονται, με τα 790 εκατομμύρια εξ αυτών να ζουν στον Τρίτο Κόσμο. Υπολογίζεται ότι 507 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν στο νότο δε θα προλάβουν να γιορτάσουν τα 40ά γενέθλιά τους». Αυτό είναι το παρόν, που επιτάσσει η παγκοσμιοποίηση, όπου «2 στα 5 παιδιά που ζουν στον Τρίτο Κόσμο υποφέρουν από αναπτυξιακές δυσκολίες, 1 στα 3 είναι υποσιτισμένο, 30.000, που θα μπορούσαν να γίνουν καλά, πεθαίνουν καθημερινά, 2 εκατομμύρια παιδιά σπρώχνονται στην πορνεία για να επιβιώσουν, 130 εκατομμύρια παιδιά δεν έχουν καν πρόσβαση στη βασική εκπαίδευση, ενώ 250 εκατομμύρια πριν κλείσουν τα 15 είναι μέρος του ενεργού παραγωγικά πληθυσμού».

Για τους υπεύθυνους της φρίκης... για τις «εικόνες που βλέπουμε, μητέρων και παιδιών σε ολόκληρες περιοχές της Αφρικής, υπό τη μάστιγα της ξηρασίας και άλλων φυσικών καταστροφών, μας θυμίζει τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη ναζιστική Γερμανία, μας φέρνουν και πάλι στο νου όλες τις εικόνες των στοιβαγμένων άψυχων κορμιών ή των ετοιμοθάνατων ανδρών, γυναικών και παιδιών», θα τονίσει ο Κάστρο και θα προτείνει ότι οι αίτιοι της λαίλαπας της περίφημης παγκοσμιοποίησης, με τις τρομακτικές αυτές επιπτώσεις, την εξαθλίωση και τον αργό θάνατο, που καταδικάζει τη συντριπτική πλειοψηφία της οικουμένης, «απαιτείται μία άλλη Νυρεμβέργη, για να δικαστεί η οικονομική τάξη, που μας έχει επιβληθεί και η οποία κάθε τριετία σκοτώνει περισσότερους ανθρώπους από την πείνα ή τις αρρώστιες που μπορούν και να προληφθούν, αλλά και να γιατρευτούν, από το σύνολο των νεκρών στα έξι χρόνια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου».

Πώς μπορεί να γίνει εφικτό και να οδηγηθούν οι ιθύνοντες στο εδώλιο του κατηγορουμένου; Μόνο με λαϊκή βούληση και απαίτηση. Πρωτίστως όμως, οι δυνάμεις θα πρέπει να ενωθούν, να ακολουθηθούν κοινές στρατηγικές και συντονισμένες ενέργειες, ούτως ώστε να διεκδικηθούν τα δικαιώματα: «Είτε είμαστε ενωμένοι και εγκαθιδρύουμε μια στενή συνεργασία είτε πεθαίνουμε».

Με τις χώρες τους δεμένες χειροπόδαρα από το χρέος που επισείεται στις εγχώριες αγορές, αποκλεισμένες από την έκρηξη της τεχνολογίας και εγκλωβισμένες σε μία παγκόσμια οικονομία, η οποία τις σύρει στον πάτο, οι ηγέτες 133 αναπτυσσόμενων «νεόπτωχων» κρατών συγκεντρώθηκαν την προηγούμενη βδομάδα στην κουβανική πρωτεύουσα Αβάνα, για να διατρανώσουν την αντίθεσή τους στην οικονομική τάξη, του «παγκόσμιου χωριού», που τις εξαθλιώνει και τις κάνει θύματα ενός νέου «απαρτχάιντ», αλλά και να συνταχθούν με τους διαδηλωτές σε όλη την υφήλιο που ζητούν τον τερματισμό της πολιτικής της πείνας, όπως έγινε στο Σιάτλ τον περασμένο Νοέμβρη και στις 16 και 17 του Απρίλη στην Ουάσιγκτον, όπου και η εαρινή σύνοδος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας (ΠΤ).

Σε μία κοινή και συντεταγμένη ατζέντα, στην παγκόσμια πρώτη Σύνοδό τους, τα μέλη της Ομάδας των 77 - που ιδρύθηκε το 1964 αλλά από τότε ο αριθμός των χωρών που συμμετέχουν έχει σχεδόν διπλασιαστεί φτάνοντας σήμερα τα 133 κράτη-μέλη, αριθμός που αντιστοιχεί στο 80% του παγκόσμιου πληθυσμού - διακήρυξαν ότι διαφωνούν με την πολιτική που επιτάσσει η νέα παγκοσμιοποιημένη τάξη και την πολιτική της πείνας που επιβάλλουν το ΔΝΤ, η ΠΤ αλλά και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. «Συμφωνούμε με τα αιτήματα των διαδηλωτών που ήδη έχουν συρρεύσει στην αμερικανική πρωτεύουσα και τους στηρίζουμε», θα τονίσει και ο εκπρόσωπος της Ομάδας των 77, Νιγηριανός Αρθούρ Μπανέφο, στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε το Σάββατο 15 του Απρίλη, όπου και ανακοίνωσε τις τελικές διακηρύξεις της Συνόδου. Ενώ πρόσθεσε ότι «η πλειονότητα των χωρών που συμμετέχουν στη Σύνοδο αντιτίθενται στην πολιτική του ΔΝΤ και της ΠΤ», εξειδικεύοντας ότι αυτή η πολιτική, που είναι «ένα μέγεθος για όλα τα νούμερα» και εξαθλιώνει τις εγχώριες οικονομίες και κοινωνίες, με τις εξαναγκαστικές ιδιωτικοποιήσεις μεγάλων κρατικών και στρατηγικής σημασίας βιομηχανικών μονάδων, διογκώνει το χρέος προς τους οργανισμούς και τα ιδρύματα χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τη διαφορετικότητα των χωρών, είτε αυτή είναι πολιτική, οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική. Επίκεντρο των συζητήσεων και ο βασικός στόχος όλων των συμμετεχόντων είναι η καταγγελία αυτής της πολιτικής της «παγκοσμιοποίησης», που τους έχει ρίξει στο βίαιο και θανατηφόρο κύκλο της φτώχειας και της πείνας απ' που δεν μπορούν να δραπετεύσουν, θα τονίσει τέλος ο Μπανέφο.

Εντούτοις, επί της ουσίας, η τελική διακήρυξη της Ομάδας των 77 ήταν μία κραυγή - ίσως απόγνωσης - για να ακουστεί επιτέλους η φωνή των φτωχών αναπτυσσόμενων χωρών και κάποτε να γίνουν δεκτές για ακρόαση από τις πλούσιες, κάποτε να μπορούν να έχουν λόγο στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, αφού αυτό απαιτούν: Δυνατότερη και ισχυρότερη φωνή στη λήψη των οικονομικών αποφάσεων, αυξημένη βοήθεια, μεγαλύτερη ανταλλαγή και μεταφορά κυρίως των επιτευγμάτων της νέας τεχνολογίας και, τέλος, την ακύρωση του χρέους που εξαναγκάζει τις περισσότερες χώρες να πληρώνουν περισσότερα ποσά για τοκοχρεολύσια παρά για τις κοινωνικές δαπάνες. Εκείνο που ζητούν είναι ο μετασχηματισμός του ΔΝΤ και της ΠΤ, ώστε να χωρούν όλοι...

Εξάλλου, όλες οι προσπάθειες ήταν να περάσει περισσότερο ένα κλίμα συναίνεσης και να χαμηλώσουν οι τόνοι, καθώς ουδείς εκ των δεκάδων ηγετών των χωρών - όπως ο Πρόεδρος της Νιγηρίας, Ολουσένγκουν Ομπασάνγιο, ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Τάμπο Μπέκι, ο ηγέτης του Πακιστάν, στρατηγός Περβέζ Μουσάραφ και άλλοι - δεν μπορούσαν να δεχτούν ότι η λύση μπορεί να βρίσκεται εκτός των οργανισμών και της καθεστηκυίας τάξης. Οι περισσότεροι, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, όπως ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες.

Πρώτοι από όλους και φυσικά χωρίς τη σαφή οριοθέτηση και την απολύτως ξεκάθαρη άποψη για το «πλοίο της παγκοσμιοποίησης», όπως την αποκάλεσε ο Φιντέλ Κάστρο, ο Πρέδρος της Νιγηρίας, Ολουσένγκουν Ομπασάνγιο, και ο ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, που παραβρέθηκαν και αυτοί στη Διάσκεψη της Ομάδας των 77 - όπου συμμετείχαν 122 αντιπροσωπείες και 42 πρωθυπουργοί - προσπάθησαν να «θολώσουν» λίγο το αγωνιστικό πνεύμα, με το οποίο ξεκίνησε η Διάσκεψη, αλλά δεν μπόρεσαν να μην επικεντρώσουν και αυτοί με τη σειρά τους στην «παγκοσμιοποίηση» και στις συνεχώς διευρυνόμενες ανισότητες μεταξύ του πλούσιου βορρά και του φτωχού νότου.

Εξάλλου, ο Κόφι Ανάν προσπάθησε να σύρει ακόμη περισσότερο τις εργασίες της Συνόδου σε «βατό και καθωσπρέπει επίπεδο», τονίζοντας ότι οποιαδήποτε προσπάθεια θα πρέπει να κινείται μέσα στο πλαίσιο της δημοκρατίας και της τάξης: «Είμαστε δεσμευμένοι στην προώθηση της δημοκρατίας και στην ισχυροποίηση του γράμματος του νόμου. Θα προωθήσουμε το σεβασμό για το παγκόσμιο ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιλαμβανομένου και του δικαιώματος της ανάπτυξης»... Σε αυτό το επίπεδο, οι ηγέτες της Ομάδας των 77 συμφώνησαν ομοφώνως ότι καταδικάζουν τις αρχές «της ανθρωπιστικής επέμβασης», που παρακίνησε της Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ να εξαπολύσουν έναν πόλεμο κατά ενός κυρίαρχου κράτους, της Γιουγκοσλαβίας.

Ομως η ρητορική της αντιπαράθεσης σταμάτησε εκεί. Κυρίως υπό την καθοδήγηση των μεγάλων χωρών, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Νιγηρία και η Νότια Αφρική υιοθετήθηκε μία μέση λύση. Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του αντιπροέδρου της κινεζικής κυβέρνησης Λι Λανκίνγκ: «Το να είμαστε ενωμένοι είναι ο μοναδικός δρόμος, για να μπορέσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες να αναβαθμίσουν τη θέση τους στο διάλογο μεταξύ βορρά-νότου και αποτελεσματικά να παίρνουν μέρος στις αποφάσεις οικονομικής φύσης, ούτως ώστε να προστατεύουν τα συμφέροντά μας στο μάξιμουμ δυνατόν σε αυτή την πορεία της παγκοσμιοποίησης»!