Εκτός από το χρυσό μετάλλιο ντοπαρίσματος που κατέκτησε φέτος η Ελλάδα, μάλλον, έχει κατακτήσει και Ολυμπιακό ρεκόρ. Στην υποκρισία και στον στρουθοκαμηλισμό. Η γνωστοποίηση του θετικού αποτελέσματος στη Χαλκιά - όπως και σε ΟΛΕΣ τις προηγούμενες περιπτώσεις - δημιούργησε κρεσέντο υποκριτικών τοποθετήσεων. Κυρίως όμως μια συνειδητή προσπάθεια να «στρογγυλοποιηθεί» η πραγματικότητα, ώστε να μην υπάρξει συσχετισμός αιτίας - αιτιατού...

Το φαινόμενο (και) του ντόπινγκ αποτελεί ένα εξάμβλωμα του συστήματος. Η γενεσιουργός αιτία, το υπόβαθρο και τα μέσα ανάπτυξής του, αποτελούν αυτόνομα κομμάτια ή παράγωγα του καπιταλισμού και όσων αυτός πρεσβεύει. Των θεωρήσεων που - με διάφορους τρόπους - έχει επιβάλλει σαν μονόδρομο, «σύγχρονη» αντίληψη, κυρίαρχη άποψη των πραγμάτων. Και των πρακτικών που εξυπηρετούν, βασικά κομμάτια του. Ουσιαστική αντιμετώπιση του φαινομένου λοιπόν μπορεί να γίνει μόνο με ανατροπή των γενεσιουργών αιτιών και του «θερμοκηπίου», μέσα στο οποίο καλλιεργούνται και ευδοκιμούν.

Η πλειοψηφία των ΜΜΕ, στελέχη των κομμάτων εξουσίας και η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων του αθλητισμού στρουθοκαμηλίζουν εκούσια. Κάνουν λόγο για μεμονωμένα περιστατικά και κατ' εξαίρεση συμπεριφορές (τελευταίο χρονικά παράδειγμα η ανακοίνωση του ΣΕΓΑΣ και δηλώσεις Λιάπη, Ιωαννίδη). Ξαφνικά - κατά την τοποθέτησή τους - νέοι άνθρωποι που παρουσιάζονταν ως πρότυπα συγκρότησης, θέλησης και αξιών (όταν πιάνονται) μετατρέπονται σε «αποδιοπομπαίους τράγους» που αφ' εαυτού... έπαιξαν ρώσικη ρουλέτα με την υγεία τους. Σαν εξαίρεση και όχι γιατί (χωρίς αυτό να δικαιολογεί τις επιλογές τους) αποτελεί κανόνα του «παιχνιδιού».

Ποιο είναι όμως το πλαίσιο που προβάλλει - επιβάλλει το σύστημα; Δεν είναι τα αμερικάνικα δόγματα «ο πρώτος είναι πρώτος, ο δεύτερος τίποτα», «ζήσε και άσε τους άλλους να πεθάνουν»; Δεν είναι οι... αξίες του ατομικισμού, του ανταγωνισμού και η θεοποίηση του κέρδους; Δεν είναι συγκεκριμένες προδιαγραφές «επιτυχίας» (πλούτος, διασημότητα, συγκεκριμένο «life style»), δε χαρακτηρίζει τα πάντα το ρητό «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»;

Αυτά και άλλα, δομικά στοιχεία του καπιταλισμού, είναι που οδηγούν στη ζώσα πραγματικότητα. Που δημιουργούν κενά ανθρωπάκια, χωρίς φραγμούς και όρια, προκειμένου να αναδειχτούν. Πρόθυμα να γίνουν ένα ακόμα γρανάζι στη μηχανή που δίνει κάποια εφήμερη δημοσιότητα και οικονομικά ανταλλάγματα. Για να διατηρείται αυτή σε ισχύ...

Ο Φελπς για τις επιδόσεις του θα λάβει περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια δολάρια. Από αυτά το ένα θα δώσει η εταιρεία που κατασκευάζει το μαγιό. Γιατί, προφανέστατα, τα κέρδη της από το «προϊόν» - Φελπς είναι υπερπολλαπλάσια. Ο Γιουσεΐν Μπολτ έσπευσε και τις δύο φορές να επικεντρωθεί (κατά τους πανηγυρισμούς) στα παπούτσια του, δείχνοντας σε όλον τον κόσμο τη μάρκα... Χωρίς επιτυχίες και ρεκόρ, «επένδυση» από τις εταιρείες δεν υπάρχει... Και χωρίς τις εταιρείες, στον καπιταλισμό, δεν υπάρχει υψηλός αθλητισμός...

Μια από τις πλέον προβεβλημένες (όχι για τις αθλητικές της ικανότητες) τενίστρια, η Μαρία Σαράποβα, γνήσιο τέκνο της καπιταλιστικής ιδεολογίας, έχει δηλώσει: «Ποτέ δεν είναι αρκετά τα χρήματα που βγάζει ένας αθλητής. Φέρτε μου και άλλα χρήματα. Δεν υπάρχει όριο στα κέρδη»... Λίγο μετά τη γνωστοποίηση του ομαδικού ντοπαρίσματος στην εθνική ομάδα άρσης βαρών, η παγκόσμια πρωταθλήτρια στο άθλημα, Αννα Στρούμπου, δήλωσε (στο ραδιοσταθμό «Αθήνα 9,84»): «Πρέπει να αποφασίσουμε τι θέλουμε: Τα χρυσά μετάλλια ή θέλουμε αυτό που γινόταν μια φορά και έναν καιρό, που οι Ελληνες αθλητές ήταν τελευταίοι;»...

Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού λοιπόν, η μετατροπή του σε μια υπερκερδοφόρα βιομηχανία, είναι που επιβάλλει το ντόπινγκ. Ο Σουηδός αθλητίατρος, Εϊνάρ Ερικσον, έχει δηλώσει: «... ο πόλεμος εναντίον των απαγορευμένων ουσιών θα είναι μια δύσκολη μάχη όσο καιρό οι σπόνσορες είναι βασικοί οικονομικοί χορηγοί των αθλητών. Οι σπόνσορες αυτοί δεν πληρώνουν μόνο τους μισθούς των αθλητών, αλλά υπόσχονται και επιπλέον χρήματα για την πρωτιά και το ρεκόρ». Γιατί μέσα από αυτήν τη διαδικασία, οι εταιρείες κερδοσκοπούν (πολυεπίπεδα). Τ' ανθρώπινα όρια όμως είναι - όπως επισημαίνουν και οι ειδικοί - πεπερασμένα. Το... εμπόδιο (για τους καπιταλιστές) ξεπερνιέται με βοηθήματα, τα οποία δημιουργούν μια ξεχωριστή βιομηχανία, δηλαδή μια ακόμα πηγή κέρδους...

Μιλώντας, στα μέσα της προηγούμενης βδομάδας, σε τηλεοπτικό σταθμό ο καθηγητής Βιοχημείας - Βιοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Δ. Κουρέτας, δήλωσε: «Ο κόσμος πρέπει να το ξέρει. Ο υψηλός πρωταθλητισμός αυτού του είδους, γίνεται με φάρμακα. Και αν κάποιοι δεν πιάνονται είναι γιατί χρησιμοποιούν εξελιγμένα φάρμακα που δεν ανιχνεύονται». Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Κολυμβητικής Ομοσπονδίας Ελλάδας και χρόνια στέλεχος του αθλητικού οικοδομήματος, Δ. Διαθεσόπουλος, παραδέχτηκε (τώρα για τους δικούς του λόγους): «Το ντόπινγκ το γεννάει το σύστημα. Εσείς τι νομίζετε ότι όσοι είναι εδώ τη βγάζουν με ένα μπιφτέκι και δύο μακαρονάδες;»...

Σε παλιότερη ομιλία του - σε ημερίδα με θέμα: «Αθλητισμός. Κοινωνικό αγαθό» - ο αναπληρωτής καθηγητής βιοχημείας της άσκησης, ΤΕΦΑΑ, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Βασίλης Μούγιος, έλεγε (μεταξύ άλλων): «Παρά τη φαινομενική ένταση των προσπαθειών που γίνονται σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο για την καταπολέμηση του ντόπινγκ, η κοινή γνώμη και η επιστημονική κοινότητα τις αντιμετωπίζουν με όλο και μεγαλύτερη δυσπιστία, λόγω των ενδείξεων ότι οι αρμόδιες αρχές (τόσο κυβερνητικές, όσο και μη κυβερνητικές) "κάνουν τα στραβά μάτια" στις σχετικές παραβιάσεις.

Οι λόγοι είναι προφανείς: Μεγάλα ατομικά, συλλογικά, οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα κρύβονται πίσω από το να πιστεύει ο κόσμος ότι οι μεγάλες επιτυχίες που σημειώνονται κάθε τόσο στους αγωνιστικούς χώρους οφείλονται μόνο στις ικανότητες των αθλητών και είναι αποτέλεσμα τίμιου συναγωνισμού. Να δύο αποδείξεις της απόστασης λόγων και έργων στο θέμα της καταπολέμησης του ντόπινγκ:

1. Η Ευρωπαϊκή Ενωση ανέστειλε την παραπέρα χρηματοδότηση όλων των προγραμμάτων κατά του ντόπινγκ επικαλούμενη νομικά προβλήματα. Τα προγράμματα αυτά περιλάμβαναν έρευνα για το πώς ο έλεγχος ντόπινγκ θα γίνει αποτελεσματικότερος και εκπαιδευτικές καμπάνιες για την ενημέρωση των νέων ανθρώπων γύρω από τις παρενέργειες του ντόπινγκ, κάτι που θεωρώ ένα από τα λίγα όπλα που διαθέτουμε στον πόλεμο αυτό.

2. Ο αιφνιδιαστικός έλεγχος, ένα άλλο όπλο κατά του ντόπινγκ (κι ένα από τα αποτελεσματικότερα), υπολειτουργεί. Αναφέρομαι στον απροειδοποίητο έλεγχο των αθλητών κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, ο οποίος τους στερεί την ευκαιρία να προετοιμαστούν για την αποφυγή της αποκάλυψης του ντόπινγκ με τη χρήση ουσιών και μέσων συγκάλυψης.

Το φαινόμενο του ντόπινγκ δε θα πρέπει να εξετάζεται ξεκομμένο από το περιβάλλον των σύγχρονων καπιταλιστικών κοινωνιών, που επικρατούν στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας. Εχει πολλά από τα χαρακτηριστικά τους: Την αναξιοκρατία, τον αθέμιτο ανταγωνισμό, την εξαπάτηση, την αδιαφάνεια, την υποκρισία. Σε ατομικό επίπεδο, πιστεύω πως το πρόβλημα ξεκινά από μια στρεβλωμένη ιεράρχηση αξιών. Οταν ο νέος άνθρωπος βάζει πάνω απ' όλα την προσωπική επιτυχία με οποιοδήποτε κόστος και από κάτω την αξιοπρέπεια και την υγεία του, είναι λογικό να ενδώσει και στον πειρασμό του ντόπινγκ. Αυτό μας φέρνει στο ζήτημα της προσωπικής ευθύνης του καθένα, που πάντα υπάρχει πέρα από τη συλλογική».

Οσα ζούμε παρουσιάζονται, για προφανείς σκοπούς, σαν μονόδρομος. Δεν είναι όμως. Υπάρχει άλλος δρόμος. Οδηγεί στην ανάπτυξη του αθλητισμού με επίκεντρο τον άνθρωπο και την ικανοποίηση των αναγκών άθλησης και ισορροπημένης σωματικής και ψυχικής ανάπτυξής του. Από το ντόπινγκ και, γενικότερα, από τα εκφυλιστικά φαινόμενα, ο αθλητισμός θ' απαλλαγεί μόνο όταν απεμπλακεί από τα γρανάζια της εμπορευματοποίησης και των εταιρειών. Οταν προκύπτει ως αποτέλεσμα της οργανωμένης μαζικής άθλησης της νεολαίας και του λαού. Αθλητές, προπονητές, η νεολαία, κοινωνικοί και συνδικαλιστικοί φορείς - μπορούν και πρέπει - να απορρίψουν τη λογική της εμπορευματοποίησης (και) του αθλητισμού και να διαμορφώσουν ένα ρωμαλέο κίνημα υπεράσπισής του, που θα συγκρούεται με την πολιτική των κερδών και τη χειραγώγηση των συνειδήσεων.