Στο ζήτημα του ιμπεριαλιστικού πολέμου (Θ. 44 και αλλού), μου δίνεται η εντύπωση ότι γίνεται προσπάθεια να διορθωθούν τα λάθη της απόφασης του 19ου Συνεδρίου και ταυτόχρονα να συγκεραστούν αντικρουόμενες απόψεις πάνω στο θέμα. Θεωρώ ότι ούτε το πρώτο επιτυγχάνεται, ούτε το δεύτερο είναι εφικτό να γίνει. Χρειάζεται επομένως μια συγκεκριμένη, ξεκάθαρη - και ορθή φυσικά - απόφαση, καθώς η στάση που θα κρατήσουν οι κομμουνιστές σε μια τέτοια ώρα είναι καθοριστική για την ανάπτυξη ή μη του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα και της ισχυροποίησης ή όχι του Κόμματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πάνω σε αυτό είναι το (πρώτο) γράμμα του Ν. Ζαχαριάδη, που πήρε πάνω του την απόφαση αυτή, βάζοντας έτσι τον θεμέλιο λίθο σε αυτό που ακολούθησε και ονομάζουμε σήμερα εποποιία της Εθνικής Αντίστασης. Ο αγώνας ενός λαού για «τη λευτεριά και την ανεξαρτησία του» είναι αγώνας - πρώτου απ' όλους - του κομμουνιστή, που δεν πρέπει να φοβάται μήπως θα μπει «κάτω από ξένη σημαία» και θα υπηρετήσει την αστική τάξη. Οι κομμουνιστές και σημαία δική τους έχουν και καθήκον να ενώσουν όλους τους λαούς κάτω από αυτή. Το σίγουρο είναι ότι οι κομμουνιστές σε μια τέτοια στιγμή δεν γίνεται να «σφυρίζουν αδιάφορα». Και αν εμείς έχουμε χρόνο - αν έχουμε - από συνέδριο σε συνέδριο να το εξετάζουμε, δεν έχουν την ίδια άνεση σήμερα Σύροι, Ουκρανοί, Παλαιστίνιοι κ.ά. κομμουνιστές.

Στη Θ. 82 μαθαίνουμε ότι έχει «αναμορφωθεί» ο πρώτος τόμος της Ιστορίας του Κόμματος, «από τα χρόνια πριν την ίδρυσή του μέχρι το 1949». Προτείνεται μάλιστα να γίνει Πανελλαδική Συνδιάσκεψη για την έγκρισή του. Σύντροφοι, νομίζω ότι μέχρι σήμερα ο πρώτος Τόμος έχει διαβαστεί από τη συντριπτική πλειοψηφία των μελών του Κόμματος και το σημαντικότερο έχει διαβαστεί από τους συντρόφους που ήταν στη ζωή όταν εκδόθηκε και σήμερα δεν είναι ανάμεσά μας. Εχει διαβαστεί από τους συντρόφους που έγραψαν αυτές τις σελίδες της Ιστορίας του Κόμματος, όχι με μελάνι αλλά με τη δράση τους. Από τον Καπετάν Γιώτη μέχρι και τον τελευταίο σύντροφο που έβαλε το λιθαράκι του στους αγώνες εκείνης της περιόδου. Και αυτό που οι σύντροφοί μας έγραψαν με τους αγώνες τους και - πολλές φορές - με το αίμα τους, δεν έχουμε ΚΑΝΕΝΑ δικαίωμα εμείς σήμερα να το υποβαθμίζουμε ή να του δίνουμε διαφορετικό περιεχόμενο. Καμία «αναμόρφωση» της Ιστορίας του Κόμματος δεν πρέπει να γίνει δεκτή για να δικαιολογήσει τις σημερινές επεξεργασίες. Πολύ περισσότερο όταν γίνεται με τρόπο αφοριστικό για ιδιαίτερα σημαντικές περιόδους του κομμουνιστικού και λαϊκού κινήματος όπως το 1940-'45. Ηταν λάθος η υπογραφή των Συμφωνιών; Φυσικά! Ποιος διαφωνεί με αυτό σήμερα; Αλλο τόσο λάθος είναι, στο όνομα του να μην επαναληφθούν τα λάθη που έγιναν, να υποτιμήσουμε τη συνεισφορά του ΕΑΜ, όχι μόνο στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ενάντια στη γερμανική κατοχή, αλλά και στον αγώνα τόσο για εθνική όσο και κοινωνική απελευθέρωση, με σαφή στόχο τη «Λαοκρατική αναγέννηση» της χώρας μας. Αλλο τόσο λάθος είναι να υποτιμήσουμε τη σημασία τού ότι κατάφερε - με ψυχή και οδηγητή το ΚΚΕ - να συσπειρώσει τη μεγάλη πλειοψηφία εργατών, αγροτών και νεολαίας, να συμβάλει στη ριζοσπαστικοποίησή τους, να διεξάγει τους αγώνες εκείνης της περιόδου και να προετοιμάσει το έδαφος για τη συνέχεια. Και η συνέχεια περιλαμβάνει τη δημιουργία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας με την τρίχρονη εποποιία του. Στέκομαι στα παραπάνω όχι απλά γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι έγινε στο χτες, αλλά γιατί οφείλουμε να βγάλουμε συμπεράσματα και να αντλήσουμε πείρα για το σήμερα, για τη συγκρότηση της λαϊκής συμμαχίας.

Στη Θ. 75 αναφέρεται «η σύγχρονη στρατηγική αντίληψη του Κόμματος που ολοκληρώθηκε στο 19ο Συνέδριο με την ψήφιση του Προγράμματος και του Καταστατικού». Θα σταθώ στη διατύπωση γιατί μου κέντρισε την προσοχή και όχι στο θέμα της θέσης (για τα στελέχη). Ποια είναι τελικά αυτή η «σύγχρονη στρατηγική αντίληψη», πότε άρχισε να διαμορφώνεται ώστε να ολοκληρωθεί στο 19ο Συνέδριο και τι ακριβώς περιλαμβάνει; Ας πάρουμε για παράδειγμα τις επεξεργασίες για την «ιμπεριαλιστική πυραμίδα». Τι κι αν έγραφε και ξανάγραφε ο Λένιν για «μια χούφτα» ιμπεριαλιστικά κράτη, προσπαθώντας να μας εξηγήσει τον ιμπεριαλισμό και τα χαρακτηριστικά του. Εμείς καταλάβαμε ότι σήμερα όλα τα κράτη είναι ιμπεριαλιστικά και μάλιστα σχηματίζουν και πυραμίδα. Στην κορυφή οι ΗΠΑ (Θ. 4), κάπου στην 47η θέση (βλέπε «Ερώτηση/Απάντηση» στον «Ρ» 20/1/2017) η «ιμπεριαλιστική Ελλάδα» και προφανώς παρακάτω ακολουθούν και τα άλλα κράτη, από την Κύπρο και τη Μάλτα, μέχρι την Τζαμάικα και τη Σαμόα. Μάλιστα ο όρος «ιμπεριαλιστική πυραμίδα» έχει αντικαταστήσει στα κείμενα του Κόμματος τον λενινιστικό όρο «ιμπεριαλιστική αλυσίδα». Οπως και ο όρος (ιμπεριαλιστική) εξάρτηση έχει αντικατασταθεί από την «αλληλεξάρτηση». Να θέσω καθαρά το ερώτημα: βασίζονται στο μαρξισμό - λενινισμό αυτές οι επεξεργασίες; Γνώμη μου είναι πως όχι μόνο δεν βασίζονται στον μαρξισμό - λενινισμό, αλλά αντίθετα αποτελούν παρέκκλιση από αυτόν και σύμφωνα με το Καταστατικό του Κόμματος (άρθρο 8) έχουμε υποχρέωση να παλέψουμε «αποφασιστικά και με αδιαλλαξία» ενάντιά τους. Και αυτή η κομματική υποχρέωση - που αφορά κάθε μέλος του Κόμματος - θεωρώ ότι αφορά πολύ περισσότερο τα στελέχη του Κόμματος και ακόμα περισσότερο όσα είναι επιφορτισμένα με την ιδεολογική δουλειά ή έχουν μια μεγαλύτερη μαρξιστική κατάρτιση. Και επειδή δεν διακρίνω να δίνεται, από τα μέλη και τα στελέχη του Κόμματος, η πάλη ενάντια σε αυτές τις στρεβλώσεις και παρεκκλίσεις, εξάγω το συμπέρασμα είτε ότι δεν έχουν αντιληφθεί το πρόβλημα, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό, είτε ότι σιωπούν και αδρανούν μπροστά σε αυτό, άγνωστο σε εμένα γιατί. Στην πρώτη περίπτωση επιτρέψτε μου να εκφράσω την απογοήτευσή μου. Στη δεύτερη περίπτωση, επίτρεψέ μου να διατυπώσω τούτο εδώ το ειλικρινές ερώτημα: «Γιατί σωπαίνετε σύντροφοι;».

Η Κεντρική Επιτροπή ζητά τη γνώμη ανθρώπων που κατανοούν την αναγκαιότητα «ενός ΚΚΕ με επιστημονικά επεξεργασμένες θέσεις».

Γι' αυτό από το 2005, στον προσυνεδριακό διάλογο του 17ουΣυνεδρίου, είχα προτείνει την αλλαγή της θέσης για το Ενιαίο 12χρονο Σχολείο γιατί στεκόταν στη διάρκεια των σπουδών και όχι στο περιεχόμενο των μαθημάτων. Σήμερα η πρόταση αυτή δημιουργεί μεγαλύτερη σύγχυση όταν γράφει «όχι στην εγκυκλοπαιδική συσσώρευση γνώσεων», επιχείρημα που χρησιμοποιεί το υπουργείο για να χτυπήσει τη συστηματική διδασκαλία και ό,τι ορίζουμε ως Μέση μόρφωση. Ακόμα κριτικάρει τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες γιατί δεν είχαν ενιαίο σχολείο και ας ήταν οι μόνες στην Ευρώπη που έδιναν πραγματικά μέση μόρφωση στους αποφοίτους τους είτε των τεχνικών σχολών είτε του Λυκείου. Τέτοιες επεξεργασίες δεν είναι πειστικές ούτε διαφοροποιούν το ΚΚΕ από τις άλλες δυνάμεις, π.χ. φώναζε η ΔΟΕ γιατί μειώθηκε το ωράριο στο Δημοτικό άρα και το προσωπικό, ακολούθησε και το Κόμμα παραβλέποντας πως το σχόλασμα στις 2 μ.μ. είναι εξουθενωτικό για τα παιδιά.

Μήπως το ζήτημα περιορίζεται στην Εκπαίδευση; Οχι. Το σύνθημα «Την κρίση να πληρώσει η πλουτοκρατία» άλλαξε σε «Ανάκτηση των απωλειών» γιατί δεν μπορεί να υπάρξει αντιμονοπωλιακή - αντιιμπεριαλιστική κυβέρνηση στα πλαίσια του καπιταλισμού. Αλλά καμιά σοσιαλιστική επανάσταση στον 20όαιώνα δεν ξεκίνησε ως τέτοια, ακόμα και η Οχτωβριανή. Σύμφωνα με τον Λένιν: «Εμείς εξασφαλίσαμε πιο εύκολα τη νίκη, γιατί τον Οχτώβρη του 1917 βαδίζαμε μαζί με την αγροτιά, με όλη την αγροτιά. Μ' αυτή την έννοια η επανάστασή μας ήταν τότε αστική. Το πρώτο μέτρο της προλεταριακής μας κυβέρνησης ήταν ότι οι παλιές διεκδικήσεις όλης της αγροτιάς που είχαν διατυπωθεί ακόμη επί Κερένσκι, από τα Σοβιέτ των αγροτών και τις συνελεύσεις των αγροτών, αναγνωρίστηκαν με νόμο που εξέδωσε η κυβέρνησή μας την επομένη της επανάστασης, δηλ. στις 26 του Οχτώβρη (με το παλιό ημερολόγιο) 1917. Σ' αυτό βρισκόταν η δύναμή μας και ακριβώς γι' αυτό μας ήταν τόσο εύκολο να κατακτήσουμε τη συντριπτική πλειοψηφία» («Θέσεις και εισήγηση για την αστική δημοκρατία και τη δικτατορία του προλεταριάτου», Απαντα τ. 37, σελ. 491 - 509.)

Νομίζω πως το Κόμμα χρειάζεται να επανεξετάσει θεμελιώδη ζητήματα της στρατηγικής του.