Ηταν ξημερώματα, ώρα Ελλάδας, της δεκάτης εβδόμης Γενάρη, πριν από δέκα χρόνια, όταν στις τηλεοπτικές οθόνες ολόκληρου του κόσμου, άρχιζε το πρώτο «ηλεκτρονικό παιχνίδι» πολέμου. Η «Καταιγίδα της Ερήμου» διήρκεσε, περίπου, έξι εβδομάδες, στο πεδίο της μάχης, ανοίγοντας τις πόρτες σε αυτό που πολλοί έσπευσαν να ονομάσουν «σύγχρονος πόλεμος υψηλής τεχνολογίας». Ο πόλεμος που έκανε την ανθρώπινη απώλεια μια πολύχρωμη έκρηξη μέσα από την τηλεοπτική οθόνη. Ο πόλεμος που μετέτρεψε τον ανείπωτο ανθρώπινο πόνο σε ένα «κλικ» στο κουμπί της τηλεόρασης, όπως ακριβώς γίνεται και με όλα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Για όσους, ίσως, δε θυμούνται καλά, οι πρώτες φορές που οι λέξεις «πλήγματα ακριβείας» και «παράπλευρες ζημίες» έκαναν την εμφάνισή τους, ήταν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1991, στις καθημερινές σύντομες ενημερώσεις που παραχωρούσε το αμερικανικό Πεντάγωνο, χρησιμοποιώντας, μάλιστα, και οπτικό υλικό από τις επιχειρήσεις με τη γνωστή μέθοδο της κάμερας στα μαχητικά αεροσκάφη και τους πυραύλους. Επίσης, για πρώτη φορά, έγινε σαφές ότι το διεθνές δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο κανονισμός λειτουργίας του ίδιου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, αλλά και οι αρχές του, έχουν πολλές ερμηνείες, οι οποίες καθορίζονται από τον παγκόσμιο συσχετισμό δύναμης, όπως φυσικά και η ατιμώρητη παραβίασή τους.

Οταν, στις 6 Αυγούστου του 1990, τα ιρακινά στρατεύματα εισέβαλαν στο Κουβέιτ, κανείς δεν περίμενε ότι, κάποιους μήνες αργότερα, η «Καταιγίδα της Ερήμου» θα δημιουργούσε νέα δεδομένα και πεπραγμένα στο παγκόσμιο σκηνικό, τα οποία λειτούργησαν με το βάρος του πεπραγμένου και για την πιο πρόσφατη αιματηρή ιστορία, που έζησαν τα Βαλκάνια. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, μετά από λίγες ώρες, καλεί, ομόφωνα με την απόφαση 660, σε άμεση και άνευ όρων αποχώρηση του ιρακινού στρατού από το εμιράτο. Στις 10 Αυγούστου, η απόφαση 661 επιβάλλει αυστηρές οικονομικές κυρώσεις και στις δύο χώρες. Τους μήνες που ακολούθησαν, άρχισε να ξεκαθαρίζει το τοπίο και οι εξελίξεις να διαγράφονται σαφέστερα.

Ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Τζορτζ Μπους, απαντώντας στις αλλεπάλληλες, ψευδείς, όπως αποδείχτηκαν, διαβεβαιώσεις της ιρακινής ηγεσίας ότι θα αποχωρήσει, αμέσως μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στο εμιράτο, άφηνε, πάντα, «ανοιχτό το ενδεχόμενο για όλες τις επιλογές» και τόνιζε σε όλους τους δυνατούς τόνους ότι «οι ΗΠΑ θα δράσουν στη βάση της προάσπισης των εθνικών τους συμφερόντων», μην αφήνοντας κανένα περιθώριο παρερμηνείας στο ότι η προάσπιση του Κουβέιτ είναι μέρος των συμφερόντων αυτών. Οι φράσεις αυτές συνόδευσαν και την τριήμερη στρατιωτική επιχείρηση «Αλεπού της Ερήμου» το Δεκέμβριο του 1998, από το στόμα, όμως, του Μπιλ Κλίντον και της Μαντλίν Ολμπράιτ, παρά το γεγονός ότι ο ΟΗΕ υπογράμμιζε ότι θα πρέπει να υπάρχει πρότερη απόφαση του Οργανισμού. Ο Αμερικανός πρεσβευτής στον ΟΗΕ Μπιλ Ρίτσαρντσον έδινε τη δική του εξήγηση: «Οι αποφάσεις είναι σεβαστές, πλην όχι δεσμευτικές, ακόμη και για τα μέλη του οργανισμού».

Και η ερμηνεία έγινε πράξη, τόσο το 1998, όσο και το 1991. Μόνο, που, στη δεύτερη περίπτωση, λήφθηκε και σχετική απόφαση από το Συμβούλιο Ασφαλείας, η οποία, στο περιεχόμενό της, παραβιάζει δύο από τις ιδρυτικές αποφάσεις του Οργανισμού (61, 60), οι οποίες σαφέστατα αποκλείουν το ενδεχόμενο απειλής ή χρήσης βίας είτε από τον ΟΗΕ είτε με έγκρισή του, τονίζοντας κατηγορηματικά ότι ρόλος του Οργανισμού είναι η, με κάθε τρόπο και μέσο, αποτροπή της.

Στις πρώτες, μόνο, 24 ώρες της «Καταιγίδας της Ερήμου», τα συμμαχικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν περισσότερες από 1.000 εξόδους και, παρά τις φωνές διαμαρτυρίας, η επίσημη εκδοχή κατηγορηματικά επέμενε ότι πλήττονται μόνο στρατιωτικοί και κυβερνητικοί στόχοι. Σήμερα, υπολογίζεται ότι στο Ιράκ, εκείνες τις ημέρες, «έπεσαν» 940.000 οβίδες απεμπλουτισμένου ουρανίου, 141.921 τόνοι πυρομαχικών, συμβατική ποσότητα, που αντιστοιχεί σε 7 πυρηνικές βόμβες! Και το «ηλεκτρονικό παιχνίδι» ακριβείας δημιούργησε μέγιστη αμηχανία, όταν στις 13 Φεβρουαρίου, αμερικανικό «Στελθ» έπληξε με δύο βόμβες το «κυβερνητικό κτίριο» - καταφύγιο Αμίργια, στο κέντρο της Βαγδάτης. Περισσότεροι από 400 άνθρωποι, εντός δευτερολέπτων, βρήκαν τραγικό θάνατο και οι, έστω και λογοκριμένες, εικόνες, που έκαναν το γύρο του κόσμου, δεν μπορούσαν να χωρέσουν στις «παράπλευρες ζημίες». Λίγες ημέρες αργότερα, στις 27 Φεβρουαρίου, ο Τζορτζ Μπους, μετά τη λήξη και των τριήμερων επιχειρήσεων εδάφους, ανακοινώνει τη νικηφόρο λήξη του πολέμου στον Κόλπο, αποφεύγοντας να σχολιάσει το γιατί τα συμμαχικά αεροσκάφη βομβάρδιζαν ασταμάτητα επί 40 ώρες το μοναδικό δρόμο υποχώρησης πολιτών και στρατευμάτων από το Κουβέιτ προς την ιρακινή πόλη Βασόρα.

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, ο ακριβής απολογισμός των θυμάτων από τον Πόλεμο του Κόλπου δεν έχει γίνει γνωστός. Και αυτό είναι απολύτως λογικό, αφού ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει. Οι κυρώσεις του ΟΗΕ σε βάρος του Ιράκ παραμένουν σε ισχύ, με το πρόσχημα ότι η ιρακινή ηγεσία είναι απειλή για τις γειτονικές χώρες με το οπλοστάσιο που διαθέτει. Για το κατά πόσον ο ισχυρισμός αυτός μπορεί να είναι, έστω, αληθοφανής, δε χρειάζεται καν να κάνει κάποιος τον κόπο να επιχειρηματολογήσει. Αρκούν οι δηλώσεις, οι μαρτυρίες και τα στοιχεία που δίνουν στη δημοσιότητα οι ίδιοι οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ, οι οποίοι, ο ένας μετά τον άλλο, υποβάλλουν παραίτηση, μετά από δεκαετίες εργασίας στον Οργανισμό, δηλώνοντας ότι δεν επιθυμούν να είναι συνένοχοι σε μια γενοκτονία.

«Οι συμμαχικές δυνάμεις, κατά την Καταιγίδα της Ερήμου, κατέστρεψαν σχεδόν ολοκληρωτικά όλη τη στρατιωτική, τεχνολογική υποδομή του Ιράκ», τονίζει ο Αμερικανός πρώην επιθεωρητής της UNSCOM, Σκοτ Ρίτερ, συμπληρώνοντας ότι «εκτός του γεγονότος ότι είναι ανθρωπίνως αδύνατο να κατασκευαστούν όπλα μαζικής καταστροφής με την υπάρχουσα υποδομή, οι ΗΠΑ, οι οποίες επί χρόνια τροφοδοτούσαν την ιρακινή ηγεσία με χημικά και βιολογικά όπλα και κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Ιράν (το οποίο επίσης τροφοδοτούσαν) γνωρίζουν πολύ καλά ότι ούτε διαθέτει ούτε διέθετε τέτοια όπλα». Αυτά τονίζει, μεταξύ άλλων, ο Ρίτερ, υπενθυμίζοντας ότι οι ΗΠΑ και η Βρετανία, που κατηγορούν το Ιράκ για παραβίαση των αποφάσεων του Οργανισμού, «ξεχνούν» ότι η απόφαση 687, παρ. 14 του Συμβουλίου Ασφαλείας, προβλέπει τον αφοπλισμό ολόκληρης της περιοχής. Κι όμως, την απόφαση παραβιάζουν οι ΗΠΑ, παραμένοντας ο βασικός τροφοδότης οπλισμού όλων των γειτονικών αραβικών χωρών σε τακτά χρονικά διαστήματα και διατηρώντας στρατό στην περιοχή.

«Το ιρακινό καθεστώς θα έπρεπε, τουλάχιστον, να παίρνει προμήθειες για τις πωλήσεις όπλων που πετυχαίνουν οι ΗΠΑ στην περιοχή εξαιτίας του», σχολίαζε ειρωνικά ο Χανς φον Σπόνεκ, πρώην επικεφαλής του προγράμματος «Πετρέλαιο έναντι Τροφίμων», που ενέκρινε ο ΟΗΕ το 1995, και τέθηκε σε εφαρμογή τον Ιούνιο το 1996, ως «ανάσα ανακούφισης για τον ιρακινό λαό». Ο φον Σπόνεκ, που παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 2000 μαζί με την επικεφαλής του προγράμματος Επισιτισμού, Γιούτα Μπούργκαρτ, διαφωνώντας με την απόφαση 1284 του Δεκεμβρίου του 1999 για παράταση των κυρώσεων, είναι πολύ πιο αποκαλυπτικός.

«Από το 1991 έως σήμερα οι ΗΠΑ έχουν πουλήσει όπλα 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις γειτονικές αραβικές χώρες, με το φόβητρο του Σαντάμ Χουσεΐν. Ζώντας από κοντά τον αργό παράλογο θάνατο ενός ολόκληρου λαού που πληρώνει για κάτι που ουδέποτε έπραξε, που υποφέρει, ήδη, αποδυναμωμένος από ένα δικτατορικό καθεστώς, νομίζω ότι παραβιάζω τις αρχές του ΟΗΕ, που καλούμαι να υπηρετήσω, γι' αυτό και παραιτήθηκα μετά από 30 χρόνια», δηλώνει ο φον Σπόνεκ, που εκτιμά ότι οι κυρώσεις ενισχύουν το ιρακινό καθεστώς και «αυτό μάλλον εξυπηρετεί, τελικά, τη Δύση, για να έχει άλλοθι στις παρεμβάσεις της», καταλήγει, υπενθυμίζοντας ότι, επί περισσότερες από 3 δεκαετίες, ο Σαντάμ Χουσεΐν, υπήρξε ο «καλός συνεργάτης» της CIA. Συμπέρασμα στο οποίο συμφωνεί και ο πρώην ηγέτης του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας, Τόνι Μπεν, ο οποίος ηγείται εκστρατείας κατά των κυρώσεων.

Δέκα χρόνια μετά, ο ιρακινός λαός πεθαίνει από έναν πόλεμο χωρίς τέλος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διαπιστώνει, στις περιοχές του νοτίου Ιράκ που βομβαρδίστηκαν, δραματική αύξηση (σχεδόν 90%) των κρουσμάτων καρκίνου, λευχαιμίας, γενετικών δυσπλασιών, σε ανθρώπους χωρίς ιατρικό ιστορικό, σε μικρά παιδιά, σε νεογέννητα. Η πρώην επικεφαλής του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, καθηγήτρια Κάρολ Σικέρα, υπογραμμίζει ότι, εκτός από τη δραματική αύξηση των κρουσμάτων, το ανθρωπιστικό πρόγραμμα του ΟΗΕ δεν εξασφαλίζει το στοιχειώδες ιατροφαρμακευτικό υλικό για την αντιμετώπισή τους. «Δεν υπάρχουν τα μέσα, δεν υπάρχουν οι εγκαταστάσεις, δεν υπάρχουν τα φάρμακα. Οι γιατροί κλαίνε, βλέποντας, ανήμποροι, μικρά παιδιά να πεθαίνουν, γιατί δεν έχουν τα αυτονόητα μέσα να κάνουν κάτι», καταγγέλλει η Σικέρα, που καταλήγει ότι ένα παιδί που γεννιέται σήμερα στο Ιράκ έχει, μόλις, 50% πιθανότητες, εξαιτίας των ελλείψεων σε φάρμακα και σε διατροφή, να επιζήσει μέχρι τα πρώτα του γενέθλια!

Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού, σε έρευνα του 1999 που υπέβαλε η παραιτηθείσα Μπούργκαρτ στον ΟΗΕ, αποκαλύπτει ότι το έδαφος, το υπέδαφος, η ατμόσφαιρα του Ιράκ, ιδιαίτερα στο νότο, έχει μολυνθεί επικίνδυνα από τους βομβαρδισμούς με απεμπλουτισμένο ουράνιο. Τονίζεται ότι μόλις το 50% των υδάτινων πόρων στις αστικές περιοχές είναι πόσιμο, και στην επαρχία το ποσοστό πέφτει στο 33%. Η Μπούργκαρτ, όπως και ο φον Σπόνεκ, καταρρίπτει τους ισχυρισμούς περί κακοδιαχείρισης των εσόδων που υπάρχουν από το ανθρωπιστικό πρόγραμμα, τονίζοντας ότι το Ιράκ, μέσω του προγράμματος, έχει εξάγει πετρέλαιο αξίας 40 εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά έχει εισπράξει μόνο τα 10. Τα υπόλοιπα έχουν διατεθεί για τις πολεμικές αποζημιώσεις στις πετρελαϊκές επιχειρήσεις του Κουβέιτ και για τα έξοδα της παραμονής και της λειτουργίας των ίδιων των προγραμμάτων του ΟΗΕ στη χώρα. Η αξιωματούχος του ΟΗΕ καλεί τους πάντες να κάνουν την απλή διαίρεση: 10 εκατομμύρια διά 23 εκατομμύρια που είναι ο ιρακινός πληθυσμός, πόσες δεκάδες δολάρια αντιστοιχούν στον κάθε Ιρακινό; Το πολύ 194!

«Θα ήθελα πολύ να με πείσει κάποιος ότι τιμωρείται το ιρακινό καθεστώς, δέκα χρόνια μετά, καταμετρώντας τα 200 μικρά παιδιά που πεθαίνουν καθημερινά από καρκίνο ή από την έλλειψη βασικών εμβολίων και φαρμάκων», προκαλεί ο Βρετανός δημοσιογράφος της «Independent» Ρόμπερτ Φισκ, για να λάβει την απάντηση από το βρετανικό υπουργείο Αμυνας, και τον πρώην υπουργό Αμυνας Τζον Χέντερσον, ότι «δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι υποφέρει εξαιτίας των κυρώσεων ή της χρήσης απεμπλουτισμένου ουρανίου ο ιρακινός λαός».

«Περισσότερα από 600.000 παιδιά, από 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πεθάνει! Για να ανοικοδομηθεί σε αγροτική, κοινωνική και ιατρική υποδομή το Ιράκ, χρειάζονται περισσότερα από 50 δισεκατομμύρια δολάρια», καταγγέλλει, από την πλευρά του, ο προκάτοχος του φον Σπόνεκ, στην προεδρία του προγράμματος «Πετρέλαιο έναντι Τροφίμων», επίσης παραιτηθείς, Ντένις Χάλιντεϊ. «Βρισκόμαστε μπροστά σε μια διαδικασία που καταστρέφει εντελώς μια ολόκληρη κοινωνία. Είναι τόσο απλό και τόσο τρομακτικό συνάμα, τονίζει ο Χάλιντεϊ, είναι μια κατάσταση πέρα από κάθε έννοια δικαίου, ανθρωπισμού, στοιχειώδους, έστω, ηθικής, είναι μια δεκαετής γενοκτονία»!